LHC-Մեծ Հադրոնային Կոլլայդեր

[Elmo]

Երկրին վտանգ չի սպառնում: Ավելի հավանական է որ "մոլորյալ" սև խոռոչը տիեզերքից մոտենա Երկրին կամ Արեգակին, քան կոլլայդերում հնարավոր առաջացումն ու առավել ևս նրա կայունլ ինելն ու կլանելու կարողությունը: Ի դեպ, կարծեմ ֆիզիկոսները չեն հերքում միկրո սև խոռաչների առկայությունը Երկրի վրա:

ars83 ինչքան գիտեմ շատ հեղինակավոր աստղաֆիզիկոսներ հերքում են "մեծ պայթյունի" տեսությունը: Դրա մասին ինչ որ բան կգրե՞ս:

[Հակոբ Գեւորգյան]

Հիմա էլ Ռուսներն իրենց կոլլայդերով…

[flash=470,353,http://video.rutube.ru/d2adb6bbdd4b7...72cfa4e8ee49f]

http://rutube.ru/tracks/996602.html?...072cfa4e8ee49f

[Հակոբ Գեւորգյան]

Կոլլայդերի աշխատանքը, բավականին հասարակ եւ միառժամանակ բարդ…

http://rutube.ru/tracks/1003925.html...f30576b537354f

[Հակոբ Գեւորգյան]

Քիչ առաջ դուրս էի եկել դուրս ծխելու։ Փորձում էի ամպոտ երկնքում մի չեզոք աստղ գտնել։ Ու հանկարծ մի լավ զգացմունք առաջ եկավ մոտս. այն է՝ ինձ թվում է այս փորձարկումը կհետաձգվի։ Որոշ այլ խնդիրներ կծագեն նրա շուրջ, բայց ամեն ինչ կպարզվի վերջնականապես։

Ժողովուրդ ջան, դուք ի՞նչ եք կարծում։

[ars83]

ars83 ինչքան գիտեմ շատ հեղինակավոր աստղաֆիզիկոսներ հերքում են "մեծ պայթյունի" տեսությունը: Դրա մասին ինչ որ բան կգրե՞ս:

Մեծ Պայթյունի տեսությունը ներկայումս «ամենահաստատված» տեսությունն է տիեզերքի առաջացման մասին։ Մնացած տեսությունների համար չեն ստացվել այդ քանակով գիտական ապացույցներ։
Տեսությունն առաջարկվել է բելգիացի ֆիզիկոս, կաթոլիկ քահանա Ժորժ Լըմետրի (Georges Lemaître) կողմից՝ 1927-1931թթ.։ Տեսության զարգացման համար հիմք են հանդիսացել տիեզերքի կառուցվածքի դիտարկումներն ու տեսական (աստղա)ֆիզիկայի տվյալները։ 1912թ. Վեստո Սլիֆերը հայտնաբերել է, որ պարուրաձև գալակտիկաները հեռանում են Երկրից։ Այդ ժամանակ անհայտ էր՝ արդյո՞ք այս գալակտիկաները մեր Ծիր Կաթինից դուրս են, թե՞ ոչ։ 1922–ին ռուս աստղագետ և մաթեմատիկոս Ֆրիդմանը Անշթայինի ընդհանուր հարաբերականության տեսությունից դուրս բերեց Ֆրիդմանի հավասարումները, որոնք ցույց տվեցին, որ տիեզերքը կարող է ընդարձակվել՝ ի հեճուկս տիեզերքի ստատիկ(անշարժ) մոդելի։ 1924–ին Էդվին Հաբլի չափումները ցույց տվեցին, որ պարուրաձև գալակտիկաներից ամենամոտը, իրոք, գտնվում է մեր գալակտիկայից դուրս։ 1927–ին, Ֆրիդմանից անկախ, Ժորժ Լըմետրը կանխագուշակեց, որ գալակտիկաների հեռացումը տիեզերքի ընդարձակման հետևանք է։ 1931–ին նա ենթադրություն արեց, որ տիեզերքի՝ ժամանակի ընթացքում ընդարձակումը հուշում է, որ եթե ժամանակը ետ շրջենք, ապա տիեզերքը կսկսի սեղմվել, տիեզերքի ողջ զանգվածը ժամանակի որոշ պահի կկուտակվի մի կետի մեջ, որը նա կոչեց «նախնական ատոմ», ըստ որում այդ պահից առաջ գոյություն չի ունեցել ո՛չ ժամանակ, ո՛չ տարածություն։
Երկրորդ աշխարհամարտից հետո գոյությւոն ուներ տիեզերքի կազմավորման երկու տեսակետ։
Առաջինը Ֆրեդ Հոյլի տեսույթունն էր, ըստ որի, տիեզերքի ընդարձակման ժամանակ ստեղծվում է մատերիա, բայց տիեզերքը գրեթե նույնն է իր գոյության բոլոր փուլերում։
Մյուսը «Մեծ Պայթյունի» (այսպես էր հեգնորեն կոչել Հոյլը Լըմետրի տեսությունը 1949թ. Բի–Բի–Սի–ի եթերում) տեսությունն էր։ Այս տեսության համաձայն, Մեծ Պայթյունի ժամանակ տիեզերքն իրենից ներկայացրել է անսահման խտություն և ջերմություն (10–ի 32 աստիճան Ցելսիուս) ունեցող կետ, որն սկսել է ընդրձակվել և սառչել։ Վայրկյանի 10–ի 35 աստիճաներորդ (1/100000000000000000000000000000000000) մասի ընթացքում (այսպիսի թվերը պատկերացնել, իհարկե անհնար է) խնձորի չափ ունեցող տիեզերքը սկսել է հսկայական արագությամբ ընդարձակվել(մինչև 300մլն կմ շառավղով գունդ), իսկ նրա ջերմաստիճանն ընկել է հազար միլիարդ անգամ (հասնելով միլիոն միլիարդ աստիճանի)։ Այս ժամանակահատվածում նյութը բաղկացած է եղել գերխիտ և գերտաք քվարկ–գլյութնային պլազմայից։ Պայթյունից 0.01 միլիվայրկյան հետո կազմավորվել են նեյտրոններն ու պրոտոնները, 3 րոպե հետո՝ միջուկները, 380000 տարի հետո՝ ատոմները, 200 մլն տարի հետո՝ աստղերն ու գալակտիկաները, 9.2 միլիարդ տարի հետո՝ Արեգակնային համակարգը, 10 մլրդ տարի հետո՝ կյանքը երկրագնդի վրա և հիմա Մեծ Պայթյունից անցել է մոտ 13.7 միլիարդ տարի։
(տես http://cdsweb.cern.ch/record/1092437...08-001-Eng.pdf
գրքի 10-11 էջերը և http://upload.wikimedia.org/wikipedi...Timeline75.jpg ):

CERN–ի ALICE գիտափորձի նպատակն է՝ ուսումնասիրել Մեծ պայթյունից 1/10000000000000000000000000 (տասի մինուս քսանհինգ աստիճան) վայրկյան հետո ենթադրաբար գոյություն ունեցած քվարկ–գլյուոնային պլազմայի հատկությունները։

Հիմա Մեծ պայթոյւնի տեսությունը մնացածներից ավելի շատ ապացույցներ է հավաքել, բայց դրանք դեռ բավարար չեն ասելու, որ այն ճիշտ է։ Դեռ տիեզերքի մատերիայի շատ քիչ մասն է ուսումնասիրված (մոտ 4% տոկոս, մնացածը «սև նյութ» և «սև էներգիա» է), և այլն։ CERN–ի գիտափորձերի հաջողությունը մեծ քայլ կլինի՝ այս տեսությունն ապացուցելու գործում։

[Հայկօ]

Խնդրում եմ՝ նաև մի քիչ բացատրեք «հականյութի» տեսությունը: Ինչքան հասկանում եմ՝ հականյութում ատոմի միջուկը բացասական լիցք ունի, իսկ էլեկտրոնները՝ դրական: Իսկ սուբատոմային մասնիկնե՞րը: Դրանք լիցք ունե՞ն, թե՞ ոչ, և արդյո՞ք նյութի ու հականյութի համար դրանք նույնն են: Ու նաև՝ արդյո՞ք հականյութը գոյություն ունի մե՛ր տիեզերքում, թե՞ տեսությունը ենթադրում է, որ կա նաև ինչ-որ «հակատիեզերք»: Երկրային պայմաններում հնարավո՞ր է հականյութ ստանալ: Իսկ վակուումու՞մ:

[REAL_ist]

դաժե եթե 0.1 տոկոս հավանականություն կա որ կարողա երկիրը վարի տա ես կոլլայդերը արդեն պտի չանեն, ոնցա խելքներին փչում տենց ռիսկի եթալ, թե ետ 0.1 տոկոսնել չկա?

[Հայկօ]

REAL_ist Ցանկացա՛ծ բանի մեջ 0.000....0001 տոկոս հավանականություն կա, որ դրա արդյունքում Երկիրը կարող է կործանվել: Ցանկացա՛ծ: Հավանականությունները մուխանաթ բաներ են, գործ չունես Ռեյ Բրեդբերի կարդա, գրել է՝ թիթեռ ճզմելուց աշխարհը ոնց է փոխվում: Իսկ կոլլայդերի փորձարկման արդյունքում ոչ մի բան է չի լինի: Աշխարհի վերջի մասին աղմուկ պարբերաբար՝ մի 5 տարին մեկ լինում է: Ուղղակի առիթ է պետք ու քավության նոխազ:

[REAL_ist]

բաներ կան որ մարուն տրված չի հասկանալ, բայց բախտախնդիրները չեն դադարի փնտրել անբացատրելիների բացատրությունները ու սենց որ շարունակվի կարողա ետ 0.1 ին էլ չե 10 տոկոս հավանականության վրա էլ աչք փակեն…
0.000....0001–ն ու 0.1 –ը միքիչ տարբեր բաներեն

[Սամվել]

բաներ կան որ մարուն տրված չի հասկանալ, բայց բախտախնդիրները չեն դադարի փնտրել անբացատրելիների բացատրությունները ու սենց որ շարունակվի կարողա ետ 0.1 ին էլ չե 10 տոկոս հավանականության վրա էլ աչք փակեն…
0.000....0001–ն ու 0.1 –ը միքիչ տարբեր բաներեն

LHC նախագծի տվյալներով կրիտիկական վտանգի հավանականությունն է 1/500,000,000 փորձից։

[REAL_ist]

հա ետի ուրիշ բան ինձ պատմողը ուրիշ ձևեր ներկայացրել միքիչ

[Սամվել]

հա ետի ուրիշ բան ինձ պատմողը ուրիշ ձևեր ներկայացրել միքիչ

Խելառ են ինչ են 0.1 Տոկոսի դեպքում առաջի Բարեհաջող փորձից հետո /բախտներս բերելա / մի հատ էլ անեյն

Թե չէ սենց համարյա անհնարա /Իրանց ասելով /

[Հակոբ Գեւորգյան]

Հլա մատն էլ ցցելա ա Կոլլայդերի վրա

(խեղճ Դալի, ինչ էիր նկարել, ինչ տեսանք…)

[Հայկօ]

Հարգելի ֆիզիկոսներ, խնդրում եմ՝ պատասխանեք բանասերիս հարցին.

Խնդրում եմ՝ նաև մի քիչ բացատրեք «հականյութի» տեսությունը: Ինչքան հասկանում եմ՝ հականյութում ատոմի միջուկը բացասական լիցք ունի, իսկ էլեկտրոնները՝ դրական: Իսկ սուբատոմային մասնիկնե՞րը: Դրանք լիցք ունե՞ն, թե՞ ոչ, և արդյո՞ք նյութի ու հականյութի համար դրանք նույնն են: Ու նաև՝ արդյո՞ք հականյութը գոյություն ունի մե՛ր տիեզերքում, թե՞ տեսությունը ենթադրում է, որ կա նաև ինչ-որ «հակատիեզերք»: Երկրային պայմաններում հնարավո՞ր է հականյութ ստանալ: Իսկ վակուումու՞մ:

[Հակոբ Գեւորգյան]

Ապեր, դու գիտե՞ս քանի միլիարդ եվրոյի հարց ես տալիս։