Ծեծկռտուք է բռնկվել հայ և հույն քահանաների միջև

[Վարպետ]

ՄԵՐ ԱԶԳԻ ՈՒ ԵԿԵՂԵՑՈՒ "ՖՈՐՊՈՍՏԸ"` ԵՐՈՒՍԱՂԵՄ

Անցյալ կիրակի Երուսաղեմի Սբ. Հարության տաճարում Քրիստոսի գերեզմանի շուրջը Հայ առաքելական եւ Հույն ուղղափառ եկեղեցականների միջեւ տեղի ունեցած ծեծկռտուքը լայն արձագանք գտավ նաեւ Հայաստանում: Եկեղեցական գործիչներ, մտավորականներ ու լրագրողներ, անգամ մի հանրահայտ դերասան, հարկ համարեցին հեռուստատեսությամբ ու տպագիր մամուլով հանդես գալ, բացատրել եւ ափսոսանք հայտնել կատարվածի համար: Նրանցից ոմանք նույնիսկ փորձեցին ձեռք առնել ծեծկռտուքի մասնակից հայ եկեղեցականներին եւ, առավել հուզիչը, քրիստոնեական սիրո ու զիջողության քարոզ կարդալ նրանց, հատվածներ մեջբերելով Ավետարանից:

Անշուշտ լավ է, որ մարդիկ խոսեն նման միջադեպերի մասին, նախանձախնդրություն ցույց տան քրիստոնեական արժեքների նկատմամբ, սակայն պայմանով, որ զերծ մնան սխալ ընդհանրացումներ կատարելուց:

Բոլորովին դժվար չէ գիտակցել, նույնիսկ առանց պատմական ծանոթությունների, որ եկեղեցին նաեւ կառույց է, հոգեւոր կազմակերպություն: Եվ ինչպես յուրաքանչյուր կառույց ու կազմակերպություն, ունի անշարժ եւ շարժուն կալվածքներ, ինչք, ունեցվածք, նաեւ իրավունքներª դրանք պահպանելու: Հայ առաքելական եկեղեցում 17 դարերի ընթացքում կուտակվել է հսկայական հարստությունª նվիրատվությունների եւ հանգանակությունների միջոցով: Այդ հարստություններն ի պահ եւ ի պահպանություն են տրվել մեր եկեղեցու սպասավորներին, որոնք ոչ թե սեփականատերն են դրանց, այլ ավանդապահները: Նրանք չեն կարող, ինչպես սոսկական սեփականատերերը, ըստ կամս եւ ըստ ցանկության վարվելու այդ հարստությունների հետ, այլ ստիպված են պահպանել ու պաշտպանել դրանք: Եվ այդ պարտականությունից յուրաքանչյուր շեղում ու թերացում առաջ է բերում, ինչպես եղել է հաճախ, մեր ժողովրդի արդար ընդվզումն ու բողոքը: Հետեւաբար ոչ ոք իրավունք չունի մեղադրելու մեր եկեղեցականներին, առավել եւս ձեռք առնելու նրանցª իրենց այդª ես կասեի ժողովրդական հանձնարարությունը կատարելու համար, ինչպես եղավ Երուսաղեմում պատահած վերջին դեպքից հետո:

Երուսաղեմի հայոց պատրիարքությունը, որը տնօրինում է քրիստոնեության ծննդավայր Հին քաղաքի կարեւորագույն հատվածիª Սիոն լեռան վրա գտնվող մեր վանք-ամրոցն ու այնտեղ դարերով կուտակված անգնահատելի հարստությունները, հանդիսանում է նաեւ Սբ. Հարության տաճարի, Բեթղեհեմի Սբ. Ծննդյան եւ այլ վայրերի պահապանըª հույն ուղղափառ եւ հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցիների հետ: Եվ սաª դարեր շարունակ: Եվ դարեր շարունակ վեճ ու կռվի մեջ են եղել մերոնքª պահպանելու մեզ պատկանող սահմանները, ժամերգության եւ արարողությունների իրավունքները: Ու հենց դրա համար Երուսաղեմի Սրբոց Հակոբյանց միաբանության մեջ միայն գիտնական ու սրբակենցաղ վարդապետներ չեն եղել, այլ եղել են նաեւ կռվող, ուժ եւ խիզախություն ունեցող եկեղեցականներ, պատրաստª դիմագրավելու եւ հակահարված տալու ամեն մի ոտնձգության ու նախահարձակումի: Նրանք այդ ոգով են դաստիարակվել Երուսաղեմի հայոց հոգեւոր ճեմարանումª Ժառանգավորացում, թրծվել են հոգնեցուցիչ ժամերգությունների, երկարատեւ աղոթասացության եւ աչալուրջ հսկողությունների ընթացքում:

Երանի¯ նման ոգով դաստիարակված լինեին տարբեր ժամանակներում ու տարբեր վայրերում գտնվող մեր բոլոր եկեղեցականները: Այդ դեպքում մենք այդքան հեշտորեն չէինք կորցնի Կիլիկյան թագավորությունը, ոչ էլ Լեհաստանի հսկայական գաղութը եւ, գալով մեր օրերին, ոչ մի վրացի քահանա չէր համարձակվի ավերել կամ պարսպապատել Թբիլիսիի մեր եկեղեցիները:

Մի° մեղադրեք Երուսաղեմի մեր տղաներին, նրանք մեր ժողովրդի դարավոր եւ մշտնջենական հանձնարարությունն են կատարում:

Հ. ԱՎԵՏԻՔՅԱՆ
http://www.azg.am/AM/2008111401

[Monk]

Տեր-Հայր
Թեմայի հետ էնքան էլ կապ չունեցող մի հարց տամ: Բայց սա առաջին հայացքից է թեմայից անկապ:
Դուք, որպես կրոնականներ, Մայր Եկեղեցու Կոնտրոնական Դիվանից ստանու՞մ եք ինչ որ շրջաբերականներ, թե ինչպես մեկնաբանեք օրինակ էս դեպքը, թե՞ մեկնաբանությունների մեջ լիովին անկախ եք:
Շնորհակալություն

dvgray ջան, նախ ասեմ, որ ես Տեր Հայր չեմ, այլ սարկավագ: Տեր Հայր-ով քահանաներին են դիմում:
Իսկ ինչ վերաբերում է Ձեր հարցին. կախված է այն բանից, թե ինչ հարց է քննարկվում: Կոնկրետ այս թեմայի հարցում ես լրիվ անկախ եմ:

[Տատ]

Հսկայական Շնորհակալություն, Մոնկ:
Քեֆս եկավ: Ե՛վ Ձեր անձնական պատասխաններից, և՝ մեկնաբանությունից, և՝ պատմական բացատրությունից: Ինչքան նոր բաներ իմացանք:
Առանց այդ էլ չէի «ամաչում» միջադեպի համար, իսկ հիմա՝ ՀԱՌԱ՜Ջ:

Կամ ստիպված ենք ամեն անգամ քիթ-մռութ ջարդելով մնալ մեր տեղում, կամ հանձնվել, հավաքել իրերն ու ցրվել տներով:

ՄՆԱՑԵ՛Ք

[Monk]

Ձեզ նույնպես շնորհակալություն, Տատ: Երանի թե միշտ կարողանայինք ճիշտ հասկացվել:

[Gayl]

Նախքան անդրադառնալը կատարվածին, մի երկու մեջբերումի կոնկրետ արձագանքեմ, իսկ հիմնական պատասխանս ու երևույթի պարզաբանումը կլինի վերջում:

Մոտավորապես նույն ձևով ինձ այդ հարցը տվեց մի Եհովայի վկա, երբ զորամասում զինվորների հետ խոսում էինք: Հարցը տրվեց այն պահին, երբ խոսք գնաց, որ պատերազմի ժամանակ հոգևորականներն էլ զենք են վերցնում ու անմիջական մասնակցություն բերում մարտական գործողություններին, և իբրև հաստատում այդ իրողության` բերվեցին կոնկրետ օրինակներ: Այդ ժամանակ Եհովայի վկան ինձ մեղադրեց, որ փոխանակ խաղաղություն քարոզենք, ավելորդ մարտական ոգի ենք փորձում ներարկել ու մի բան էլ դեռ գլուխ ենք գովում, որ զենք ենք վերցնում ու մարդ սպանում` բացահայտ դեմ գնալով Սուրբ Գրքին: Բայց այդ երիտասարդն այդպես էլ չկարողացավ բացատրել, թե ինչով ենք հետևում <սիրի’ր մերձավորիդ> պատվիրանին, եթե սիրով ենք լցվում թշնամու նկատմամբ և թույլ տալիս, որ նա իր ուզած կերպով վարվի մեր մերձավորի հետ` սպանի, կողոպտի, բռնաբարի և այլն: Կամ ինչով է արտահայտվում մեր նվիրվածությունը, հարգանքն ու սերը մեր նվիրական արժեքների նկատմամբ, եթե թույլ ենք տալիս դրանք անարգվեն կամ խլվեն մեզանից: Gayl, ես իհարկե հասկանում եմ, որ Դուք Եհովայի վկա լինելուց հեռու եք և Ձեր հարցը բոլորովին այլ տեսանկյունից եք տալիս, բայց տվյալ դեպքում Սուրբ Գրքի խոսքը մեջբերելու սկզբունքը նույնն է, այսինքն` այն իր տեղում, ճիշտ տեղում չի դիտարկվում: Իսկ բուն երևույթին, ինչպես արդեն նշել եմ, անդրադառնլու եմ վերջում:

Չէ իմ ասածը այդ տղայի բերած օրինակի հետ կապ չունի որովհետև այդ դեպքը եղել է ոչ թե մարտի դաշտում այլ Քրիստոսի գերեզմանի դիմաց,լավ այսպիսի մի օրինակ բերեմ.
Ասենք թե հարևանս մտնում ա իմ հողամաս ու ուզումա իր ա տարածքը իմ տարածքի շնորհիվ մեծացնի,ես էլ տեսնում եմ մանգաղը վերձնում եմ ու հարևանից մանգաղում եմ հետո գնում եմ քահանայի մոտ ասում եմ հարևանիս մանգաղել եմ արդյո՞ք մեխք եմ գործել:Եթե շարժվենք ձեր տրամաբանությամբ ուրեմն քահանան պետք է ասի չէ շատ լավ ես արել,բայց եթե շարժվենք Աստվածաշնչով քահանան ասելու է այո սխալ ես արել գնա ապաշարհի,ես էլ այդ ժամանակ կասեմ բա որ դուք Ձեր Աստծու Քրիստոսի գերեզմանի դեմը իրար միս էիք ուտում հետո ապաշխարհե՞լ եք,թե արդարանում եք:
Հարգելի Մոնկք մեկ հարց որին խնդրում եմ շատ կարճ միայն այո կամ ոչ պատասխանեիք.
Հայերը ճիշտ են արել որ Քրիստոսի գերեզմանի առաջ իրար են ծեծել:

[Ձայնալար]

Հայերը ճիշտ են արել որ Քրիստոսի գերեզմանի առաջ իրար են ծեծել:

Իրար չեն ծեծել, հույներին են ծեծել

[Monk]

Չէ իմ ասածը այդ տղայի բերած օրինակի հետ կապ չունի որովհետև այդ դեպքը եղել է ոչ թե մարտի դաշտում այլ Քրիստոսի գերեզմանի դիմաց,լավ այսպիսի մի օրինակ բերեմ.

Ես արդեն նշել եմ, թե որն է կապը. Սուրբ Գրքից մեջբերման ոչ ճիշտ տեղում լինելը: Եթե խոսքը գնում է մարտի դաշտի մասին, ապա, Աստված մի արասցե, մարտի դաշտ կարող է դառնալ նաև մեր ցանկացած սրբավայր, ինչպես մոտավորապես եղել է Արցախում` Գանձասարի պարագայում, որտեղ հոգևորականը զենքը ձեռքին է դիմավորել թշնամուն: Անկախ նրանից, թե մարտի դաշտում ես պաշտպանում քո նվիրական արժեքները, թե նույնիսկ գաղափարական դաշտում, քո սերն ու հարգանքը արտահայտվում է դրանք նախ և առաջ պահպանելով:

Ասենք թե հարևանս մտնում ա իմ հողամաս ու ուզումա իր ա տարածքը իմ տարածքի շնորհիվ մեծացնի,ես էլ տեսնում եմ մանգաղը վերձնում եմ ու հարևանից մանգաղում եմ հետո գնում եմ քահանայի մոտ ասում եմ հարևանիս մանգաղել եմ արդյո՞ք մեխք եմ գործել:Եթե շարժվենք ձեր տրամաբանությամբ ուրեմն քահանան պետք է ասի չէ շատ լավ ես արել,բայց եթե շարժվենք Աստվածաշնչով քահանան ասելու է այո սխալ ես արել գնա ապաշարհի,ես էլ այդ ժամանակ կասեմ բա որ դուք Ձեր Աստծու Քրիստոսի գերեզմանի դեմը իրար միս էիք ուտում հետո ապաշխարհե՞լ եք,թե արդարանում եք:

Եթե դու պաշտպանում ես քո ունեցվածքը, որը միայն քոնը չէ, այլ նաև քո ընտանիքի ապրուստի միջոցը, և դու օգտագործել ես քեզ մնացած միակ ելքը, ապա գոնե ես քեզ մեղադրել չեմ պատրաստվում:

Հարգելի Մոնկք մեկ հարց որին խնդրում եմ շատ կարճ միայն այո կամ ոչ պատասխանեիք.
Հայերը ճիշտ են արել որ Քրիստոսի գերեզմանի առաջ իրար են ծեծել:

Այո կամ ոչ պատասխանել չեմ կարող, որովհետև հայերն իրար չեն ծեծել: Իսկ կատարվածի մասին ես մի ամբողջ ճառ եմ գրել: Կարդացեք ու ինքներդ որոշեք` ճիշտ են արել, թե սխալ:

[Ambrosine]

Պարզ օրինակ: Եթե հիմա ես ու դու կռվենք, ուրեմն Չուկն է մեղավոր, որովհետև ֆորումի ադմինն է:???
Եթե հայը ու հույնը իրար հետ ինչ-որ բան չկիսեցին Իսրայելում, չի նշանակում որ հրեաներն են մեղավոր:
իսկ Իսրայել պետության վարած արտաքին քաղաքականությունը այստեղ կապ չունի, ով ում ինչ է ծախում կամ ծախվում: Շահերը փոխվում են:

ասեմ՝ Չուկի կամ մոդերատորների մեղքը ինչում կլինի? երբ որ ինքը տեսնի իմ կամ քո վիրավորական գրառումը ու չջնջի ու նկատողություն չտա՝ հնարավորություն տալով ստանալ համարժեք պատասխան... այստեղից էլ կռիվ

[Lion]

Առաջարկում եմ Երուսաղեմում հիմնել Հայկական ռազմա-վանական օրդեն,...

Տխուր է կատակս, սակայն...

[Gayl]

Ես արդեն նշել եմ, թե որն է կապը. Սուրբ Գրքից մեջբերման ոչ ճիշտ տեղում լինելը: Եթե խոսքը գնում է մարտի դաշտի մասին, ապա, Աստված մի արասցե, մարտի դաշտ կարող է դառնալ նաև մեր ցանկացած սրբավայր, ինչպես մոտավորապես եղել է Արցախում` Գանձասարի պարագայում, որտեղ հոգևորականը զենքը ձեռքին է դիմավորել թշնամուն: Անկախ նրանից, թե մարտի դաշտում ես պաշտպանում քո նվիրական արժեքները, թե նույնիսկ գաղափարական դաշտում, քո սերն ու հարգանքը արտահայտվում է դրանք նախ և առաջ պահպանելով:

Եթե դու պաշտպանում ես քո ունեցվածքը, որը միայն քոնը չէ, այլ նաև քո ընտանիքի ապրուստի միջոցը, և դու օգտագործել ես քեզ մնացած միակ ելքը, ապա գոնե ես քեզ մեղադրել չեմ պատրաստվում:

Այո կամ ոչ պատասխանել չեմ կարող, որովհետև հայերն իրար չեն ծեծել: Իսկ կատարվածի մասին ես մի ամբողջ ճառ եմ գրել: Կարդացեք ու ինքներդ որոշեք` ճիշտ են արել, թե սխալ:

Դե դու չես մեղադրում բայց արդյոք Քրիստոսը չի՞ մեղադրի:
Իմ կարծիքով խայտառակություն էր,քանի որ հգեևորականներն են դա արել այն էլ Քրիստոսի գերեզմանի դիմաց:

Ավելացվել է 1 րոպե անց

Իրար չեն ծեծել, հույներին են ծեծել

Գիտեմ որ իրար չեն ծեծել,հարցս սխալ ստացվեց:

[Նորմարդ]

Առաջարկում եմ Երուսաղեմում հիմնել Հայկական ռազմա-վանական օրդեն,...

Տխուր է կատակս, սակայն...

Լիոն հաճախ լռությունը ավելի խոսուն է քան տխուր կատակը

քանի որ այսօրվա Հայ Միաբանությունը ապրում է իր դժվարին ժամանակաշրջաններից մեկը, իհարկե որ առանց ներկայիս պատրիարքի ու լուսարարապետի մեղավորության: Միայն նշեմ որ ներկայիս Թորգոմ պատրարքի օրոք, կատարվեց ամենախայտառակ առք ու վաճառքի գործարքը, երբ Հուսիկ եպիսկոպոսը վաճառեց կամ 99 տարով վարձակալության տվեց Յաֆֆոյում գտնվող Հայկական եկեղեցու տարածքի մոտ 80 տոկոսը, վաճառեց Երուսաղեմի Շլոմցիոն Համալքա կենտրոնական փողոցում գտնվող հայկական մի քանի շենքեր, եվ վերցնելով ամբողջ գումարը մի ամուսնացած կնոջ հետ ճողոպրեց ԱՄՆ: Իհարկե դրանից հետո նա պարբերաբար մամուլում հայտնում էր որ դա արվել է ոչ առանց Պատրիարքի իմացության, իսկ Թորգոմ Պատրարքը հերքում էր իր մասնակցությունը այդ խայտառակ գործարքին, պատճառաբանելով որ ինքը չի իմացել թե ինչ թղթեր է ստորագրում, սա իհարկե Երուսաղեմի հայ իրականությանը քիչ թե շատ ծանոթ մարդկանց մոտ միայն ծիծաղ է առաջացնում: Ասեմ որ սոյն վաճառքի գումարը հասնում է մինչեվ 6 միլիոն դոլլար: Թորգոմ Պատրիարքի գահակալության տարներին 1990թ-ին մինչ այսօր երուսաղեմի հզոր պատրիարքարանը հասել է կրում է պարտություն պարտության ետեվից, նա վտարեց կամ անտեսեց բոլոր իսկական, խելացի ու նվիրյալ հոգեվորականներին, մի ժամանակվա զինվորյալ միաբանությունը, որը փայլում էր իր փառքի մեջ, այսօր դառել է լիբանանահայ մի քանի պատեհապաշտ երիտասարդ վարդապետների բոստանը, հոգեվորականներ որոնք այնքան կապ ունեն Հայ Եկեղեցու հետ ինչքան մեզանից յուրաքանչյուրը բուդդայականության հետ, այսինքն լավագույն դեպքում միայն ինֆորմացիայի մակարդակով: Նրա օրոք Հայ Եկեղեցին վերջնականապես կորցրեց, նրանից ուղղակի խլվեցին Համբարձման լեռան վրա գտնվող հայակական տարածքները արաբների կողմից: Երուսաղեմի Պատրիարքության այսօրվա խայտառակ վիճակի մասին են խոսում նույնիսկ Էջմիածնի բարձրաստիճան հոգեվորականները անձնական զրույցների ժամանակ: Նույնիսկ նոր պատրարք ընտրվելու դեպքում հեռանկարները այնքան էլ լուսավոր չեն , քանի որ հաջորդ պատրարքը՝ որը ամենայն հավանականությամբ այսօրվա Լուսարարապետ Նուրհան Եպիսկոպոսն է լինելու, մի երդվյալ հայաստանյատյաց է, որը հրապարակավ երդվել է այլեվս Հայաստան ոտք չկոխել, հայտարարելով որ իրեն եպիսկոպոս ձեռնադրելու համար ամենաբարձր մակարդակով իրեն թալանել են Հայաստանում: Հայսատանցիներին հիշում են միայն այս օրերին երբ վստահաբար գիտեն որ հայաստանցի երիտասարդները անձնուրացաբար են պաշտպանում Հայ Եկեղեցու տարածքները, սակայն դրանից անմիջապես հետո մոռանում են նրանց, եթե նույնիսկ նրանք վիրավորվել են: Հիշարժան ու խայտարակ դեպք է գրանցվել 1998-ին երբ Զատիկի օրը դանակահարել էին մի հայաստանցի երիտասարդի: Երբ Թորգոմ Պատրիարքը իմացել էր որ երիտասարդին տեղափոխել են հրեական հիվանդանոց, զայրացել է ասելով որ արաբական հիվանդանոց պիտի տանեիք այնտեղ ավելի էժան է:

Մոնկ ժան եթե ժամանակդ հերիքի ուշադրության արանացրու այս գրառումը, և հնարավորին դեպքում արձագանքիր հաստ տառերով նշված նախադասություններին, բայց խնդրում եմ անկեղծ, եթե անկեղծ ինչ ինչ պատճառներով չի ստացվի ավելի լավ է չանդրադառնաս այս գրառմանը
Նախապես շնորհակալություն

Ավելացվել է 2 րոպե անց

Դե դու չես մեղադրում բայց արդյոք Քրիստոսը չի՞ մեղադրի:
Իմ կարծիքով խայտառակություն էր,քանի որ հգեևորականներն են դա արել այն էլ Քրիստոսի գերեզմանի դիմաց:

Իսկ իմ կարծիքով դու չես կարդացել, Մոնկի գրածը կամ էլ դու սրա կողմնակիցն ես
«կամ հանձնվել, հավաքել իրերն ու ցրվել տներով:»
Բախտներս բերել ա, որ այնտեղ տենց չեն մտածում

[Lion]

Ախր ոնց լռես, երբ տեսնում ես, թե հեզություն, խոնարհություն ու հանդուրժողականություն քարոզողները ոնց էն իրար... բոքսում:

[Monk]

Դե դու չես մեղադրում բայց արդյոք Քրիստոսը չի՞ մեղադրի:
Իմ կարծիքով խայտառակություն էր,քանի որ հգեևորականներն են դա արել այն էլ Քրիստոսի գերեզմանի դիմաց:

Չեմ կարծում, թե ես Քրիստոսից ավելի ներողամիտ եմ:
Իսկ որ կատարվածը խայտառակություն է, դա ես արդեն մի քանի անգամ ասել եմ իմ հիմնական գրառման մեջ: Եթե այն կարդացել եք և կարող եք այլ ելք առաջարկել` խայտառակությունից խուսափելու համար, ապա խնդրեմ:

[Նորմարդ]

Ախր ոնց լռես, երբ տեսնում ես, թե հեզություն, խոնարհություն ու հանդուրժողականություն քարոզողները ոնց էն իրար... բոքսում:

Ճիշտ են անում, մի հարց ուղիղ հարց եմ տալիես եթե, են ժամանակ ուրիշ ա ու նման այլ բառերով պատասխանները չեմ ընդունելու…
«Ճիշտ են արել այն հոգևորականները, որոնք Սարդարապատի ճկ.-ում զորքին հավասար թուրքերին «բոքսել են» »
Այո կամ ոչ միայն այս պատասխանի

[Monk]

Ախր ոնց լռես, երբ տեսնում ես, թե հեզություն, խոնարհություն ու հանդուրժողականություն քարոզողները ոնց էն իրար... բոքսում:

Մենք մեր ազգի մեջ իրար նկատմամբ դեռ հեզություն, խոնարհություն ու հանդուրժողականություն սովորենք, հետո կմտածենք, թե ինչքանով է դա արդյունավետ ուրիշների հետ մեր հարաբերությունները կառուցելիս: Կարծում եմ մենք օտարների նկատմամբ լավ էլ չափից դուրս հեզ ենք, խոնարհ ու հանդուրժող: Ցավոք սրտի չափից դուրս: