Հայոց բանակ

[Շինարար]

Հա, սպաները չափը մեկ-մեկ անցնում են, բայց էն մնացած 4 դեպքերը ընդամենը մարդկային փոխհարաբերությունների արդյունքն են: Եթե վայրենի են, սպա՞ն ինչ մեղք ունի, եթե բանակում էլ սկսում են խմբվել ըստ տարածքային պատկանելության՝ երևանցի, գյումրեցի, ապարանցի... մնացածը թշնամի են, սպա՞ն ինչ մեղք ունի: 18 և բարձր տարիքում երևի թե արդեն դժվար է հասկացնել, որ մի ազգի ներկայացուցիչ են, մասիվցին ու երրորդմասցին ազգ չեն: Պետք չի հիասթափեցնել էն մարդկանց, ովքեր ցանկանում են ծառայել: Եթե բոլորը որոշեն, որ չեն ծառայելու, հետո՞

Աստղ ջան, ըստ տարածքային պատկանելության խմբվելու մեջ վատ բան չկա, զեմերով իրար հետ կապ են պահում, որ մեկի տուն գնալիս մյուսներն էլ խաբար ուղարկեն ու առնեն, տնեցիներն են կապ պահում դեռ մի բան էլ, բայց դա չի նշանակում, որ մտերմության համար բանակում առաջին չափանիշը զեմությունն ա, իմ ծառայած բանակում զեմերը իրար բարեկամ ու մանացածը թշնամի չէին, վերջին հաշվով, բանակը նույն կյանքն ա, ավելի փոքր տարածության վրա, մի քանի հարյուր հոգի մարդ սկսում են ապրել մարդկային հասարակության զարգացման օրինաչափություններով, վատ բան շատ կա, բայց այստեղ այնպիսի գույներով ա ամեն ինչ նկարագրված, իմ ծառայած բանակում այդքան վատ չէր ամեն ինչ, ծեծ կար սպաների կողմից էլ, զինվորների կողմից էլ իրար հանդեպ, բայց այդպիսի մասսայակն բնույթ չուներ, դա չի նշանակում, էլի եմ ասում, որ ամեն ինչ հրաշալի է, իհարկե շտկելու շատ բաներ կան, բայց թող ոչ ոք չվախենա ծառայությունից, ու մի բան էլ, երբեք էլ ծառայությունը դրախտ չի դառնալու:
Ինչ վերաբերում է, որ տղուն պետք ա ծառայելը, որ հասունանում է, տղամարդ է դառնում, էնքան էլ էդ կարծիքին չեմ, հասունանանլու տարիքում գնում են, տունն էլ էդ 2 տարին տղամարդ դարձողը կդառնա, բայց մեր պետությանը, մեր ժողովրդին, մեր սիրելի մարդկանց պետք ա տղու ծառայելը: Ինքս մեծ ջատագովությամբ չեմ գնացել բանակ, ազատվելու ձև չունեի, բայց չեմ փոշմանել ու չեմ ափսոսում էդ երկու տարիս, ինձ այնքան պիտանի էի զգում:

[Lord]

Դեդավշինան է վերացե՞լ, թե՞ սպաներն են դադարել զինվոր ծեծել։

Հավատացնում եմ քեզ, ոչ առաջինը, ոչ էլ երկրորդը։
Ավելացնեմ նաև, որ զինվորական ակադեմիան ավարտած դեղնակտուց սպաները (որոնք սկսել են համալրել մեր «փառապանծ բանակը») շատ ավելի դաժան են, քան սովետական բանակից մնացած սպաները (չգիտեմ դրանց ինչով են «կերակրում», բայց դա հոսպիտալում արձանագրված փաստ է)։

Նշեմ որ ծառայել եմ 2002-2004թթ։

Դեդավշինան հաստատ արդեն չկա,(կարողա ջոկած տեղերում մնացած լինի), իսկ ետ դեղնակտուց սպաները հազիվ խոսում են ուր մնաց մարդ ծեծեն, դու երեվի երկար ժամանակ է արդեն ոչ մի զորամաս չես մտել: Զինվորները իրար հետ կռվում են բայց իրար չեն սպանում հիմա թշնամու փամփուշտից են մահանում, դրա մասին պիտի մտածեն, որ արդեն ժամանակը հասել է, որ կարողա մի քանի ամսից էլի գնաս ծառայությունտ հիշես:

[Մանանա]

ժող, եկեք ես մի հատ զուգահեռ անցկացնեմ: Հիիիիին ժամանակներում, ինչպես նաև որոշ այժմյան հետամնաց ցեղերում մի այսպիսի հասկացություն կա "ինիցիացիա", երբ ցեղի անդամին /սովորաբար տղա/ չափահաս դառնալու և ցեղի լիարժեք անդամ դառնալու համար ուղարկում էին մի շաաատ հեռու տեղ, որտեղ նրան սպասվում էին շատ դժվարություններ, եւ մինչև նա այդ ամենը չհաղթահարեր, իրան ցեղ չէին ընդունում: Այդ ամենը քաղաքակրթության ազդեցության տակ վերաձևավորվելա բանակի: Դա մի հատ դպրոցա, որը պետքա անցնել: Բաըց եթե չես անցնում, ուղղակի էտ "ինիցիացիան" ուրիշ ձևով կանցնես, բայց անպաըման կանցնես: Էս գրածներն իրականում գիտական հիմք ունեն: Իսկ ինչ վերաբերվումա բանակում փոխհարաբերություններին, էտ ճնշումները և ամեն ինչը նորմալ են ու անգամ պետք են, միշտ էլ կլինեն լավ ու վատ սպաներ ու զինվորներ: Մենք օրինակ հիմա բանակում հետազոտություններ ենք անում ու գիտեք, որ սպաներ կան, ում ինտելեկտը 10 տարեկան էրեխու ինտելեկտա, բաըց միաժամանակ նենց սպաների եմ հանդիպում, հավեսս տալիսա, ուզում եմ գնամ ծառայեմ

[Ambrosine]

Աստղ ջան, ըստ տարածքային պատկանելության խմբվելու մեջ վատ բան չկա, զեմերով իրար հետ կապ են պահում, որ մեկի տուն գնալիս մյուսներն էլ խաբար ուղարկեն ու առնեն, տնեցիներն են կապ պահում դեռ մի բան էլ, բայց դա չի նշանակում, որ մտերմության համար բանակում առաջին չափանիշը զեմությունն ա, իմ ծառայած բանակում զեմերը իրար բարեկամ ու մանացածը թշնամի չէին, վերջին հաշվով, բանակը նույն կյանքն ա, ավելի փոքր տարածության վրա, մի քանի հարյուր հոգի մարդ սկսում են ապրել մարդկային հասարակության զարգացման օրինաչափություններով, վատ բան շատ կա, բայց այստեղ այնպիսի գույներով ա ամեն ինչ նկարագրված, իմ ծառայած բանակում այդքան վատ չէր ամեն ինչ, ծեծ կար սպաների կողմից էլ, զինվորների կողմից էլ իրար հանդեպ, բայց այդպիսի մասսայակն բնույթ չուներ, դա չի նշանակում, էլի եմ ասում, որ ամեն ինչ հրաշալի է, իհարկե շտկելու շատ բաներ կան, բայց թող ոչ ոք չվախենա ծառայությունից, ու մի բան էլ, երբեք էլ ծառայությունը դրախտ չի դառնալու:
Ինչ վերաբերում է, որ տղուն պետք ա ծառայելը, որ հասունանում է, տղամարդ է դառնում, էնքան էլ էդ կարծիքին չեմ, հասունանանլու տարիքում գնում են, տունն էլ էդ 2 տարին տղամարդ դարձողը կդառնա, բայց մեր պետությանը, մեր ժողովրդին, մեր սիրելի մարդկանց պետք ա տղու ծառայելը: Ինքս մեծ ջատագովությամբ չեմ գնացել բանակ, ազատվելու ձև չունեի, բայց չեմ փոշմանել ու չեմ ափսոսում էդ երկու տարիս, ինձ այնքան պիտանի էի զգում:

Էդ «զեմլյակ» բառը արդեն բացասական երևույթ ա. նշանակում ա, որ Երևանի հողը ուրիշ ա, Ապարանի հողը ուրիշ ա: Բայց արի էդ թեմայով չխորանանք. գիտես, որ իմ համար ամենացավոտ թեմաներից ա

Սպաների անպատժելիությունը գալիս է նաև զինդատախազների աշխատանքից: Կոնկրետ Իջևանի, Դիլիջանի, կարծեմ նաև Կիրովականի հիմիկվա զինդատախազը արդեն 4 հրամանատար է դատի տվել՝ զինվորի հանդեպ սխալ վերաբերմունքի համար: Դե հիմա իրեն ենթակա զորամասերում ո՞ր մի սպան ռիսկ կանի՝ նման արարք թույլ տալու:

[Askalaf]

Tig, մի հարց ունեմ.

— Եթե տղա ունենաս (միգուցե արդեն ունես), դու քո տղուն կուղարկե՞ս բանակ։

[Մարկիզ]

Դեդավշինան հաստատ արդեն չկա,(կարողա ջոկած տեղերում մնացած լինի), իսկ ետ դեղնակտուց սպաները հազիվ խոսում են ուր մնաց մարդ ծեծեն, դու երեվի երկար ժամանակ է արդեն ոչ մի զորամաս չես մտել: Զինվորները իրար հետ կռվում են բայց իրար չեն սպանում հիմա թշնամու փամփուշտից են մահանում, դրա մասին պիտի մտածեն, որ արդեն ժամանակը հասել է, որ կարողա մի քանի ամսից էլի գնաս ծառայությունտ հիշես:

Իմ ծառայության ընթացքում (իսկ դա ոչ վաղ անցյալում էր՝ 2005-2007) մեր զորամասում տեղի ունեցած բոլոր մահերի պատճառը եղել է ոչ թշնամու գնդակը: Պատահականություն և ոչ կանոնադրական հարաբերություններ: Պետք է ընդամենը աշխատել «զինվոր-զինվոր, զինվոր-սերժանտ-սպա» ուղղությամբ:
Սա ամենևին չի նշանակում, որ մեր բանակը թույլ է: Ոչ, մենք ունենք բավականին ուժեղ և մարտունակ բանակ: Ամենաուժեղն ու մարտունակը՝ Անդրկովկասում:

[Ambrosine]

Tig, մի հարց ունեմ.

— Եթե տղա ունենաս (միգուցե արդեն ունես), դու քո տղուն կուղարկե՞ս բանակ։

Կլինի՞ ես էլ պատասխանեմ
Իմ եղբայրը դեկտեմբերից ծառայում է, այդ որոշմանը նրան դրդել եմ նաև ես Իմ մայրը արդեն որոշել էր, որ պետք է բանակից ազատի, բայց լավ է, որ հայրս էլ չպաշտպանեց էդ տեսակետը:

[Վիշապ]

Ծառայելու գնալուց չեն նայում բանակում կարաք ու մեղր տալի՞ս են, դոշակները փափու՞կ են, թե չէ: Ծառայելը մի հետաքրքիր ու դաժան փորձություն է, որտեղ երկու տարվա մեջ կարելի է ավելի շատ փորձ հավաքել, քան քաղաքացիական կյանքում ասենք մի 10 կամ 20 տարում: Որովհետև այն ինչ տեսնում ես բանակում կարող է քաղաքացիական կյանքում երբեք չտեսնես: Այդ փորձը շատ բան արժի: Սա անձնական օգտապաշտական տեսանկյունից: Իսկ ընդհանուր առմամբ պետությունը պետք է պաշտպանել, իսկ դրա համար պետք են զինվորներ Հայաստանի բանակը ասում են հիմա ահագին լավն է: Ես 96-98 թվերին եմ ծառայել, իմ ժամանակ հետպատերազմյան բարդակ էր:

[Շինարար]

Tig, մի հարց ունեմ.

— Եթե տղա ունենաս (միգուցե արդեն ունես), դու քո տղուն կուղարկե՞ս բանակ։

Կլինի՞ ես էլ պատասխանեմ: Ի՞նչ է նշանակում որդուն բանակ ուղարկել, բանակ ճանապարհում են, երբ պավեստկան, անկախ ծնողների կամքից, գալիս է, որտեղ նշված է զինկոմիսարիատ ներկայանալու օրն ու ժամը: Ով բանակում ծառայել է, նրան իր ծնո՞ղն է բանակ ուղարկել

[VisTolog]

Կլինի՞ ես էլ պատասխանեմ: Ի՞նչ է նշանակում որդուն բանակ ուղարկել, բանակ ճանապարհում են, երբ պավեստկան, անկախ ծնողների կամքից, գալիս է, որտեղ նշված է զինկոմիսարիատ ներկայանալու օրն ու ժամը: Ով բանակում ծառայել է, նրան իր ծնո՞ղն է բանակ ուղարկել

Կարելի է էսպես հասկանալ նրա հարցը

Եթե ունենայիր ընտրելու հնարավորություն` ուղարկել, թե չուղարկել, դու ո՞րը կընտրեիր:

[Շինարար]

Կարելի է էսպես հասկանալ նրա հարցը

Եթե ունենայիր ընտրելու հնարավորություն` ուղարկել, թե չուղարկել, դու ո՞րը կընտրեիր:

Տրամաբանորեն ցանկացած ծնող պետք է, որ ընտրի չուղարկել, դրա համար էլ ասում եմ՝չեն ուղարկում, այլ ճանապարհում են, Վիստ ջան, ես էլի էդ հարցի իմաստը չհասկացա

[Վիշապ]

Տրամաբանորեն ցանկացած ծնող պետք է, որ ընտրի չուղարկել, դրա համար էլ ասում եմ՝չեն ուղարկում, այլ ճանապարհում են, Վիստ ջան, ես էլի էդ հարցի իմաստը չհասկացա

Իսկ տրամաբանորեն գուցե ծնողը որդուն փակի տա՞նը, որ որդին տնից դուրս չգա ու մի փորձանքի չռաստվի՞ Առհասարակ արու զավակի նկատմամբ նման «քնքուշ և հոգատար» վերաբերմունքը հաճախ բավականին դաժան կերպով է փոխհատուցվում: Մասնավորապես անինքնավստահ ու անիքնուրույն անհատները ողջ կյանք այդպես էլ մնում են, հոգս դառնակով ծնողի, կնոջ, վերջում էլ երեխաների համար: Տրամաբանությունը հուշում է, որ ճիշտ հակառակը՝ արու զավակին պետք է ուղարկել կոփվելու, ամրանալու, որ ուժեղ սերունդ ստացվի նրանից:

[Շինարար]

Իսկ տրամաբանորեն գուցե ծնողը որդուն փակի տա՞նը, որ որդին տնից դուրս չգա ու մի փորձանքի չռաստվի՞ Առհասարակ արու զավակի նկատմամբ նման «քնքուշ և հոգատար» վերաբերմունքը հաճախ բավականին դաժան կերպով է փոխհատուցվում: Մասնավորապես անինքնավստահ ու անիքնուրույն անհատները ողջ կյանք այդպես էլ մնում են, հոգս դառնակով ծնողի, կնոջ, վերջում էլ երեխաների համար: Տրամաբանությունը հուշում է, որ ճիշտ հակառակը՝ արու զավակին պետք է ուղարկել կոփվելու, ամրանալու, որ ուժեղ սերունդ ստացվի նրանից:

Էնպիսի տպավորություն ա, որ ամբողջ խոսակցությունից կարդացիր վերջին երկու տողը ու որոշեցիր մի բան էլ դու ասես: Իմ ամբողջ ասելն էն ա, որ ծնողը պիտի ոչ մի կապ չունենա տղու բանակ գնալ-չգնալու հետ: Չեմ պատկերացնում ծնող, ում որդուն բանակ չտանեն ու ինքը զոռով տղին ղրգի ծառայելու: Ի՞նչ քնքուշ վերաբերմունք արու զավակի հանդեպ, իմ գրառման մեջ երբ նման բան տեսար: Վիշապ եղբայր, քո գրառումը գիտե՞ս ինչ տպավորություն թողեց վրաս, որ ասենք ես հենց հիմա մտնեմ քաղաքականության թեմաներից մեկը, որ վերջին անգամ ուշադիր հունվարից առաջ եմ երևի կարդացել, գտնեմ քո վերջին գրառումը ու կոնտեքստից դուրս սկսեմ հակաճառել, չե՞ս ասի՝ էս ի՞նչ ա ասում էս մարդը, մենք ստեղ ոչխարի մսի գնից ենք խոսում, ինքը եկել ա, ասում ա՝չամիչը խաղողից են ստանում:

[Tig]

Ծառայությանս ընթացքում տեսել եմ 6 մահ։ Կարո՞ղ ես գուշակել, թե դրանցից քանիսն էին թշնամու գնդակից մահացել։ Ոչ մեկը։
Մեկին սպանել էին կողքի զորամասի զինվորները (այնպես էին ծեծել, որ հաջորդ օրը մահացավ հոսպիտալում)։ Երկուսին իրենց զորամասի զինվորն էր քնած տեղը կրակելով սպանել։ Մեկին սպան էր լավ ծեծել, մոտը արյան քաղցկեղ զարգացավ, մահացավ Երևանում 2 թե 3 ամսից։ Մեկին հոսանքն էր խփել էլետկրասյան վրա։ Մեկն էլ պարապ ժամին որոշել էր լողանալ, քցվել էր շատ քիչ ջրով մի ջրափոսի մեջ, գլուխ խփել քարին։

ԻՆչպես նկատեցիր 6-ից 2-ը դժբախտ պատահար էր, 4-ը սպանություն հայի կողմից։

Ձև ունեք չծառայել նման «բանակում», մի ծառայեք։
Այս «բանակում» հայը հային ավելի շատ է սպանում, քան ադրբեջանցին կամ թուրքը։
Իսկ պատերազմ, որ լինի գնսցողը գնալու է, առանց նայելու, համապատասխան գիտելիք ունի թե ոչ։ Ինձ 2 տարվա ընթացքում մի ատրճանակ էլ չտվեցին, կրակեմ։ Ըստ քեզ դա ինձ հե՞տ կպահի ընտանիքիս պաշտպանելուց։

Աթեիստ ջան, ողբեգական բաներ ես գրել, բայց մեկա դա չի նշանակում, որ չպիտի ծառայենք: Նախ Լորդը ճիշտա ասում, հիմա էն ժամանակվա բանակը չի: Երկրորդ էլ նման բաները վերացնելու փոխարեն փախչում ենք դրանից: Ինչա՞ տալու մեզ խուսափելն ու փախուստը՝ էլ ավելի վատ իրավիճակ: Ստեղ խոսքը պատերազմի մասին չի, այլ պատերազմի բացառման: Եթե բանակ չունենանք պատերազմ հաստատ կլինի, իսկ քանի դեռ թշնամի գիտի, որ մենք ամեն պահ պատրաստ ենք՝ պատերազմի հավանականությունը պակասումա: Ծառայելով մեր առաջնային խնդիրնա պատերազմի բացառումը, նոր հաջորդ խնդիրը՝ պատերազմի դեպքում համապատասխան հակահարված տալը… Նենց որ պիտի այ ես քո նշած ողբերգական հարցերը լուծվի, ոչ թե դրա պատճառով խուսափենք… Ծառայության ժամանակ իմ հետելա դեպք եղել, որ կարայ հիմա էսքանը չգրեի… Հերթապահությունը ընդունելուց մեկը զենքը սխալ լիցքաթափելու պատճառով ուղիղ ոտքերիս տակ կրակեց… ռակաշետ եղավ ու գնդակը մտավ պատի մեջ, հենց իմ կողքը, մի 20սմ դեպի ինձ շեղվեր, ես հիմա քո հետ կարողա չխոսաի… Բայց մեկա ոչ մի բանի համար չեմ փոշմանել: Ու էլի եմ ասում նման դեպքերը բացառելու ուղղությամբ պիտի աշխատենք, ոչ թե խուսափելու մասին մտածենք:

[Tig]

Tig, մի հարց ունեմ.

— Եթե տղա ունենաս (միգուցե արդեն ունես), դու քո տղուն կուղարկե՞ս բանակ։

Askalaf ջան, տղա չունեմ: Բայց որ ունենամ հաստատ կուղարկեմ, խի ինձնից ինչովա՞ վատը որ

հ.գ. ու կունենամ