Կլինի՞ արդյոք իշխանափոխություն

[Վիշապ]

… մեր պարագայում սիստեմը ընդունելի է, նույնը և օրենքները, սահմանադրույունը… պրոբլեմը դրանց չկիրառումն է,կաշառակերությունն ու ամենաթողությունն է, այստեղ որևէ գաղափարախոսություն անելիք չունի ու ոնց որ գիտես էս հարցի շուրջ որևէ տարաձայնություն չկա, այ որ հնչակները սկսեն գաղագաղափարական խաղեր տալ ուրեմն պտի միանան կոմունիստներին… Վիշ, ինչ գաղափարախոսություն պետք է որդեգրենք…

Մեֆ ջան, մի անգամ գրեմ եմ կարծիքս, որպեսզի շատ չգրոտեմ, մեջբերեմ հա՞…

Մեր նոր պետությունը իր կազմավորման օրից սկսած չունեցավ ազգային դոկտրին, բայց մենք իբր թե ազգային պետություն ենք, համենայն դեպս Հայաստանի բնակչության գերակշիռ մասը հայեր են։ Ազգային դոկտրինը ընդհամենը սահմանում է, թե ինչի համար է Հայաստանի Հանրապետությունը։ Պետական, հասարակական, ընդհանուր խնդիրները ձևակերպելու համար անհրաժեշտ են սահմանումներ, որոնք ձևավորում են պետության դինամիկ կուրսը։ Այն ինչը սահմանված է մեր Սահմանադրության մեջ ստատիկ է, և զարգացում ապահովել չի կարող, կարող է միայն լճացնել, ինչի ականատեսն ենք հիմա։ Ազգային դոկտրինի հիմքում պետք է ընկած լինի Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացու շահերը, անվտանգությունը և զարգացումը։

Դու ԱՄՆ սահմանադրությունը գիտես ախր, տարբերություններն էլ կիմանաս մեր ու ԱՄՆ–ի։ Մեֆ ջան ներիր, սա շատ ջուր քաշող թեմա է, ժամանակս էլ քիչ, խոստանում եմ ծավալվել երբ ժամանակս ների։ Քո գրած շատ բաների հետ համաձայն եմ։ Բայց ես հավատում եմ, որ ժողովդրին ճիշտ ուղղորդելով կարելի է կտրուկ բարձրացնել այդ ժողովդրի որակը և ճիշտ հունի մեջ դնել պետության զարգացումը։ Ու համաձայն եմ նաև, որ միայն գաղափարախոսությունը շատ քիչ է, քաղաքական հզոր կամքի տեր մարդիկ են հարկավոր։

[Բիձա]

Պատճառը մեկն է՝ անտաղանդ իշխանությունները հնարավորություն չեն տվել այդ տաղանդերին երկրում զարգանալու ու երկիրը զարգացնելու, քանի որ անտաղանդ իշխանություններին անհրաժեշտ է հիմար, հնազանդ ու ոչ պահանջկոտ ժողովուրդ։

Թույլ եմ տալիս ինձ միջամտել Քո ու Մեֆի հետաքրքիր բանավեճին:
Քննարկվող հարցերում խոսվում է գաղափարախոսության, ժողովրդի ու առաջնորդի որակների մասին:
Ես այդ ամենը տեսնում եմ մի փոքր այլ հարթության մեջ:
Քաղաքականության մեջ կան 3 առաջնային-սկզբունքային էլեմենտներ:
Դրանք են
1- Պետությունը
2- Պետական կառավարման համակարգը
3- Լիդերը
Ասեմ իմ կարծիքը սրանց մասին և վերջում ի մի բերեմ բոլոր երեքը միասին:
Հարցերը հասկանալու համար նախ պետք է դրանք սահմանել: առաջին հերթին հասկանանք, թե ինչ է պետությունը:
Պետությունը դա տվյալ տարածքի վրա ինքնորոշված ժողովրդի, ազգի, կամ բնակչության ունեցվածքն է: Անկախ նրանից, թե այդ պետությունը կերտվել է 5000 տարի առաջ, թե երեկ, այն պետք ամեն վայրկյան տեր ունենա: Անկախ ժամանակավոր վայրիվերումներից, երբ պետության տեր են դառնում բռնապետեր, վայրենի դեգեներատներ կամ ժողովրդավարական սկզբունքներով ընտրված իշխանություններ- պետությունը դա ժողովրդական ունեցվածք է:
Պետությունը հայրենիք չի, ոչ էլ սրբություն է-ՈՒՆԵՑՎԱԾՔ Է:
Բացի այս ամենը, պետությունը պետք է ժամանակի մեջ ապացուցած լինի իր կենսունակությունը- այսինքն ապացուցված լինի, որ իր տերերը հաստատակամ են որպես պետական միավորում գոյատևելու, իրենց համատեղ ունեցվածքը տիրապետելու:
Այս առումով Հայստանը դեռ չի ապացուցել, որ կայունություն ունի: Ստեղծման օրից ի վեր այն գնում է անկման կորագծով: Այդ կորագիծն անվերջ չի, ամեն վայրկյան կարող է վերջանալ բախումով իրականությանը /ինչպես կործանվող ինքնաթիռը գետնին/ և վերջ պետությանը:
Հաջորդը- Հայաստան կոչված համատիրության արժեթղթերը -/ունեցվածքը, որպես հարստություն/ տրված են մենեջերին- իշխանությանը: Իշխանություն ասածն էլ ուզուրպացրել են մի քանի հոգի ու ասում են էս ամբողջը մերն է:
Թագավորության մեջ դա այդպես էր, երկրի, պետության, ողջ ունեցվածքի տերը թագավորն էր: Մեր օրերում էլ, եթե էդ մի քանի հոգին ապացուցեցին, որ իրար պաս տալով կայուն կերպով կվերարտադրվեն ու ՊԵՏՈՒԹՈՒՆՆ ԷԼ ԿԳՈՅԱՏԵՎԻ, ապա միջազգայնորեն էլ վերջնականապես կընդունվի որ Հայաստանը բռնապետական կայուն պետություն է:
Եզրակացություն- Այժմ հայերը Հայաստան- հայրենիքը նույնացնում են պետության հետ: Դա կոպիտ սխալ է: Հայրենիքը դա վերացական, հոգեբանական, զգացմունքային պատկերացում է, որը չի ընկալվում որպես սեփականություն: Եթե ամեն հայ այդ հայրենիքը նույնացնի սեփականության հետ ու հասկանա, որ գյադեքը իրենցից խլել են իրենց ունեցվածքը, այդ դեպքում նրանց որ սպանես էլ, 5000 դրամով ձայն չեն ծախի: Մեզանում ամեն մեկիս մեջ առանձին առանձին բացակայում է սեփականատիրոջ զգացումը, դրա համար էլ ասում ենք -լիդեր լինի- գա, մեզ միավորի, հետ առնենք մեր երկիրը սրանց ձեռից:
ՈՉ- ամեն մեկն ինքնուրույն պետք է հասկանա, որ քրեապետության մեջ սահմանադրությունը չի, որ որոշում է ում ինչքան, այլ զոռբայությունը: Ամեն մեկը պետք է դառնա գել ու գազան ու իր պատառը փախցնի, դրանից հետո արդեն նոր հնարավոր կլինի խոսել լիդերի ու կառավարման համակարգի մասին: Այլ հարց, որ գտնվի մեկն ու դա քարոզի, ունակություններ ու խարիզմա ունենա, հենց այդ գործն անելու: Այ այդպիսի լիդերի պահանջը կա:
Մինչև այդ, ոչ մի լիդեր էլ չի կարող հաղթահարել իշխանության բեսպրեդելը, կամ կառավարման համակարգի վերափոխումներով, մոդեռնիզացիայով, փոխել վիճակը: Ներկայիս Հայաստանում սահմանադրական իշխանություն ասածը դա ունեցվածքին ֆորմալ տիրություն անելու իրավունքն է- ընդամենը թղթի կտոր է, դրսին ցույց տալու համար: Դա այդպես է ու այդպես էլ կմնա, որովհետև ունեցվածքին այլ լուրջ տեր կանգնողներ չկան ու չեն երևում:
Եթե մեկը մտել է քո տունը և քեզ ու ընտանիքիդ անդամներին դանակահարելով-գնդակահարելով թալանում է- ինչ կանես կփորձես դիմադրել- չէ՞:
Մեզանում դա է արգելված թե հասարակական գիտակցության, և թե սահմանադրության ու օրենքների մակարդակով: Ասվում է դիմի օրենքին, իշխանություններին- նրանք տեր կկանգնեն քո խնդրին:
Ամերիկյան հոգեբանության մեջ հակառակն է: Պետությունն ասում է,- պաշտպանիր քո իրավունքները ամեն հնարավոր ձևերով, ոստիկանությունը քեզ չի կարող փրկել ամեն պարագայում: Երեք ամիս առաջ Տեքսասում 3 անչափահասներ մտել էին մեկի տուն գողության: Երեքին էլ տերը գնդակահարել էր տեղում, այնուհետ զանգահարել էր ոստիկանություն, թե արեք սրանց դիակները տարեք: Մի վայրկյան անգամ սպանողը չբանտարկվեց, հակառակը գովերգվում էր, որ իր իրավունքներն է պաշտպանել:
Քանի այսպիսի մոտեցում չի ձևակերպվել մեզանում, Հայաստանը կամ կվերանա որպես պետություն, կամ այսպես էլ կմնա որպես մի քանի հոգու կալվածք:
Հետևաբար, Վիշապ ջան, իմ կարծիքով հարցը երբեք էլ լիդերին չի հասնելու, որովհետև մինչև հիմա եղած ընդիմադիրները սահմանադրական ասած հեզությունը այնքան խորն են մտցրել մարդկանց ուղեղ, որ ոչ մի սեպով էլ այն չես հանի: Չհաշված, որ պատմական հեզության դոզան էլ զարհուրելի մեծ է:
Այդ առումով Ռոբը շատ ավելի ազնիվ լիդեր էր- եկավ ասեց -ես գազան եմ, գազանավարի էլ ղեկավարելու եմ, թե կարող եք, հախիցս եկեք: Այսինքն ասեց- ես արյուն թափող եմ, դե խոսեք իմ դեմ: -Խոսվեց թղթի կտորով:
Այսօր էլ, արդեն քսան տարի անց, ասում ես, թե էդ թուղթը թուր չի-թուղթ է, շանս չկա, բայց մարդիկ չեն ուզում հավատալ: Պաշտամունքի մակարդակի է բարձրացվել ու արդեն աղանդավորություն է ստեղծվել դրա շուրջը:
Այնպես որ, ես այլևս առաջ չեմ թռչում քաղաքական հարցեր քննարկելիս: Լիդերի հարցը երրորդական է:
Հասարակական մոտեցումը դեպի ազգ, հայրենիք ասածները պետք է փոխվի, դառնա սեփականատիրոջ վերաբերմունք առ սեփական ունեցվածք-պետություն:
Եթե ուզում ես, այն կոչի հասարակության որպես առանձին-առանիձին պահանջատեր, սեփականատեր, իր իրավունքների համար հոշոտելու պատրաստ մարդու կերտման գաղափարախոսութուն:
Ժամանակակից արևմտյան ժողովրդավարության հիմքում հենց այդ, մեր պատկերացրած իբր «դաժան» մարդն է կանգնած:
Ես այսօր երկու ձեռքով կողմնակից եմ ռազբորկեքով սպանող ու սպանվող պուզատիների լակոտների շատացմանը: Հույսս այն է, որ դրանց ընդօրինակելով հասարակ երեխեքն էլ կսովորեն իրենց իրավունքներին տեր կանգնելը ու այն չեն զիջի մյուսներին: Ես արդեն նկատում եմ նման միտումներ ջահելների մոտ:
Աստված տա, Հայաստանը ժամանակ ունենա այդ «վայրենիների», - նոր, առողջ սերնդի աճեցման համար:

[Հայկօ]

Առաջին մասի տակ ստորագրում եմ՝ հայրենիքն ու պետությունը սահմանազատելու համար: Բայց դե Ռոբի՝ ազնիվ լիդեր լինելու դրույթը, ինչպես նաև լակոտների ռազբիրատների պաշտամունքը ենթակա են քարկոծման :

[Բիձա]

Առաջին մասի տակ ստորագրում եմ՝ հայրենիքն ու պետությունը սահմանազատելու համար: Բայց դե Ռոբի՝ ազնիվ լիդեր լինելու դրույթը, ինչպես նաև լակոտների ռազբիրատների պաշտամունքը ենթակա են քարկոծման :

Շնորհակալ եմ առաջին մասի դրական գնահատականի համար, բայց նաև պատրաստ եմ քարերին, հիշեցումով, որ Ռոբի մասով ասել եմ "շատ ավելի ազնիվ՛: Այսինքն դա ընդամենը համեմատական սանդղակի վրա արված գնահատական էր: Սանդղակի բացասական ու դրական վերջ ու սկզբի /կամ անվերջության/ տեղը ոչ մեկս չգիտի:

[Հայկօ]

Շնորհակալ եմ առաջին մասի դրական գնահատականի համար, բայց նաև պատրաստ եմ քարերին, հիշեցումով, որ Ռոբի մասով ասել եմ "շատ ավելի ազնիվ՛: Այսինքն դա ընդամենը համեմատական սանդղակի վրա արված գնահատական էր: Սանդղակի բացասական ու դրական վերջ ու սկզբի /կամ անվերջության/ տեղը ոչ մեկս չգիտի:

Է՜... Սենց հետ ենք գալիս էլի էն հին ու ծեծկված «չարյաց փոքրագույնին»: Դարձ ի շրջանս յուր... Չկա նման բան: Ինչ-որ մի երևույթ «չարյաց փոքրագույն» (համեմատաբար ազնիվ) որակելը դեպի այդ երևույթի հետ համակերպումը ու դրա արդարացումը տանող առաջին քայլն ա:

[Բիձա]

Է՜... Սենց հետ ենք գալիս էլի էն հին ու ծեծկված «չարյաց փոքրագույնին»: Դարձ ի շրջանս յուր... Չկա նման բան: Ինչ-որ մի երևույթ «չարյաց փոքրագույն» (համեմատաբար ազնիվ) որակելը դեպի այդ երևույթի հետ համակերպումը ու դրա արդարացումը տանող առաջին քայլն ա:

"Չարյաց փոքրագույնը" դա կրավորական, հարմարվելու, դիմացինի դեմը կզելու հոգեբանությունն է, որը ընդունում է հասարակությունը կամ կոնկրետ մարդը :
Իմ ռոբին տրված բնութագրում և հետագա տեքստում ես ոչ թե նման վերաբերմունքի մասին եմ խոսել, այլ հակառակը- ամեն մեկի չհարմարվելու, ակտիվորեն դիմադրելու մասին է եղել խոսքը:

[Հայկօ]

Չէ, քեզ մոտ արդարացնելու թաքնված միտում կար: Համոզված եմ, որ ոչ միտումնավոր, բայց այ էս

Այդ առումով Ռոբը շատ ավելի ազնիվ լիդեր էր- եկավ ասեց -ես գազան եմ, գազանավարի էլ ղեկավարելու եմ, թե կարող եք, հախիցս եկեք: Այսինքն ասեց- ես արյուն թափող եմ, դե խոսեք իմ դեմ: -Խոսվեց թղթի կտորով:

տողերում ես էն տպավորությունը ստացա, որ փորձ էր արվում համատարած վատի մեջ լավի հատիկ գտնելու, օբյեկտիվ վատի մեջ սուբյեկտիվ լավը տեսնելու: Ամեն դեպքում՝ «ազնիվ» բառն իմ համար դրական բնորոշիչ ա:

Բայց դե էս անպտուղ քննարկում ա, արդյունքում նույն բանն ենք ասելու, նենց որ՝ ես՝ փաս :

[Տրիբուն]

Եթե մեկը մտել է քո տունը և քեզ ու ընտանիքիդ անդամներին դանակահարելով-գնդակահարելով թալանում է- ինչ կանես կփորձես դիմադրել- չէ՞:
Մեզանում դա է արգելված թե հասարակական գիտակցության, և թե սահմանադրության ու օրենքների մակարդակով: Ասվում է դիմի օրենքին, իշխանություններին- նրանք տեր կկանգնեն քո խնդրին:

Հասարակական գիտակցության մակարդակով հնարավոր է որ արգելված է, բայց հաստատ ոչ օրենքների մակարդակով, քանի որ դա դեմ կլիներ ցանկացած տռրամաբանության: Մարդը ւոնի ինքնապաշտպանության իրավունք, ու դա նախատեսված է քաղաքացիական օրենսգրքով:

Հոդված 16. Քաղաքացիական իրավունքների ինքնապաշտպանությունը



Անձն ունի օրենքով չարգելված բոլոր եղանակներով իր քաղաքացիական իրավունքների ինքնապաշտպանության իրավունք:

Ինքնապաշտպանության եղանակները պետք է համաչափ լինեն խախտմանը և դուրս չգան խափանման համար անհրաժեշտ գործողությունների սահմաններից:

Խախտմանը համաչափությունը ենթադրում է, որ եթե տունդ մտել են զենքով ու ուզում են գողություն անել, ուրեմն դու էլ կարող ես ձեռիդ տակի խոհանոցային դանակով վնասազերծել մտնողին, եթե գրանցված զենքի այլ միջոց չունես:

Քրեական օրենսգիրքն էլ, նման դեպքերում նախատեսում է, որ

Հոդված 31.
Առանց մեղքի վնաս պատճառելը


2. Արարքը համարվում է առանց մեղքի կատարված նաև այն դեպքում, եթե անձը նախատեսել է իր գործողության (անգործության)՝ հանրության համար վտանգավոր հետևանքների առաջացման հնարավորությունը, չի ցանկացել դրանց առաջացումը, բայց ծայրահեղ պայմաններին կամ նյարդահոգեկան ծանրաբեռնվածությանն իր հոգեֆիզիոլոգիական հատկությունների անհամապատասխանության հետևանքով չէր կարող կանխել դրանց առաջացումը:

Սկզբունքորեն, եթե տունդ մտնում են, որ վտանգ ա սպառնում ընտանիքիդ անդամներին, հաստատ դա դիտարկվում է որպես ծայրահեղ պայման, ու կարաս նենց նյարդահոգեկան ծանրաբեռնվածության հասնենս, որ տաս մտնողի գլուխ-մլուխը բացես, ու չես դատվի:

Բայց էս ամեն ինչը օրենքով: Իսկ իրականում ամեն ինչ կախված է նրանից, թե ոնց լեզու կգտնես սկզբում քննությունը վարողների հետ, իսկ հետո դատավորի հետ

Իսկ ընդհանուր առմամբ, Բիձայի գրածների հետ համաձայն եմ ամբողջությամբ, ու նույնիսկ ՌՔ մասով գրվածի հետ: Եթե դատենք ըստ արդյունքի, իրոք տեղեն ազնվորեն ասեց, տեսականորեն հիմնավորեց ու պրակտիկորեն իրականացրեց ասածն ու տեսականորեն հիմնավորածը, ու հիմա էլ մեջը կուտկված էներգիան թափում ա Աֆրիկայի անասունների վրա որս անելով: Ռոբի վարքագիծը չի փոխվում, փոխվում են միայն կիրառկման օբյեկտը - մեկ ՀՀ քաղաքացիներն են, մեկ աֆրիկյան սավանայի գոմեշները:

[Rammer]

Այդ առումով Ռոբը շատ ավելի ազնիվ լիդեր էր- եկավ ասեց -ես գազան եմ, գազանավարի էլ ղեկավարելու եմ, թե կարող եք, հախիցս եկեք: Այսինքն ասեց- ես արյուն թափող եմ, դե խոսեք իմ դեմ: -Խոսվեց թղթի կտորով:

էս որ Ռոբի մասին ես ասում չլինի Ռոբին Հուդի?
Ինքը գալուց իրոք բարբաջեց, բայց ոչ դա...Կիսամաչկոտ, կիսանեղացած, կիսավախեցած, կիսատ պռատ ասեց որ ալբանացի ա, ու անգիտկցաբար վիրավորեց ալբանացինների ազգային արժանապատվությունը:
Ինչ ազնվություն? Քոչարյանը որպես տղամարդ գոմերոս էր որպես քաղ գործիչ իքիբիր...Մի էլի իմաստազրկեք բառերը էտ Դաշբուլախի պատերի տակ ցռտվածի վրա...
Գազան? Էս կասեի հավատարիմ շուն պառոդան էլ Պուծիկ կամ Պուծել...

[Վիշապ]

Տրիբուն ախպեր,
Ինձ թվում է ավելի ճիշտ կլինի Բիձու ասածների համար քաղաքացիականի փոխարեն քրեական օրենսգրքից մեջ բերել

ՀՈԴՎԱԾ 42. ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

1. Հանցագործություն չի համարվում այն գործողությունը, որը կատարվել է անհրաժեշտ պաշտպանության վիճակում, այսինքն` պաշտպանվողի կամ մեկ այլ անձի կյանքը, առողջությունը եւ իրավունքները, հասարակության կամ պետության շահերը հանրության համար վտանգավոր ոտնձգությունից կամ դրա իրական սպառնալիքից` ոտնձգություն կատարողին վնաս պատճառելու միջոցով պաշտպանելիս, եթե թույլ չի տրվել անհրաժեշտ պաշտպանության սահմանազանցում:
2. Անձի կյանքի համար վտանգավոր բռնության կամ այդպիսի բռնության իրական սպառնալիքով զուգորդված ոտնձգությունից պաշտպանվելիս կարող է պատճառվել ցանկացած վնաս, այդ թվում` մահ:
3. Անհրաժեշտ պաշտպանության իրավունքն անձին է պատկանում` անկախ ոտնձգությունից խուսափելու կամ այլ անձանց կամ պետական մարմինների օգնությանը դիմելու հնարավորությունից, ինչպես նաեւ անկախ անձի մասնագիտական կամ այլ հատուկ պատրաստվածությունից եւ պաշտոնեական դիրքից:
4. Անհրաժեշտ պաշտպանության սահմանազանցում են համարվում դիտավորյալ այն գործողությունները, որոնք, պաշտպանվողի համար ակնհայտ, չեն համապատասխանում
ոտնձգության բնույթին եւ վտանգավորությանը:
Անհրաժեշտ պաշտպանության սահմանազանցմամբ արարքը հանցագործություն է, եթե հատկապես նախատեսված է սույն օրենսգրքի հատուկ մասով:
5. Անհրաժեշտ պաշտպանության սահմանազանցում չի համարվում եւ քրեական պատասխանատվության չի հանգեցնում զենքի կամ ցանկացած այլ միջոցների կամ առարկաների գործադրումը զինված անձի հարձակումից կամ անձանց խմբի հարձակումից պաշտպանվելու համար, ինչպես նաեւ ապօրինաբար եւ բռնությամբ բնակարան կամ այլ շինություն ներխուժելը կանխելու համար` անկախ ոտնձգողին պատճառած վնասի ծանրությունից:

Այնպես որ գիտակցությունը չգիտեմ, օրենքների մակարդակով պաշտպանվելը թույլատրվում է։ Կարող ես վտանգավոր հանցագործի գլուխը ցխել ունեցած միջոցներով, նոր ոստիկանությանը տեղյակ պահել։

[Բիձա]

էս որ Ռոբի մասին ես ասում չլինի Ռոբին Հուդի?
Ինքը գալուց իրոք բարբաջեց, բայց ոչ դա...Կիսամաչկոտ, կիսանեղացած, կիսավախեցած, կիսատ պռատ ասեց որ ալբանացի ա, ու անգիտկցաբար վիրավորեց ալբանացինների ազգային արժանապատվությունը:
Ինչ ազնվություն? Քոչարյանը որպես տղամարդ գոմերոս էր որպես քաղ գործիչ իքիբիր...Մի էլի իմաստազրկեք բառերը էտ Դաշբուլախի պատերի տակ ցռտվածի վրա...
Գազան? Էս կասեի հավատարիմ շուն պառոդան էլ Պուծիկ կամ Պուծել...

Rammer ջան, անեծքի տեսքով ես բնութագրական տվել:
Բայց եթե քո տրամաբանությամբ մի քայլ էլ անես տհաճ բան կստացվի- կստացվի, որ մի ամբողջ ազգ էդ "իքիբիր պուծելի" թաթի տակ տակ արդեն 10 տարի է թփրտում է: Լավ չի:
Քո գրածը իմ գրածից մի 10 գլուխ ավելի վիրավորական է մեզ համար:

[Բիձա]

Տրիբուն ախպեր,
Ինձ թվում է ավելի ճիշտ կլինի Բիձու ասածների համար քաղաքացիականի փոխարեն քրեական օրենսգրքից մեջ բերել


Այնպես որ գիտակցությունը չգիտեմ, օրենքների մակարդակով պաշտպանվելը թույլատրվում է։ Կարող ես վտանգավոր հանցագործի գլուխը ցխել ունեցած միջոցներով, նոր ոստիկանությանը տեղյակ պահել։

Մի քիչ դժվար է հավատալ, թե Հայաստանում որևէ օրենսգիրք է գործում: Միակ օրենսգիրքը դա կաշառքն է, ու կրիշը: Բանտերում բազմաթիվ են այնպիսիները, որոնք տուժածներ են, բայց նստած են որպես հանցագործ:
Ես չէի քննարկել ինքնապաշտպանության հարցը-ես խոսում էի ունեցվածքի պաշտպանության նպատակով կատարված սպանության մասին: —եթե գողը մտել է քո տուն և թալանում է , ամերիկյան օրենքները թույլ են տալիս քո սեփական տարածքում գործել ըստ քո հայեցողության:
Չեմ կարծում, թե Հայաստանում երբևէ սեփականության պաշտպանության նպատակով մարդ սպանողը չկալանվի ու չդատվի: Կնստացնեն ու հետո, եթե կարողացավ լեզու գտնել, որպես ինքնապաշտպանության նպատակով անզգույշ դիմադրությամբ պատճառած մահ- մի գուցե թեթև ժամկետով պայմանական ազատվի:
Ես տեղյակ չեմ, որ հայկական որևէ օրենքով ունեցվածքի պաշտպանությունը թույլ է տալիս մարդ սպանել և լրիվ արդարացվել:

[Rammer]

Rammer ջան, անեծքի տեսքով ես բնութագրական տվել:
Բայց եթե քո տրամաբանությամբ մի քայլ էլ անես տհաճ բան կստացվի- կստացվի, որ մի ամբողջ ազգ էդ "իքիբիր պուծելի" թաթի տակ տակ արդեն 10 տարի է թփրտում է: Լավ չի:
Քո գրածը իմ գրածից մի 10 գլուխ ավելի վիրավորական է մեզ համար:

Ապեր ոչ թե լավ չի այլ ամոթ ա, խայտառակություն ա, և իրոք վիրավորական...բայց հասկացող և իրականությունը ընկալող մարդկանց համար: Իսկ ուղեղի տեղը շաուրմա ունեցող, կյանքը շնչավոր ունիտազի պես անկացնողի համար վաբշե կափարիչին չի...
Հրազդանում պատգամավորական ընտրություններ են գիտենք. Էլի բաժանում են ու էլի ուզողները հերթին են: Բարեկամ ունենք ընդեղ ասում ա ընենց լավա ուսման վարձի մի մասը տալիս են...Ինչ անես? Ինչ ասես...Զենքս վեկալեմ գնամ կռիս սատկսն եմ:

[Askalaf]

Հ
Սկզբունքորեն, եթե տունդ մտնում են, որ վտանգ ա սպառնում ընտանիքիդ անդամներին, հաստատ դա դիտարկվում է որպես ծայրահեղ պայման, ու կարաս նենց նյարդահոգեկան ծանրաբեռնվածության հասնենս, որ տաս մտնողի գլուխ-մլուխը բացես, ու չես դատվի:
------
Բայց էս ամեն ինչը օրենքով: Իսկ իրականում ամեն ինչ կախված է նրանից, թե ոնց լեզու կգտնես սկզբում քննությունը վարողների հետ, իսկ հետո դատավորի հետ

ՀԱՐՑ։
Լավ բա ո՞նց անենք, որ քննություն վարողը անկողմնակալ լինի, իսկ դատավորը արդար դատի։
Ո՞նց։
ՊԱՏԱՍԽԱՆ։
Միայն իշխանափոխությունը չի փրկի, պետք է ազատ լինեն մամուլն ու հեռուստատեսությունը, որոնց էլ վերապահված է չորրորդ իշխանության գործառույթը։

Էս առիթով մի դեպք պատմեմ (էս դեպքը էլի մի տեղ գրել եմ, չեմ հիշում)։
Մի անգամ Ժեչպոսպոլիտա Պոլսկայի (Լեհաստանի Հանրապետության) նախագահը աշխատանքի չէր ներկայացել, մամուլի խոսնակն էլ չգիտեմ թե ինչ էր բստրել ասել լրագրողներին։
Բայց դե սրանք հո տենց կուտը ուտողը չէին, քանդեցին, քրքրեցին, իմացան որ խեղճ մարդը նախորդ օրը յեսիմինչ էր կերել ու գազեր ուներ։ Ու էդ թեման սկսեցին TV-ով քննարկել
Այսինքն, թե խի չի բժշկի դիմել, որ բյուլետին հանի, որ իրանք խի պիտի վճարեն հարկերը, իսկ մարդամեկը երբ ուզի գնա գործի երբ ուզի չգնա etc...

Մի ուրիշ դեպք։
Էլի Ժեչպոսպոլիտա Պոլսկայից. ուրեմն նախարարներից մեկը արձակուրդի ժամանակ ախռանայով ու ծառայողական մեքենայով յեսիմուր էր գնացել...
Էս որ իմացան ժուռնալիստները, սրան «հանեցին տռաս», թե բա ինչիա մեր փողերով առած ավտոն իրա սեփական կարիքների համար քշել, հետն էլ խեղճ ախռաննիկներին արձակուրդից զրկել։

Ճիշտա, նախկին կոմունիստական երկիրա, բայց էդ առումով էնքան ա առաջադիմել, որ մենակ նախանձում եմ։

[Հայկօ]

Rammer ջան, անեծքի տեսքով ես բնութագրական տվել:
Բայց եթե քո տրամաբանությամբ մի քայլ էլ անես տհաճ բան կստացվի- կստացվի, որ մի ամբողջ ազգ էդ "իքիբիր պուծելի" թաթի տակ տակ արդեն 10 տարի է թփրտում է: Լավ չի:
Քո գրածը իմ գրածից մի 10 գլուխ ավելի վիրավորական է մեզ համար:

Ինչի դու դեռ հավատում էի՞ր արիականության ու հազարամյա թատրոնի մասին հեքիաթներին: Բա է՛ս ենք: Էս չլինեինք, սենց չէինք լինի: Հա՜, հինավու՜րց երկիր ենք, հա՜, հի՜ն ազգ ենք... Էնքան հին ազգ ենք, որ արդեն փտել ենք :

Բիձա ջան, ինչ ճիշտ ա՝ ճիշտ ա. Քոչը մանրախնդիր, քինոտ ու հենց «իքիբիր» մարդ էր: Ինչը չէր խանգարում, որ արնախում գազան լիներ: Որտև փառապանծ հայ ազգը թույլ էր տալիս, նույնիսկ հիանում էր: «Պապլավոկի» հայտնի դեպքից հետո գիտե՞ս քանի՜ քանի հիացական, գովեստալից կարծիքներ եմ լսել... «Հա բա լավ ա արել, ճիշտ ա արել, կարգին ՏՂԱ ա, կարում ա՝ անում ա, քիչ ա անում»: Տղայական մանրախնդիր մակարդակի, «ուչաստկովիի» կատեգորիայի երևույթից ուրիշ ի՞նչ էիր սպասում: Ժողովրդավարության ու մարդկային ազատության հիմնարար դրույթների ծայրեծայր ըմբռնու՞մ:

Ոչխարների հոտին միշտ կազյոլն ա առաջնորդում: Մարդիկ էդ էին ու էդ էն, ու իրենց լիդերներն էլ էդ պիտի լինեն: Ստեղ են ասել՝ լեռը երկնեց ու ծնեց մի մուկ: Հենա՝ Մուկը քեզ օրինակ: Էսօրվա իդեալական հայի բյուրեղ օրինակ ա: Ու հարյուրից իննսունինը ձգտում են տենց մեծատառով մուկ լինեն:

Նախևառաջ մարդկա՛նց ա պետք փոխել: Մարդի՛կ պիտի փոխվեն: Դու մի ժամանակ գրում էիր, որ գառասկոպով մլիցեքի դեմ հարկավոր ա պայքարել ամոթանքով: Շատ անիրատեսական, ծայրահեղացված միտք ա, բայց գաղափարը ինքնին սխալ չի: Սխալ չի էն իմաստով, որ ինչ-որ գլոբալ բան փոխելու համար հարկավոր ա հատ-հատ փոխել էդ գլոբալի բոլոր բաղկացուցիչ մասերը: Ֆրանսիացի լուսավորիչները հիմար չէին, որ իրենց միակ ու մեծ հույսը կապում էին ժողովրդի կրթության՝ լուսավորության հետ: Մարդը պիտի գոնե իմանա, թե ինչ ա ազատությունը, որ պայքարի էդ ազատության համար: Մարդը պիտի գոնե հասկանա «իրավունք» բառի իմաստը, որ կարողանա իր իրավունքները պաշտպանել: Իսկ հիմա՞ ինչ ունենք: Մարդկանց եսիմքանի տոկոսը «ժողովրդավարություն» բառը տասը փորձից չի կարողանա ճիշտ արտասանել, թերթը դառել ա անձնական հիգիենայի ատրիբուտ, ժուռնալիստը՝ ծաղր, միտինգավորը՝ կայֆավատի թեմա, ու դու հլը ուզում ես, որ էդ ամբոխը պայքարի, ասնեք, խոսքի ազատության համա՞ր: Խոսել ա պետք, բացատրել, հասկացնել, ցույց տալ, ՑՈՒՅՑ ՏԱԼ, որտև քոռ են էսօր սաղ, կամ քոռացված: Դրած խոզերի առաջ մարգարիտներ են շաղ տալիս. ու՞մ տանձին ա:

Էսօրվա չափանիշը փողն ա, դուխավիկությունը, բիթիությունն ու «լավտղայությունը», պարզ ա, որ էդ արժեհամակարգի վրա հիմնվող ամբոխի շեֆը պիտի լինի ամենաբիթին ու ամենադուխավիկը: Ու ինքը փաթթած կունենա Մարդու Իրավունքների Դեկլարացիայից բռնած մինչև սովից մեռնող Վարդուշ տատի: Իսկ արժեհամակարգ փոխելը անհնարինության աստիճան դժվար բան ա, ու պիտի բոլորի ու յուրաքանչյուրի գործը լինի: Ու դրա համար էդ բոլորն ու յուրաքանչյուրը պիտի նախ հասկանան, գիտակցեն, տեսնեն, պիտի խառնամբոխից դառնան ազգ ու ազգից՝ քաղաքացիներ, պիտի ամեն մեկը իրենից ավելի լավ երեխա մեծացնի... Պիտի... Ու սենց հազար հատ պիտիներ:

Ստեղ մի ժամանակ մի քիչ գրել եմ վիշապաքաղ հայ ազգիս մասին: