Ծլնգ-ի խոսքերից
Իշխանությունների բաժանման իմաստ էլ կա անձեռնմխելիության պատճառաբանության մեջ, բայց դա միակը չի, ու ավելի շատ վերաբերում ա executive privilege-ին, ոչ թե executive immunity-ին։ Այսինքն որ պաշտոնավարության ժամանակ գործադիր մարմինների կանոնավոր աշխատանքը չխափանվի դատական իշխանության ունեցած լծակների միջոցով (չգիտեմ executive privilege-ի մեխանիզմը ՀՀ-ում ոնց ա գործում, բայց իմաստը նրանում ա, որ դատական մարմինների կանչերին ու ծանուցումներին գործադիր մարմինը իրավունք ունի չպատասխանել, որ անընդհատ դատարաններով քաշ տալով գործներին չխփեն)։ Իսկ executive immunity-ի իմաստը շատ ավելի շատ գալիս է հանրանպաստ գործունեության անկաշկանդ ապահովումից։ Սա էլ բխում է նրանից, որ գործադիր մարմինների կանոնավոր գործունեության մեջ կարող են լինել այնպիսի արարքներ, որոնց համար հասարակ մահկանացուները թե՛ քրեական, թե՛ քաղաքացիական պատասխանատվություն կկրեին։ Ասենք օպերատիվ տվյալներ են ստացվում, որ քաղաքացիական ինքնաթիռ է առևանգվել ահաբեկիչների կողմից և մեջը 100 ուղևորների հետ մեկտեղ այդ ինքնաթիռը տանում են մի մարդաշատ վայրում կործանման՝ զոհերի առավելագույն թվեր ստանալու համար։ Նախագահը պիտի ունենա այդ առևանգված ինքնաթիը մինչև մարդաշատ վայրերը հասնելը խփելու մասին անկաշկանդ որոշում ընդունելու հնարավորություն։ Եթե ես ու դու այդ ինքնաթիռը կործանեինք՝ ունենալով շատ ավելի շատ զոհերից խուսափելու միտումներ, միևնույնն է դատական ատյաններով քաշ կտրվեինք ու հավանաբար վերջում կնստեինք էլ, իսկ նախագահը այդ քաշտրվելու կաշկանդվածությունը պիտի չունենա, որ կարողանա հազարավոր շնչերի փրկելու մասին որոշում ընդունի՝ թեկուզ 100 անմեղ զոհերի դառը կսկիծով։ Կամ նույն ձև, տնտեսական կայունության համար նախագահը պիտի լծակներ ունենա օրինակ դրամի դևալվացիային տանելուն, որի հետևանքով կարող ա հարյուրավոր բիզնեսներ սննկանան։ Էլի, ես ու դու որ միտումնավոր դևալվացիային տանող քայլեր անենք, հավանաբար տնտեսական գործունեության դեմ ուղղված մի շարք հանցագորությունների հոդվածներով կդատվեինք, բայց նախագահը տնտեսությունը փրկելու համար որոշումներ ընդունելիս պիտի պոտենցիալ դատական պատասխանատվությամբ կաշկանդված չլինի։ Էլ չասած, որ գործադիրի ղեկավարը ունի պատերազմներ մղելու իրավունք (այստեղ պարզեցնում եմ իհարկե)․․․
Ու այս իմաստով անձեռնմխելիությունը լավ բան է, ու ամբողջ աշխարհում ընդունված բան է, որ գործադիրի ղեկավարը պաշտոնավարությունից հետո էլ պիտի պաշտոնավարության ժամանակ կարգավիճակից բխող գործողությունների համար անձեռնմխելի լինի։ Բայց նաև սրա պատճառով է, որ այդ անձեռնմխելիության շրջանցելու գործերը ահավոր բարդ են, ինչքան էլ առաջին հայացքից պարզ չթվան։ Նույնիսկ դատամոլ ԱՄՆ-ում նախագահի անձեռնմխելիության մասով ինչքան գիտեմ միայն երկու իրավական նախադեպ կա (մի հատ Նիքսոնի վրա, մի հատ էլ Կլինտոնի), որոնք բավական նեղ կիրառելիություն ունեն, ու ինչքան հասկանում եմ, մասամբ իրար հակասում էլ են (սրա պատճոռով էլ է, որ կարծիքները անկյունագծորեն բաժանվում են, թե Թրամփի վրա տասնյակ բացված դատական գործերի վերջն ինչ ա լինելու)։ Իսկ Հայաստանի նման տհաս դատական համակարգով երկրում նախագահական անձեռնմխելիության շուրջ ոչ մի նախադեպ չկա, ու նույնիսկ սահամանդրական կարգի տապալման գործով կարծես ոչ մի նախադեպ չկա, դրա համար էլ ոչ մեկ չյոտկի չգիտի դա ինչ ա նշանակում, չնայած բոլորը մեծ-մեծ փրթում են։ Կոպիտ ասած չփորձված հոդվածով չփորձված իրավական կարգավիճակով մարդու հանդեպ վարույթ ա, ու ստեղ այնքան անհայտներ կան, որ սենց տիպի գործերը հնարավոր ա տարիներ տևեն (ավելի մոտ տասնամյակի, քան մեկ տարուն)։
Էջանիշներ