Ո՞վ է մարտի 1-ի դեպքերի ամենամեծ պատասխանատուն

[Mephistopheles]

Բա սրանք անառակի ծնունդներ չե՞ն… գրողը տանի, մարդկային տականքի թերմացքներ, ու այս անառակի զավակները հիմա ազատության մեջ վխտում ու օդ են շնչում ու արտաշնչում, իսկ ոչ մի հանցագործություն չկատարած մարդիկ կլեչատնի արև են նայում… Ու էս վիժվածքները իբր մեր անվտանգությունն են պաշտպանում, մեր աշխատանքի հաշվին փող են ստանում, որ տեղը գա մեզ սամասուդ անեն հանուն վերին վիժվածքների… բա չասե՞ս

չէ ապեր, սրանք մեր զավակներն են, եղբայրները, ամուսիններն ու հայրերը

[Kuk]

Ժող սենց բան տեսել ե՞ք: Կա՞ հիմա, թե՞ մաքրել են:

[Kuk]

[Հայկօ]

Այո:

Տասը հոգու սպանությունը չի՛ կարող օրինաչափ լինել: Հակառակը պնդելը առնվազն անբարոյականություն է:

Հակառակը մի՛ պնդիր, Տատ, շատ եմ խնդրում...

Հիմա ամեն բան պարզ է, կարող ենք չշարունակել, ինձ հետ խոսելն անիմաստ է՞:

Այո:

[Kuk]

Այո: Անսահմանափակ ժամկետով ցույցը և հակապետական կոչերը անօրինական են ցանկացած երկրում, լինի այն ազատ թե բռնակալ: Փաստը դա՞ չի, հակապետական էր ամենը: Դրանք չեն պատժվում միայն հաջորդող հեղափոխության դեպքում: ԱՄՆ ում նույնն էր լինելու: Եվ դա Քոչարյանն էր, ոչ թե ՍՍ (իհարկե շատ բան չի փոխվում): Ընդդիմության ապօրինի գործողությունների (նրանք գիտակցաբար պնդեցին հակադրմանն ու դրա ավարտին)և իշխանության ուշացված, թերի եվ բռնի գործողությունների արդյունքում:

Հիմա ամեն բան պարզ է, կարող ենք չշարունակել, ինձ հետ խոսելն անիմաստ է՞:

Տատ, տասը զոհը օրինաչափ է՞ր: Էս ի՜նչ մազոխիստ ազգ դուրս եկանք մենք, լրիվ հանճար վիճակ ա մոտներս: Տատ, հլը կադրերը նայի մարտի մեկի, էդ օրինաչափ ա՞: Տատ, մի հտ մտի մարտի մեկի թեմա, տես ինչ կադրեր կան դրած, դրանք օրինաչափ ե՞ն: Հինգ-վեց անբարոյականի զավակ մենթ մի տարիքով անզեն, անպաշտպան մարդու ջարդում են Հանրապետության Հրապարակի մեջտեղը դուբինկեքով, էդ օրինաչափ ա՞: Դիմահար կրակոցներով գնդակահարում են ժողովրդին, օրինաչափ ա՞:

Չուկ ջան, էս մարտի մեկի վերաբերյալ խոսակցությունները տար համապատասխան թեմա, ստեղ արդեն ապսուրդի հասնող գառումներ եմ կարդում՝ ապօրինի ցույց, օրինաչափ մենթեր, օրինաչափ ջարդ, սպանդ, օրինաչափ գնդակահարություններ:

[Հայկօ]

Մարդիկ, չեք զգու՞մ, որ գլխով բետոնից պատ եք ծակում:

[Chuk]

Մոդերատորական. Իմ ու Տատի գրառումները տեղափոխել էի «Հայաստանի և Թուրքիայի միջև երկկողմ հարաբերությունների զարգացման մասին արձանագրություն» թեմա, որովհետև իմ հարցը տրված էր այդ քննարկման համատեքստում ու իմ պատասխանն էլ այդ թեմայցի համատեքստում, բայց Հայկօ-ի ու Kuk-ի գրառումները տեղափոխել եմ այստեղ, քանզի արդեն շատ կշեղվեր:

[Kuk]

Տատ, արի մի հատ էս թեմայի օրինաչափ ֆոտոներն ու վիդեոները նայի:

[Chuk]

ՇՏԱԲԸ ՂԵԿԱՎԱՐԵԼ Է ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍՅԱՆԸ

ՀՀ իշխանություններն անցած մեկուկես տարում երբեւէ նույնիսկ չեն փորձել հերքել այն պնդումները, որ իրենց վարած արտաքին քաղաքականությունը պայմանավորված է Մարտի 1-ի դեպքերով:

Այսինքն, արտաքին քաղաքականության ոլորտում զիջումներով փորձ է արվում վճարել Մարտի 1-ի իրադարձությունների գնով իշխանություն պահպանելու դիմաց, որպեսզի արտաքին աշխարհն այդ փաստի վրա աչք փակի: Իհարկե, ՀՀ քաղաքացիներիս համար հստակ է, թե ինչ է տեղի ունեցել Մարտի 1-ի իրադարձությունների ժամանակ: Այնուամենայնիվ, կարծում ենք, որ ստեղծված իրավիճակն ավելի լավ պատկերացնելու համար` անհրաժեշտ է Մարտի 1-ի դեպքերը դիտարկել այն տեսանկյունից, թե ինչպես կարող էին դրանք որպես զենք օգտագործվել ՀՀ իշխանությունների դեմ: Թե Սերժ Սարգսյանը եւ ՀՀ ներկա բարձրաստիճան պաշտոնյաները անձնապես ինչ դերակատարություն են ունեցել Մարտի 1-ի իրադարձությունների ժամանակ: Արդյո՞ք նրանց գործողությունները չեն պարունակել տարրեր, որոնք կարող էին հիմք դառնալ` սեփական ժողովրդի դեմ հանցանք կատարելու մեջ մեղադրվելու համար:

ովքե՞ր են անմիջականորեն ղեկավարել ջարդը

Մարտի 1-ին ժողովրդի ջարդի ղեկավարների վերաբերյալ մինչեւ օրս հրապարակվել են հետեւյալ տվյալները. ա) 2008 թ. մարտի 1-ին հրամանները արձակել է Ռոբերտ Քոչարյանը, բ) նախագահական նստավայրում գործել է շտաբ, որտեղից անմիջականորեն կառավարվել են ժողովրդի դեմ կազմակերպված ռազմական գործողությունները: Բերված երկու գնահատականներից իրականությանը համապատասխանում է առաջինը, ըստ որի, ժողովրդի դեմ ուժ կիրառելու հրամանն արձակել է անձամբ Ռոբերտ Քոչարյանը: Իսկ ինչ վերաբերում է ռազմական գործողությունների կառավարման կենտրոնի գտնվելու վայրին եւ դրա կազմին, ապա մինչ օրս հրապարակված տվյալները սխալ են: Ավելին, կարող ենք ասել, որ Մարտի 1-ին նախագահականում շտաբ ձեւավորելու եւ դրա կազմի վերաբերյալ տվյալները, իրականում, հանրությանն ապակողմնորոշելու` Հայաստանի հատուկ ծառայությունների կողմից շատ լավ կազմակերպված եւ իրագործված օպերացիա է եղել: Նույնիսկ կարող ենք նշել, որ երբ արդեն ակնհայտ է դարձել, որ օպերացիան հաջողվել է, դրա անմիջական հեղինակները եւ իրականացնողները պարգեւատրվել եւ պաշտոնների բարձրացումներ են ստացել: Ամենեւին էլ պատահական չէ, որ իբր թե նախագահականում գործած շտաբի մասին տվյալների հրապարակումից հետո ՀՀ ԱԺ նախկին նախագահ Տիգրան Թորոսյանը, որի անունը եւս այդ ցանկում էր, մասնավոր զրույցներում կտրականապես հերքել էր իր առնչությունը շտաբի հետ` միաժամանակ նշելով, որ ինքը Մարտի 1-ին եղել է ԱԺ-ում, եւ որ նախագահականն այդ օրը գրեթե դատարկ է եղել:

Իրական շտաբը, որը Ռոբերտ Քոչարյանի հրամանով 2008 թ. մարտի 1-ին ՀՀ քաղաքացիների դեմ ռազմական գործողություններ է կազմակերպել եւ իրականացրել, տեղակայված է եղել ՀՀ կառավարության շենքում, եւ այն անձամբ ղեկավարել է այդ ժամանակ ՀՀ վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնող Սերժ Սարգսյանը: «Շտաբի»` ՀՀ կառավարության շենքում տեղակայված լինելու հանգամանքով պարզաբանվում է այն, թե ինչու Մարտի 1-ին ուժային կառույցների ողջ վերնախավը, օլիգարխները` իրենց ողջ թիկնազորով, իշխանական բուրգի այլ պատասխանատուներ հավաքված էին Կառավարության շենքի դիմաց եւ Մելիք-Ադամյան փողոցում: Ավելին, վերջին շրջանում իշխանական շրջանակներից տեղեկություններ են ստացվում նաեւ իրական շտաբի գործունեության դետալների վերաբերյալ: Մասնավորապես, ըստ այդ տվյալների, շտաբի աշխատանքներին ներգրավված անձանցից հայտնի են հետեւյալ անունները. ՀՀ ՊՆ-ից` այն ժամանակ գլխավոր շտաբի պետի պաշտոնը զբաղեցնող Սեյրան Օհանյան (հետագայում դարձավ պաշտպանության նախարար) եւ պաշտպանության այն ժամանակ փոխնախարար Յուրի Խաչատուրով (հետագայում նշանակվեց ՀՀ ԶՈՒ գլխավոր շտաբի պետ), ՀՀ ռազմական ոստիկանության պետ Վովա Գասպարյան, ՀՀ ԱԱԾ-ից` ՀՀ պահպանության վարչության նախկին պետ, Ռոբերտ Քոչարյանի թիկնազորի պետ Գրիշա Սարկիսով (այս տարվա սեպտեմբերին հանկարծամահ եղավ), ԱԱԾ տնօրեն Գորիկ Հակոբյան, նրա տեղակալ Հրաչյա Հարությունյան (Կրակեմ Հրաչ) եւ ՀՀ ԱԱԾ սահմանադրական կարգի պահպանության վարչության պետ Զավեն Նանյան, ՀՀ ոստիկանությունից` ոստիկանապետ Հայկ Հարությունյան, փոխոստիկանապետ եւ «6-րդ» վարչության պետ Աշոտ Գիզիրյան (հետագայում նշանակվեց ՀՀ Քրեակատարողական վարչության պետ), ՀՀ ոստիկանության զորքերի նախկին հրամանատար Գրիգոր Գրիգորյան (2008-ի հուլիսի սկզբին պաշտոնանկ արվեց): Շտաբի անդամ է եղել նաեւ այն ժամանակ փոխվարչապետի պաշտոնը զբաղեցնող Հովիկ Աբրահամյանը: Իհարկե, այս ցանկն ամբողջական չէ: Ավելին, կարող ենք նշել, որ ըստ շրջանառվող լուրերի, մարտի 1-ի կեսօրին, երբ Սերժ Սարգսյանի գլխավորությամբ շտաբը քննարկել է ռազմական գործողությունների պլանը, որը ներկայացրել է Յուրի Խաչատուրովը, ՈԶ նախկին հրամանատար Գրիգոր Գրիգորյանը ՊՆ զինված ուժերի ներգրավմանը դեմ է արտահայտվել` ասելով, որ ներգրավելով ՊՆ զինված ուժերը` իրենք կխախտեն ՀՀ Սահմանադրությունը: Բնականաբար, այս առարկությունը ռազմական գործողությունների ընթացքի վրա որեւէ կերպ չի ազդել: Գրիգոր Գրիգորյանի առարկության հետեւանքը եղել է այն, որ նա այլեւս ՈԶ զորամասերի ամբողջական հրամանատարությունն այդ օրը չի իրականացրել: Ավելին, նա հատուկ ուղարկվել է ռազմական գործողությունների` այսպես կոչված առաջին գիծ` Գրիգոր Լուսավորիչ փողոց (զորքերը Մյասնիկյանի արձանի մոտ հավաքված ցուցարարների վրա գրոհել են հենց այս հատվածից, արդյունքում` բախումներն էլ հենց այս վայրում են տեղի ունեցել): Ավելին, ի սկզբանե ակնհայտ է եղել, որ ՈԶ զինվորների կողմից դեպի Մյասնիկյանի արձան գրոհելու արդյունքում մարդկային կորուստներ են լինելու: Սակայն ողջ խնդիրը եղել է այն, որ այդ օպերացիայի նպատակը հենց մարդկային կորուստների արձանագրումն է եղել, քանի որ այդ ամենին խանութների թալանը ավելացնելով` կստեղծվեր այն իրավական հիմքը, որի հիման վրա էլ Երեւանում պետք է արտակարգ դրություն հայտարարվեր: Ի վերջո, պատահական չէր, որ խանութների թալանի մասին Ռոբերտ Քոչարյանը հայտարարեց 2008-ի մարտի 1-ին, ժամը 22.30-ին` արտակարգ դրություն մտցնելու մասին հրամանագիրը հրապարակելիս, բայց թալանը սկսվել էր ժամը 23-ի սահմաններում` մոտ կես ժամ անց: Ըստ լուրերի, թալանչիների խմբերի հետ կապված հարցերը լուծել է Հովիկ Աբրահամյանը` Արարատի նախկին մարզպետ Ալիկ Սարգսյանի միջոցով: Հետագայում նրանցից առաջինը դարձավ ԱԺ նախագահ, իսկ երկրորդը` ՀՀ ոստիկանապետ: Ըստ նույն լուրերի, Վովա Գասպարյանի գործառույթը եղել է օլիգարխների թիկնազորայիններից բաղկացած զինված խմբերի հրահանգավորումը եւ ղեկավարումը: Գրիշա Սարկիսովը իրականացրել է ՀՀ առաջին նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի «գլխավոր բանտապահի» գործառույթը:

ի՞նչ է եղել Մելիք-Ադամյանում

ԶԼՄ-ներում հրապարակված եւ չհրապարակված բազմաթիվ կադրերում երեւում է Մելիք-Ադամյան փողոցը մարտի 1-ին: Այդ կադրերը ոչ միայն հաստատում են, որ ՀՀ ՊՆ զինված ուժերը ներգրավված են եղել Մարտի 1-ի դեպքերին, այլ նաեւ ապացուցում են, որ ՀՀ իշխանությունները նախապես են ծրագրել զինված ուժերով ընդդիմության ցույցերը ճնշելը: Բանն այն է, որ կադրերից մեկում, որը նկարահանվել է մարտի 1-ին, ժամը 15-ի սահմաններում, երեւում են զինվորներ, որոնք սահմանամերձ զորամասի պայմանագրային զինծառայողներ են: Խոսքը այն հայտնի կադրի մասին է, որտեղ քաղաքացիական հագուստով անձը ինքնաձիգը գցում է ուսին: Բացի այդ, տեղեկություններ կան այն մասին, որ 2008-ի փետրվարի 24-ից կառավարության շենքի նկուղային հարկում գտնվող տպարանի տարածքում զորքեր են տեղակայված եղել, որոնք նույնպես հայ-ադրբեջանական սահմանից են բերված եղել: Ըստ շրջանառվող լուրերի, ԼՂՀ ՊՆ փոխնախարար, գեներալ Սամվել Կարապետյանը` նույն ինքը` Օգանովսկին, ինչ-որ ջոկատի հետ միասին, 2008-ի փետրվարի վերջից մինչեւ ապրիլի սկիզբը գտնվել է Երեւանում: Ըստ նույն տեղեկությունների, Օգանովսկու ջոկատի անդամներին նույնիսկ լուսանկարել են Չարբախի զինվորական հավաքակայանի տարածքում եւ Մելիք-Ադամյան փողոցում: Տեղին է հիշեցնել նաեւ Մարտի 1-ի երեկոյան Մյասնիկյանի արձանի հարակից շենքերի կտուրներին դիպուկահարների տեղակայված լինելու մասին: Ըստ նույն լուրերի, դիպուկահարների ղեկավարումը վերապահված է եղել ԱԱԾ փոխտնօրեն Հրաչյա Հարությունյանին: Մարտի 1-ի դեպքերից անմիջապես հետո ինտերնետում հայտնվեցին կադրեր, թե ինչպես էին դեպի Երեւան շարժվում մարտական զրահամեքենաներ: Կադրերը նկարահանվել էին արտակարգ դրություն հայտարարելուց 3-4 ժամ առաջ:

իշխանությունների վախը

Որպեսզի առավել հասկանալի լինի, թե ինչպես կարող են գերտերությունները Մարտի 1-ի դեպքերը օգտագործել ՀՀ իշխանությունների դեմ, անհրաժեշտ է ուշադիր ուսումնասիրել վերջին մեկուկես տարում մի շարք միջազգային կազմակերպությունների կողմից հրապարակված զեկույցները: Նման փաստաթղթի ամենավառ եւ դասական օրինակը կարող է համարվել «Human Rigtch Watch»-ի 2008 թ. տարեկան զեկույցը, որը հրապարակվեց այս տարվա հունվարին: Այդ զեկույցի` Հայաստանին վերաբերող բաժինը հիմնականում նվիրված է Մարտի 1-ի դեպքերին: Դրանցում լայնորեն օգտագործված են տեղեկատվության անանուն աղբյուրներ: Ենթադրենք, ՀՀ իշխանությունները եւ հատկապես` բարձրագույն ղեկավարությունը հայ-թուրքական կամ ղարաբաղյան խնդրի շուրջ բանակցություններում ինչ-որ հրաշքով հիշում են Հայաստանի շահերի մասին եւ սկսում են ընդդիմանալ եւ իրենց մոտեցումն առաջադրել: Արդյո՞ք նման պայմաններում բացառվում է, որ միջազգային հեղինակավոր որեւէ կազմակերպություն Հայաստանի վերաբերյալ մի ինչ-որ զեկույց կհրապարակեր, որտեղ անանուն աղբյուրի հիման վրա փաստեր կներկայացվեին այն մասին, որ ՀՀ իշխանությունները նախապես ծրագրավորված զինված գործողություն են իրականացրել սեփական ժողովրդի դեմ: Ավելին, նույն փաստաթղթում կնշվեր, որ գործողությունների հրամանն արձակել է անձամբ Ռոբերտ Քոչարյանը, իսկ անմիջական ղեկավարումն իրականացրել է անձամբ Սերժ Սարգսյանը: Կարող էր նաեւ պարզվել, որ միջազգային կազմակերպությունների տրամադրության տակ են հայտնվել կատարված հանցագործությունը ապացուցող տեսագրություններ եւ ձայնագրություններ: Կարծում ենք, որեւէ մեկը չի կասկածում, որ անհրաժեշտության դեպքում գերտերությունների հատուկ ծառայությունները կարող էին նման ծրագիր իրականացնել` աշխարհին ապացուցելով, որ ՀՀ իշխանությունները սեփական ժողովրդի դեմ հանցանք են գործել` այստեղից բխող հետեւանքներով: Ի վերջո, մի բան է ընտրությունները կեղծել եւ երկրում իշխանություն պահել, մեկ այլ բան` ժողովրդի բողոքի ալիքը զինված ուժերի միջոցով ճնշելը: Վերջինը, համապատասխան ապացույցների առկայության դեպքում, միանգամից վերածվում է սեփական ժողովրդի դեմ հանցանքի: Անմտություն կլինի կարծել, որ ՀՀ իշխանություններն իրենց աչքի առջեւ մշտապես նման հեռանկար չեն ունեցել: ՀՀ իշխանությունները գործնականում անցած մեկուկես տարում` իրենց հնազանդությամբ եւ իրենցից պահանջվող ամեն ինչն անելով` ուղղակի փորձել են չեզոքացնել նման հեռանկարի իրականացման հնարավորությունը:

Մի խոսքով, այն պնդումը, որ Մարտի 1-ով իշխանությունը պահպանած անձինք Հայաստանի համար սպառնալիք են, տեսակետից վերածվում է աքսիոմի:

ՎԱՀԱԳՆ ՀՈՎԱԿԻՄՅԱՆ

Աղբյուր՝ «Հայկական ժամանակ» օրաթերթ, հոկտեմբեր 10, 2009թ.




Ի դեպ այդ օրը մամուլի կրպակներից մեզ (և ոչ միայն մեզ) չհաջողվեց «Հայկական ժամանակ» օրաթերթը գտնել. վաճառողներն ասում էին, որ թերթն այդ օրը չի եղել ու մոռացել էի այդ դրվագը՝ կարծելով, որ չի էլ եղել, մինչև որ այսօր պատահական այս հոդվածը ձեռքս եղավ. կարծում եմ, որ այս հոդվածը իշխանությունների համար դարձել է թերթը կրպակներից հավաքելու առիթ:

[ministr]

Էս խումբը որ չհավաքվեր, պետք է բուրգը կազմաքանդվեր, ինչը տեղի չունեցավ և լրիվ սպասելի էր դեպքերի նման զարգացումը: ԼՏՊ-ն մի շարք ուժեղ քայլերից հետո ըստ դադարեց քայլեր անել, կամ էլ գտնվում էր սպասողական վիճակում... թե ինչի էր սպասում ինքը կիմանա: Տեղի ունեցած սցենարը, դատելով պատմությունից, շատ հավանական էր ու ըստ էության սպասում էի, որ այդ անխուսափելի զոհաբերությանը կհետևի հաղթանակ մեկ այլ ճակատում: Բայց շատ զգույշ, մանրամասն ծրագրված սցենարը մահակի մի հարվածով գնաց ջհանդամը: Ես սպասում էի Օպերայի տարածքով մեկ տեղադրված թաքնված տեսախցիկների բազմություն, ինքնապաշտպանական ջոկատներ... բայց վերջին պահին ոչ մի տարբերություն չկար Բաղրամյան փողոցում տեղի ունեցած դեպքերի ու Օպերայում առավոտյան կատարվածի մեջ:

[Chuk]

. բայց վերջին պահին ոչ մի տարբերություն չկար Բաղրամյան փողոցում տեղի ունեցած դեպքերի ու Օպերայում առավոտյան կատարվածի մեջ:

Նշեմ առնվազն մեկ տարբերություն.
Քաղաքացիական գիտակցությամբ հասարակության առնվազն որոշակի հատված, որը մինչև այսօր ոտքի վրա ա, չի կզում, չի նահանջում, չի հուսահատվում, չի հուսալքվում, չի ավարտել իր պայքարը

[Chuk]

Բաղրամյանի վրա ծեծեցին, ժողովուրդը փախավ ու մտավ տները:
Այստեղ ոչ միայն ծեծեցին, այլև սպանեցին: Ժողովուրդը ԴԵՌ ոտքի վրա է:

Հարց առաջին. Ինչու՞:

Կան բազմաթիվ մարդիկ, ովքեր մինչմարտիմեկյան ոչ մի միտինգի կամ երթի չէին մասնակցել, մարտի 1-ից հետո բաց չեն թողել բողոքի ոչ մի հրապարակային ակցիա:

Հարց երկրորդ. Ինչու՞:

Սովորական պիցա բաժանող ու տնից կարկանդակներ բերող մարդկանց ընդդիմությանը աջակցելու, իշխանափոխություն հեղափոխական ճանապարհով գնալու մեղադրանքներ առաջադրվեց ու դատվեցին: Ի՞նչ էին անելու տեսախցիկ տեղադրողներին:

Հարց երրորդ. Ո՞վ բերեր:

Մինչև հիմա շրջանառության մեջ դրված բազմաթիվ տեսանյութերը արդյո՞ք իշխանություններն էին նկարել, թե այնուամենայնիվ կային մարդիկ, ովքեր դա արել են:

Հարց չորրորդ. Ինչու՞ եք ուզում այդ մարդկանց անուններն անպայման ի հայտ բերել:

Դատարկ ձեռքով զինված ոստիկանների դեմ պայքար մղողներ եղան դեռ վաղ առավոտյան, ճիշտ է ծեծվեցին, ոմանք ձերբակալվեցին, բայց նրանք կային ու բոլորս էլ դա ՀՐԱՇԱԼԻ գիտենք:

Հարց հինգերորդ. Ի՞նչ է, դուք էլ էիք ուզում, որ անպայման ձեռքներին զենք լիներ:

Եզրափակում. Ստացվում է, որ կամ չեք լսում Տեր-Պետրոսյանին, կամ ձև եք անում, որ չեք լսել Լևոնին, որը բազմիցս ասել է, որ սա, այսինքն իշխանափոխությունը լինելու է ՄԻԱՅՆ խաղաղ ճանապարհով:

Հռետորական հարց. Դե՞մ եք, միացե՛ք դաշնակներին: Ոնց որ թե ուրիշ ճամփա են գտել:

[ministr]

Նշեմ առնվազն մեկ տարբերություն.
Քաղաքացիական գիտակցությամբ հասարակության առնվազն որոշակի հատված, որը մինչև այսօր ոտքի վրա ա, չի կզում, չի նահանջում, չի հուսահատվում, չի հուսալքվում, չի ավարտել իր պայքարը

Նման ձեռքբերումը (մի բան որ դեռ ոչ ոքի չէր հաջողվել) միանշանակ ողջունելի է: Բայց եթե նպատակը այս հատվածի ձեռքբերումն էր.. կարծում եմ վճարվել է շաաատ բարձր գին:

[Chuk]

Նման ձեռքբերումը (մի բան որ դեռ ոչ ոքի չէր հաջողվել) միանշանակ ողջունելի է: Բայց եթե նպատակը այս հատվածի ձեռքբերումն էր.. կարծում եմ վճարվել է շաաատ բարձր գին:

Ոչ, այդ ձեռքբերումը նպատակի ճանապարհին մի դրական էլեմենտն է, միայն, ու իհարկե մեզնից ոչ մեկը չէր ուզի, որ դա լիներ նման գնով, իհարկե «վճարված» գինը չափազանց ցավալի ու ողբերգալի է:

[ministr]

Բաղրամյանի վրա ծեծեցին, ժողովուրդը փախավ ու մտավ տները:
Այստեղ ոչ միայն ծեծեցին, այլև սպանեցին: Ժողովուրդը ԴԵՌ ոտքի վրա է:

Արտ, ես խոսում եմ առավոտյան դեպքերի մասին ոչ թե սպանդի: "Գիշեր" օպերացիան լրիվ նույնն էր կարելի է ասել: Տարբերությունը հետոյի մեջ էր, որ կանգնած մնացին ոտքի վրա, որ թե գնացին տներով:

Հարց առաջին. Ինչու՞:

Կան բազմաթիվ մարդիկ, ովքեր մինչմարտիմեկյան ոչ մի միտինգի կամ երթի չէին մասնակցել, մարտի 1-ից հետո բաց չեն թողել բողոքի ոչ մի հրապարակային ակցիա:

Ճիշտ ես: Բայց ըստ էության աննպատակ հանրահավաքները նոսրացնում են այս մարդկանց շարքերը;

Հարց երկրորդ. Ինչու՞:

Սովորական պիցա բաժանող ու տնից կարկանդակներ բերող մարդկանց ընդդիմությանը աջակցելու, իշխանափոխություն հեղափոխական ճանապարհով գնալու մեղադրանքներ առաջադրվեց ու դատվեցին: Ի՞նչ էին անելու տեսախցիկ տեղադրողներին:

Այսինքն հնարավոր տեսախցիկ տեղադրողները ֆահմել էին, որ հետո կբռնեն, իսկ սնունդ բերողները ոչ? Չէ, երևի նման միտք ուղղակի չէին հղացել հետևաբար և չէին իրականացրել: Նման նյութի առկայությունը քոքից կզրկեր բոլոր "տեղազննության" մասին հեքիաթները:

Հարց երրորդ. Ո՞վ բերեր:

Մինչև հիմա շրջանառության մեջ դրված բազմաթիվ տեսանյութերը արդյո՞ք իշխանություններն էին նկարել, թե այնուամենայնիվ կային մարդիկ, ովքեր դա արել են:

Մարդիկ են բերել ովա բերել: Բայց հիմնական մասը վերաբերում է երեկոյան և գիշերվա դեպքերին: Առավոտյան դեպքերի մասին շատ քիչ նյութ կա: Այնինչ առավոտյան հարձակումն էր ամեն ինչի պատճառը:

Հարց չորրորդ. Ինչու՞ եք ուզում այդ մարդկանց անուններն անպայման ի հայտ բերել:

Դատարկ ձեռքով զինված ոստիկանների դեմ պայքար մղողներ եղան դեռ վաղ առավոտյան, ճիշտ է ծեծվեցին, ոմանք ձերբակալվեցին, բայց նրանք կային ու բոլորս էլ դա ՀՐԱՇԱԼԻ գիտենք:

Իհարկե եղան: Չէին կարող չլինել, բայց դա հախուռն ինքնապաշտպանություն էր` հեռու կազմակերպված լինելուց (երկրապահների ականջը կանչի):

Հարց հինգերորդ. Ի՞նչ է, դուք էլ էիք ուզում, որ անպայման ձեռքներին զենք լիներ:

Զենք? Դա կլիներ քաղաքացիական պատերազմ տվյալ դեպքում անհայտ ելքով, բայց միանշանակ հետևանքներով:

Եզրափակում. Ստացվում է, որ կամ չեք լսում Տեր-Պետրոսյանին, կամ ձև եք անում, որ չեք լսել Լևոնին, որը բազմիցս ասել է, որ սա, այսինքն իշխանափոխությունը լինելու է ՄԻԱՅՆ խաղաղ ճանապարհով:

Բարեկամս, Լևոնը դա ասում էր էն ժամանակ, երբ լրիվ հավանական էր խաղաղ ճանապարհով իշխանափոխությունը` պալատական հեղաշրջման միջոցով: Բայց այս պլանը էլի եմ ասում, որ տապալվեց (Մարտի 1-ից ավելի շուտ): Իսկ հետո Լևոնը չգիտեմ թե ինչի էր սպասում: Երևի պահել մարդկանց մինչև դեմոկրատական պետությունները ձայն կհանեն, բայց դրանք իրենց քյարը լավ գիտեին, որ ավելի լավ է ՍՍ-ն անցնի, որ հետո պոչը լինի ոտերի տակ: Ու մինչև ժողովուրդը սպասում էր դեմոկրատական քֆուրների` գարնան սկիզբը հարամ եղավ, իսկ դեմոկրատները իրար շնորհավորում էին գարնան առաջին օրվա կապակցությամբ:
Հիմա առավել ևս պարզ չի, թե էդ ոնց պետքա խաղաղ իշխանափոխություն լինի, եթե այն ժամանակ հնարավոր չեղավ իրականացնել: Տեսականորեն, դա կարող էր տեղի ունենալ հայ-թուրքական նման զարգացումների ֆոնի վրա: Բայց դա էլ տեղի չունեցավ, դեռ ավելին հայտարարվեց թայմ աուտ:

Հռետորական հարց. Դե՞մ եք, միացե՛ք դաշնակներին: Ոնց որ թե ուրիշ ճամփա են գտել:

Դաշնակները ոչ մի ճամփա էլ չեն գտել: Էդ երբվանիցա միմոսությունը համարվում ճանապարհ?