Հին արմատն է այս զրույցի, խեղճ ու աղքատ մի գյուղացի, որ ապրում էր հին գյուղակում, փոքրիկ խարխուլ մի հյուղակում: Միշտ հարուստի հողն էր վարել, բայց չէր վայելել մարդավայել: «Կմեծանա որդիս շուտով կփայլեցնի տունը շուքով»,- երազում էր ծերուկը միշտ, լոկ երազով ապրում անվիշտ: Սակայն տղան այդ միամոր, փշրում էր վառ հույսերը հոր, պարապ նստում պատերի տակ կամ թափառում աննպատակ: Աշխատանքն ու գործն էր ատում, հոր դաստածը անվերջ վատնում: Ու կռվելով տղան հոր հետ, տունը թողնում կորչում է անհետ: Նախատում էր կինը մարդուն, ցավով հիշում միակ որդուն. «Ի՞նչ արեցիր այ հալիվոր, մարդ կդառնար գուցե մի օր…»
Շատ է գնում տղան թե քիչ, կտրում անցնում ճամփա ու լիճ, մի ամայի դաշտում նրան հանդիպում է մի քարավան: Բարի տերը այս պանդուխտին նստեցնւմ է իր մեծ ուխտին ու տիրոջ հետ տղան սիրով, զբաղվում է առևտրով: Երկրե երկիր ման է գալիս, էժան գնում թանկ է տալիս և պանդուխտը խեղճ ու անտեր դառնում է ճոխ գանձերի տեր: Թագավորը այս իմանում, հյուր է կանչում պատվում, հարգում, աղջկա ձեռքն առաջարկում: Ու մի օր էլ մահը թաքուն, թագավորի դուռն է թակում:
Թագավորի դստերն առնում, թագավոր է տղան դառնում: Ոսկե գահին տղան բազմած, հորն ու մորն է հիշում հանկարծ, հրամայում ծառաներին, իր մոտ բերեն ծնողներին: Հայրը եկավ ցրտից սառած ու խոնարհվեց որդու առաջ. «Ապրած կենաս, ես քո ծառան, կյանքդ լինի միշտ անթառամ»: «Ճանաչեցի՞ր դու քո որդուն»,- ասաց որդին ծերուկ մարդուն. «Քո որդին եմ ծերո՜ւկ, հիշի՛ր, մարդ չե՛ս դառնա, դու ինձ ասիր: Տե՜ս արքա եմ արդեն դարձել, և փառք ունեմ և մե՜ծ գանձեր»
Հայրը ցնցվեց, նայեց հուզված և իր որդուն այսպես ասաց. «Ամեն արքա մարդ չէ որդիս, թեկուզ ոսկին այսպես հորդի: Մարդ լինեիր չէիր թողնի մորդ պառավ, քո կարոտից խեղճը մեռավ: Ինձ էլ այսքան չէիր տանջի, ոտքով քեզ մոտ չէիր կանչի, թեկուզ ունես նժույգ ու կառք, վայելք ու փառք, մարդ չես եղել ու չես դառնա»:
Ասածս ի՞նչ է: Մարդս մարդ լինի:
Կապրեմ:Դու՝ երկրի նախագահի տղա ես կամ աղջիկ, ի՞նչ կանես...
Մեջբերել
Էջանիշներ