Նայած հարցին ինչ տեսանկյունից պետք է նայել:
Եթե հանցանք է կատարվել, արդարադատության նպատակը, ըստ իս, պետք է լինի կանխելը, որ նման հանցանք այլևս չկատարվի /նույն մարդու կամ այլոց կողմից/, ոչ թե հանցագործից վրեժ լուծելը:
Եթե հանցագործին մահապատժի ես ենթարկում, դրանով լավ վախեցնում ես մնացյալին. հանցագործն այս դեպքում պատիժ չի կրում՝ կարելի է ասել, քանի որ նա դադարում է գոյություն ունենալուց /գոյություն չունեցողը չի էլ կարող որևէ բան կրել/: Սա, իհարկե, կանխման հզոր ձև է: Սինգապուրում կամ Ինդոնեզիայում, օրինակ, թմրանյութ ներմուծելու համար մահապատիժ է, ընդ որում՝ անկախ քանակությունից: Դա, բնականաբար, չտեսնված բարձրացնում է զգոնությունը: Հիշում եմ՝ մի քանի տարի առաջ, Բալիում /տուրիստական շատ պոպուլյար կղզի է Ինդոնեզիայում/ մի ավստրալիացի զբոսաշրջիկ-ուսանող տղայի, մի քանի գրամ թմրանյութի համար մահապատժի դատապարտեցին: Անգամ Ավստրալիայի կառավարության միջամտությունը չօգնեց: Ընդ որում, մահապատիժը հրապարակավ էր, անգամ հեռուստացույցով էին հեռարձակում, որի ընթացքում հազարավոր ավստրալիացիներ մոմերը ձեռքներին կանգնած էին դրսում մինչ բացօթյա մեծ էկրաններին հեռարձակում էին ողջ պրոցեսը՝ թե ինչպես վայելուչ կոստյում-շալվար հագած, համեստ, խելոք տեսքով երիտասարդին, քայլեցնում են ամբոխի միջով դեպի եկեղեցի, հետո գրկում-հրաժեշտ է տալիս իր հարազատներին, որից հետո, բոլորի հայացքների ներքո տանում են ներս՝ գնդակահարելու: Ու այդ ամենը պատշաճ, սիրուն հագնված, սանրված, ակնոցներն աչքերին... Սարսափ էր նայելը: Դրանից հետո Ավստրալիան խզեց դիվանագիտական հարաբերությունները Ինդոնեզիայի հետ: Դե հիմա պատկերացրեք, քանի մարդ դրանից հետո կհամարձակվի անգամ սեփական օգտագործման թմրանյութ պահելու մոտը այդ երկիր մուտք գործելիս: Սինգապուր էլ որ մտնում ես, հենց օդանավակայանում անձնագրիդ մեջ շրխկացնում են մեծ, վառ կարմիր կնիք` "death penalty for drug trafficking".
Եթե նայենք հարցին, թե արդարացի՞ էր արդյոք նման դատաստանը, ես մի բան գիտեմ՝ ավստրալիացի երիտասարդության մեջ մեծ պեպուլյարություն ունի Բալի գնալը հանգստանալու, որովհետև այնտեղ իրենց երազած ազատությունն է՝ ծովափ, աղջիկներ, թմրանյութ, առավոտից առավոտ խրախճանք... Իսկ որտեղի՞ց է այդ դեպքում հայտնվում թմրանյութը Բալիիում: Նարկոարքաների կողմից, հասկանալիորեն, որոնց ամեն ինչ կարելի է: Սրա կողքին շփոթված ուսանողին գնդակահարելը մի քանի գրամի համար խիստ անարդար է թվում: Բայց: Այդպիսին է օրենքը, և օրենքը հենց վախեցնելու համար է: Ասածս այն է, որ մահապատժի օրենքը հետագա կանխման նպատակ է հետապնդում:
Ես այսպես եմ տեսնում. որ դատավարությունն ու օրենքը ոչ այնքան տվյալ անհատին պատժելու և վրեժ լուծելու համար պիտի լինի, այլ կարգավորելու հանցագործությունների հետագա հնարավորությունը, քանի որ մարդուն ցմահով կարող ես իհարկե վախեցնել, բայց կյանքից զրկվելը շատ ավելի սարսափելի պետք է որ թվա:
Մեջբերել
Էջանիշներ