Քաղաքական քննարկումներ՝ թեմայից դուրս

[Վիշապ]

Վիշ ջան, դե քո խելքը մենք չունենք, այդ ձեր անհասանելի ուղեղային բարձունքներին հասնելը անհաս ճամփա ա

Եթե ուշադիր լինես, ապա Լևոնի ելույթներում իր դիրքորոշումը կգտնես: Բայց ցույց չեմ տա, որովհետև եթե որոշել ես միայն բացասականը տեսնել, մածունը ցույց տամ կասես սև ա... ու քո համար արդեն տևական ժամանակ ա մածունը սև:

Չուկ, երևի լավ չեմ կարողացել ձևակերպել, թե ինչ նկատի ունեմ դիրքորոշում ասելով։ Նկատի ունեմ՝ ի՞նչ կարող է հիմա անել Հայաստանը, անկախ թե ով է նախագահ։ Էն ստանդարտ չբարդացնելու, արտաքին ճնշումները չուժեղացնելու մասին դեմագոգիան իհարկե տեսել եմ։ Մեկ բողոքում է, որ եվրոպացիք Հայաստանի պրոբլեմներին մատների արանքով են նայում ու կոշտ չեն, մեկ էլ յանի խաղեր է տալիս «ամա՜ն, հանկարծ չուժեղացնեն ճնշումները»… Մածունը սև ա, իհարկե, ապեր։

[Chuk]

Վիշ ջան, ես կարծում եմ, որ մի քիչ ուշադիր ա պետք լինել հասկանալու համար, որ Ղարաբաղյան հարցում նենց փուլ ենք մտել (բոլորիս թույլտվությամբ), որ ընդամենը թեթև մանևրելու տեղ կա:

[Վիշապ]

Վիշ ջան, ես կարծում եմ, որ մի քիչ ուշադիր ա պետք լինել հասկանալու համար, որ Ղարաբաղյան հարցում նենց փուլ ենք մտել (բոլորիս թույլտվությամբ), որ ընդամենը թեթև մանևրելու տեղ կա:

Եվ ո՞րն է այդ թեթև մանևրումը։ Չլինի՞ Սերժը հրաժարական տա ու Լևոնին օծեն նախագահ, ու Լևոնը կոշտացնի Հայաստանի դիրքորոշումը Մարդիկ անընդհատ մոռանում են, թե Լևոնը ինչու հրաժարական տվեց։

[Chuk]

Եվ ո՞րն է այդ թեթև մանևրումը։ Չլինի՞ Սերժը հրաժարական տա ու Լևոնին օծեն նախագահ, ու Լևոնը կոշտացնի Հայաստանի դիրքորոշումը Մարդիկ անընդհատ մոռանում են, թե Լևոնը ինչու հրաժարական տվեց։

Երբ որ ասում եմ բաժակը նախատեսված է հեղուկ խմելու համար, մի պատասխանիր, թե ձուկը ցամաքային կենդանի է:

Ես շատ պարզ ասում եմ, որ մեզ կանգնեցրել են էնպիսի վիճակի առաջ, որ ով ուզում է նախագահ լինի, լուծումը հիմնականում նույն կերպ ա լինելու՝ թեթև տարբերություններով: Ու բնական ա, որ եթե լեգիտիմ լինի նախագահը (Սերժը լինի, թե Լևոնը, էական չի), մի չռթ ավելի մեր օգտին կարելի է լուծել:

[Վիշապ]

Երբ որ ասում եմ բաժակը նախատեսված է հեղուկ խմելու համար, մի պատասխանիր, որ ձուկը ջրային կենդանի է:

Ես շատ պարզ ասում եմ, որ մեզ կանգնեցրել են էնպիսի վիճակի առաջ, որ ով ուզում է նախագահ լինի, լուծումը հիմնականում նույն կերպ ա լինելու՝ թեթև տարբերություններով: Ու բնական ա, որ եթե լեգիտիմ լինի նախագահը (Սերժը լինի, թե Լևոնը, էական չի), մի չռթ ավելի մեր օգտին կարելի է լուծել:

Իյա, բա ինչու՞ չի արտահայտում իր դիրքորոշումը Հայաստանի գերագույն ընդդիմությունը։ Չէ՞ որ առիթ է, ժողովուրդ է հավաքված, մի կես բերան կարելի է ասել, որ ժողովուրդն էլ իմանա, հիմա հանձնվում ե՜նք, տալիս ե՜նք, պարտերազմ ենք անու՜մ… Հասկացանք, որ Ռոբն ու Սերժը սեփական կաշվի մասին մտածող այլանդակներ են, ուրի՞շ… Իմիջայլոց մի հատ էդ լուծումը ասա էլի Չուկ…

[Chuk]

Իյա, բա ինչու՞ չի արտահայտում իր դիրքորոշումը Հայաստանի գերագույն ընդդիմությունը։ Չէ՞ որ առիթ է, ժողովուրդ է հավաքված, մի կես բերան կարելի է ասել, որ ժողովուրդն էլ իմանա, հիմա հանձնվում ե՜նք, տալիս ե՜նք, պարտերազմ ենք անու՜մ… Հասկացանք, որ Ռոբն ու Սերժը սեփական կաշվի մասին մտածող այլանդակներ են, ուրի՞շ… Իմիջայլոց մի հատ էդ լուծումը ասա էլի Չուկ…

Վիշապ ջան, որ դու կարդում ես ինչ-որ բան, հասկանու՞մ ես, թե ի՞նչ ես կարդում, թե նախօրոք գրածդ պատասխանը փոստ ես անում:
Կարդա նախորդ գրառումներս:

[Վիշապ]

Վիշապ ջան, որ դու կարդում ես ինչ-որ բան, հասկանու՞մ ես, թե ի՞նչ ես կարդում, թե նախօրոք գրածդ պատասխանը փոստ ես անում:
Կարդա նախորդ գրառումներս:

Չուկ, մի ֆռռացրու Լուծումը ասա։

[Chuk]

Չուկ, մի ֆռռացրու Լուծումը ասա։

Կրկնում եմ ևս մի անգամ, հուսով որ կհասկանաս. հասել ենք մի փուլ, երբ որ լուծումը միակն ա, փոքր-ինչ տարբերություններով:
Եթե որոշես նորից հարցնել, իզուր ժամանակ մի ծախսի, նորից կարդա գրառումը:

[Վիշապ]

Կրկնում եմ ևս մի անգամ, հուսով որ կհասկանաս. հասել ենք մի փուլ, երբ որ լուծումը միակն ա, փոքր-ինչ տարբերություններով:
Եթե որոշես նորից հարցնել, իզուր ժամանակ մի ծախսի, նորից կարդա գրառումը:

Ախ հա՜, լուծումը միակն ա… Չուկ վերջին անգամ եմ քեզնից հարցնում. դու կարո՞ղ ես ասել, ո՞րն է այդ միակ լուծումը։ Այ ընկեր, պիտի քաղմասի մլիցու պե՞ս անպայման հարցնեմ…

[Chuk]

Այ ընկեր, պիտի քաղմասի մլիցու պե՞ս անպայման հարցնեմ…

Եթե ուրիշ ձևի կարող ես, պրոբլեմ չկա
Նորից եմ ասում, կարդա Լևոնի ելույթները, հոդվածները: Չեմ պատրաստվում քո համար ծաղկաքաղ անել:

[keyboard]

Երբ որ ասում եմ բաժակը նախատեսված է հեղուկ խմելու համար, մի պատասխանիր, թե ձուկը ցամաքային կենդանի է:

Ես շատ պարզ ասում եմ, որ մեզ կանգնեցրել են էնպիսի վիճակի առաջ, որ ով ուզում է նախագահ լինի, լուծումը հիմնականում նույն կերպ ա լինելու՝ թեթև տարբերություններով: Ու բնական ա, որ եթե լեգիտիմ լինի նախագահը (Սերժը լինի, թե Լևոնը, էական չի), մի չռթ ավելի մեր օգտին կարելի է լուծել:

Լևոնի կարծիքը ու ասածենը մի կողմ, ես մի խնդրանք ունեմ քեզ ընդգծված հատվածների վերաբերյալ.
1.Խնդրում եմ ՔՈ ու միայն քո կարծիքը իմանալ և խնդրում եմ բացես փակագծերը և նշես թեթև տարբերությունները, եթե իհարկե դրանք այնքան թեթև չեն, որ դարանց անդրադառնալը էս պարագայում էական չի:
2.Դու անձամբ հավատում ե՞ս, որ Հայաստանում լեգիտիմ նախագահ կլինի և քո կարծիքով ո՞վ է պոտենցիալ թեկնածուն:
3.Հայաստանի Հանրապետության ստեղծման օրվանից տենց նախագահ կամ քաղաքական գործիչ մեր օգտին մտածել կամ մի լավ բան արելա՞, ով էլ եղելա սկզբում իրա համար լավ հավեսով կերելա, այդ ընթացքում երկիրը քանդվելա, հետո ասելա լավ սպասի դադարացնեմ ուտելս մի քիչ էլ երկիրը սարքեմ, մեկ էլ ընհը ժողովուրդնելա դա հասկացել կամ մի հատ աբիժնիկա հայտնվել ու ասելա էս նախագահը լավը չի եկեք փոխենք ու տենց շարունակ...
Նախապես շնորհակալ եմ, տրամադրածդ ժամանակի համար:
Անձամբ ինձ համար, քանի դեռ մեր պետությունը դրսի ուժերին չի կարա ասի գնացեք գռողի ծոցը, երբեք լեգիտիմ նախագահ չի ունենա, որքան էլ որ ողբալի ա դա:
Հ.Գ. Մի բան էլ հիշեցի, մի խելացի մարդ մի անգամ սեղանի շուրջ պատմեց, պատմեմ թող էլի մարդիկ իմանան.
Ուրեմն երբ, երկիրը արդեն կռախի առաջ էր, Լևոնի օրոք, մինչև որ իրան Վազգեն Սարգսյանը գործից չեր հանել դեռ, գնաց ու Քոչարյանին բերեց Հայաստան, դեմն էլ խնդիր դրեց, որ կլանը շատացելա, ստվերային տնտեսությունը նույնպես, բոլոր միջոցներով պայքարի, որ դրանք վերարան, էս մեր բանից անտեղյակ Քոչարյանն էլ սկսումա գործեր նայել և այլն, գալիս հասնումա Գռզ-ի գործին, տենումա ահավոր ողբալի վիճակա, պապկեն դնում թևի տակ գնում ա Սևան, ուր մեր ազգի փրկիչ, պարոն Լևոն Տեր-Պետրոսյանը հանգստանում էր, քանի որ էնքան մտահոգված եր ժողովրդի ճակատագրով որ գիշերները չէր կարողանում քնել, լադ դա դեռ մի կողմ, ինչ էի ասում, գնումա սևան մեր ղարաբաղցի ախպերը ու տենումա, որ մեր ազգի փրկիչը նստած, էն մեր ղարաբաղցի ախպոր թևի տակ դրած պապկի տիրոջ հետ խմումա ու ասումա, որ դու Հայաստանում հարց չունես, թուրդ ոնց կտրումա տեն էլ արա: Է էս մեր ղարաբաղցի ախպերն էլ ջոգումա, որ էս երկիրը արդեն կործանվածա, նստումա ավտոն ու բռնում մեր լեռնային երկրորդ հանրապետության ճամփան, այդ ժամանակ Վազգեն Սարգսյանը նրա ականջին ինչ-որ բանա շշնջում ու մեր ախպերը միանգամից ճանապարհը փոխում ու հետ ա գալիս Հայաստան:
Ու ստեղ վերևից ընկնում ա երեք խնձոր, երեքն էլ մեր խարաբաղցի ախպորը, քանզի այդ օրվանից Հայաստանը ձու անելու ու կուլ տալու մոլուծքը սկսեց խեխդել նրան...

[Chuk]

Keyboard
1. Օրինակ դա կարող ա լինի հանրաքվեի հարցի հստակեցումը ու պահանջը, որ մինչ այդ ադրբեջանցի փախստականները չվերադառնան: Սա օրինակ: Իրականում ես ինձ այնպիսի գիտակի տեղ չեմ դնում, որ այս մանր մանևրումների մեջ խորանամ, այլ հարց որ հասարակ վերլուծությունը հուշում ա, որ հասել ենք վերջնական փուլ, փակուղի, երբ մանևրումների տեղ գրեթե չկա:
2. Միանշանակ հավատում եմ, պայքարս ուղղված ա դրան, տանը չեմ նստում ու ասում «անհնար ա»՝ նպաստելով անհնար լինելուն: Թե ո՞վ կլինի, չգիտեմ:
3. Այո: Քաղաքական բազում գործիչներ լավ բաներ արել են: Բայց դա մեր թեմայի հետ կապ չունի, իսկ ես նույն կռուգներով անցնելու զահլա չունեմ:

Գրառման մնացած, շարքային բիսեդկայական բամբասանքների մակարդակի հատվածին արձագանքելու իմաստ չեմ տեսնում

[Rammer]

ՊՈՒՅ-ՊՈՒՅ ՄՈՒԿԻ ՉԱՓ ԽԵԼՔ

Արթուր Ազարյան. հրապարակախոս, Երկիր մեդիա հեռուստաընկերության Հրապարակ հաղորդաշարի հեղինակ

Պարոն Ազարյան, մեր շարքի մասնակիցները համարում են, որ անորոշության փուլում ենք կամ հաջորդ քայլի: Ըստ Ձեզ, ի՞նչ փուլում ենք:

Գուցեև տարօրինակ հնչի, բայց մեզ մոտ դեռ ընտրության փուլն է շարունակվում: Հասարակական-քաղաքական զարգացումները մոտենում են հասարակածին, այլ կերպ` մենք մոտենում ենք հանգուցային մի կետի, երբ պետք է մեկընդմիշտ որոշենք, թե որն է Հայաստանի զարգացման երկարաժամկետ ճանապարհը: Մոտենում ենք մի կետի, որից հետո արդեն պարզ կդառնա, թե Հայաստանի ապագան ինչպիսի՞ն կլինի, ո՞ր արժեհամակարգին կտրվի հայաստանաբնակների նախապատվությունը:
Ի վերջո` մենք արևելյա՞ն, թե արևմտյան տիպի երկրում ենք ցանկանում ապրել: Դատելով շրջապատում ունեցած իմ շփումներից, առավել նախապատվելին` ազատ, քաղաքակիրթ, իրավագիտակցության բարձր մակարդակ ունեցող երկրում ապրելն է: Մերօրյա Հայաստանն, ավաղ, շարունակում է տեղապտույտը` արևելյան մոդելին տրված առաջնայնության վկայություն` “բեյական” համակարգի պատճառով: Համակարգ, որն ամեն գնով պահելու ջանքերը վերաճել են վայրագ դիմակայության` ամենայն նորի հանդեպ: Այսօրինակ համակարգի հավերժացման մոլուցքը, հավատացեք, ապագա չունի: Նշածս համակարգի «ճարտարապետների» ինքնավստահությունը, զարգացումներով պայմանավորված` տեղատվություն է ունենալու, անհնարին ու անիրական համարվող փոփոխություններն ամենևին էլ յոթ սարի ետևում չեն: Այլընտրանք չկա:

Ի՞նչն է Ձեզ առիթ տալիս մտածելու, որ մենք մոտենում ենք հասարակածին:

Գնալով ակտիվացող հասարակական տրամադրությունները: Հետաքրքիր մի բան է կատարվում: Ամենաիներտ մարդիկ անգամ իրենց մաշկի վրա սկսել են զգալ ճահճացման վտանգը, նրանք կարոտ են փոփոխության: Այլ հարց է, որ նրանք չեն տիրապետում այն մեխանիզմներին, գործիքներին, որով կարելի է հասնել այդ նպատակի իրականացմանը, բայց փոփոխությունների հասունացած պահանջն, ըստ իս, արդեն իսկ առաջին քայլն է, քայլ, որն էլ դառնալու է ազատ ու արդար ապագայի անկյունաքարը:

Բայց փոփոխություն ուզենալը մեկ բան է, դրան պատրաստ լինելը` մեկ այլ: Ինչպե՞ս եք պատկերացնում այդ փոփոխությունը:

Հայկական հիվանդության ամենաբնորոշ դրսևորումը հարմարվողականությունն է: Հայ հասարակության մի ստվար մաս` «գյուղ մտնելու ու այդ գյուղի գդակը դնելու» «մետր» է դարձել: Պարզվում է, սակայն, որ գոյատևման այդ որակն էլ երաշխիք հանդիսանալ չի կարող, այն ունակ չէ փրկօղակի դեր կատարել: Ընդհակառակը, որքան հարմարվում են, այնքան ավելի ակնառու է դառնում ուտիճի ապագան, ինչն արդեն իսկ վիրավորական է: Դրա համար էլ վերջին ջանքերի գնով անգամ` մարդիկ փորձելու են մարդ մնալ: Եթե հիշողությունս չի դավաճանում` գրող, հրապարակախոս Արկադի Դավիդովիչին է վերագրվում` «Կեսա'ր, հրահանգիր, և ես Բրուտոս կդառնամ …» դառն ու դաժան, բայց միաժամանակ տարողունակ ձևակերպումը: Որքան էլ ցավալի լինի, այնուամենայնիվ, գնալով ավելի ակնառու է դառնում, որ մենք ապրում ենք առավելապես բրուտոսներով համալրվող հասարակարգում: Սկզբունքների, դավանանքի, սերունդների ապագայի ուրացման և` «Որտեղ հաց` էնտեղ կաց» «իմաստնության» արմատավորման ժամանակներում:

Հետաքրքիրն այն է, որ մարդիկ, ովքեր նպաստում են նախրացման գործընթացին, մոռանում են բնության մեջ անվրեպ գործող բումերանգի օրենքի մասին: Մոռանում են, որ այդ հոտի մեջ նաև իրենք են ապրելու և այդ վտանգը վաղ թե ուշ, եթե ոչ իրենց, ապա իրենց սերունդներին է սպառնալու: Եթե այդ մարդիկ բանականության վերջին նշույլը չեն կորցրել, չեն կարող սա չգիտակցել, չեն կարող սա չհասկանալ: Մի շատ խորհրդանշական հեքիաթ կա` «Պույ-պույ մկնիկը»: Այսօր օլիգարխների մեծ մասը ինձ այդ պույ-պույ մկնիկին են հիշեցնում, որոնք չեն ուզում հասկանալ մի շատ պարզ բան. «կոկոսից» անվնաս դուրս գալու պարտադիր պայմանը «նիհարելն» է, «օդից բռնած» հեքիաթային հարստության մի մասից գիտակցաբար հրաժարվելն է…

Մեկ ուրիշ բաց էլ կա: Դա էլիտայի խնդիրն է: Որպես կանոն` հասարակություններին ուղղորդում են էլիտաները, մարդկանց այն խմբերը, ովքեր ունեն գաղափար, որոշակի ու հստակ պատկերացում, ովքեր գիտակցում են ընթացքի կարևորությունն ու դրան նպաստող կողմնորոշիչների առկայությունը: Մեր այսօրվա իշխանությունների գլխավոր թերությունը այսրոպեականությամբ և գաղթականի ընկալմանը պատշաճող «ինձնից հետո` թեկուզ ջրհեղեղ» մտայնությամբ առաջնորդվելու մոլորությունն է: Մեզանից շատերի ներսում ապրողը գաղթականն է, որը մշտապես խանգարում է տեր զգալուն:

Կարելի՞ է ենթադրել, որ իշխանափոխությունից հետո էլ ենք մենք այդ խնդիրը ունենալու ենք:

Այո', կունենանք նույնը: Առիթից օգտվելով ուզում եմ հրապարակումների այս շարքը ողջունել, որովհետև այնտեղ քանիցս խոսվել է դիսկուրսների անհրաժեշտության մասին: Անշուշտ, դրանք կարևոր են, բայց դա ընդամենը մի սեգմենտն է այն կարևորի, որը պետք է միս ու արյուն առնի ու կյանք ճանապարհվի: Դիսկուրսին պետք է հետևի գործողությունը: Այլապես այն կդառնա ցիկլիկ և ի վերուստ` մեռելածին: Ու, ասեմ, կարևոր էլ չէ, թե հատկապես ով է «շարժելու» ճահիճը`ՀՀԿ-ն, ՀԱԿ-ը, թե ՀՅԴ-ն: էականն այն է, որ գերակայող դառնա արժանապատիվ երկրում ապրելու փափագը, այն երկրում, որտեղ մարդն իսկապես արժեք է: Այսօր, ցավոք սրտի, ազգայնականության տարփողումն է ներքին խոցերը թաքցնելու չհաջողված միջոց դարձել: Եթե կշեռքի մի նժարին դրվի գազի, թանկացումների, գնալով խորացող սոցիալական ճգնաժամի հաղթահարման «ծանրաքարը» , մյուսին` պատմական Հայաստանի «տեսլականը», ապա հասարակության մի լայն շերտ` գոյատևման այս կռվում առաջնային կդիտարկի առաջինը: Տխուր է, բայց սա է դառը իրականությունը: Ինձ շատ դուր եկան ՀԱԿ-ի և ՀՅԴ-ի կողմից ներկայացված մոտեցումները, որոնք փորձում են ստեղծված իրավիճակից դուրս գալու եղանակներ հուշել, սոցիալ-տնտեսական լուծումներ առաջարկել: Հիմա դրանք անհրաժեշտ է դնել հանրային քննարկման: Եվ բոլորովին կարևոր չէ, թե բարիկադի որ կողմում ես գտնվում: Երկուսում էլ կան խելամիտ քայլերի առաջարկներ, որոնք պետք է հնարավորինս արագ կիրառվեն: Առաջարկված քայլերից այս պահին չօգտվելը իշխանությունների կողմից, առնվազն, կարճամտության վկայություն կլինի: Նման «շռայլություն» իրենց թույլ տալու ժամանակը նրանք վաղուց են կորցրել …

Փաստորենք , հասցրել եք հետևել «100 քայլին: Կարո՞ղ է այն կյանքի կոչվել այս իշխանությունների կողմից:

Կրկին պետք է վերադառնամ գաղթականի «կոդին»: Եթե մեր իշխանությունները գաղթական չեն, «ճամպրուկավոր» չեն, պարտավոր են հաշվի նստել բոլորի, կապ չունի` «ուլտրաաջերի», «ուլտրաձախերի», համակիրների, ոչ համակիրների հետ, որպեսզի կարողանան, չանձնավորելով շփման այդ եզրերը, գտնել վիճակից դուրս գալու ելքը: Ու սա ամենևին էլ միայն իրենց խնդիրը չէ, բոլորիս ճակատագիրն է որոշվում:

Կցանկանայի խոսել ցավոտ մի խնդրի մասին ևս: Քանի որ հայ հասարակությունը գողականացված հասարակություն է ու նույնով պայմանավորված առաջնորդվում է ուրիշ չափորոշիչներով, ավելին` ունի տարօրինակ մտածելակերպ, գերակայող է դարձել «զոն» նայողի դիրքում հայտնվելու մարմաջը: Քաղաքացիական հասարակության մեջ նման բան չկա: Զավեշտական չէ՞. Հայաստանում Էյնշտեյնին ընդօրինակողներ չկան, բայց «Որոգայթի» Հովոյին նմանակողների թիվը վաղուց է հատել կրիտիկականի սահմանագիծը: Ամենասարսափելին այն է, երբ պատճառների մեջ խորամուխ լինելու ուզած փորձ, հայ հասարակության “բլից” հատվածի կողմից ընդմիջվում է` “հերիք է փիլիսոփայես” քամահրանքով: Եվ դրա համար էլ մենք պետք է սովորենք մտածել, պատկերացնել, տեսնել, մասնակիցը դարձնել շատուշատ մարդկանց, և կունենանք միանգամայն ուրիշ հանրապետություն, որակապես ուրիշ հասարակարգ: Բայց մի բան էլ կա, որն ամենացավալին է. մեր հասարկությունն ուսյալ մարդ չի սիրում, և շարժվում է սովոր կարծրատիպերով: Ինքը գիտի, համոզված է, որ աշխարհի ամենահամով պանիրը չանախն է: Այդպես է կարծում, քանի որ առիթ չի ունեցել մոլորվելու Մասաչուսեթս նահանգի քաղաքներից մեկի պանրի մասնագիտացված խանութում, որն իր մեծությամբ` Աբովյան փողոցից սկսվում և ավարտվում է Ներքին Շենգավիթում:

Ինչպիսի՞ պետություն եք ուզում, որ կառուցենք:

Ցանկալին` նորմալ, մարդկային հասարակարգ ունենալն է, որտեղ մարդն իսկապես իրենից արժեք կներկայացնի: Իսկ այդ ամենը հարկադրում է ուժերի գերլարման հաշվին անգամ ըմբռնել չսերտած դասերը: Իսկ հաջողության հասնելու համար, մենք պետք է հրաժարվենք պատմության հանդեպ սելեկցիոն վերաբերունք դրսևորելու արատավոր սովորույթից: Մեր ցավերի ցավն այն է, որ մենք փրկվել չենք ուզում, մենք փրկիչ ենք ուզում:

2008-ին փրկիչ ուզեցինք, դրա համա՞ր չփրկվեիցինք:

Այո, և կրկին շփոթ կա: Ինչ էլ ասեն, ինչ որակումներ էլ տան, բայց փաստն այն է, որ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը ազնիվ էր իր շարադրանքում: Լևոն Տեր-Պետրոսյանը ունեցել է բարձր մակարդակի դասախոսություններ, ելույթներ, որոնք բովանդակային առումով պարզապես հրաշալի էին: Ուրիշ բան, որ հանրության մի մեծ մաս դեռևս հասու չէ ասվածի խորքային իմաստին ու նշանակությանը: Հանրության մի ստվար հատված էլ ծանոթ սատանային անփորձ քահանայից ավելի է գերադասում, կամ ծանոթ սատանային ուսյալ քահանայով չի փորձում փոխել:

Այնուամենայնիվ, եթե առաջիկայում ծանոթ սատանային ուսյալ քահանայով չփորձենք փոխել, հաջորդ ընտրություններին կունենանք ավելի վա՞տ իրավիճակ:

Ես կարծում եմ, որ մեզ տրված է «կրկին փորձիրի' ամենավերջին «փորձիրը»: Եթե դա էլ չստացվեց, ուղղակի պետք է հրաժարվել ընտրություն գաղափարից ընդհանրապես, պետք է միապետություն հաստատել և, օրինակ, իմ նման մարդկանց երկրից արտաքսել… Քանի որ, ասում են`անհանդուրժող եք… Իսկ ես ի՞նչը պետք է հանդուրժեմ. ժամիշխանների լրբենի պահվա՞ ծքը, տգետների կողմից իրավիճակին հաշտվելու ինձ ուղղված հորդո՞րը... Հավատացեք, քաղաքականությամբ զբաղվելու համար խելք պետք չէ միայն Հայաստանում: Թեպետ Հովիկ Աբրահամյանին էլ հասկանալ կարելի է, նա իր շրջապատի համար է այդ «ճշմարտությունը» բարբառել:

Այնուամենայնիվ քաղաքականությամբ զբաղվելու համար գուցե այսօր իսկապես խելք պետք չի :

Հենց այսօր է պետք, վաղը ուշ է լինելու: Էլի եմ կրկնում, այսօր վճռվում է Հայաստանի ապագան, և մենք պետք է մեկտեղենք մեր ուժերը: Սա մի մեծ պատերազմ է, մեծ ճակատ, որտեղ ձեռքի տակ եղած ամեն ինչ պետք է ծառայի Հայաստանը քաղաքակիրթ երկիր դարձնելու համազգային նպատակին:

Բայց ձեռքի տակ գրեթե ոչինչ չի մնացել:

Մնացել է: Ով աչք ունի` թող տեսնի, ով ականջ ունի` թող լսի: Ու պետք է բարձրաձայնել ամենակարևորի մասին. եթե հանրության նախրացման գործընթացն սկսված է, ապա, գոնե հասարակության գիտակից հատվածի կողմից «առաջ քաշվող»` երաժշտական ունակություններով օժտված «հովվի» պահանջն արդարացված է…Եվ բոլորովին կապ չունի` որ թևից է «փչելու հովվի սրինգը»:

Այնուամենայնիվ, իշխանությունը թանկ ու քաղցր բան է:

Թող լինի: Բայց այն պահելու համար էլ է խելք պետք: Շատ բան սկսվում է հենց պահելու վարպետությունից, իսկ դա ժողովրդի համակրանքից զատ այլ արտահայտություն պիտի չունենա: Իշխանության լծակները բռունցքով երկար պահելն անհնարին է: Նույնը վերաբերում է նաև ազատ խոսքին, սահմանափակելու ջանքեր, ճիգեր են գործադրվում, բայց դա երկար շարունակվել չի կարող: Հետաքրքիր օրենքը ձայնում է` «Անոթը, որի միջից հանված է օդը, նույն ուժգնությամբ է պայթում, ինչ`վառոդով լցված անոթը»,… Այ, սրանից է պետք զգուշանալ…

Lragir

[Վիշապ]

Keyboard
1. Օրինակ դա կարող ա լինի հանրաքվեի հարցի հստակեցումը ու պահանջը, որ մինչ այդ ադրբեջանցի փախստականները չվերադառնան: Սա օրինակ: Իրականում ես ինձ այնպիսի գիտակի տեղ չեմ դնում, որ այս մանր մանևրումների մեջ խորանամ, այլ հարց որ հասարակ վերլուծությունը հուշում ա, որ հասել ենք վերջնական փուլ, փակուղի, երբ մանևրումների տեղ գրեթե չկա:
…

Ախ հանրաքվե՜ն ա միակ լուծումը… Բա չէ մի, մի հատ էլ նորից պիտի ղարաբաղցիք ստորագրահավաք անեն, որ ուզում են անկախ լինել Տեսնես ո՞վ է այս կլոունության հեղինակը…
Ապեր այդպիսի բան չկա, որ հասել ենք վերջնական փուլ։ Քեզ խաբել են։ Էս հարցը հա էլ փակուղային է եղել, ու քանի դեռ կողմերը վերջնական համաձայնության չեն եկել, ցանկացած պահի էլ կարելի է ասել որ փակուղային է վիճակը։ Ու իսկապես այդպես է որ կա։ Բայց այն, որ վերջնական է, հեսա Սերժին վերջնագիր են ներկայացնելու՝ դա ոմանց «wishful thinking»-ի արդյունքն է։ Էս հարցը (Ղարաբաղի) արդեն քանի տարի է ծամծմվում ու օգտագործվում է ոմանց համար որպես կոզրի վալետ, ոմանց համար խաչի կառոլ, և այլն։ Ռոբի ժամանակ շատ մանևրելու տեղ չկար, քանի որ Ռոբը լոյալ էր մենակ ռուսներին, ու հարցը սառած կանգնած էր։ Իսկ հիմա Սերժը բոլորին միարժամանակ ասում է «Այո», ու հետո հատ հատ հարցազրույցներ է տալիս ու ասում է «Ոչ» (իմիջայլոց ոչ մեկ չի խնդրում նրան այդպես անել, նա ինքն է որոշողը)։ Մնացածն էլ առիթից օգտվում են ու Ադրբեջանին իր տարածքային ամբողականությունը ճանաչելու ու Ղարաբաղը ունենալու կտերով ֆռռցնում մի քանի քաղաքական գիշերով քնում են Ադրբեջանի հետ, էդքան բան։ Ու նաև կարծում եմ գիտեն, որ Ադրբեջանը էսօր մեկին մի բան է խոստանալու, վաղը քցելու է, դրա համար էլ ընդհամենը սակարկումներ են գնում մելկի ժուլիկության սահմաններում ու իրականում էս հարցով քանի կարելի է սակարկել, ոչ մեկ էլ չի ուզում այս հարցը շուտափույթ լուծի, դա հեքիաթներ են ու էլի ոմանց «wishful thinking»-ը։ Հենց հարցը լուծեցին, սակարկելու բան չի մնա, սա ձեզ համար բիզնես չի որտեղ պետք է նավթը կայուն հոսի և վերջ, սա քաղաքականություն է, որտեղ խաղեր է պետք տալ։

[Rammer]

ԻՐԱՐԱՄԵՐԺ ՀԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Վերջին շրջանում պաշտոնական Երեւանը հաճախակիացրել է հայտարարություններն այն մասին, որ Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման գործընթացում իր համար առաջնայինը Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցն է: Բայց հետաքրքրական է այն ձեւակերպումը, որ տալիս է Հայաստանի իշխանությունը. “Ղարաբաղի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի ճանաչում եւ դրա իրացում”:

“Երբ Ղարաբաղի ժողովուրդը ստանա իր ինքնորոշման իրավունքն իրագործելու իրական հնարավորություն և ստեղծվեն անվտանգության և զարգացման գործնական մեխանիզմներ, հայկական կողմի փոխզիջում կարող է դիտվել Ղարաբաղի շուրջ գտնվող այդ շրջանների վերադարձն Ադրբեջանին, իհարկե, պահպանելով Լեռնային Ղարաբաղն ու Հայաստանը կապող միջանցքը”, սիրիական “Ալ Վաթանին” ասում է Սերժ Սարգսյանը:

“Մենք բազմիցս հայտարարել ենք եւ ոչ միայն մենք, եռանախագահներն ել են հասկանում, որ գլխավոր հարցը Ղարաբաղի հիմնախնդրի կարգավորման դա Ղարաբաղի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի ճանաչումն ու իրագործումն է”, Եվրամիության ընդլայնման եւ եվրոպական հարեւանության քաղաքականության հարցերով հանձնակատար Շտեֆան Ֆյուլեի հետ համատեղ մամուլի ասուլիսի ընթացքում Երեւանում հայտարարում է արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանը:

Ինչ է նշանակում ինքնորոշման իրավունքի իրացում: Ղարաբաղը մի անգամ արդեն իսկ իրացրել է իր այդ իրավունքը եւ դարձել է անկախ պետություն: Եթե պաշտոնական Երեւանն այժմ խոսում է ինքնորոշման իրավունքի իրացման մասին, ապա դա նշանակում է, որ Հայաստանը չի ճանաչում արդեն կատարված իրացումը:

“Ուզում եմ միայն հիշեցնել, որ Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզը, ճիշտ այնպես, ինչպես 15 միութենական հանրապետությունները, Խորհրդային միության կազմից դուրս է եկել հենց խորհրդային օրենքների տառին, ինչպես նաև միջազգային բոլոր օրենքներին ու սկզբունքներին համապատասխան”, բրիտանական “Չեթըմ Հաուզի” լսարանի առաջ հայտարարում էր Սերժ Սարգսյանը: Մինչդեռ այդ հայտարարությունն ամենեւին համարժեք չէ ինքնորոշման իրավունքն իրագործելու իրական հնարավորության մասին հայտարարությանը, որ անում է Սերժ Սարգսյանը “Ալ Վաթանին” տված հարցազրույցում, կամ համարժեք չէ Էդվարդ Նալբանդյանի այն հայտարարությանը, որ գլխավոր հարցը Ղարաբաղի հիմնախնդրի կարգավորման դա Ղարաբաղի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի ճանաչումն ու իրագործումն է:

Ստացվում է, որ մի տեղ Հայաստանի նախագահը հայտարարում է Ղարաբաղի ինքնորոշման իրավունքի միջազգային բոլոր օրենքներին ու սկզբունքներին համապատասխան արդեն իրացվածության մասին, մեկ այլ տեղում նախագահն ու արտգործնախարարը խոսում են, որ գլխավորը այդ իրացման իրավունքը ճանաչելու հարցն է: Սա թերեւս վկայում է այն մասին, որ Ղարաբաղի հարցում պաշտոնական Երեւանը չունի ընդհանուր, հայեցակարգային մոտեցում, այլ առաջնորդվում է պահի թելադրանքով, կամ էլ պարզապես այնքան անփույթ է քաղաքականությունը, որ ուղղակի չեն հիշում, թե որտեղ ինչ են ասում: Այլապես մի տեղ չի խոսվի, որ Ղարաբաղը իրացրել է իր իրավունքը, եւ մեկ այլ տեղ չի ասվի, որ կարեւորը այդ իրավունքը իրացնելու հնարավորություն ստեղծելն է:

Մեկ էլ, երբ հայտարարվում է, որ առաջնայինը այդ հարցն է, բայց նաեւ խոսվում է, թե ինչ կարող է անել Հայաստանն այդ հարցը լուծելուց հետո, ապա դա նույնպես ոչ համարժեք պահվածք է: “Երբ Ղարաբաղի ժողովուրդը ստանա իր ինքնորոշման իրավունքն իրագործելու իրական հնարավորություն և ստեղծվեն անվտանգության և զարգացման գործնական մեխանիզմներ, հայկական կողմի փոխզիջում կարող է դիտվել Ղարաբաղի շուրջ գտնվող այդ շրջանների վերադարձն Ադրբեջանին, իհարկե, պահպանելով Լեռնային Ղարաբաղն ու Հայաստանը կապող միջանցքը”, սիրիական “Ալ Վաթանին” ասում է Սերժ Սարգսյանը:

Միթե չի ստացվում, որ Հայաստանն ինքնաբերաբար առաջնային է դարձնում ոչ թե իր “ստանալիքը”, այլ այն, ինչ կարոզ է զիջել: Այլապես որն է իմաստը, որ երբ դեռ ընթանում է բանակցային գործընթաց, երբ դեռ դիմացի կողմը որեւէ հրապարակային հայտարարություն չի անում իր տալիքի վերաբերյալ, Հայաստանն արդեն կոնկրետացնում է իր “զիջումը”: Չէ որ ստացվում է, որ առաջնային կարգով արդեն իսկ լուծված է դառնում հենց տարածքների հարցը, եթե դրա մասին ավելի կոնկրետ ու հստակ է ասվում, քան կարգավիճակի մասին` երբ պաշտոնական Երեւանի խոսքից այդպես էլ պարզ չի դառնում, թե խոսքը Ղարաբաղի ներկա կարգավիճակը ճանաչելու մասին է, թե նոր հանրաքվեի կամ պլեբեսցիտ կոչվածի:

ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ