Քաղաքական քննարկումներ՝ թեմայից դուրս

[Տրիբուն]

Գնել ջան, ես էլ անձամբ իր շուրթերից կարծես թե չեմ լսել ավանդների վերադարձի մասին: Բայց եթե գտնեմ նման բան, կամ հետագայում կասի, կխոսի, կպաշտպանի այդ տեսակետը, քեզ կհարցնեմ, հիմա՞ էլ ես համարում որ ինքը լուրջ տնտեսագետ ա, մտածու՞մ ես, որ գուցե իրականանալի ծրագիր ա, թե՞ ֆսյո, արդեն ինքն էլ անցավ պոպուլիստների շարքերը, որտև քո մտածածին հակառակ կարծիք ունի:

Մեր մեջ ասած, մինչև Հրանտ Բագրատյանին հասնելը, առաջին անգամ սրա մասին Արթուր Բաղդասարյանն ա ասել: ՕԵԿ-ական Հրանտ Մարդգարյանն էլ դոշ տված առաջ էր տանում էս գաղափարը:

Ես Հրանտ Բանգրատյանին համարում եմ, կարող ա սխալվում եմ, Հայաստանի լավագույն տնտեսագետներից մեկը: Բայց որ ինքն էլ սկսի նույն բանը նույն ձևով, Լևոնի պես, կտելով ու համոզելով առաջ տանի, կարծիքս կփոխեմ: Իրավունք ունե՞մ: Հրանտ Բագրատյանին ու Հրանտ Մարգարյանին կդնեմ նույն հարթության վրա, այնպես ինչպես հիմա նույն հարթության վրա եմ դրել Սերժին ու Լևոնին:

[Տրիբուն]

Տրիբուն ձյա, բայց ես իմ աչքով եմ տեսել ու իմ ականջով եմ լսել, թե ոնա ա Բագրատյանը այդ թեմայով մեկանաբանություններ անում: Ոնց հասկանամ քո պնդումը?

Հավատս չի գալիս: Գտեք դրեք, դեմս կարդամ: Լուրջ, կարող ա սխալվում եմ: Եթե նույնիսկ էս թեմայով մի բան էլ ասել ա, ուրեմն շատ չեզոք ու լղոզված: Բագրատյանը հըռը-կոբալի սենց բան չի բլթցնի - ավանդները կվերդարաձնենք, պետական պարտքն էլ թող մի միլիարդով ավելանա, մեծ բան չի: Պրիտոմ էս էն ժամանակ, երբ ամբողջ աշխարհը, ու բարեկեցիկ եվրոպան, կանգնած են հենց պարտքային լուրջ պրոբլեմի առաջ: Երբ ակնհայտ ա, որ պետական պարտքի ախմախավարի մեծացումը ի վերջո կարա դեֆոլտի հանգեցնի: Երբ ակնհայտ ա, որ էսօր ամենաաղքատ երկրները նաև մեծ պարքային բեռով երկրներ են:

[Chuk]

Մեր մեջ ասած, մինչև Հրանտ Բագրատյանին հասնելը, առաջին անգամ սրա մասին Արթուր Բաղդասարյանն ա ասել: ՕԵԿ-ական Հրանտ Մարդգարյանն էլ դոշ տված առաջ էր տանում էս գաղափարը:

Գնել ջան, նույն բանն ասելով ի՞նչ նկատի ունես:
Գուցե ես ուշադիր չեմ եղել, բայց կարծես թե սենց մեխանիզմի մասին, առաջարկի մասին նախկինում չեմ լսել: Ավանդների վերադարձման խոստումներ շատ եմ լսել, խոսքս մեխանիզմի մասին ա: Սխալվու՞մ եմ, ճիշտ նույն բա՞նն էին առաջարկում:

[davidus]

Մեծ հաճույքով կկարդամ, թե ինչ ա ասել Բագրատյանը։ Բայց մեր մեջ ասած՝ ես էլ չեմ լսել, որ ինքը ավանդների թեմայով բան խոսա։ Էս ընենց բան ա, որ ԶԼՄ-ները մատի փաթաթան կսարքեին...

[Տրիբուն]

Գնել ջան, նույն բանն ասելով ի՞նչ նկատի ունես:
Գուցե ես ուշադիր չեմ եղել, բայց կարծես թե սենց մեխանիզմի մասին, առաջարկի մասին նախկինում չեմ լսել: Ավանդների վերադարձման խոստումներ շատ եմ լսել, խոսքս մեխանիզմի մասին ա: Սխալվու՞մ եմ, ճիշտ նույն բա՞նն էին առաջարկում:

Նախ ՀԱԿ-ը մեխանիզմ դեռ չի առաջարկել: Եթե քո կարխիքով ՀԱԿ-ի հարյուր քայլում գրված մեկ ու կես տողը ու Լևոնի ելույթը մեխանիզմ ա, չարաչար սխալվում ես:

38. Ավանդների վերադարձ. Պետությունը ԽՍՀՄ խնայբանկի ավանդները պետք է ձևակերպի որպես պետական պարտատոմս և դրանք մարի 2 անգամ ավելի մեծ չափով և 2 անգամ ավելի արագ՝ քան նախատեսված է գործող՝ 2005թ. ընդունված օրենքով։

Մեխանիզմ եմ ասել: Երկու անգամ շատ ու երկու անգամ արագ: Խոսքի, մեկը հարցնի ինչի՞ երկու անգամ, ու ասենք ոչ երեք կամ չորս անգամ, կամ խոսքի տաս կամ հարյուր անգամ: Այնպես որ, եթե մեխանիզմ ես տեսել ինչ-որ տեղ, ասա մենք էլ ծանոթանանք:

Ըստ էության քննարկում ենք ոչ թե մեխանիզմը, քանի որ այն գոյություն չունի, այլ թե ինչ ա առաջարիվում որպես արդյունք: Իսկ առաջարկվող արդյունքը երկու դեպքում էլ նույնն ա՝ «ավանդների վերադարձ»:

[Տրիբուն]

Մեծ հաճույքով կկարդամ, թե ինչ ա ասել Բագրատյանը։ Բայց մեր մեջ ասած՝ ես էլ չեմ լսել, որ ինքը ավանդների թեմայով բան խոսա։ Էս ընենց բան ա, որ ԶԼՄ-ները մատի փաթաթան կսարքեին...

Մի հատ թեթև գրաֆիկ միջազգայինների վերջին վերլուծթյուններից: Նայի ՀՀ արտաքին պարքտը ուր ա ճղում վերջին երեք-չորս տարում: Տաջիկստանին տվել անցել ենք արդեն: Մի երկու ամիսց կտպվի էս վերլուծությունը լրիվ, որտեղ էսի ներառված ա: Կասեմ կնայես:

Debt.jpg

[Chuk]

Ըստ էության քննարկում ենք ոչ թե մեխանիզմը, քանի որ այն գոյություն չունի, այլ թե ինչ ա առաջարիվում որպես արդյունք: Իսկ առաջարկվող արդյունքը երկու դեպքում էլ նույնն ա՝ «ավանդների վերադարձ»:

Ես մասնավորապես նկատի ունեի մեթոդը, որը Լևոնն իր ելույթում ա ներկայացրել: Ոչ, արդյունքը չի կարևորը, այլ մեթոդը: Մեթոդներից մեկը կարող ա անիրատեսական լինի, մյուսն՝ իրատեսական: Սա ոչ միայն ավանդների դեպքում, այլ ցանկացած հարցի դեպքում: Դու քննարկում ես զուտ «ավանդների վերադարձը» թեզը, իսկ ես ասում եմ, որ տրամաբանորեն առաջարկված մեթոդն իրականանալի ա, իրատեսական ա: Չբացառելով, որ լինելու դեպքում կարող ա վնասներն ավելի շատ լինեն: Բայց էդ էլ արդեն «իմ խելքի բանը չի»: Ու մեր մեջ ասած ես ավելի առարկայական բանավեճ կուզեի տեսնել էս հարցով (ակումբում չէ, այլ ավելի բարձր մակարդակով): Ցավոք Հայաստանում հրապարակային բանավեճների կուլտուրա էդպես էլ չի մտնում:

Ի դեպ երեկ «Քաղաքացիական ֆորումի» շրջանակներում Ազատության հրապարակում քննարկվել ա «100 քայլ» ծրագիրը, բանախոսն էլ եղել ա Բագրատյանը: Ափսոս, չէի կարող գնալ ու չգիտեմ կոնկրետ ինչեր ա քննարկվել: Կարծում եմ ձայնագրություններ կլինեն, հենց գտնեմ, կտեղադրեմ:

[davidus]

Մի հատ թեթև գրաֆիկ միջազգայինների վերջին վերլուծթյուններից: Նայի ՀՀ արտաքին պարքտը ուր ա ճղում վերջին երեք-չորս տարում: Տաջիկստանին տվել անցել ենք արդեն: Մի երկու ամիսց կտպվի էս վերլուծությունը լրիվ, որտեղ էսի ներառված ա: Կասեմ կնայես:

Debt.jpg

ՀՆԱ-ի (GDP) հետ ա չէ՞ համեմատությունը։ Ընտիր ա։ Եթե չեմ սխալվում, հենց մեր օրենսդրության մեջ ա ֆիքսված, որ 30%-ից ավելիի դեպքում արդեն ռիսկային ա համարվում։

Բայց լուրջ, ոնց ասում են՝ ջանս ցեց ընկավ. որտեղի՞ց կարող ենք գտնել Բագրատյանի էդ ասուլիսը (եթե իհարկե եղել ա տենց բան)։

Հ.Գ. Իսկ էդ 38-րդ կետից կոմկուսի համագումարի հոտ ա գալիս. «հասնել և անցնել ԱՄՆ-ին», «բնակչության թվով գերազանցել Չինաստանին», «սուրճի արտադրությամբ ջախջախել Եթովպիային»։ Լավ, բա մեկը չկա, որ հարցնի՝ իսկ ինչպե՞ս։

[Varzor]

Հավատս չի գալիս: Գտեք դրեք, դեմս կարդամ: Լուրջ, կարող ա սխալվում եմ: Եթե նույնիսկ էս թեմայով մի բան էլ ասել ա, ուրեմն շատ չեզոք ու լղոզված: Բագրատյանը հըռը-կոբալի սենց բան չի բլթցնի - ավանդները կվերդարաձնենք, պետական պարտքն էլ թող մի միլիարդով ավելանա, մեծ բան չի: Պրիտոմ էս էն ժամանակ, երբ ամբողջ աշխարհը, ու բարեկեցիկ եվրոպան, կանգնած են հենց պարտքային լուրջ պրոբլեմի առաջ: Երբ ակնհայտ ա, որ պետական պարտքի ախմախավարի մեծացումը ի վերջո կարա դեֆոլտի հանգեցնի: Երբ ակնհայտ ա, որ էսօր ամենաաղքատ երկրները նաև մեծ պարքային բեռով երկրներ են:

Չեմ կարա տամ, որ կարդաս: Հեռուստատեսությամբ եմ տեսել:
Բայց հաստատ հիշում եմ, որ էդ "հանճարեղ" մտքի մասին չէր խոսքը գնու, այլ ասում էր որ իհարկե ավանդների վերադարձը հնարավոր է և դրա համար կան հստակ տնտեսական մեխանիզմներ: Ընդամենը այսքանը ու ոչ մի բառ Լևոնի բլթոցների մասին:
Անձամբ ես համարում եմ, որ Հրանտ Բագրատյանը բավականին լուրջ տնտեսագետ է ու որքան էլ Ջավադյանը նրան համարում է մասնագիտական կլմաքս ապրող, այնուամենայնիվ իմ անձնական կարծիքով Բագրատյանը հաստատ Ջավադյանից պակաս չի, դեռ մի բան էլ ավել է:

[Տրիբուն]

ՀՆԱ-ի (GDP) հետ ա չէ՞ համեմատությունը։

Հա ..

Բայց բացի նրանից որ ներկա մակարդակն արդեն 40%-ից ավել ա, երկու վատ միտում էլ կա.

- աճը շարունակվում ա
- արտաքին պարտքի մեծացման հաշվին սկսել են ընթացիկ ծախսեր անել, կապիտալի փոխարեն

[Տրիբուն]

]Ես մասնավորապես նկատի ունեի մեթոդը, որը Լևոնն իր ելույթում ա ներկայացրել:[/B] Ոչ, արդյունքը չի կարևորը, այլ մեթոդը: Մեթոդներից մեկը կարող ա անիրատեսական լինի, մյուսն՝ իրատեսական: Սա ոչ միայն ավանդների դեպքում, այլ ցանկացած հարցի դեպքում: Դու քննարկում ես զուտ «ավանդների վերադարձը» թեզը, իսկ ես ասում եմ, որ տրամաբանորեն առաջարկված մեթոդն իրականանալի ա, իրատեսական ա: Չբացառելով, որ լինելու դեպքում կարող ա վնասներն ավելի շատ լինեն: Բայց էդ էլ արդեն «իմ խելքի բանը չի»: Ու մեր մեջ ասած ես ավելի առարկայական բանավեճ կուզեի տեսնել էս հարցով (ակումբում չէ, այլ ավելի բարձր մակարդակով): Ցավոք Հայաստանում հրապարակային բանավեճների կուլտուրա էդպես էլ չի մտնում:

Ի դեպ երեկ «Քաղաքացիական ֆորումի» շրջանակներում Ազատության հրապարակում քննարկվել ա «100 քայլ» ծրագիրը, բանախոսն էլ եղել ա Բագրատյանը: Ափսոս, չէի կարող գնալ ու չգիտեմ կոնկրետ ինչեր ա քննարկվել: Կարծում եմ ձայնագրություններ կլինեն, հենց գտնեմ, կտեղադրեմ:

Չուկ ջան, Լևոնն իրա ելույթում բան չի ներկայացրել: Հավատա, մեխանիզմ, որպես այդպիսին, դեռ ոչ մեկը չի ներկայացրել: Որ ուզում ես իմանաս, միակ առկա մեխանիզմը, կառավարության ծրագիրն 2005 թե 2006 թվիԼ Բայց էս ուրիշ թեմայա: Մի ուրիշ ձևի ախմախ նախաձեռնություն էլ էն էր, դրա համար էլ մինչև հիմա տակից դուրս չեն գալիս ու 2013-ին սառացնելու են:

Լուրջ, անկեղծ, իմ արև, կուզենամ լսեմ թե Հրանտ Բագրատյանը կոնկրետ ինչ ա ասելու արդեն ասվածից ավելի, որպես մեխանիզմ: Թե չէ իսկականից Դավիդուսի սածան ա ստացվում - հասնել և անցնել ԱՄՆ-ին:

[davidus]

Հա ..

Բայց բացի նրանից որ ներկա մակարդակն արդեն 40%-ից ավել ա, երկու վատ միտում էլ կա.

- աճը շարունակվում ա
- արտաքին պարտքի մեծացման հաշվին սկսել են ընթացիկ ծախսեր անել, կապիտալի փոխարեն

Դրա համար ա մեր գիգանտը 101 մլրդ հեսա վզներիս փաթաթելու։ Պետությունը, փաստորեն, ներսի փողով իրա կարիքները սկի չի կարողանում հոգալ։ Ոչի՜նչ, հեսա կթունիսենք, Գագոյի, Սաշիկի, մյուսների գրպանները թափ կտանք ու... կբաժանենք ժողովրդի ավանդները։

Հ.Գ. Ես սիրում եմ վարչապետիս։

[Varzor]

Ես մասնավորապես նկատի ունեի մեթոդը, որը Լևոնն իր ելույթում ա ներկայացրել: Ոչ, արդյունքը չի կարևորը, այլ մեթոդը: Մեթոդներից մեկը կարող ա անիրատեսական լինի, մյուսն՝ իրատեսական:

??
Էդ ոնց? Ես ինչքան գիտեմ երկուսն էլ կարևոր է: Բայց եթե անիրատեսական մեթոդով մարդը արդյունքի է հասնում, դա արդեն այլ օպերայից է

[Chuk]

Չուկ ջան, Լևոնն իրա ելույթում բան չի ներկայացրել: Հավատա, մեխանիզմ, որպես այդպիսին, դեռ ոչ մեկը չի ներկայացրել: Որ ուզում ես իմանաս, միակ առկա մեխանիզմը, կառավարության ծրագիրն 2005 թե 2006 թվիԼ Բայց էս ուրիշ թեմայա: Մի ուրիշ ձևի ախմախ նախաձեռնություն էլ էն էր, դրա համար էլ մինչև հիմա տակից դուրս չեն գալիս ու 2013-ին սառացնելու են:

Լուրջ, անկեղծ, իմ արև, կուզենամ լսեմ թե Հրանտ Բագրատյանը կոնկրետ ինչ ա ասելու արդեն ասվածից ավելի, որպես մեխանիզմ: Թե չէ իսկականից Դավիդուսի սածան ա ստացվում - հասնել և անցնել ԱՄՆ-ին:

Գնել, ես չեմ ասում ախմախություն ա, թե ախմախություն չի: Հարյուր անգամ ասել եմ, մի հատ էլ ասեմ. ես էդ կարգի դատողություններ անելու համար կոմպետենտ չեմ:

Բայց մեխանիզմ Լևոնը ներկայացրել ա: Ես մեխանիզմ ասելով նկատի չունեմ, որ քայլ առ քայլ ցույց տա, թե ինչ ա արվելու, այլ ընդհանուր կոնցեպտը: Ու զուտ տրամաբանորեն դա վստահ պնդում եմ, հնարավոր ա իրագործել: Ուրիշ հարց, որ ասած քո, կարող ա ախմախություն ա ու ավելի շատ վնաս տա, քան օգուտ:

Ինձ ավանդների հարցը հետաքրքրում ա ընդամենը մի տեսակետից. զզվում եմ չարչրկված թեմաներից: Ես գտնում եմ, որ էս թեման պետք ա հնարավորինս շուտ վերջնական փակել, ու դա անել կա՛մ ավանդների վերադարձման հստակ մեխանիզմ գտնելով ու անելով, կա՛մ հնարավորին կոնկրետ հիմնավորելով, որ դա կա՛մ իրատեսական չի, կա՛մ ձեռնտու չի ու այդ հարցը մեկընդմիշտ հանել օրակարգից: Սրա համար էլ ասում եմ, որ կուզեի հրապարակային քննարկում բանավեճ տեսնել՝ կարկառուն տնտեսագետների մասնակցությամբ:

[Varzor]

Հա ..
Բայց բացի նրանից որ ներկա մակարդակն արդեն 40%-ից ավել ա, երկու վատ միտում էլ կա.
- աճը շարունակվում ա
- արտաքին պարտքի մեծացման հաշվին սկսել են ընթացիկ ծախսեր անել, կապիտալի փոխարեն

Դե դրա հիմնական պատճառ այն է, որ դրսից փող բերելն ավելի էժան է նստում ֆինանսական կատռույցների վրա, քան թե ներսի միջոցների հաշվին տնտեսությունում ներդրումներ կատարելը: Ու սա հստակ այդպես է հատապես վարկավորման գործընթացներում: