Քաղաքական քննարկումներ՝ թեմայից դուրս

[Տրիբուն]

Տրիբուն ապեր, քաղաքացիական հասարակությունը դեմոկրատական սիստեմի ամենակարևոր պայմանն ա… եթե դա չեղավ սերժուռոբը տարբեր վարյանտներով հետ են գալու…

Ապեր, շնորհակալություն: Կառուցեք էտ քաղաքացիական հասարակությունը էն իշխանության պայմաններում, որ էսօր ունեք Հայաստանում, առանց կտրուկ ու ոտից գլուխ էտ իշխանությանը ջախջախելու: Բայց էտ կառուցման ընթացքում պատասխանեք մի հարցի.

1. Թունիսն արդեն 60 տարի ա անկախ ա, պրիտոմ եղել ա Ֆրանսիայի գաղութ ու ոչ թե Ռուսաստանի: Ինչի՞ մինչև հիմա քաղաքացիական հասարակություն չէին կառուցել, ու դեմոկրատիա չէին ստեղծել, ու ինչի՞ 60 տարի հետո Թունիսի ժողովուդրն ընդվզեց: Ու սա էն դեպքում, երբ Թունիսում կենսամակարդակը Հայաստանից երկու անգամ բարձր ա:

Նույնը վերաբերվում ա նաև - Սիրային, Հորդանանին, Եգիպտոսին, Ալժիրին, ալամ Աֆրիկային, ալամ Աշխարհին, բացի էն եթիմ Եվրոպայից:

Մի հատ էլ նայի լատինական ամերիկայի պատմությանը, ու տես էե քանի հեղափոխության ու ռազմական հեղաշջջման միջով են անցել մինչև քչից շատից նորմալ երկկր դառնալը:

Ու մի հատ ասա, թե Հովիկի ու Սերժիկի իշխանության պարագայում, դու ոնց ես քաղաքացիական հասարակություն կառուցելու - ԼՏՊ ելույթներով ու ՀԱԿ-ի հայտարարություններո՞վ, Հաագայի ու գազի դատո՞վ: Թույլ տուր թերահավատորեն վերաբերվել ընտրված մեթոդին:

[Տրիբուն]

Դավ ջան, ժողովուրդը որ իրա պահանջներին ու ընտրությանը տեր չկանգնի, ոնց-որ մինչև հիմա չի կանգնել, կունենանք էն, ինչ ունենք, պետական համակարգիդ արտաքին փոփոխությունները կլինեն ֆիկցիա ու իրական փոփոխություն չի լինի: Սրա մասին ա խոսքը: Մոռացեք, որ կարող եք ընտրել փրկչին, ինքն էլ գա, էնքան ազնիվ լինի, որ առանց ձեր պահանջի ու աջակցության դնի համակարգը ոտից գլուխ փոխի: Էդ հեքիաթ ա:

Ժողովուրը կազմ ու պատրաս կանգնել էր ու ուզում էր տեր կանգնել իրա ընտրությունը, ու գոռում էր «հիմա-հիմա»: Ժողովրդին բռի ու անտաշ կերպով ՔՑԵՑ այն քաղաքական ուժը, որը էս պահին իրեն ներկայացնում ա որպես միակ ընդդիմադիր ուժ քաղաքական դաշտում:

Հազար անգամ ասել եմ, չեմ ալարի մի անգամ էլ կասեմ, մեզ փրկիչ պետք չի, մեզ պետք ա ժողովդրին մինչև հիմա սահմանդրական կտերով խաբած ու ըմբոստությունը զսպած (տես ԼՏՊ ելույթները մենք հեղափոխություն չենք անելու թեմայով) քաղաքական ուժը, որը իրոք էսօր լիքը հետևաորդներ ունի, անկեղծ ասի մի բան «Սահմանդարական ճանապարհը ֆուֆլոյա, փակուղիա, սուտ ա, մուտիլովկայա, չենք կարացել ոչ մի բանի հասնել ու չենք հասնելու, ձեր գլխի ճարը մի ձևի տեսեք»:


Ու ստեղ թազուց սկսում ենք քննարկել, թե եթե հեղափոխություն անող կա, թող գա անի, ու ես ասում եմ, որ պիտի ՀԱԿ-ը ս...իր լինի, որ նորը գա, քանի որ մոնոպոլացրել ա դաշտը: Ու խի ա մոնոպոլցարել, քանի որ ԱԺ-ում տեղերը իրան են սպասում: Ու այ սենց մի հատ փակ շղթա

Ոնց եմ ես զզվում սրանցիիիիիիից

[Chuk]

Ուխ, Տրիբուն ձյա, կարմիրով գրեցիր, գրառումդ նենց մի՜ լրջացավ

[Տրիբուն]

Շնորհավորում եմ կռուտիտլարեդ.. այ դրա համար էլ ասում եմ, որ վերածվել ես անհիմն խոսող մարդու: Էսօր մի բան ես ասում, վաղն ուրիշ, հետո դեմքի լրջագույն արտահայտությամբ ասում, որ (չէ, հլը խորացի) նույն բանն ես ասում: Խնդալու ա ախպե՜րս:

Ապեր, հենց հիմա մեջբերում արա գրածներից, որտեղ ես ասել եմ, որ դեմոգրաֆիական աղետ չկա, ու Լևոնը սթից բաներ ա ասում: Միակ բանը որ ես կարամ ասած լինեմ, էտ էն ա, որ թազա անկապ միտինգի թեմա են հորինել, կոռուպցիային նվարված միտինգի նման:

Իսկ եթե չե մեջբերելու, ուրեմն ախպերս, սթից ու անհիմն մի հատ խոսացողկա ստեղ ու դա դու ես: Հա, մեկ էլ հենց ասելու բան չունես մուտիլովկա ես անում: ՀՀԿ-ից ու ՀԱԿ-ց լավ բան չես սովորի:

Իսկ հայաստանում անհիմն խոսաղոցների մի տեղ կա հիմա, կոչվում ՀԱԿ: Դաժե ՀՀԿ-ն անհիմն չի խոսում, գոնե իրա խոսալով իշխանություն ա ձեռքում պահում:

[Տրիբուն]

Ուխ, Տրիբուն ձյա, կարմիրով գրեցիր, գրառումդ նենց մի՜ լրջացավ

Ապեր, ես որ հասկանաս, որ փրկիչ ոչ մեկը չի ուզում: Պռոստը սաղս զզվում ենք լուրջ դեպքով քաղաքական ասպարեզում անկապ խոսացողներից:

[Chuk]

Ապեր, հենց հիմա մեջբերում արա գրածներից, որտեղ ես ասել եմ, որ դեմոգրաֆիական աղետ չկա, ու Լևոնը սթից բաներ ա ասում: Միակ բանը որ ես կարամ ասած լինեմ, էտ էն ա, որ թազա անկապ միտինգի թեմա են հորինել, կոռուպցիային նվարված միտինգի նման:

Իսկ եթե չե մեջբերելու, ուրեմն ախպերս, սթից ու անհիմն մի հատ խոսացողկա ստեղ ու դա դու ես: Հա, մեկ էլ հենց ասելու բան չունես մուտիլովկա ես անում: ՀՀԿ-ից ու ՀԱԿ-ց լավ բան չես սովորի:

Իսկ հայաստանում անհիմն խոսաղոցների մի տեղ կա հիմա, կոչվում ՀԱԿ: Դաժե ՀՀԿ-ն անհիմն չի խոսում, գոնե իրա խոսալով իշխանություն ա ձեռքում պահում:

Մտածում եմ չբռնեմ, չալարեմ, գտնեմ ու ցուցանեմ, թե գոհանամ, որ ներվերդ կերա, դրանով
Տրիբուն ձյա, ուղղակի հոգնել եմ ձեր անընդհատ անիմաստ քննարկումներից, մեկ-մեկ մտնում եմ, «կերցնում եմ» ու դուրս եմ գալիս

[Տրիբուն]

լոմը գարանտիա չի որ հետո եկողներն ավելի լավն են լինելու… տենց բան հլա չի եղել

ամենահավանական գարանտիան քաղհասարակությունն ա ու ժողովրդի ակտիվությունը…

Խնդրեմ Մեֆ ջան, գժական քաղհասարակական նախաձեռնություն ա: Թող ՀԱԿ-ը միանա դաշնակցությանն ու Ժառանգությանը ու առաջ տանի էս նախաձեռնությունը:

Հայ Հեղափոխական Դաշնակցությունը հանդես է գալիս ընտրական իրավունքի պաշտպանության հասարակական շարժում նախաձեռնելու ուղղությամբ, իսկ Ժառանգություն կուսակցությունն էլ ընդդիմադիր քաղաքական ուժերին կոչ է անում միավորվել եւ ներկայացնել ընտրական օրենսգրքի միասնական նախագիծ:

Դաշնակցությունն ասում է, որ ընտրողին պետք է բացատրել, որ իր ձայնը շատ կարեւոր է եւ պետք չէ այն վաճառել 5-10 հազար դրամով: Ըստ ՀՅԴ-ի, երբ ընտրողին դա բացատրեն, իրավիճակը երկրում կփոխվի, եւ բովանդակային իշխանափոխությունը կդառնա հնարավոր:

Քաղհասարակություն են ձևավորում նաև դաշնակները: Պաժալիստա:

[Տրիբուն]

Մտածում եմ չբռնեմ, չալարեմ, գտնեմ ու ցուցանեմ, թե գոհանամ, որ ներվերդ կերա, դրանով

Մի ալարի, եթե գտնես նույն ձևի կարմիր ու մեծ տառերով սխալ եմ եղել: Չգտնես, կասեմ, որ ՀԱԿ-ից մենակ մուտիլովշիկություն ես սովորել:

[davidus]

Գնահատականդ օբյեկտիվ լինելուց կիլոմետրերով հեռու է հասարակ պատճառով. երբ գրեթե բոլորը որոշակի ուժի մեջ տեսնում էին էդ առաջարկը, դու էլի չէիր տեսնում: Մնացածը, բազմիցս եմ ասել, ժամանակը կապացուցի: Ասածս ինչ է, թող կոպիտ լինի, բայց դու ու Մինիստրն, օրինակ, միշտ եղել եք քննադատողի ու ոչ առաջարկ փնտրողի կամ առաջարկն իրացնողի դերում:

Միանժանակ ճիշտ ես, ժամանակը կապացուցի։

Ինչ վերաբերում է հարցադրմանդ, թե որ երկրում է էդպես եղել, ապա գրեթե բոլոր:

Օրինակ բեր, եթե դժվար չի։

Էն, որ քո ասածով ՀԿ-ներն են ասածս անում, իմ ասածի վերահաստատումն է: Խնդալուն էն ա, որ իմ ասածը հաստատող օրինակ ես բերում, կարծելով, թե, մեղա-մեղա, իմ ասածը հերքեցիր

Ճիշտ ես, խնդալուն էն ա, որ քո ասածը հակասող օրինակ եմ բերում, դու աում ես՝ հաստատում ես։ Եթե դու տարբերություն չես տեսնում ժողովրդի ու ՀԿ-ների մեջև, դա առավել ևս խնդալու ա։ Նորից եմ կրկնում, ցույց տուր մի երկիր, որ ամեն պատեհ ու անպատեհ առիթով սույց-միտինգ-սահմանադրական ճանապարհ ա անում։ Չէ ապեր, տենց բան չկա, դրանով զբաղվում են նույն ՀԿ-ները, ակտիվ խմբերը, բայց ոչ երբեք ողջ ազգաբնակչությունը։

[Chuk]

Միանժանակ ճիշտ ես, ժամանակը կապացուցի։



Օրինակ բեր, եթե դժվար չի։



Ճիշտ ես, խնդալուն էն ա, որ քո ասածը հակասող օրինակ եմ բերում, դու աում ես՝ հաստատում ես։ Եթե դու տարբերություն չես տեսնում ժողովրդի ու ՀԿ-ների մեջև, դա առավել ևս խնդալու ա։ Նորից եմ կրկնում, ցույց տուր մի երկիր, որ ամեն պատեհ ու անպատեհ առիթով սույց-միտինգ-սահմանադրական ճանապարհ ա անում։ Չէ ապեր, տենց բան չկա, դրանով զբաղվում են նույն ՀԿ-ները, ակտիվ խմբերը, բայց ոչ երբեք ողջ ազգաբնակչությունը։

Ցույց տուր, թե որտեղ եմ ասել՝ ողջ ազգաբնակչությունը
Ես խոսել եմ ժողովրդի մեջ էդ հասունության մասին, առանց որի էդ քո ասած ակտիվիստ խմբերն ու ՀԿ-ները չեն առաջանում: Էսօր էլ ողջ ժողովուրդը չի, այլ որոշակի կառույցի շուրջ համախմբված մարդիկ են: Կարծում եմ, որ գոնե հիմա կհասկանաս, որ օրինակ բերելու խնդիր չունեմ: Հակառակ դեպքում կթվարկեի ասենք Ֆրանսիայի ու ԱՄՆ-ի անունները և այլն:

[Chuk]

Մի ալարի, եթե գտնես նույն ձևի կարմիր ու մեծ տառերով սխալ եմ եղել: Չգտնես, կասեմ, որ ՀԱԿ-ից մենակ մուտիլովշիկություն ես սովորել:

Նայենք իմ գրածը.

Ապեր, հանուն հայրենիքի, մի քանի ամիս առաջ, դու քոմմենթներ էիր անում Լևոնի մի ելույթի մասին, որտեղ ինքը դեմոգրաֆիական վտանգի մասին էր զգուշացնում, ու ասում, որ էդ արտագաղթը կարող ա լուրջ խնդիրների առաջ դնի: Ու քո արևին ղժում էիր, որ հիմա էլ թազա խնդիր են հորինել: Հիմա հանուն հայրենիքի, Տրիբուն ձյաս, դու լրիվ հակառակ բանն ես ասում: Ընկեր, լրջացեք ու կողմնորոշվեք, չի սազում սենց...

Էս իմ գրածն էր:

Սա էլ քո հին գրառումներից մեկը.

Մեֆ ջան, մի հատ բան հարցնեմ էլի; Դու Հայաստանից գնացել ես ախպեր ջան: Կարո՞ղ ա գնացել ես էն պատճառով, որ Ղարաբաղի հարցը լուծված չէր, մեկ էլ հայ-թուրքական սահմանը փակ էր:

Ապեր, դեմոգրաֆիական աղետի պատճառը Հայաստանում ղզլբաշների իշխանությունն ա եղել ու մնում, ղարաբաղի չկարգավորված հարցը եթե կապ էլ ունի, ապա հեռավոր ու անուղղակի:

Իսրաելը քառասուն տարի ա սաղի հետ փակ սահման ունի ու լիքը չկարգավորված հարց, բայց կառուցել ա դեմոկրատական երկիր ու հակառակ ուղղությամբ դեմոգրաֆիա ունի: Բնակչության թիվը ամեն տաս տարին մի միլիոնով ավելանում ա: Էտ էն դեպքում, որ մինչև հիմա Թել-Ավիվում ու Երուսաղեմում ռումբեր են պայթեցնում ու մարդկանց են սպանում:

Ապեր, ես սխա՞լ եմ հասկանում, որ Իսրայելի օրինակը բերելով դու հակադարձում էիր Լևոնին, որ կարելի ա էդ դեմոգրաֆիական աղետն անտեսլով զարգանալ:
Ավելի շատ փորփրելու զայլա չունեմ:

Եթե սխալ եմ հասկացել, ապա ներողություն: Բայց ես վստահ եմ, որ սխալ չեմ հասկացել ու դու ժամանակի ամեն պահին ՀԱԿ-ի կամ Լևոնի ամեն ասածը քննադատելու ես, հաշվի չառնելով նախորդ ասածներդ:

[davidus]

Ցույց տուր, թե որտեղ եմ ասել՝ ողջ ազգաբնակչությունը

Պարտադիր էր բառացի ասեի՞ր...

Մինիստր ջան, քո գրածը նորից փրկչի տեսությունն ա:
Իսկ ես պատկերացնում եմ շատ պարզ. փողոցը մեր տունն ա, պայքարը մեր ապրելակերպն ա, մինչև որ իշխանության գլխին եկածը էդ քո ասածները չի անում:

Հետաքրքիր ա, թե ստեղ ում ի նկատի ունես. ՀԱԿ-ի՞ն, ՀՀ արական սեռի ներկայացուցիչների՞ն, միգուցե իգականների՞ն։ Բառերի հետևից ընկնելը բանի նման չի։

Ես խոսել եմ ժողովրդի մեջ էդ հասունության մասին, առանց որի էդ քո ասած ակտիվիստ խմբերն ու ՀԿ-ները չեն առաջանում: Էսօր էլ ողջ ժողովուրդը չի, այլ որոշակի կառույցի շուրջ համախմբված մարդիկ են: Կարծում եմ, որ գոնե հիմա կհասկանաս, որ օրինակ բերելու խնդիր չունեմ: Հակառակ դեպքում կթվարկեի ասենք Ֆրանսիայի ու ԱՄՆ-ի անունները և այլն:

Ակտիվիստներն ու ՀԿ-ները էսօր էլ կան, տարբեր որակի ու մասշտաբների, բայց կան։ Պռախոդ տվող չկա։ Զգու՞մ ես տարբերությունը «չկա»-ի ու «շնչելու օդ չունենալու» մեջ։ Պիտի որ զգաս, ամեն դեպքում հույսով եմ։ Ու քեզ թվում ա, որ հիմա Հայաստանում մարդիկ չեն հասկանում, որ իրանց իրավունքները բռնաբարում են։ Շատ լավ էլ գիտեն, բայց դիմելու տեղ չունեն։ Ու՞մ դիմեն, կարաս ասե՞ս։ Աշխատավորները շատ շուտվանից իրենց իրավունքները պաշտպանելու համար արհմիությւոններ են ստեղծել, որը պետական իշխանություներին շանտաժի ենթարկելու ամենաազդեցիկ գործիքներից մեկն ա։ Բայց էսօր երկրումդ ձևի համար մի հատ նորմալ գործող արհմիություն էլ չկա։ Հիմա ինչ, եթե չկա, եղածն էլ աշխատանքի ու սոցապ նախարարության տուտուզում տեղավորված ա, նշանակում ա, որ Հայաստանում դեռ քաղհասարակություն չկա։ Պիտի նոր-նոր աշխատավորներին սկսենց բացատրել, որ իրենց աշխատանքային իրավունքները ամեն քայլափոխի շինու՞մ են։ Լավ էլի...

Մարդիկ տեղ չունեն իրենց բողոքը ներկայացնելու, եղած տեղն էլ ասում են՝ ցտեսություն մինչև նոր հանդիպում ՀԵՐԹԱԿԱՆ հանրահավաքին։

հ.գ. Մեկ էլ մի հատ կբացատրես, թե ինչ ա նշանակում ժողովրդի հասունություն։

[Chuk]

Դավ ջան, եթե հիմա հին ասածներս վերաձևակերպում եմ, որ պետք ա ստեղծել համակարգ, որտեղ առաջացած կլինեն էն խմբերը (ՀԿ-ներ, արհ.միավորումներ, ակտիվիստական խմբեր և այլն), որոնք իրենց տունը կդարձնեն փողոցը, դու իմ ասածին կհամաձայնվե՞ս, թե ուղղակի առիթից օգտվում ես, որ միտքս տենց եմ ձևակերպել ու «բառերից ես կախվում»:

[davidus]

Դավ ջան, եթե հիմա հին ասածներս վերաձևակերպում եմ, որ պետք ա ստեղծել համակարգ, որտեղ առաջացած կլինեն էն խմբերը (ՀԿ-ներ, արհ.միավորումներ, ակտիվիստական խմբեր և այլն), որոնք իրենց տունը կդարձնեն փողոցը, դու իմ ասածին կհամաձայնվե՞ս, թե ուղղակի առիթից օգտվում ես, որ միտքս տենց եմ ձևակերպել ու «բառերից ես կախվում»:

Ապեր, որ մի ասածիդ համաձայնվեմ, կարա՞ս ասես։ Ոնց նայում եմ իրար գոնե մի քիչ մոտ կարծիքներ չեն հայտնել։ Միտքդ ոնց ձևակերպել ես, տենց էլ կարդում, ընկալում եմ։ Ուրիշ տարբերակ գիտես, ասա, կփորձեմ կիրառել։

Բայց ամեն դեպքում հարցիս պատասխանի էլի։ Ի՞նչ ա նշանակում ժողովրդի հասունություն։

[Տրիբուն]

Նայենք իմ գրածը.


Էս իմ գրածն էր:

Սա էլ քո հին գրառումներից մեկը.

Ապեր, ես սխա՞լ եմ հասկանում, որ Իսրայելի օրինակը բերելով դու հակադարձում էիր Լևոնին, որ կարելի ա էդ դեմոգրաֆիական աղետն անտեսլով զարգանալ:
Ավելի շատ փորփրելու զայլա չունեմ:

Եթե սխալ եմ հասկացել, ապա ներողություն: Բայց ես վստահ եմ, որ սխալ չեմ հասկացել ու դու ժամանակի ամեն պահին ՀԱԿ-ի կամ Լևոնի ամեն ասածը քննադատելու ես, հաշվի չառնելով նախորդ ասածներդ:

Սխալ ես հասկացել, մի բան էլ էն կողմ ես սխալ հասկացել: Մի հատ էլ գրածս կարդա, մի քիչ ավելի ուշադիր, ու ինքդ որոշի ճիշտ ես հասկացել, թե՞ սխալ ես հասկացել: Ավելին, էս գրածս հաստատում ա էն գրածս, որից սկսվեց քո անկապ գրածը, իբր ես հակառակ բաներ եմ ասում:

Ստեղ սևով սպիտակի վրա գրված ա, որ Հայաստանում դոմոգրաֆիական աղետի պատճառը (այսին ես չեմ ասում որ դեմոգրաֆիական աղետ չկա) ոչ թե Ղարաբաղի պատերազմն ա, այլ ղզլբաշների իշխանությունը: Իսկ իսրայելի պահով էլ գրված ա, որ ընդեղ պատերազմ ա, բայց արտագաղթ չկա, ընհակառակը ներգաղթ ա: Այսինք, եթե Հայաստանում նորմալ իշխանություն լինի, նույնիսկ պատերազմի վտանգի պայմանենրում արտագաղթ Հայաստանից չի լինի:

Ավելի պարզ չէի կարա գրեի Չուկ ջան: Պրիտոմ սա գրվել ա Լևոնի էն ելույթից հետո, որբ Լևոնը հերթական անգամ ղարաբաղի ստռաշիլկայով մեզ վախեցնում էր, ու ասում էր, եթե արագ չլուծենք էտ հարցը, ապա Հայաստանում դեմոգրաֆիական աղետ կլինի: Էս պահին էլ, ոնց որ Մեֆին եմ ասել, քեմ էլ ասում, արրտագաղթի պատճառը Հայաստանից ղզլբաշների իշխանությունն ա ու արդարության պակասը, ու էտ արտագաղթը չի կանգնի, քանի Հայաստանում ռեալ իշխանափոխություն չի եղել, ու ինչքան արագ, էնքան լավ: Իսկ եթե երկար ձգձգվի էս իշխանությունը ու ՀԱԿ-ի երկարամյա քաղաքացիական հասարակություն կառուցելու գործընթացը, ապա հայաստանում մարդ չի մնա, որ քաղաքացիական հասարակություն դառնա:

Հիմա, Չուկ ջան, կարաս ներողություն չխնդրես, բայց գոնե ինքդ քո համար ընդունի, որ ես լրիվ հակառակ բաներ չեմ ասել: