Քաղաքական քննարկումներ՝ թեմայից դուրս

[Երվանդ]

:
Հիմա նույնիսկ անցավ բարոյականությանը, անցավ արվեստին, մտավորականությանը, եկեղեցուն, իսկ տղեքը դեռ բողոքում են, դեռ ասում են, որ ազնիվ չի, անկեղծ չի ժողովրդի հետ: Սրանից անկեղծ չեմ պատկերացնում: Մարդը պարզ ասում ա՝ քաղաքականության համար չարիք, սոցիալական վիճակի վատթարացման դեմ չգնացիք, գոնե բարոյական արժեքների համար եկեք գնանք: :

Արթ կարողա քո համար պարզ ա իրա ասած գնալու մեխանիզմները, էտ որ ասում ա եկեք գնանք էլի, իմ համար ընդհանրապես պարզ չի, բոլորս էլ գիտենք մեր երկրի վիճակը, նորություն չի ասում Լևոնը, բայց Լևոնը չի ասում կարևորը, գնալու մեխանիզմները, եթե էտ քաղացիական հասարակություն կառուցելն ա, էտ գնալը ուրեմն իմ կարծիքով ինքը խաբում ա ուղղակի, հիմա մյուս հարցը, են ժամանակ Արթ մինչ մարտի մեկը ու հետո Վազգեն Մանուկյանն էր նույն բաները ասում, ասում էր էկեք քաղաքացիական հասարակություն կառուցենք, Լևոնին էլ մի հավատացեք ինքը նույն ձև ա ինչ Սերժը, նույնիսկ ինչ որ երիտասարդական հավաք էր եղել ու մենք էլ խժժում էինք, հիմա ոնց դուրս էկավ Վազգենը ճիշտ էր ու պետք ա առաջուց կառուցել քաղ հասարակություն, եթե ես առաջ էտ մտքի վրա խժժացել եմ հիմա էլ եմ խժժում, ու կապ չունի իմ համար էն որ հիմա էտ Լևոնն ա ասում:

[Երվանդ]

Մի ուրիշ բան էլ, երբ միտինգների էինք գնում, Լևոնը ասում էր, ժողովուրդ ձեզնից բան պետք չի, մենակ էկեք ստեղ , էս ասում էր երգի ու պարի հեղափոխություն ա, էտ ժամանակ ես զարմանում էի , որտև գիտեի որ առանց արյունի էս իշխանությունը չի գնա, ձև չի, անհնար բան ա որ Լևոնը էտ չիմանար, ուրեմն ինքը ինչ ինչ հաշվարկներ ա ունեցել որոնք սխալ են դուրս էկել, ասենք իշխանություններն են ավելի բարբարոս դուրս էկել քան ինքը սպասում էր, կամ ինչ որ ուժեր իշխանական որոնք Մանվելի նման պետք ա միանաին Լևոնին վերջի պահին փոշմանել են ու չեն միացել, քաղաքացիական հասարակություն կառուցող ուժը որևէ անգամ կատարե՞լ է ԻՐ սխալների վերլուծություն հրապարակային, որ ասի էս էս հարցերում ես սխալվել եմ, ուրիշ բան էի մտածում չստացվեց , չեղավ, հասարակ օրինակ բերեմ Արթ, եթե ես քեզ ասում եմ արի գնանք Դիլիջան երկուսիս վրա էտ նստելու ա ինչ որ X թիվ, ու հետո մարշրուտկեն ավելի թանկ ա լինում ,մնալը ավելի թանկ ա լինում քան ես սպասում էի, ու մենք արդյունքում քաշվում ենք, գոնե քեզ պիտի ասեմ չէ , Արթ ջան սխալ եմ լիքը բաներ հաշվարկել, կներես որ ոտքով ու սոված ենք հետ գալիս Դիլիջանից, ոչ թե ասեմ ես ամեն ինչ սենց էլ նախատեսել էի ուղղակի մտածում էի քեզ սոված քայլելը պետք ա, որ հետագայում ավելի հաճույքով հաց ուտես ու տրանսպորտ նստես:

[Երվանդ]

Մատանդարանի միտինգներին, էն սկզբի մի քանիսին համենայն դեպս, գոնե մեր խումբը որ իմ գնահատմամբ շատ ավելի քիչ ա նվիրված պայքարին քան ասենք օրինակ ՀԳ-ի երեխեքը, երազում էինք որ հիմա Լևոնը կհայտարարի անժամկետ նստացույցի մասին, չեղավ տենց հայտարարություն, չեղավ որտև ՀԱԿ-ը չէր ուզում ստանձնել պատասխանտվություն նոր բռնությունների համար, որտև գալու էին միլիցեքը ու փորձեին ցրել նստացույցը, ասածս էն ա որ եթե մատենադարանում չեղավ, պետք ա չլիներ նաև մարտին, որտև բոլորին էլ պարզ էր որ ցրելու են նաև էն ժամանակ, ինչի՞էն ժամանակ էղավ իսկ Մատանդարանում չէ Արթ, որտև ժողովուրդը քի՞չ էր, ասեմ քիչ չէր 8000 մարդ իմ հաշվարկներով հաստատ կնստեր նստացույցի ու դիմանալու դեպքում մյուս օրերին էլի կավելանաին:

[Chuk]

իմ ամբողջ ասածն էլ էտ ա, էն ինչ որ Չուկը համարում ա պայքար քաղաքացիական հասարակության ստեղծման համար

Վախ մամա ջան
Եր, աչքս կոխի, թե որտեղ տենց բան ասել: Դե չի կարելի չէ առանց հասկանալու թե Չուկն ինչ ա ասում, իրա ասածները սխալ մեկնաբանել:

[Kuk]

Ապեր, Լևոնը մարտի մեկի գիշերը պիտի հելներ, մտներ ամբոխի մեջ, ու ջհանդամ թե սերժանտները իրեն չէին տրաքացնի, ինքը դրանով արդեն ահագին հարցեր կլուծեր։ «Թող ոչ մի զոհ չպահանջվի ինձնից բացի» Ճառողը իր խոստումը չկատարեց։ Իր բոլոր էն պրագնոզները, թե որ ավազակաբուրգը հայ հայ քանդվելու է, Սերժին միջազգայինները ֆուկ են անելու, պայքարը գնալով ավելի բուռն ու հուժկու է դառնալու, բլա բլա բլա, լո լո լո, չեն իրականացել, սահմանադրական պայքար կոչվածն էլ դիշովկա խաբեբայություն է, չկա տենց բան ու չի կարող լինել։ Լևոնը մուտիտներով սկսեց, մուտինտներով ավարտեց։ Իշխանությունը պիտի փոխվեր, որ ժողովուրդը իրեն մի քիչ ղրղզ զգար ու հասկանար որ ինքը ուժ ունի։ Լևոնը էդ կարևոր գործոնը ջրեց ու դրանով մնացած բոլոր փուչիկները պայթեցին, ու հենց Լևոնը արժեզրկեց համաժողովդրական շարժում կոչվածը։ Հիմա էս ամենից եթե մենք դաս չքաղենք ու նույն ձևի առաջ բրդենք դեմագոգիան, ապա հետ կգնանք մինչև անկանխատեսելի պայթյուն։ Իսկ եթե դաս քաղենք, ապա դեմագոգներին կծալենք ու կնետենք զիբիլանոց, որ քաղաքական դաշտը մաքրվի այնպես, որ հասարակությանը չբաժանենք տականքների, ու չտականքների, հայերի ու չհայերի, մարդկանց ու չմարդկանց, ղարաբաղցիների ու չղարաբաղցիների, այլ դիտարկենք որպես «մի ժողովուրդ ու մի դրվածք» հարթության մեջ։ Նախ գաղափարների հակամարտությունն է կարևորը ոչ թե անձերինը։ Եվ երկրորդ՝ անձերն էլ պիտի թուլամորթ չգտնվեն, որ սկսած ճանապարհից հետ քաշվեն ու տակները անեն, վերջում էլ իրենց ներկայացնեն որպես բեսամփ ստրատեգիական պայքար տանող ի շահ երկրի ու ժողովդրի։

Վիշապ ջան, դու իրո՞ք Լևոնի մասին էդ կարծիքին ես: Լևոնը հիմար չի, շատ խելոք ա, շա՜տ: Էնքան խելոք ա, որ էս 3 տարվա մեջ չեն կարում մի հատ լաքա վրեն գտնեն, ասեն՝ դու սենց ես արել,դ ու սա ես թալանել, դու նա ես թալանել: Վազգենի մասին ինչքան ուզես, Վանոի մասին ինչքան ուզես, բայց Լևոնի մասին չկա: Հիմա սերժի, ռոբի ու բոլորի մասին տես ինչքան են գրում, հիմա ես ու դու էլ որ նստենք, էնքան կգրենք, փողոցով քայլում ես ռեստորաններից, կաֆեներից, բառերից, հյուրանոցներից, կազինոներից, ստրիպտիզ ակումբներից ու մնցածից 10-ից 9-ը կասենք՝ որը ումն ա, ով ինչքան փայ ունի, որտեղի՞ց էդ ամեն ինչը: Լևոնի մասին երբևէ լսած կա՞ս, որ էսինչ մեքենան ունի, էսինչ հյուրանոցն ունի, կազինոն կամ բարը: Լսած կա՞ս, որ Լևոնը էսինչ օբյեկտում 1000 դոլորանոց շամպայն ա բացել: Չկա: Բայց վստահ ենք չէ՞, որ Լևոնը լիքը փող ունի, ու էդ փողերը հաստատ իրա նախագահական աշխատավարձերը չեն հավաքված, ոչ էլ իրա թոշակը, ոչ էլ Մատենադարանի գիտաշխատողի աշխատավարձերը: Դու էս մարդուն ուզում ես ասես՝ գնա մտի մարտի մեկի ժողովրդի մե՞ջ: Միանգամից կվերացնեին: Եթե հիշում ես՝ մարտի մեկին իշխանություններն իրան առաջարկեցին սպանել: Պարզ ասին՝ ստորագրի, որ մենք քո կյանքի համար պատասխանատու չենք, ու գնա ինչ ուզում ես արա: Ինքը եթե էդ քայլին գնար, իմացի անարխիա էր լինելու երկրում, մինչև էսօր ուշքի չէինք գալու: Վիշ ջան, մի մոռացի, որ ինքը վերջինն ա դուրս եկել Ազատության Հրապարակից մարտի մեկի առավոտը: Ինքն ընդամենը չի տարել արկածախնդրության: Էլի եմ ասում՝ եթե առանց պետական կառույցների վրա ոտնձգելու սկսեցին գնդակահարել, ոտնձգության դեպքում պատկերացնո՞ւմ ես՝ ինչ էն անելու: Լևոնը չտարավ հարձակման, բայց մարդիկ կան, որ մինչև էսօր ասում են՝ Լևոնն ա մեղավոր մարտի մեկի համար, Լևոնի արածն ա դա, էս ա մեր խնդիրը, հասկանո՞ւմ ես: Վիշապ ջան, էլի եմ ասում՝ սերժին ու ռոբին Լևոնով փոխելու համար ես, ամենայն հավանականության, հետ կկանգնեմ կրակի բերան գնալուց, կյանքս վտանգելուց, նույնն էլ դու, նույնն էլ ստեղ բանավիճողների մեծ մասը: Բայց էս ասածս ամենևին չի նշանակում, որ ես անձերի խնդիր եմ դնում, որ եթե Լևոնը չլիներ, մեկ ուրիշը լիներ, կգնայի, խոսքս էս իրավիճակին ա վերաբերում, երբ չունենք էն հասարակությունը, որ բազմաթիվ զոհերի գնով իշխանափոխության հասնելու դեպքում կկանգնի տեր իր երկրին:

[Բիձա]

Ժամանակ շատ չունեմ, դրա համար կարճ եմ գրում.

1. Այսօրվա Հայաստանում, այսօրվա պալիծիկներով, այսօրվա լրատվական դաշտով ու դրանց տերերով, առանց իշխանություն ու փող ունենալու, Լևոնով, ՀՀՇ–ով քաղաքացիական հասարակություն չի ստեղծվի։
2. Քաղաքացիական հասրակության վերաբերյալ պատկերացումները, թե իբր մի վախտ քաղաքացիներ առավոտից իրիկուն երկրի սոցտնտեսաքաղաքական հարցերն են լուծում, ևս մոլորություն է։
3. Թյուրիմացություն է կարծել, թե օրինակ ես ու Տրիբունը ուզում ենք, որ չեռնը հենց հիմա հարձակվի ու գրավի նախագահականը, էս մուտիլովչիկ մթնլորոտում որ հաստատ չենք ուզում։
4. Քանի մի քաղաքական ուժ հանդես չի եկել ու օբյեկտիվորեն ներկայացրել իրավիճակը առանց մուտիտներ անելու, անձամբ ես ոչ մի բան էլ չեմ ուզում։ Գրին քարտն էլ նա վսյակի լրացրել եմ։
Իսկ հիմա մի հատ թեժ լուր, որ պատկերացնեք, որ էսօրվա Հայաստանը Ղրղստանից ոչնչով դեռ առավել չի, նույն կլանային ուժերն են, նույն ֆեոդալական հասարակարգը, ու էս հասարակարգում թե ոնց եք քաղաքացիական շարժում պատկերացնում, ես անկեղծ չեմ ջոկում։ Ահավասիկ.

Վիդեոն մի այլ, կարևոր բան է ցույց տալիս::
Եթե բանդաները իբր պատրաստ են եղել իրար հոշոտելու, բայց երկուսն էլ առանց ձեն հանելու սուսիկ -փուսիկ ամոթները քամակները կոխած պառկել են ոստիկանների տակ, ապա էդ շուստրի տղա ասածները ընդամենը անթասիբ կուռկուռի ձագ- ֆուֆլո են, իսկ երկիրն էլ լիարժեք ոստիկանապետություն է: Փաստորեն փողոցներում մարդ ճխլող ԲՏ-ն ընդամենը էդ գետնին պառկած կնիկն ա:
Իմ կարծիքով /հազար ներողություն - զուտ իմ կարծիքով/ ընդիմության փալասությունը ողջ երկիրը կոխեց քաոսի մեջ: Էս կատու ճղող, բայց իրականում փալաս իշխանությանը հենց դրա արդյունքն է: Բուրգի գլխի ոստիկանը, դրա տակ պառկած վախկոտ փողատերը իրա հայվան ԲՏ-եքով, ու ներքևում էլ էդ սաղի ձեռը կրակն ընկած, վախեցած, կզցրած ժողովուրդը դա արդյունք է - արդյունք ստի, բառադիության ու անգրագիտության:
Էս ամեն ինչը մի օրում չի ստացվել, առնվազն 20 տարի աշխատել են էս գործի վրա ու ի զարմանս մեզ, իրենց ու ալամ աշխարհի- ստացվել է:

[Վիշապ]

Վիշապ ջան, դու իրո՞ք Լևոնի մասին էդ կարծիքին ես: Լևոնը հիմար չի, շատ խելոք ա, շա՜տ: Էնքան խելոք ա, որ էս 3 տարվա մեջ չեն կարում մի հատ լաքա վրեն գտնեն, ասեն՝ դու սենց ես արել,դ ու սա ես թալանել, դու նա ես թալանել: Վազգենի մասին ինչքան ուզես, Վանոի մասին ինչքան ուզես, բայց Լևոնի մասին չկա: Հիմա սերժի, ռոբի ու բոլորի մասին տես ինչքան են գրում, հիմա ես ու դու էլ որ նստենք, էնքան կգրենք, փողոցով քայլում ես ռեստորաններից, կաֆեներից, բառերից, հյուրանոցներից, կազինոներից, ստրիպտիզ ակումբներից ու մնցածից 10-ից 9-ը կասենք՝ որը ումն ա, ով ինչքան փայ ունի, որտեղի՞ց էդ ամեն ինչը: Լևոնի մասին երբևէ լսած կա՞ս, որ էսինչ մեքենան ունի, էսինչ հյուրանոցն ունի, կազինոն կամ բարը: Լսած կա՞ս, որ Լևոնը էսինչ օբյեկտում 1000 դոլորանոց շամպայն ա բացել: Չկա: Բայց վստահ ենք չէ՞, որ Լևոնը լիքը փող ունի, ու էդ փողերը հաստատ իրա նախագահական աշխատավարձերը չեն հավաքված, ոչ էլ իրա թոշակը, ոչ էլ Մատենադարանի գիտաշխատողի աշխատավարձերը: Դու էս մարդուն ուզում ես ասես՝ գնա մտի մարտի մեկի ժողովրդի մե՞ջ: Միանգամից կվերացնեին: Եթե հիշում ես՝ մարտի մեկին իշխանություններն իրան առաջարկեցին սպանել: Պարզ ասին՝ ստորագրի, որ մենք քո կյանքի համար պատասխանատու չենք, ու գնա ինչ ուզում ես արա: Ինքը եթե էդ քայլին գնար, իմացի անարխիա էր լինելու երկրում, մինչև էսօր ուշքի չէինք գալու: Վիշ ջան, մի մոռացի, որ ինքը վերջինն ա դուրս եկել Ազատության Հրապարակից մարտի մեկի առավոտը: Ինքն ընդամենը չի տարել արկածախնդրության: Էլի եմ ասում՝ եթե առանց պետական կառույցների վրա ոտնձգելու սկսեցին գնդակահարել, ոտնձգության դեպքում պատկերացնո՞ւմ ես՝ ինչ էն անելու: Լևոնը չտարավ հարձակման, բայց մարդիկ կան, որ մինչև էսօր ասում են՝ Լևոնն ա մեղավոր մարտի մեկի համար, Լևոնի արածն ա դա, էս ա մեր խնդիրը, հասկանո՞ւմ ես: Վիշապ ջան, էլի եմ ասում՝ սերժին ու ռոբին Լևոնով փոխելու համար ես, ամենայն հավանականության, հետ կկանգնեմ կրակի բերան գնալուց, կյանքս վտանգելուց, նույնն էլ դու, նույնն էլ ստեղ բանավիճողների մեծ մասը: Բայց էս ասածս ամենևին չի նշանակում, որ ես անձերի խնդիր եմ դնում, որ եթե Լևոնը չլիներ, մեկ ուրիշը լիներ, կգնայի, խոսքս էս իրավիճակին ա վերաբերում, երբ չունենք էն հասարակությունը, որ բազմաթիվ զոհերի գնով իշխանափոխության հասնելու դեպքում կկանգնի տեր իր երկրին:

Կուկ ինձ չի հետաքրքրում Լևոնի պուպուշ խելոք տղա լինելը, թանկանոց շամպայնի նկատմամբ սեր ունենալ–չունենալը, ռաբիզ լինել–չլիները և այլն։ Ես խոսում եմ այն մասին, թե ինքը ինչով եկավ, ինչ արեց ու ինչով գնաց։ Էն միտքը թե իբր ժողովդրին չտարավ արկածախնդրության, սոփեստություն է, հակառակ պարագայում կարելի է կարծել, թե Լևոնը ժողովդրին հավաքած սպասում էր, որ իշխանությունը սկուտեղի վրա կմատուցվի իրեն։ Առավել ևս եթե սպասում էր, թե օլիգարխները կանցնեն իր կողմը, որովհետև ինքը ավելի պուպուշ է, ապա դա լրիվ հակառակն է ասում իր խելացիության աստիճանի մասին։ Լևոնը չուներ հստակ մշակված մեթոդոլոգիա, տեխնիկական քայլերի ալգորիթմ, զապաս ալգորիթմ՝ եթե իր մշակածը չաշխատեր… Լևոնի միակ ռեսուրսը ժողովդրի ատելությունն էր իշխանությունների նկատմամբ, ինչպես նաև սեփական խելացիության կտերը, ինչը շատերը կերան ու մինչև հիմա կերած են։ Ինչ վերաբերում է թե նրան կվերացնեին, ապա ջհանդամ վերացնեին, որ մնացել է՝ ինչ։ Եթե կարծում ես, թե նրան վերացնելուց հետո քաոս կսկսվեր երկրում, ապա սխալվում ես, պարզապես ամբողջ խնդիրն այն է, որ եթե ժողովրդի պոռթկումը այնքան լիներ, որ ժողովուրդը շտուրմով ավիրեր նախագահականը, ապա մի խելքը գլխին մեկը չէր լինի, որ վարդերը ձեռքին մտներ նախագահական։ Անոռուգլուխ ու անգաղափար շարժում էր արեց ապեր քո սիրելի ու խելացի Լևոնը, ու ամեն դեպքում լիքը մարդ էլ կրակի բերանը գնաց ու 10 հոգի էլ զոհվեցին, չգիտեմ թե հանուն ում։

[Kuk]

Արթ ջան ամբողջ հարցն էլ էն ա ախպերս որ վաղուց արդեն պայքարը չի շարունակվում, իմ ամբողջ ասածն էլ էտ ա, էն ինչ որ Չուկը համարում ա պայքար քաղաքացիական հասարակության ստեղծման համար, ես չեմ համարում ոչ մի բան, եթե գազի գնի համար մտնում ես դատարան, բայց մինչև էտ հայտարարած ես լինում բազում անգամներ, որ Հայաստանում չկա դատական համարկարգ, կա իշխանության պատվեր կատարող կոռուպացված ատյան, համաձայնի որ քո էտ քայլը ընդամենը պոպուլիստական ակցիա ա, կամ ամիսը մեկ տեղի ունեցող միտինգները, որքանով են դրանք նպաստում թեկուզ քաղաքացիական հասարակության ստեղծմանը չեմ հասկանում, համարյա նույն երգն ա, մենք հիմա չենք ուզում լուրջ քայլերի գնանք որտև չենք ուզում ավելի թուլացնենք իշխանության դիրքերը դրսում, հետո թռնում են Քոչարյանի դեմքին, մի քիչ էլ Սերժի, վերջում երթ ու տներով, ու դու էս համարում ես պայքարի շարունակում դադարներով Արթ, էս շատ պարզ քաղաքականություն ա, մնալ թամբին ամեն կերպ մինչև մոտակա ընտրություններ, ֆսյո ուրիշ բան չկա, մնացած ամեն ինչ ֆուֆլոյա, քաղաքացիական հասարակություն իշխանության դիրքերի ամրապնդում դրսում և այլն, իրական նպատակը ՀԱԿ-ի էսօր էտ ա, ու էտ ավելի քան պարզ ա, ինչ վերաբերվում ա մարտի մեկին, ստեղ քիչմը սխալվում ես, հիմա գոռացողների մեծամասնություն մինչև ժամը 3-ը եղել են Սպենդարյանի արձանի մոտ, իրանք հեռացել են երբ որ իրենց փոխանցել են Լևոնի հրամանը, հեռանալ , Նիքոլը երկար ժամանակ խնդրել ախաչել ա որ հեռանան, ահագին մարդիկ քֆրտելով Նիքոլին հեռացել են, էտ սաղ ինձ պատմել ա ականտես մարդ, Ծովի ախպերը, մինչև վերջ նդեղ ա էղել, նենց որ պետք չի էս ժողովրդին պիտակել վախկոտներ ու ասող չարողներ, իհարկե տենց մասսա էլ կա, բայց հիմնականում նվիրված ու պայքարող ցանկացած ձևի ժողովուրդ ա:

Երո, որ զորքերին լարում էին, զորքերը նահանջում էին, էդ ժամանակ Լևոնն է՞ր իրանց ասել՝ գնացեք վրեքները, Լևոնն է՞ր ասել՝ գնացեք Պարոնյնով մինչև Մաշտոց, հասեք լեո, հասեք Մաշտոց-Խորենացի, Մաշտոց-Ամիրյան խաչմերուկ, չէր ասել չէ՞, ոչ էլ Նիկոլն էր խնդրել չէ՞, բա ինչի՞ էին գնացել, դե գնում էին, թող գնային մինչև վերջ, ինչի՞ Բաղրամյան չհասան, որտև կրակում էին:
Համաձայն եմ, պահում են ընդդիմության իրանց տեղը հիմա, բայց էդ չի նշանակում, որ ուրիշ ոչ մեկ չի կարա դառնա առանձին ընդդիմություն, թող դառնան, Եր ջան, թող դառնան, մենք էլ ընտրության հնարավորությւոն ունենանք՝ որոշենք՝ ում ենք ավելի խելացի, ավելի համառ, ավելի հայրենասեր, համեմատաբար սակավ թալանչի համարում, նրա հետևից գնանք, մի օր էս երկրում մի բան փոխվի: Բայց չկա, էս ա:
Ու մի բան ասեմ. մինչև Լևոնի տասնամյա լռությունից հետո հայտնվելը, օրինակ՝ ժառանգությունը ավելի բարձր վարկանիշ ուներ, քան հիմա: Ինչի՞: Որտև էն ժամանակ, այսպես ասած՝ ամենաընդդիմացող կուսակցությունն էր, բայց արի նայենք, թե ոնց էր ընդդիմանում. խորհրդարանում ուներ իր քիչ թե շատ տեղերը, զանգվածային միջոցառումներ չէր անում, ոչ մի կտրուկ, լուրջ քայլի չէր դիմում. մի խոսքով՝ իրա համար խելոք ընդդիմություն էր, ԱԺ-ում իրա ասելիքն ասում էր, կուլ էին տալիս իրանց ձայները, որտև քիչ էին այդ ձայները, իրանք էլ իրանց ձայների հետ կուլ էին գնում, ոչինչ անել չէին կարող: Բայց էսքանի հետ մեկտեղ իրանք բարձր վարկանիշ ունեցող ընդդիմադիր պատգամավորներ էին համարվում: Բայց եկավ Լևոնն իր ներկայիս թիմով ու ամեն ինչ փոխվեց, ժառանգության վարկանիշն էլ ավելի բարձրացավ Լևոնի թիմին միանալու հաշվին, հետո իջավ Լևոնի թիմից դուրս գալու պատճառով: Ասածիս իմաստն էն ա, որ ՀԱԿ-ը հիմա լուրջ, շատ լուրջ ընդդիմադիր կառույց ա, ուղղակի 2008-ի պիկից հետո հիմիկվա նրա գործողությունները ֆուֆլոի տպավորություն են թողնում, բայց եթե միքիչ հետ գնանք ու տեսնենք, թե ընդամենը երկու տարի առաջ շատերս ում էինք համարում նորմալ ընդդիմադիր կուսակցություն, կհասկանանք, որ ՀԱԿ-ն իրոք լուրջ ու ծանր ուժ ա, հեչ էլ ֆուֆլո չի: Ուղղակի հիշում ենք նրա հզոր պահը, որը նորմալ էր, տենց էլ պետքա լիներ, ընտրություններից առաջ կամ հետո ընկած ժամանակահատվածն էր, պետքա լիներ էդ դիրքում, քանի որ իրական ընդդիմացող էր: Ուղղակի հիմա հիշելով դա՝ լեզուներս չի ֆռում ասենք, որ ՀԱԿ-ը ուժեղ ա: Էսքան ժամանակ ե՞րբ էր եղել նման բան, որ ընտրություններից 2.5 տարի անց ինչ-որ քաղաքական ուժ հանրահավաք աներ ու էդքան մարդ գար: Բան չունեմ ասելու, չեմ համեմատում փետրվարյան հանրահավաքների հետ, համեմատության եզր անգամ չունեն, էլի եմ ասում՝ տենց էլ պետքա լիներ, չի կարա ընտրություններից 2 տարի հետո էն հզորության հանրահավաքը լինի, ինչպիսին եղել ա ընտրություններն մոտ ընկած ժամանակահատվածում:
Ծանր տանել պետք չի, միակ բանը, որ կարելի ա ծանր տանել, դա մարտի մեկի զոհերի ու վիրավորների փաստն ա, մնացածը նորմալ ա, շատ վատ փաստեր կան, քաղաքական բանտարկյալներ, քաղաքական հետապնդումների ու հալածանքների զոհ դարձած մարդիկ, գործից հեռացված, համալսարաններից ու նույնիսկ դպրոցներից հեռացված երեխեք, բայց սրանք մեր երկրի նման երկրի համար նորմալ ա. նորմալ խայտառակ փաստեր են սրանք: Եթե մարդիկ որոշել են զբաղվել ակտիվ քաղաքականությամբ, պետքա նախապես տրամադրվեն, որ կարող ա պայքարի տվյալ փուլն իրենց համար ոչ բարեհաջող ավարտվի, ու էդ փուլը թարսի նման կարողա տևի երկու-երեք տարի, ու իրանք էդ երկու տարին բանտում լինեն, կամ գործազուրկ լինեն և այլն: Քաղաքականությամբ զբաղվելն առուվաճառքի պայմանագիր չի, որ կնքես առաջնորդի հետ ու ասես՝ եթե ես բանտ ընկնեմ, դու պետքա ինձ հանես էս ժամկետում, եթե հաղթենք այսպես, եթե պարտվենք այսպես, ժամկետից ուշացնելու դեպքում այսքան տուգանք, պառրատականությունների ոչ լիարժեք կատարման համար այսպես և այլն: Գնում են էդ ճանապարհով, գնում են էդ քայլին, ուրեմն պետքա պատրաստ լինեն որոշակի իրավիճակներում հայտնվելուն, որոնք շատ հաճախ կարող են, մեղմ ասած, անբարենպաստ լինեն:

[Kuk]

Արթ կարողա քո համար պարզ ա իրա ասած գնալու մեխանիզմները, էտ որ ասում ա եկեք գնանք էլի, իմ համար ընդհանրապես պարզ չի, բոլորս էլ գիտենք մեր երկրի վիճակը, նորություն չի ասում Լևոնը, բայց Լևոնը չի ասում կարևորը, գնալու մեխանիզմները, եթե էտ քաղացիական հասարակություն կառուցելն ա, էտ գնալը ուրեմն իմ կարծիքով ինքը խաբում ա ուղղակի, հիմա մյուս հարցը, են ժամանակ Արթ մինչ մարտի մեկը ու հետո Վազգեն Մանուկյանն էր նույն բաները ասում, ասում էր էկեք քաղաքացիական հասարակություն կառուցենք, Լևոնին էլ մի հավատացեք ինքը նույն ձև ա ինչ Սերժը, նույնիսկ ինչ որ երիտասարդական հավաք էր եղել ու մենք էլ խժժում էինք, հիմա ոնց դուրս էկավ Վազգենը ճիշտ էր ու պետք ա առաջուց կառուցել քաղ հասարակություն, եթե ես առաջ էտ մտքի վրա խժժացել եմ հիմա էլ եմ խժժում, ու կապ չունի իմ համար էն որ հիմա էտ Լևոնն ա ասում:

Երո, էն ժամանակ ասելն ու հիմա ասելը տարբերվում են. էն ժամանակ գլոբալ փոփոխությունների մեծ հնարավորություններ կար, ու մենք էդ տեսանք, որ իրոք կար այդ հնարավորությունը: Ընտրությունների քարոզարշավի ժամանակ ասել, թե եկեք քաղաքացիական հասարակություն կառուցենք, էդ իսկականից ղժժալու թեմա ա, կարաս ասես՝ ընտրվելու դեպքում կկառուցենք, ու էդ բոլորն են ասում, անպայման չի բառացի ասեն՝ քաղաքացիական հասարակություն: Ի՞նչ ա քաղաքացիական հասարակությունը. դա հասարակություն ա, որը բավարար չափով տիրապետում ա իրա իրավունքներին, գիտակցում ա իր՝ քաղաքացի լինելու փաստը, այսինքն գոնե նվազագույնս մասնակցում ա պետության ներսում զարգացող այն իրադաձություններին, որին մասնակցելու իրավունք ունի և այլն: Եթե նայես նախագահական ընտրություններիք արոզարշավները կամ նախընտրական ծրագրերը, քաղաքացիական հասարակություն կառուցելուն միտված որոշակի քայլեր անպայման կգտնես: Կոնկրետ վազգեն մանուկյանի ասածը չեմ հիշում, ու ես հաստատ չեմ ղժժացել քաղաքացիական հասարակություն կառուցելուն միտված քայլերը, եթե իհարկե դրանք համարել եմ լուրջ, ոչ թե ասենք՝ սիգարետի բիչոկը մի գցեք փողոցում հատակին, այն գցեք աղբամանի մեջ,, որպեսզի դառնանք քաղաքացիական հասարակություն: Ու ասենք էդ մի բիչոկը սարքել լոզունգ ու դրանով փորձել մարդկանց սիրտը շահել, էս աբսուրդ ա:
Իսկ Լևոնի՝ գնալու մեխանիզմները չասելը, ճիշտ ա՝ իր ետևից գնացողների համար անորոշության ասպարեզ ա, բայց էդ չի նշանակում, որ չկան էդ մեխանիզմները: Կարողա լինի պահ, որ չլինեն մեխանիզմներ, բայց ոչ թե՝ ընդհանրապես չկան: Չէ՞ որ պետքա գնաս առաջ, որ հետագա ճանապարհը երևա, հո Լևոնը պայծառատես չի, որ ասի՝ սենց ա լինելու, հետո սենց կանենք, հետո սենց կլինի ու մենք սենց կանենք: Եթե նույնիսկ իմանա էլ, չի կարա դնի լրիվ ասի, լրիվ քարերը բացի, նրանք էլ ոչխար չեն, նրանք էլ էդ ճանապարհը կփորձեն փակել:

[Kuk]

Մի ուրիշ բան էլ, երբ միտինգների էինք գնում, Լևոնը ասում էր, ժողովուրդ ձեզնից բան պետք չի, մենակ էկեք ստեղ , էս ասում էր երգի ու պարի հեղափոխություն ա, էտ ժամանակ ես զարմանում էի , որտև գիտեի որ առանց արյունի էս իշխանությունը չի գնա, ձև չի, անհնար բան ա որ Լևոնը էտ չիմանար, ուրեմն ինքը ինչ ինչ հաշվարկներ ա ունեցել որոնք սխալ են դուրս էկել, ասենք իշխանություններն են ավելի բարբարոս դուրս էկել քան ինքը սպասում էր, կամ ինչ որ ուժեր իշխանական որոնք Մանվելի նման պետք ա միանաին Լևոնին վերջի պահին փոշմանել են ու չեն միացել, քաղաքացիական հասարակություն կառուցող ուժը որևէ անգամ կատարե՞լ է ԻՐ սխալների վերլուծություն հրապարակային, որ ասի էս էս հարցերում ես սխալվել եմ, ուրիշ բան էի մտածում չստացվեց , չեղավ, հասարակ օրինակ բերեմ Արթ, եթե ես քեզ ասում եմ արի գնանք Դիլիջան երկուսիս վրա էտ նստելու ա ինչ որ X թիվ, ու հետո մարշրուտկեն ավելի թանկ ա լինում ,մնալը ավելի թանկ ա լինում քան ես սպասում էի, ու մենք արդյունքում քաշվում ենք, գոնե քեզ պիտի ասեմ չէ , Արթ ջան սխալ եմ լիքը բաներ հաշվարկել, կներես որ ոտքով ու սոված ենք հետ գալիս Դիլիջանից, ոչ թե ասեմ ես ամեն ինչ սենց էլ նախատեսել էի ուղղակի մտածում էի քեզ սոված քայլելը պետք ա, որ հետագայում ավելի հաճույքով հաց ուտես ու տրանսպորտ նստես:

Երո, երգի պարի հեղափոխություն իհարկե չէր լինի, բայց քաղաքական գործիչը առնվազն հիմար պետքա լինի, որ կանգնի ժողովրդին ասի՝ արյուն թափելով ենք իշանություն վերցնելու: Ախր դուք սովորական մարդկային հարաբերությունների նման եք վերաբերվում քաղաքականությանը: Միգուցե Լևոնն իրոք հույս ա ունեցել երգ ու պարով հեղափոխություն անելու, չգիտեմ, բայց կանգնել հրապարակայնորեն ասել, որ գնում ենք արյուն թափելով իշխանափոխության, դա քաղաքականության սերիայից չի: Ախր ամեն ինչը չի, որ պետքա քաղաքական գործիչը, առաջնորդը կանգնի ասի, ժողովուրդն էլ ոչխարի հոտ չի չէ՞, ժողովուրդն էլ ա մտածում չէ, հասկանում ա: Հիմա դու գիտես չէ՞, որ էս փուլում Լևոնն իր հաշվարկներում սխալվել ա, հույս ա դրել ասենք՝ միջազգային կառույցների աջակցության վրա, բայց չի եղել էդ աջակցությունը, հույս ա դրել օլիգարխների վրա, բարձրաստիճան պաշտոնյաների վրա, կարծելով, թե գալու են իր կողմ, ու չեն եկել, բայց դա չի նշանակում, որ Լևոնը պետքա կանգնի ասի՝ սխալ դուրս եկան հաշվարկներս: Եթե տենց բան ասի, իմացի իրա հետևից էլ մարդ չի գնա, ոչ թե նրա համար, որ մարդիկ կիմանան, որ ինքը սխալվել ա դրա համար, մարդիկ մինչև էդ էլ գիտեն, որ ինքը սխալվել ա իր որոշակի հաշվարկներում, այլ չեն գնա, որտև կհասկանան, որ ինքը նահանջում ա, ձեռքերը լվանում ա, իրան պարտված ա համարում: Պարզ օրինակ ասեմ. հիմա Լևոնը մի հատ թեթևակի խոսաց արվեստի մասին, խոսաց եկեղեցու մասին, ճարտարապետության մասին մի երկու խոսք, ու ի՞նչ արձագանք. բոլորը ասին՝ ըհը, Լևոնը քաղաքականությունից դուրս եկավ, այնինչ, Լևոնը էդ ելույթի մեջ նշում ա, որ քանի որ առիթ եղավ մի փոքր խոսելու, բայց ոչ քաղաքականության մասին և այլն: Պատկերացրու իր սխալների մասին խոստովանական ելույթի վերաբերյալ ինչ արձագանքներ էին լինելու: Էդ թեմայով, իմ կարծիքով, շատ-շատ կարա նամյոկներ անի, որ որոշակի հաշվակներ սխալ են դուրս եկել բլա բլա: Թեչէ ժողովուրդը հիմա էլ շատ լավ գիտի, տեսնում ա, քոռ չի, որ Լևոնը ունեցել ա սխալ հաշվարկներ. եթե պարտվել ա կոնկրետ ընտրությունների ու հետընտրական իրադարձությունների փուլում, ուրեմն պարզ ա, որ սխալ հաշվարկների ա տիրապետել:

[Kuk]

Կուկ ինձ չի հետաքրքրում Լևոնի պուպուշ խելոք տղա լինելը, թանկանոց շամպայնի նկատմամբ սեր ունենալ–չունենալը, ռաբիզ լինել–չլիները և այլն։ Ես խոսում եմ այն մասին, թե ինքը ինչով եկավ, ինչ արեց ու ինչով գնաց։ Էն միտքը թե իբր ժողովդրին չտարավ արկածախնդրության, սոփեստություն է, հակառակ պարագայում կարելի է կարծել, թե Լևոնը ժողովդրին հավաքած սպասում էր, որ իշխանությունը սկուտեղի վրա կմատուցվի իրեն։ Առավել ևս եթե սպասում էր, թե օլիգարխները կանցնեն իր կողմը, որովհետև ինքը ավելի պուպուշ է, ապա դա լրիվ հակառակն է ասում իր խելացիության աստիճանի մասին։ Լևոնը չուներ հստակ մշակված մեթոդոլոգիա, տեխնիկական քայլերի ալգորիթմ, զապաս ալգորիթմ՝ եթե իր մշակածը չաշխատեր… Լևոնի միակ ռեսուրսը ժողովդրի ատելությունն էր իշխանությունների նկատմամբ, ինչպես նաև սեփական խելացիության կտերը, ինչը շատերը կերան ու մինչև հիմա կերած են։ Ինչ վերաբերում է թե նրան կվերացնեին, ապա ջհանդամ վերացնեին, որ մնացել է՝ ինչ։ Եթե կարծում ես, թե նրան վերացնելուց հետո քաոս կսկսվեր երկրում, ապա սխալվում ես, պարզապես ամբողջ խնդիրն այն է, որ եթե ժողովրդի պոռթկումը այնքան լիներ, որ ժողովուրդը շտուրմով ավիրեր նախագահականը, ապա մի խելքը գլխին մեկը չէր լինի, որ վարդերը ձեռքին մտներ նախագահական։ Անոռուգլուխ ու անգաղափար շարժում էր արեց ապեր քո սիրելի ու խելացի Լևոնը, ու ամեն դեպքում լիքը մարդ էլ կրակի բերանը գնաց ու 10 հոգի էլ զոհվեցին, չգիտեմ թե հանուն ում։

Վիշ, Լևոնն իմ սիրելին չի, իր կնոջ սիրելին ա
Լևոնի սպանվելու դեպքում քաոս էր լինելու, հաստատ: Եթե կարծում ես, որ քաոս չէր լինի, ասա, թե ոնց ես պատկերացնում, որ իրադարձությունները պետքա զարգանային: Կա պարտված իշանություն, հաղթած ժողովուրդ, որն ունի սպանված լիդեր, էս դեպքում ի՞նչ էր լինելու երկրի վիճակը. իհարկե՝ քաոս, անարխիա: Թե՞ հհշ-ի գևորիկն էր գալու իշխանության գլուխ: Շատ հավանական ա, որ Ադրբեջանն էլ ընդեղից գլուխ բարձրացներ, բայց էս լրիվ այլ թեմա ա:
Իսկ Լևոնի խելացիության մասին խոսել չի նշանակում կտեր կերած լինել: Լևոնը որ խելացի ա, դա փաստ ա, ու էս դեպքում օգտակար փաստ ա: Ընտրությունների ժամանակ արտասահմանյան մամուլն էր զարմացած խոսում Լևոնի ֆենոմենի մասին, որ վատով գնացած՝ հրաժարական տված նախագահը վերադառնա քաղաքականություն ու դառնա ոչ ավել, ոչ պակաս՝ ժողովրդի ընտրյալը:
Արկածախնդրության մասին խոսելը սոփեստություն համարող իմ բարեկամ, ասա ինձ՝ դու վստա՞հ ես, որ ընդդիմության կողմից նախահարձակ լինելու որոշումն ավարտվելու էր հաղթանակով: Էն, որ բազմաթիվ զոհեր ու վիրավորներ էին լինելու, մի քանի տասնյակ անգամ ավել, քան եղան, դա, կարծում եմ, բոլորիս համար ա պարզ, բայց վստա՞հ ես, որ կավարտվեր հաղթանակով:
Այս հարցին միանշանակ ու վստահ պատասխան տալն առնվազն միամտություն ա, Վիշ ջան:

[REAL_ist]

Լևոնը ենքանով մեղք ունի, որ ինքը պետք է հաշվարկեր ու համոզված եմ հաշվարկել էր մարտի 1-ի սցենարը: Ինքը գիտեր, որ զոհերա լինելու ու գնաց այդ քայլին: Իսկ նման քայլի գնալուց պետքա պլան ունենաս հեղափոխության, հակառակ դեպքում ժողովրդին կոտորածի տանելը անառակությունա: Լևոնը բոլորիցս էլ լավ գիտեր ինչի են ընդունակ ներկայիս իշխանությունները ու որ առանց ուժ իշխանափոխության չես հասնի:

Պետքա ընդունել, որ պռավալա տվել Լևոնը, թե հիմա Մանվելնա իրան քցել, թե Սերժի միտինիգից ժողովրդի միանալուց պետքա նախագահական գնար, ետ արդեն երկրորդական հարցա:

[Բիձա]

Շրջապտույտի մեջ ենք:
Հիմա հիմնական հարցը դա կատարված սխալներից եզրակացություններ անելն է, որ հետագայում գոնե արդյունքի հասնենք: Բայց լռվել ենք, որովհետև քննարկում ենք, թե կոնկրետ մարտի մեկի շրջակայքում լեվոնն ինչ արեց ու չարեց: Բայց չենք քննարկում, թե ինչ գին ունեցավ իր ներդրած սահմանադրական հլու - հնազանդի գաղափարախոսությունը հայաստանի ու հայերի ներկայի ու ապագայի համար: Եթե լեվոնը լիներ ղրղզների առաջնորդը, /տեսականորեն, իրականում ղրղզը լեվոն չեր հանդուրժի/ ղրղզներն էլ էին մեր օրը լինելու հիմա:
Հարցը հենց էդ գաղափարախոսությունը մեջտեղից հանելն է- լեվոնիզմը մեջտեղից հանելն է: Ասում են, որ եթե լեվոնը ասեր թե ուժայինով ենք գնալու, ապա էն գլխից էր քաշված: Իսկ էն, որ նա ասում էր, թե գառ ենք լինելու, բա ավելի մեծ հիմարություն չէր՞:
Ու հարցն էլ էն է, որ ամեն նոր ցիկլից հետո հայաստանի իշխանությունը ավելի է լկտիանում կեղծելու, ծեծելու, սպանելու ասպարեզում, որովհետև նախապես համոզված է, որ դեմները գառներ են կանգնած: Ոչ մեկը չի ասում, որ լեվոնը հայտարարեր իր անելիքների մասին, բայց լեվոնն իրավունք չուներ հրապարակավ մերժելու ուժայինը, վանելու դրան ընդունակ մասսային ու իրականում խեղդելու նման մտածելակերպը: Ընդիմությունը իրավունք չուներ սեղանի վրայից վերցներ, արգելեր ուժային մեթոդները ու դրանով ամլացներ նրան:
Այ սրա մասին է խոսքը, որ լեվոնը պարտվել է, բայց իր գաղափարախոսությունն ապրում է ոնց լենինիզմ:
Ու խոսում -վիճում ենք հենց էս մասին: Վերջին 20 տարիների ընդիմության փորձը ապացուցում է, որ ընդիմությունը պետք է թոթափի գառնության, հավության գաղափարախոսությունը, այլապես ինքն անելիք չունի հայաստանում:

[Վիշապ]

Կուկ ջան: Ախպեր ջան: Արի կետերով ֆիքսեմ մի երկու բան, որ երկար բարակ էմոցիոնալ գրառումներ չանեմ հա՞:

1. Լևոնը չի իրականացրել իր համար առաջին նպատակը, ինչի համար որ մեյդան եկավ, այն է՝ հաղթել ընտրություններին ու ավազակաբուրգի տեղը դեմոկրատական բուրգ սարքել: Չեմ խորանում պատճառների շուրջ:
2. Լևոնի քարոզարշավը հեղեղված էր ցնծալի կանխատեսումներով, որոնց հիմնական, էական մասը հետագայում պարզվեց, որ ընդհամենը բարի ցանկություններ էին:
3. Լևոնը ու առհասարակ ՀԱԿ-ը ոչ միայն չի ընդունել իր պարտությունը, այլ նույնսիկ ներկայացրել է ինչ-ոչ անորոշ հաղթանակներ: ՀԱԿ-ի կողմից և ոչ մի անգամ ես անձամբ չեմ լսել որևէ ինքնաքննադատություն, իրենք միշտ ճիշտ են:
Առաջին երկուսից հետո, երրորդ կետը վկայում է, որ խոսքը գնում է հիվանդ ուժի մասին, որը համարձակություն չունի ճշմարտությունը ասելու: Հետևաբար թույլ տուր կասկածել խելացիության մասին փաստարկներիդ եթե կարելի է: Ես որպես միջին վիճակագրական կիսագրագետ քաղաքացի արտահայտվում եմ, լա՞վ: Ինձ մնացած փաստարկները Լևոնի խելքի վերաբերյալ չեն հետաքրքրում, սովորաբար միշտ դատում են արդյունքին, ոչ թե ցանկություններին նայելով: Ցանկություններով եթե նայենք, Սերժի ցանկություններն էլ վատը չեն, ինչու՞ Սերժին չենք հավատում, Լևոնին հավատում ենք:
Ինչ վերաբերում է քաոսին, ապա հիշենք, որ Պակիստանի պես երկրում Բենազիր Բհուտոյին սպանեցին, բայց նրա կուսակցությունը հաղթեց ընտրություններին: Եթե այս պարագայում Լևոնին փոխարինողը պիտի լիներ ՀՀՇ-ի Գևորիկը, ապա սա շատ վատ, խայտառակ թիմ է: Իմ կարծիքով այդպես էլ կա: Մի խոսքով կար Լևոնը որպես առաջնորդի կերպար, միակը և անփոխարինելին, չկային ալգորիթմներ, չկար օբյեկտիվ իրականության մատուցում հասարակությանը, կային մի վախտ փոխադարձ մուտիլովկաներ ու դեմագոգիա, արդյունքում ունենք այն ինչ ունենք:

[Mephistopheles]

Մեֆ, բացարձակապես չեմ կիսում քո պատկերացումները թե պետության դերի, թե բիզնեսմենի ցանկությունների վերաբերյալ։ Պետությունը ներկայացնող իշխանական կառույցները կազմում են տարբեր զարգացման ծրագրեր ու մի վախտ փողեր են ֆռում։ Չինովնիկների արժեհամակարգից ու աշխարհայացքից, նրանց վերահսկող կառույցների ձևից, բնույթից, պետական կառավարման ձևից կախված, տվյալ փողերը կարող են ռազմավարական նշանակության հարցեր լուծել, կարող են և ֆիկտիվ բնույթի լոլոներ լինել, օրինակ հենց քաղաքացիական հասարակություն կոչվածը ձևավորելու, ռեմեն կապելու, աղբ չթափելու բլա բլա բլա, ու ասենք վարչապետը մի հայտարարություն կանի, սաղ ռեմեն կկապեն, ու մնացած փողերը կգնան վարչապետի ու նախագահի գրպանները։ Ազատ ու անկախ լրատվություն չկա, կան լրատվությունը ուղղորդող կառույցներ, որոնց մեջ իր տեղը ունի նաև պետությունը։ Ու կախված շահերից լրատվությունը կարող է լինել օբյեկտիվ կամ ստահոդ, կամ պրովակացիոն, կամ զարգացնող, կամ բթացնող…


Պարտադիր չի Բիզնեսը լայն հասկացություն է, նարկոբիզնեսն էլ է բիզնես։ Ոչ մի բիզնեսմեն չի երազում մրցակիցներ ունենա, որ պետությունը զարգանա։ Յուրաքանչյուր բիզնեսմենի երազանքն է մոնոպոլիստ լինել։ Մնացածը քաղաքացիական հեքիաթներ են։ Բիզնեսմենների ցանկություններն ու ախորժակը վերահսկում է պետությունը, եթե պետությունը անկախ է բիզնեսից, հակառակ դեպքում լրիվ առա՜ջ, Հայաստան վիճակ է ստացվում։


Դե իհարկե Մեֆ ջան։ Քեզ ներկայացվում են ալյա քաղաքացիական հասարակություններ, որոնց գործունեությունը ակտիվորեն լուսաբանվում է, թե ինչ պուպուշն են իրենք։ Հեսա կասես, թե ԱՄՆ–ում մարդկանց ուղեղները չեն լվացվում։ Էն էլ ոնց են լվացվում, պարզապես ԱՄՆ–ն հարուստ երկիր է ապեր, բոլորին բավարարում է։


Նման է, որ դու դեռ իշխանությանը համարում ես հասարակության թշնամի կառույց։ Մեֆ ջան քիչ Հայաստանից լուրեր կարդա, դու ԱՄՆ–ում ես

Վիշ ապերմ, քաղաքացիական հասարակության սահմանումը էս ա… Civil society is (a society) composed of the totality of voluntary civic and social organizations and institutions that form the basis of a functioning society as opposed to the force-backed structures of a state (regardless of that state's political system) and commercial institutions of the market.… հիմա ապեր եթե դու սա համարում ես ֆուֆլո, ուրեմն դու ընդունեմ ես որ հասարակությունը միաբջիջ օրգանիզմ ա (ամբողջություն), այսինքն սաղ մարդիկ նույն նկարագիրն ունեն ու նույն որակը… եթե ճիշտ եմ հասկացել ուրեմն, չնայած քո հանդեպ ունեցած մեծ հարգանքի, ես պտի դադարեցնեմ բանավեճը էս թեմայի շուրջ (չեմ նեղանում ընգեր, ուղղակի չեմ իմանում ինչի շուրջ վիճեմ)

Քաղաքացիական հասարակությունը, կառույց չի, կազմակերպություն չի, դա կազմակերպված հասարակությունն ա ու սա զարգացած ժողովուրդներին ա հատուկ (գրագետ թե անգրագետ), դրա համար պետք չի որ "սաղ ժողովուրդը լծվի այդ շինարարությանը"… եթե դու էս ֆորումում գրառում ես անում ու շաբաթը մի անգամ հավաքվում առանց ինձ պիվա եք խմում ուրեմն դու արդեն մասնակցում ես քաղհասարակության կառուցմանն ու կայացմանը… ուզում ես ընդունի ուզում ես չէ… ու վաղև եթե Սերոժն ուզի փագի Ակումբը հուսով եմ սաղս(դ) ոտի կկանգնենք ու մի հատ ադվակատ կվարձենք ու հետն էլ ամեն ինչ կանենք որ չփագվի… էս ա ընգեր… էս ա դեմոկրատիայի գարանտը, ոչ թե իշխամությունների վախը ժողովրդական քոթակից…