Ստեղծափորձողի լաբորատորիա

[impression]

Ուզում եմ լինել
Խելոք ու հանգիստ
Ու մինիմալիստ,
Համբերատար, ճիշտ,
Որ գոհանամ միշտ
Այն ժլատ լույսով,
Որ արձակում է
Իմ սիգարետը`
Մինչև մեռնելը:
Ուզում եմ լինել
Մեծ քառակուսի,
Այլևս երբեք չհենվել ուսիդ,
Ու էլ չնայել վառ լիալուսնին:
Ուզում եմ երբեք
Չբացվեն թևեր,
Ուզում եմ սկսել
Ամեն ինչ տեսնել
Յոթը գույնի մեջ,
Եվ ոչ մի երանգ,
Էլ ոչ մի կրակ,
Ոչ մի սիրո կայծ
Կամ էլ կրքի խայծ
Չդավեն երբեք
Իմ սիրտը հանգած:
Ու էլ ոչ մի բայց,
Էլ ոչ մի հանկարծ,
Ոչ մի խենթ արկած,
Որ ես սովորեմ,
Սովորեմ կամաց
Գոհանալ այն թույլ
Արձակվող լույսով,
Որ շռայլում է
Իմ սիգարետը`
Մինչև մեռնելը:

[Արևածագ]

Բանաստեղծությունը շատ լավն է... Բայց այսպիսի տողերն ինչու՞ այսքան շուտ...

[impression]

արևածագ ջան, չլսվեց ինչ էիր ուզում ասել... այսքան շուտ ի՞նչ

[Արևածագ]

արևածագ ջան, չլսվեց ինչ էիր ուզում ասել... այսքան շուտ ի՞նչ

Ինչու՞ ես ուզում նկարագրածդ բաներից այդքան շուտ հրաժարվել... Նախորդ էջում էլ գրել էիր՝ «նախաերեսունային հիստերիա ա մոտս երևի ...»: Իսկ նրանք, ովքեր երեսունն անց ե՞ն: Բա նրանք ի՞նչ ասեն: Կամաց կամաց գրածդ տողերը կսկսեն քեզ ղեկավարել:
Լավ, երևի չափից դուրս քիթս մտցրի ուրիշի բանաստեղծության մեջ...

[impression]

Ինչու՞ ես ուզում նկարագրածդ բաներից այդքան շուտ հրաժարվել... Նախորդ էջում էլ գրել էիր՝ «նախաերեսունային հիստերիա ա մոտս երևի ...»: Իսկ նրանք, ովքեր երեսունն անց ե՞ն: Բա նրանք ի՞նչ ասեն: Կամաց կամաց գրածդ տողերը կսկսեն քեզ ղեկավարել:
Լավ, երևի չափից դուրս քիթս մտցրի ուրիշի բանաստեղծության մեջ...

չէ, ճիշտ ես ասում... ուղղակի տենց պահեր են լինում, գրում եմ էլի
շնորհակալություն

[Բարեկամ]

Ուզում եմ լինել
Խելոք ու հանգիստ
Ու մինիմալիստ,
Համբերատար, ճիշտ,
Որ գոհանամ միշտ
Այն ժլատ լույսով,
Որ արձակում է
Իմ սիգարետը`
Մինչև մեռնելը:
Ուզում եմ լինել
Մեծ քառակուսի,
Այլևս երբեք չհենվել ուսիդ,
Ու էլ չնայել վառ լիալուսնին:
Ուզում եմ երբեք
Չբացվեն թևեր,
Ուզում եմ սկսել
Ամեն ինչ տեսնել
Յոթը գույնի մեջ,
Եվ ոչ մի երանգ,
Էլ ոչ մի կրակ,
Ոչ մի սիրո կայծ
Կամ էլ կրքի խայծ
Չդավեն երբեք
Իմ սիրտը հանգած:
Ու էլ ոչ մի բայց,
Էլ ոչ մի հանկարծ,
Ոչ մի խենթ արկած,
Որ ես սովորեմ,
Սովորեմ կամաց
Գոհանալ այն թույլ
Արձակվող լույսով,
Որ շռայլում է
Իմ սիգարետը`
Մինչև մեռնելը:

Ահավոր լավն ա: Ուզում էի բոլդով ընդգծել հատկապեսները, ստացվեց ամբողջը:

[impression]

Ան, կխնդրեի ազատ ժամանակ վերլուծեիր մի հատ

[Բարեկամ]

Ան, կխնդրեի ազատ ժամանակ վերլուծեիր մի հատ

Լիլ ջան, ես չեմ կարա վերլուծեմ: Վերլուծելը որն ա? Թեորեմ չի կամ մաթեմատիկական ճշմարտություն, որ դնես վերլուծես կամ դուրս բերեց: Ինձ ուղղակի շատ դուր եկավ: Դուր եկավ սև քառակուսու կայուն մենակությունը ու ռեալիստիկ գոյությունը` առանց լիալուսնի կողմ ոռնալու կամ էլ գլորվելու մեկի ուսին; ամեն ինչ տեսնելը մինիմալ միավորների մեջ` առանց մոտավորության ու երանգային խաղերի; կատեգորիկ կրքով ասվածը անկիրք լինելու մասին, ու ամենակարևորը` որ էդ ամենը` մինչ մահ երդումներդ, պահ ա` մինչ կմեռնի սիգարետիդ ժլատ լույսը

[impression]

Լիլ ջան, ես չեմ կարա վերլուծեմ: Վերլուծելը որն ա? Թեորեմ չի կամ մաթեմատիկական ճշմարտություն, որ դնես վերլուծես կամ դուրս բերեց: Ինձ ուղղակի շատ դուր եկավ: Դուր եկավ սև քառակուսու կայուն մենակությունը ու ռեալիստիկ գոյությունը` առանց լիալուսնի կողմ ոռնալու կամ էլ գլորվելու մեկի ուսին; ամեն ինչ տեսնելը մինիմալ միավորների մեջ` առանց մոտավորության ու երանգային խաղերի; կատեգորիկ կրքով ասվածը անկիրք լինելու մասին, ու ամենակարևորը` որ էդ ամենը` մինչ մահ երդումներդ, պահ ա` մինչ կմեռնի սիգարետիդ ժլատ լույսը

այ հենց սա էլ ուզում էի

[impression]

Էս շուտ եմ գրել, ուղղակի Ակումբում չկար, դնում եմ

Ես ծովախոզուկ գնեցի:
Ամեն ինչ սկսվեց նրանից, որ մենակ էի: Ունեի մեկի կարիքը, ով ինձ կսիրեր հենց թեկուզ նրա համար, որ ես իր մասին հոգ եմ տանում, կերակրում ու մաքրում եմ: Բնակարանս փոքր է, շուն կամ կատու գնել չէի կարող, գնեցի մի փոքրիկ ակվարիում, ու մեջը ծովախոզուկս սկսեց ապրել: Ինձանից ավելի լավ բնակարանային պայմաններ ունի եղբայրս, ինքը ավելի մեծ ակվարիում ունի, մեջն էլ պիթոն է պահում: Մեծ ու սարսափելի: Բայց չեմ կարծում, թե ինքը նույն ապրումներն է ունենում օձին վիզը գցելիս, ինչ ես, երբ շոյում եմ խոզուկիս մորթը: Ինչևէ, մարդիկ տարբեր են: Շատ պարտաճանաչ սկսեցի խնամել խոզուկիս, ամեն օր մաքրել ակվարիումն ու իր սիրած կանաչեղենով կերակրել, հենց որ ձայնը գլուխն էր գցում սովից: Անցավ որոշ ժամանակ, խոզուկը սկսեց մեծանալ, ինչը չէի նախատեսել, երբ գնում էի ակվարիումը: Սկսեց խիստ նեղվել իր տարածքում, քանի որ շուտով անգամ կարգին ձգվել չէր կարողանում, տեղ չկար: Ես էլ առավոտից իրիկուն տանը չէի, մենակ էր ու տխուր:
Ինքը կամաց սկսեց ինձ չսիրել: Ես էլ` իրեն: Իր հիմար ճակատագրի համար ինձ էի մեղավոր զգում, զգում էի, որ հազիվ է իրենց զսպում, որ չճանկռտի ինձ, երբ շոյում եմ իրեն, զզվանքով քիթը փախցնում է ձեռքերիցս: Սկսեց դառնալ ավելի պահանջկոտ ու ավելի աղմկոտ, առավոտյան յոթին ձայնը գցել գլուխը, երբ դեռ խորը քնած եմ` առանց շաբաթ-կիրակի հաշվի առնելու: Ու գնալով ավելի տխուր ու մելամաղձոտ էր դառնում:
Անտանելի կերպով զգում էի իր վիճակը: Ինքն արդեն իմ մի մասն էր, որ տառապում էր փոքր ակվարիումում: Էդ ես էի, որ արթնանալով` ձգվել չէի կարողանում:
Մտածեցի` գնեմ երկրորդին, թող միասին զբաղվեն, ասեն խոսեն, օրներն անցնի: Հետո հիշեցի, որ մյուսն էլ է գնալով մեծանալու, իսկ ես իսկի մեկի համար տեղ չունեմ:
Սկսեցի խուսափել տուն գալուց: Չէի կարողանում տանել նրա ներկայությունը: Ինքը իմ մենակությունն էր, որ պատեպատ էր խփվում ակվարիումի մեջ: Ինքը իմ բոլոր վախերի ու տագնապների հավաքական կերպարն էր:
Սարսափում էի, երբ գիշերները աչքս ընկնում էր վրան. անշարժ նստած, աչքերը բաց քնում էր, ու երբ աչքին լույս էր ընկնում, այն փայլում էր զզվելի կարմիր փայլով, որից սարսռում էի:
Մտածեցի` տանեմ մի տեղ բաց թողնեմ, մեղք է, թող վազվզի իր համար: Հետո հասկացա, որ ինքն ազատության մեջ կսատկի, ինքն իր մասին հոգ տանել չի կարող, անգամ չի կծում, երբ ցավացնում եմ իրեն: Մենակ փախչել գիտի, բայց արագ չի վազում:
Իր համար ամեն ինչ գնում էի. էլ մոդայիկ ջրամաններ, էլ բարձրորակ թեփ, էլ իր սիրած կերը, բայց ինքը համառորեն գնալով ավելի դժբախտ էր դառնում: Ես էլ իր հետ: Երևի թե ինքն էլ իմ մենակությունն էր զգում, ու պատժում, որ իրեն դարձրել եմ իմ կյանքի հանդիսատեսը, մասնակիցը, որ իմ մենակությունը բուժում եմ (կամ միգուցե սնում) նրանով, որ իրեն էլ եմ մենակ թողնում: Պատկերացնում եմ` ոնց էր երազում ազատվել իր ակվարիումից, մի կարգին ձգվել ու մեջքը ճտճտացնել, ու գնալ հոտոտել այն մեկին, ով իրեն մենակ չէր թողնի:
Ու ես գտա լուծումը….
- Դե, դե, մի վախեցիր, հիմա քեզ կնվիրեմ կյանքիդ ամենապինդ գրկախառնությունը, ու դու էլ երբեք մենակ չես լինի….,- շշնջում էի ես` շոյելով վախեցած խոզուկիս գլուխն՝ իրեն կամաց իջեցնելով պիթոնի ակվարիումի մեջ: Հետո սառած աչքերով նայեցի մինչև այն պահը, երբ խոզուկս արդեն գնդվել էր պիթոնի կոկորդում, ու սիրտս թեթևացավ: Կամ էլ ուղղակի խիղճս դադարեց տանջել: Կամ էլ` էդ վերջին զգացմունքն էր, որ մեռավ:

[impression]

Ամեն առավոտ երկար քայլում եմ: Դա ինձ օգնում է արթնանալ ու լավ սկսել օրը: Կոմիտասից իջնում եմ մինչև Բարեկամություն, էնտեղ նստում ավտոբուս, հասնում գործի: Առավոտյան ուրախություններից է նաև բարձր ուրախ երաժշտությունը, որ ականջակալներից լցվում է գլուխս:
Այսօր առավոտյան, սովորականի պես քայլում էի, լսում վերջերս սիրելի դարձած աֆրիկյան հնչյունները, մտածում ինչ-որ մանր-մունր ուրախությունների մասին: Մեկ էլ նայեցի դիմացս, ու տեսա նրան: Ես չգիտեմ նա ով է, ոչ էլ ուզում եմ իմանալ: Նա հագել էր նեղ, զոլավոր սև-սպիտակ շրջազգեստ, մազերը հավաքել էր ծոծրակից քիչ վերև, երկու փոքրիկ արծաթագույն հերակալ կպցրել, գանգուր մազերի չարաճճի մի փունջ դուրս էր պրծել ծամակալի գրկից ու պարում էր առավոտվա քամու հետ, ձեռքին էլ քայլքի հետ ճոճվում էր սպիտակ կաշվե պայուսակը: Շրջազգեստը գրկում էր իրանն, ու ես մտածեցի Այսիդորա Դունկանի մասին: Ռուսերենի ուսուցչուհիս ասում էր, որ Դունկանի մարմինն այնքան սլացիկ էր, որ հնարավոր էր երկու բութ մատերն ու ցուցամատերն իրար կպցնելով` գրկել նրա մեջքը: Դիմացիս աղջկա գոտկատեղն էլ էր շատ բարակ: Գեղեցիկ էր քայլում: Քայլքի մեջ բանաստեղծություն կար: Ուսերն ուղիղ էին, քայլելու ընթացքում չէին շարժվում, միայն ազդրերն էին գնում-գալիս` մեղմ զգայականություն հաղորդելով նրան: Հետո դեմքը մի փոքր շրջեց, ու տեսա, որ դիմագծերն էլ են նուրբ, ընդհանրապես, զարմանալիորեն փխրուն տեսք ուներ, նուրբ ու քնքուշ: Քիթը մի փոքր վեր էր ցցված, շուրթերը լիքն էին, աչքերը, ավելի ճիշտ` մի աչքը (քանի որ ես նրա կիսադեմը տեսա)` նշաձև:
Հետո նա իջավ մետրոյի անցումի աստիճաններով, ու անհետացավ իմ տեսադաշտից:
Ես հասկացա, որ կան մարդիկ, ովքեր ծնված են, որ ուրիշներին ուրախություն պարգևեն: Հենց մենակ նրա համար, որ իրենք կան: Նրանք նման են թանկարժեք ու հազվագյուտ գանձի, ու իրենց փայփայել է պետք: Իրենց պետք է դիպչել շատ զգույշ, անգամ նրանց մասին խոսելիս պետք է ընտրել այնպիսի խոսքեր, որոնք չեն փչացնի այն տպավորությունը, որ իրենք թողնում են իրական կյանքում, խոսքեր, որոնք կշոյեն ու կընդգծեն գեղեցկությունը:
Այ էդպես սկսվեց շատ սովորական մի օր:

[impression]

Ինչ ահավոր կլինի մի օր պարզել, որ քեզ էլ եմ հորինել: Ունեմ լիքը հորինված պերսոնաժներ, իրենց անունով ու դեմքով գիտեմ, կարգին մոտ եմ հետները: Բայց դու... դու իրական ես, ասա, որ դու կաս: Ես չէի կարող էդքան անկատար պերսոնաժ ստեղծել: Իմոնցից մենակ դու ես կյանքս ուտում: Մենակ դու ես ինձ թելադրում իրադարձությունների հետագա ընթացքը: Մենակ դու ես համոզում, որ կյանքը մի քիչ հետաքրքիր ա: Չէ, դու իրական ես: Ի վերջո, ես մեր նամակներն ունեմ: Պահել եմ: Չնայած... կարող էի ինքս ինձ ուղարկել ուրիշ հասցեից, դրանից էլ հեշտ բան... Չէ, չէ, դու կաս: Գոնե դու՛ պիտի լինես, դու չափազանց ինքնուրույն ես: Ես քեզ հենց դրա համար եմ սիրում, դու կաս, դու իրական ես, դու հոտ ունես:
Վերջին պահին, երբ ողջ կյանքս ֆիլմի պես անցնի, գիտեմ, որ աչքիս առաջ են գալու Նոր տարվա նվեր դահուկներս, հոսանքի միանալուց "ուռա՜" գոռալը, առաջին կոկա-կոլան, փայտով թաց հող փորելն ու հոտ քաշելը, դայլ-ափի ծնգծնգոցները, իմ նկարը՝ տոնածառի տակ, մամայիս ու պապայիս հետ, բարուրի մեջ փաթաթված քրոջս անհասկանալի տեսքը, դպրոցական կարմիր պայուսակս, որ ինձ համար հատուկ բերել էին Մոսկվայից, ու մեկ էլ դու... Էնպես որ, լավություն արա, իրական էղի, թե չէ ես չեմ դիմանա:

[Կաթիլ]

Ուզում եմ լինել
Խելոք ու հանգիստ
Ու մինիմալիստ,
Համբերատար, ճիշտ,
Որ գոհանամ միշտ
Այն ժլատ լույսով,
Որ արձակում է
Իմ սիգարետը`
Մինչև մեռնելը:
Ուզում եմ լինել
Մեծ քառակուսի,
Այլևս երբեք չհենվել ուսիդ,
Ու էլ չնայել վառ լիալուսնին:
Ուզում եմ երբեք
Չբացվեն թևեր,
Ուզում եմ սկսել
Ամեն ինչ տեսնել
Յոթը գույնի մեջ,
Եվ ոչ մի երանգ,
Էլ ոչ մի կրակ,
Ոչ մի սիրո կայծ
Կամ էլ կրքի խայծ
Չդավեն երբեք
Իմ սիրտը հանգած:
Ու էլ ոչ մի բայց,
Էլ ոչ մի հանկարծ,
Ոչ մի խենթ արկած,
Որ ես սովորեմ,
Սովորեմ կամաց
Գոհանալ այն թույլ
Արձակվող լույսով,
Որ շռայլում է
Իմ սիգարետը`
Մինչև մեռնելը:

կարոտել էի բանաստեղծություններդ, ապրես

[KiLa]

- Դե, դե, մի վախեցիր, հիմա քեզ կնվիրեմ կյանքիդ ամենապինդ գրկախառնությունը, ու դու էլ երբեք մենակ չես լինի….,- շշնջում էի ես` շոյելով վախեցած խոզուկիս գլուխն՝ իրեն կամաց իջեցնելով պիթոնի ակվարիումի մեջ: Հետո սառած աչքերով նայեցի մինչև այն պահը, երբ խոզուկս արդեն գնդվել էր պիթոնի կոկորդում, ու սիրտս թեթևացավ: Կամ էլ ուղղակի խիղճս դադարեց տանջել: Կամ էլ` էդ վերջին զգացմունքն էր, որ մեռավ:

Ինքը շատ դուրս եկավ, իսկ վերջաբանը... Գիտե՞ս, բոլորովին չէի սպասում նման վերջաբանի: Համարձակ էր: Չնայած ամեն ինչ դրան էր տանում, բայց չգիտես ինչու՞, չէի կարծում, որ դու հենց այդ կերպ կցանկանաս բացականչել. ,,խեղդվու՜մ եմ...": Չկարծես թե քո մասին ունեցած ավելի վատ կարծիքը թույլ չէր տալիս սպասել նման ավարտի: Ուղղակի շատերը չհասկացված լինելու վախն ունեն, որն էլ ստիպում է նրանց երբեմն... Շատ լավն էր, շնորհակալություն:

[impression]

ես էնքան էի վախենում մահից, որ ստիպված էի իր հետ ընկերանալ