Վիլյամ Սարոյան

[Sunny Stream]

Մեծագույն հումանիստ կյանքում և գրականության մեջ...
Միշտ գերագույն հաճույքով եմ կարդում պիեսներն ու պատմվածքները...
Այսօր գրապահարանում աչքովս ընկավ Լևոն Մկրտչյանի "Վիլյամ Սարոյանը մոտիկից" գիրքը... Երջանիկ մարդիկ են եղել. հեղինակն ու Ռազմիկ Դավոյանը Լենինգրադում, Մոսկվայում ու Հայաստանում շարունակ ուղեկցել են Մեծ Գրողին...
չեմ կարող չգրել հետևյալ մեջբերումն այդ գրքից.

Մարդ կա, որ կծնվի երեխա, երեխա ալ կմնա: Քրիստոս ծնավ երեխա և երեխա մնաց: Քրիստոս միշտ Հայր Աստծուն կդիմե: Մարդիկ ալ կան, որ որբ կծնին, թեև մեծ գերդաստան կունենան: Ատոր վրա խաղ մունիմ:
Կսիրեմ անոնց, որ երեխա կծնվին...

Հայաստան մեկնելուց առաջ էլ Ռուսաստանում հարցրել են.
- Երկա՞ր կմնաք Հայաստանում:
- Հայաստան պիտի մնամ 2800 տարի: Երկու շաբաթվա մեջ` 2800 տարի:

-------------------
Շատ եմ սիրում "Իմ սիրտը լեռներում է"-ն, շատ հետաքրքիր պիես է "Տարեկանի արտում"-ը... Դե պատմվածքներն էլ ("Նարինջները"...), շարքրեը ("Հայրի'կ, դու խենթ ես", "Մայրի'կ, ես քեզ սիրում եմ", "Իմ անունը Արամ է") հրաշք են... "Մարդկային կատակերգություն"-ը... ...
Անմեղ, դատապարտված հերոսներ, անսահման սեր, սխալ աշխարհ, տխուր վերջաբանի անխուսափելիություն ու շատ մեծ հույս...


.....

[Sunny Stream]

saroyan.jpg

[StrangeLittleGirl]

Է՜հ, Սարոյանն ուրիշ է… Հիշում եմ՝ ոնց էի 9-րդ դասարանում ինչ-որ միջոցառման փորձի ժամանակ բեմի վրա պպզած «Մարդկային կատակերգությունը» կարդում: Գիտե՞ք նրա մեջ ինչն եմ սիրում: Նա հայ է, բայց ի տարբերություն մյուս հայ գրողների, վեր է բարձրացել ազգային սահմանափակումներից՝ դառնալով ամբողջ աշխարհինը:

[Sunny Stream]

Բյուր, թեման քեզ էր սպասում

Ուզում եմ "Տարեկանի արտում"-ը բեմադրել!!!
դասախոսս ասաց. "Մյուս դասին կբերես, հինգ րոպեում կապացուցեմ, որ շատ թույլ գրականություն ա, մեջը բեմադրելու բան չկա..." մտքումս գոռացի` չես ապացուցի!!!


Համ էլ "Քո կյանքի ժամերի" նախաբանը իսկական "կյանքի դաս է"... ճիշտ է, ապրել սովորեցնելու դասագրքեր չկան (հույս ունեմ), բայց էդ տողերը ոսկե տողեր են...

Իսկ Ջոնիի, "Հայրի'կ, դու խենթ ես"-ի հերոսի (որ ըստ էության նույնն է) պարզության համար գժվում եմ...

[StrangeLittleGirl]

Մի րոպե… «Տարեկանի արտումը» Սելինջերն էր գրել, իսկ համապատասխան բանաստեղծությունը՝ Բըրնսը: Թե՞ Սարոյանն էլ ինչ-որ բան ունի, որ չգիտեմ:

[Sunny Stream]

Բյուր, իրար խառնվեցի... Մի քանի ամիս առաջ եմ կարդացել, վախեցա, թե սխալ եմ հիշում անունը... ի-նետում նայեցի, անգլերեն էսպես է վերնագիրը. "Coming Through the Rye", 1942-ի պիես է, հոդված գտա էստեղ` http://theater2.nytimes.com/mem/thea...51C0A960948260
հայերեն անվանումը... լավ, առավոտյան կստուգեմ (հիմա մայրիկիս չարթնացնեմ), բայց պետք է, որ "Տարեկանի արտում" լինի...

[Sunny Stream]

Կարծում եմ հիմա թե՛ Ակումբին, թե՛ բոլորին խիստ անհրաժեշտ է անդրադառնալ իմ սիրելի Սարոյանի պիեսի նախաբանին
... ու հենց նկատեք, որ որևէ գրառում կատարելիս հեսա–հեսա պիտի պայթեք, սեղմեք իմ ստորագրության առաջին տողին ու նորից կարդացեք այս պատգամը...

Քո կյանքի ժամերը

Կյանքիդ ժամերն ապրիր այնպես, որ այդ քաղցր ժամերին ոչ քեզ, ոչ էլ կողքիդ ապրողներին չդիպչեն ապականությունն ու մահը։ Ամենուրեք փնտրիր բարին ու հենց հայտնաբերես, հանիր լույս աշխարհ իր թաքստոցից, թող բարությունը լինի անկաշկանդ ու չամաչի ինքն իրենից։ Աչքի լույսի պես պահիր, փայփայիր մարդկայնության ամենաչնչին նշույլներն անգամ, քանի որ դա է ընդդիմանում մահվանը, թեև անցավոր է։ Ամեն ինչի մեջ գտիր լուսավորը, այն, ինչ չի կարող արատավորվել։ Եթե մեկնումեկի սրտում առաքինությունը պահ է մտել ահով ու կսկիծով՝ արար աշխարհի ծաղր ու ծանակից մազապուրծ եղած, քաջալերիր նրան։ Մի խաբվիր արտաքին տպավորությամբ, որովհետև դա վայել չէ պայծառատես աչք ու բարի սիրտ ունեցողին։ Ոչ մեկին մի ենթարկվիր, բայց և ոչ մեկին էլ քեզ մի ենթարկիր։ Հիշիր, որ ամեն մարդ քո նմանակն է։ Ամեն մեկի մեղքը նաև քո մեղքն է, և բոլոր անմեղներն իրենց անմեղությունը կիսում են քեզ հետ։ Արհամարհիր չարիքն ու անազնվությունը, բայց ոչ չար ու անազնիվ մարդկանց. հասկացիր սա։ Մի ամաչիր բարի ու քնքուշ լինել, բայց հենց որ կյանքիդ որևէ ժամին վրա հասնի սպանություն գործելու պահը, գործիր այդ սպանությունն ու մի զղջա։
Կյանքիդ ժամերն ապրիր այնպես, որ քեզ բաժին ընկած ժամերին չավելացնես աշխարհի վիշտն ու տառապանքը, այլ ժպիտով ընդունես նրա անսահման լույսն ու խորհուրդը։

[Hripsimee]

Սարոյանի ստեղծագործությունների առաջին հատորը հիմա իմ քնելուց առաջվա գիրքնա:Ամեն օր մի երկու պատմվածք կարդում եմ,խաղաղվում եմ ու հետո նոր քնում:Չգիտեմ ,ես չպիտի ասեմ,որ Սարոյանը համամարդկայինա ու մնայուն արժեքներա ստեղծել,որովհետև էտի անհերքելի փաստա :
Պատմվածքներից դուրս շատա եկել «Յոթանասուն հազար ասորի» (խորը, ազգայինի սահմաններից դուրս եկող մարդասիրության համար), «Ճոճաձողով սավառնող խիզախ պատանին» (հետաքրքիր էր), «Նարինջները» («Ի՞նչ միտք ունի ցավեցնելու չափ մկանները լարել, ինչ է թե կան աշխարհում մարդիկ ու չքավորներ,և հարուստները ուտում ու ծիծաղում են,իսկ չքավորները ուտելու բան չունեն և գոռում ոն մեկմեկու` «Սպանի՛ր ինձ»-այ էս նախադասությունը միանգամից մտավ սիրտս ,որովհետև չափազանց ազնիվ է ու ցավեցնող ), «Կոտրված անիվը» (բոլորին խորհուրդ կտամ կարդալ,որովհետև մանավանդ վերջը շատ տպավորիչ է), «Իմ սիրտը լեռներում է» (մենակ վերնագիրը ամեն ինչ արժե), «Ֆիլիպինցին ու հանճարը» (մարդկային երբեմն ծայրաստիճան անտարբերության մասին է) , «Դու կոտրում ես դիրտս» (շատ գեղեցիկ պատմվածք է), «Հնաոճ սիրավեպ սիրային ոտանավորներով ու այլևայլ բաներով» (գրված է հայկական հումորով):Բոլորը չես թվարկի:
Հեսա շուտով պիտի կարդամ «Մարդկային կատակերգությունը»:

Ավելացվել է 1 րոպե անց

Կարծում եմ հիմա թե՛ Ակումբին, թե՛ բոլորին խիստ անհրաժեշտ է անդրադառնալ իմ սիրելի Սարոյանի պիեսի նախաբանին
... ու հենց նկատեք, որ որևէ գրառում կատարելիս հեսա–հեսա պիտի պայթեք, սեղմեք իմ ստորագրության առաջին տողին ու նորից կարդացեք այս պատգամը...

Շնորհակալություն մեջբերման համար:Իսկապես հրաշալի տողեր են:

[Sunny Stream]

Ու´խ!
Քիչ առաջ Ազդարարով հաղորդեցին, որ շուտով Երևանում կանգնեցվելու է Սարոյանի արձանը!!!
սպասուուում եեեեմ

մենակ թե Լավը լինի...

Համ էլ ներկայացում է դրվել նրա գործերի հիման վրա: Կոչվում է "Չեմ խոստանում ծիծաղել": Առաջին ցուցադրությունը եղել է ամսի 26-ին, դեռ կարծիքներ չեմ լսել,.որքան գիտեմ` ուսանողներն են` Էլբակյանի կուրսը: Պաստառի վրա գրված է նաև ապրիլ, բայց ամսաթիվը դեռ չեն գրել... սրան էլ եմ սպասուուուում...

[cold skin]

Ուզում եմ այստեղ տեղադրել Սարոյանի «Դաշնամուր» պատմվածքը:

Դաշնամուր

-Ամեն անգամ, երբ դաշնամուր եմ տեսնում, հուզվում եմ,- ասաց Բենը:
-Իսկապե՞ս հուզվում ես: Ինչո՞ւ,- հարցրեց Էմման:
-Չգիտեմ,- ասաց Բենը:-Եթե չես առարկում, մտնենք այս խանութը և անկյունի փոքրիկ դաշնամուրը փորձենք, լա՞վ:
-Նվագել գիտե՞ս,- հարցրեց Էմման:
-Դժվար թե նվագել անվանես այն, ինչ ես եմ անում:
-Իսկ դու ի՞նչ ես անում:
-Կտեսնե՛ս,- ասաց Բենը:
Նրաք մտան խանութ, մոտեցան փոքրիկ դաշնամուրին: Բենը ժպտում էր, և Էմման, նկատելով նրա ժպիտը, մտածեց, թե կարո՞ղ է, արդյոք, երբևէ հասկանալ նրան: Այդպես կքայլի նրա կողքով մի որոշ ժամանակ, կարծելով, թե հասկանում է, իսկ հետո, օրերից մի օր, կպարզվի, որ չի հասկացել:
Բենը, հայացքը խոնարհած, կանգնել ու նայում էր դաշնամուրին: «Նա հավանաբար դաշնամուրային լավ համերգ է լսել,- ենթադրեց Էմման,- և սիորւմ է այդ տիպի երաժշտությունը: Ու ամեն անգամ դաշնամուրի ստեղնաշար տեսնելով կամ պարզապես որևէ դաշնամուրի կողքով անցնելիս, վերհիշում է լսած երեժշտությունը և մտովի նորից վերապրում այն»:
-Նվագել գիտե՞ս,- դարձյալ հարցրեց Էմման:
Բենն իր շուրջընայեց: Վաճառողները, ինչպես երևում էր, զբաղված էին:
-Ո՛չ, չգիտե՛մ, -ասաց նա:
Էմման տեսավ, թե ինչպես Բենի ձեռքերը գուրգուրանքով ձգվեցին դեպի սև և սպիտակ ստեղները: Ասես իսկական դաշնակահարի ձեռքեր լինեին, և այդ րոպեին մի տարօրինկա զգացում համակեց աղջկան, շուրջն ամեն ինչ արտասովոր թվաց նրան: Նա հասկացավ, որ իր կողքին կանգնած է մեկը, որը երկար-երկար ժամանակ է արդեն, ինչ փորձում է մի շատ լավ բան հայտնաբերել իր մեջ: Բենի նման մարդը պետք է որ կարողանար դաշնամուր նվագել:
Բենը մի քանի ակորդ վերցրեց: Ոչ ոք էր մոտենում նրանց, և նա նույն դիրքով կանգնած, սկսեց անել այն, ինչը նրա բառերով ասած, դժվար թե նվագել կոչվի:
Եվ Էմման հասկացավ, որ դա պարզապես հրաշալի է:
Բենն ընդամենը կես րոպե նվագեց:
շարունակելի

[cold skin]

-Հաճելի է հնչում,-ասաց նա՝ նայելով Էմմային:
-Իսկ իմ կարծիքով դու հրաշալի ես նվագում,-ասաց Էմման:
-Ես ամենևին ինձ նկատի չունեմ,-ասաց Բենը: -Խոսքս դաշնամուրի մասին է, չնայած այդքան փոքր է::
Միջին տարիքի մի վաճառող մոտեցավ նրանց:
-Ողջո՛ւյն,-ասաց նա:
-Ողջո՛ւյն,-պատասխանեց Բենը:-Հոյակապ դաշնամուր է:
-Այո՛, շատերին է դուր գալիս,-ասաց վաճառողը:-Այս դաշնամուրը հրաշալի է հատկապես բնակարաններում դնելու համար: Եվ բավականին շատ էլ վաճառում ենք:
-Որքա՞ն է գինը,- հարցրեց Բենը:
-249 ու 50,- ասաց վաճառողը:- Կարող եք, իհարկե, և մաս-մաս վճարել:
-Որտե՞ղ են պատրաստում,-հարցրեց Բենը:
-Ստույգ չգիտեմ: Կարծեմ Ֆիլադելֆիայում: Կարող եմ պարզել:
-Մի անհանգստացեք, ասաց Բենը:-Դուք նվագո՞ւմ եք:
-Ո՛չ նվագել չգիտեմ:
Վաճառողը նկատեց, որ Բենը ցանկություն ունի մի քիչ էլ նվագելու:
-Խնդրե՛մ, դուք կարող եք էլի նվագել, -ասաց նա:
-Ես նվագել չգիտեմ:
-Ես լսում էի, երբ դուք նվագում էիք:
-Մի՞թե դա նվագել է: Ես ոչ մի ձայնանիշ չգիտեմ:
-Ինձ համար հաճելի էր լսել,- ասաց վաճառողը:
-Իձ համար էլ,- ասաց Էմման:-Որքա՞ն պետք է մուծել առաջին անգամ:
-Մոտ 40-50 դոլար:Դե, խնդրեմ,- դարձավ նա Բենին,- մի բան էլ նվագեք: Ես ուզում եմ լսել ձեզ:
-Եթե սա մի հարմարավետ սենյակում լիներ,- ասաց Բենը,- կարող էի ժամերով նստել դաշնամուրի առջև:
-Էլի,մի քիչ էլ նվագեք, ոչ ոք չի առարկի,- փոձեց համոզել վաճառողը:
Նա մոտեցրեց աթոռը, և Բենը նստեց ու սկսեց անել այն, ինչը, նրա բառերով ասած, դժվար թե նվագել կոչվեր: Մի քանի վայրկյան նվագելու ինչ-որ փորձեր արեց, այնուհետև երեժշտությա նման մի բան գտավ և նվագեց մոտ 2 րոպե: վերջացնելու վրա էր, երբ երաժշտությունն ավելի մեղմ ու թախծալի դարձավ, և բենն ավելի ու ավելի հմայվեց դաշնամուրով: Նվագելու ժամանակ նա վաճառողի հետ խոսում էր դաշնամուրի մասին: Հետո դադարեց նվագել ու ոտքի կանգնեց:
-Երանի կարողանայի գնել,- ասաց նա:- Շնորհակալություն:
-Խնդրե՛մ,- ասաց վաճառողը:
Նրանք երկուսով դուրս եկան խանութից: Փողոցում Էմման ասաց.
-Իսկ ես ոչինչ չգիտեի…
-Ինչի՞ մասին,- հարցրեց Բենը:
-Քո մասին:
-Իսկ ի՞նչ չգիտեիր:
-Դե … որ դու այդպիսին ես:
-իմ նախաճաշելու ժամն է,- ասաց Բենը:- Երեկոները ես միշտ մտածում եմ այն մասին, թե որքան լավ կլիներ, եթե դաշնամուր ունենայի:
Նրանք մտան մի փոքրիկ ռեստորան, նստեցին վաճառասեղանի մոտ և բուտերբրոդներ ու սուրճ պատվիրեցին:
-Որտե՞ղ ես նվագել սովորել,- հարցրեց Էմման:
-Երբեք էլ չեմ սովորել,- ասաց Բենը:- Որտեղ որ դաշնամուր եմ տեսնում, փորձում եմ նվագել: Նույնն ՝ի անում, երբ դեռ պատանի էի: Այ թե ինչ բանէ փող չունենալը:
Նա նայեց Էմմային ու ժպտաց այնպես, ինչպես ժպտում էր դաշնամուրի մոտ կանգնած՝ ստեղնաշարին նայելիս: Էմման անչափ շոյված զգաց իրեն:
-Երբ մարդ փող չուի,- ասաց Բենը,- զրկվում է շատ ու շատ բաներից, որոնք ունենալու իրավունքն ունի:
-Այո՛, իսկապես այդպես է ,- ասաց Էմման:
-Մի կողմից,- ասաց Բենը,- դա լավ է, բայց մյուս կողմից էլ այնքան էլ լավ չի: Իրականում նույնիսկ ահավոր է:
Նա նորից նայեց Էմմային, ինչպես նախորդ անգամ, և Էմման ժպտաց նրան այնպես, ինչպես Բենն էր ժպտում իրեն:
Էմման հասկացավ, որ այդ ամենը սերտ կապ ուներ դաշնամուրի հետ: Բենը կարող էր ժամերով նստել դաշնամուրի առջև: Եվ Էմման դարձյալ անչափ շոյված զգաց իրեն:
Նրանք դուրս եկան ռեստորանից, ոտքով անցան երկու թաղամաս և հասան հանրախանութ, որտեղ աշխատում էր Էմման:
-Դե, առա՛յժմ,- ասաց Բենը:
-Ցտեսությո՛ւն, Բե՛ն:
Բենը իջավ փողոց, իսկ Էմման մտավ հանրախանութ: Աղջիկը համոզված էր, որ, այսպես, ինչ-որ մի օր Բենը դաշնամուր կունենա, ինչպես նաև՝ մնացած այն ամենը, ինչ այդքան ցանկանում է:

Վերջ

[Էլիզե]

Շատ եմ սիրում կարդալ Սարոյանի գործերը... անչափ շատ... շատ, շատ ու էլի շաաաաաաատ... Ամենասիրած գործս "Մաղադանոսի այգին" պատմվածքն ա... անգամ եթե ես կարդում եմ Սարոյանի գրքերը անգլերենով, ինձ մոտ այն տպավորությունն ա, որ ես դրանք հայերեն եմ կարդում...

[Chilly]

Ժողովուրդ, շատ եմ ուզում Սարոյանին անգլերեն կարդալ, բայց գրքերը ոչ մի կերպ չեմ կարողանում գտնել: Եթե ունեք կամ գիտեք որտեղից կարելի է քաշել - ասեք էլի...

[Անտիգոնե]

"Էյ, ով կա այդտեղ"
(հատվածներ)

Աղջիկ- Կարծում ես ավելի բախտավո՞ր կլինես, եթե ես քեզ հետ լինեմ:
Տղա- Իհարկե: Մի՞թե լավ բան է անվերջ թրևել փողոցներում և սրան-նրան մտիկ տալ: Մարդ պետք է միշտ մեկին ունենա իր կողքին, թե ձմռանը, երբ ցուրտ է, թե գարնանը, երբ հաճելի եղանակ է, թե ամռանը, երբ շոգ է և կարելի է լողանալ: Մարդ պետք է բոլոր ժամանակներում` անձրևին, ձյունին և ամեն տեսակ եղանակին միշտ մեկին ունենա իր կողքին, որ նրա հետ միասին քայլի մինչև գերեզման: Եվ պետք է ունենալ լավ մարդուն: Մեկին, որ իմանալով հանդերձ, որ դու վատն ես, այնուամենայնիվ սիրում է քեզ: Ես գիտեմ, որ ես վատն եմ, բայց ինչ կարող եմ անել: Եթե դու ինձ հետ գաս, ես կլինեմ աշխարհի ամենաերջանիկ մարդը: Ես կդադարեմ այլևս վատ մարդ լինելուց…
…Աղջիկ – Վախենու՞մ ես:
Տղա – Իհարկե վախենում եմ: Ոչինչ այնքան չի վախեցնում մարդուն, որքան չիմանալը, թե ինչ է սպասում իրեն: Կարելի է վիճել մարդկանց հետ, որոնք հիմար չեն, բայց անմտություն է վիճել հիմարների հետ: Նրանք անվերջ իրենցն են պնդում և ոչ մի բան չեն ուզում հասկանալ: Ինձ այստեղից դուրս հանիր…
…Տղա – Սպասիր:
Աղջիկ – Ինչ կա:
Տղա – Տուր ձեռքդ: Մահու չափ վախենում եմ:
Աղջիկ – Ես նույնպես:
Տղա – Վախենում եմ, որ ոչ ոք այլևս չի հայտնվելու Աստծո կողմից մոռացված ավերակ այս քաղաքում և չի գտնելու քեզ: Վախենում եմ, որ դու կվարժվես շրջապատիդ, և կհաշտվես ամեն բանի հետ: Վախենում եմ, որ այլևս երբեք չես ընկնի Սան-Ֆրանցիսկո և չես հարկադրի, որ մարդիկ շուռ գալով նայեն քեզ…
…Էյ, ով կա այդտեղ: Էյ, ով կա այդտեղ: Էյ, ով կա այդտեղ: Գոնե մեկնումեկը:

[Անտիգոնե]

ՔՈ ԿՅԱՆՔԻ ԺԱՄԵՐԸ
(նախաբան)

Կյանքիդ ժամերն ապրիր այնպես, որ այդ քաղցր ժամերին ոչ քեզ, ոչ էլ կողքիդ ապրողին չդիպչեն ապականությունն ու մահը: Ամենուրեք փնտրիր բարին ու հենց հայտնաբերես, հանիր լույս աշխարհ իր թաքստոցից, թող բարությունը լինի անկաշկանդ ու չամաչի ինքն իրենից: Աչքի լույսի պես պահիր, փայփայիր մարդկայնության ամենաչնչին նշույլներն անգամ, քանի որ դա է ընդդիմանում մահվանը, թեև անցավոր է: Ամեն ինչի մեջ գտիր լուսավորը, այն, ինչ չի կարող արատավորվել: Եթե մեկնումեկի սրտում առաքինությունը պահ է մտել ահով ու կսկիծով` արար աշխարհի ծաղր ու ծանակից մազապուրծ եղած, քաջալերիր նրան: Մի խաբվիր արտաքին տպավորությամբ, որովհետև դա վայել չէ պայծառատես աչք ու բարի սիրտ ունեցողին: Ոչ մեկին մի ենթարկվիր, բայց և ոչ մեկին էլ քեզ մի ենթարկիր: Հիշիր, որ ամեն մարդ քո նմանակն է: Ամեն մեկի մեղքը նաև քո մեղքն է, և բոլոր անմեղներն իրենց անմեղությունը կիսում են քեզ հետ: Արհամարիր չարիքն ու անազնվությունը, բայց ոչ չար ու անազնիվ մարդկանց. Հասկացիր սա: Մի ամաչիր բարի ու քնքուշ լինել, բայց հենց որ կյանքիդ որևէ ժամին վրա հասնի սպանություն գործելու պահը, գործիր այդ սպանությունն ու մի զղջա: Կյանքիդ ժամերն ապրիր այնպես, որ քեզ բաժին ընկած ժամերին չավելացնես աշխարհի վիշտն ու տառապանքը, այլ ժպիտով ընդունես նրա անսահման լույսն ու խորհուրդը: