Ով ենք մենք իրականում

[dvgray]

գրառման , որոշ մասով համամիտ եմ քո հետ, որոշ մասով չէ...
Ընդհանրապես, Ծայրահեղությունները սխալ են , ու չարժե թքած ունենալ ուրիշների մտքերի վրա, հատկապ ես եթե դա գիտությանն ու մշակույթինա վերաբերվում... դե եթե ուրիշ բան չլինի էլ գոնե ,նրա համար, որ էդ ուրիշների մեջ մի մեծ մասը կարողա հայազգի լինի... էդ կատակ էր իհարկե...
բայց և այնպես սեփական գիտության հանդեպ նման կարծիքն էլ սխալա...

Ուզու՞մ ես էս քո գրած սերիան ես էլ շարունակեմ: Ուրեմն սենց: Օրինակ խոշոր տնտեսագետ է, աշխարհի խոշորագույն համալսարաններից տնօրեններից մեկը… Խոշոր սիսեմչիկ, աշխարհի գերժամանակակից հայուեյներից մեկի կոմունիկացիոն կառույցների նախագծողը… ու սենց լիքը:
Իսկ Հայստանի՞ց… Աշխատել եմ 95 թվին մի ռազմական պրոեկտի վրա, որը իրականացվելուց հետո Հայաստանի դարձավ այդ զենքին տիրապետող 4 պետությունների մեկը ՝ ԱՄՆ, Ռուսաստան, Ֆրանսիա : Բայց հետո՞… հետո եկան ու չերեզ ռուսական ԿԳԲ փակին գնացին: Սա որպես պատմություն
Իսկ Վիկտր Համբարձումյանին համոզված եղիր որ հիշում եմ: Ու ոչ միայն իրա՞ն:
Դու լավ չհասկացար, թե ես ինչի մասին եմ ասում: Խոսքը
"Ով ենք մենք իրականում"-ի մասին ա:

Մենք դրսում ինչ-որ ենք, դա մեր պոտենցիալն ա , ու ուրիշի շկոլան: Անգամ եթե մենք ենք ղեկավարում էտ շկոլան: Ուզես թե չուզես, գոռաս թե խնդրես, մեկ ա Այվազովսկին ռուս ծովանկարիչ ա: Հայազգի /պոտենցիալ/, բայց ռուս /սրվեստ կամ գիտություն/ ծովանկարիչ:
Ու ես էլ դու էլ նույնն ենք ասում: Որ փոխանակ մեր պոտենցիալիս թեկուզ զուտ նյաութական առումով միլիաններ ու ավելի մեծ թվեր քամենք, կաֆե ու չալաղաջանոց ենք սարքում:
Իսկ պետք է սկսել ուրիշ ուղղությամբ: Ասենք սկզբի համար քաղաքում ժամանակակից զուգարանների մասայական շինարարությունից:
Դժվար ա հենց սենց բաները կարգավորել: Սա կուլտուրան ա: Որից հետո միայն կարող են գիտնական շկոլաներ ի հայտ գալ:

Ազիզ ջան մի հատ առաջարկ ունեմ քեզ, խնդրում եմ էլի ուղակի... փալաս փուլուսդ էս թեմայից հավաքի գնա կամ զվարճալիքների կամ քաղաքականության կամ էլ գերզարգացած տաղանդների համար հատուկ բացված դպրոց....

Այ սրա մասին եմ ասում, որ զուգարաններից ա պետք սկսել:
Վռոդի նորմալ մարդ ես, բայց մեկ էլ տեսար , մի հատ են ձև էս պռապուսկատ անում, որ մնում ա մենակ ասել, արա, խի ես քեզ էս ձև գռեհիկ պահում : Դեմտ կին ա կանգնած: Սրանից մի երկու վայրկյան առաջ Վիկտոր Համբարձումայանից էիր չէ՞ խոսում: Քանի՞ կապեկի արժեք ունի էսքանից հետո քո էտ "մտորումները":
Քո նշած կամ չնշած գիտնականները առաջին հերթին կուլտուրա են ունեցել… հետո նոր մնացածը

[Արիս]

Այ սրա մասին եմ ասում, որ զուգարաններից ա պետք սկսել:
Վռոդի նորմալ մարդ ես, բայց մեկ էլ տեսար , մի հատ են ձև էս պռապուսկատ անում, որ մնում ա մենակ ասել, արա, խի ես քեզ էս ձև գռեհիկ պահում : Դեմտ կին ա կանգնած: Սրանից մի երկու վայրկյան առաջ Վիկտոր Համբարձումայանից էիր չէ՞ խոսում: Քանի՞ կապեկի արժեք ունի էսքանից հետո քո էտ "մտորումները":
Քո նշած կամ չնշած գիտնականները առաջին հերթին կուլտուրա են ունեցել… հետո նոր մնացածը

Ախպեր, էդ Կնոջ խոսելաձևի ու կանացիության հետ պատիվ ունեցել եմ առնչվեմ, ու գնահատեմ... ինչ վերաբերվումա կուլտուրային... պրոստո բեր չասեմ. լավ ? իսկ պրապուսկատների համար, մի քիչ երկար մտածի թե ում հասցեագրես... խլքը գլխին մարդու տպավորություն ես թողնում, ավելորդ չարժե երկարացնենք, ես ես գիտեմ ինչ եմ գրել ու ինչի համար եմ գրել, կարծում եմ դու էլ, մի փոքր մտածես,ինձ կհասկանաս...

[Ambrosine]

Լուրջ ես ասու՞մ
Դու սկի գաղափար ունե՞ս թե ինչ ասել է գիտնական ու գիտություն:
Կյանքումտ գոնե մի հատ գիտնական տեսե՞լ ես: Գիտնականը - դա համալսարանի 2000 դոլարով պաշտպանածները չի, ոչ էլ ընտեղ գրդոն անող դասախոսական անձնակազմն է:
Ասում ես թքած ունե՞մ: Թքի , թքի… Մենակ քարանձավում բռոնիա անելն էլ չմոռանաս

Եթե գիտես գիտություն ասածը դա զոռբայության հետ ինչ որ կապ ունի, ապա կարաս Հայաստանի Գիտությունների Ակադեմիայի համար քեզ պատրաստես: Շատ համապատասխան կադր կլինես:
Աշխարհը լավագույն դեպքում խնդում ա մեր "գիտության" վրա: եթե իհարկե իրան նեղություն տա էտ հերունիական մշակումները բացի ու կարդա: Հերիք չի՞: Ժամանակը չի՞ խելքի գանք:

Հա, թքած ունեմ, ես շատ մեծ լրջությամբ չեմ ընդունում օտարների աշխատությունները մեր մասին. դրանք շատ հաճախ գրում են այն, ինչ իրենց է ձեռնտու:
դե նկատի չունեի, որ բոլոր գիտնականների վրա, խոսքը այն գիտնականների կարծիքների, աշխատությունների մասին է, որ վերաբերում են հատկապես մեր ծագմանը

Ավելացվել է 2 րոպե անց

Ազիզ ջան մի հատ առաջարկ ունեմ քեզ, խնդրում եմ էլի ուղակի... փալաս փուլուսդ էս թեմայից հավաքի գնա կամ զվարճալիքների կամ քաղաքականության կամ էլ գերզարգացած տաղանդների համար հատուկ բացված դպրոց....

Բայց ինչի սենց? ինքը քեզ վիրավորեց?
իրա գիտելիքները հաստատ բավարարում են, որ ինքը ցանկացած թեմայում էլ բանավիճի

[Արիս]

Բայց ինչի սենց? ինքը քեզ վիրավորեց?
իրա գիտելիքները հաստատ բավարարում են, որ ինքը ցանկացած թեմայում էլ բանավիճի

Իրա բռնած դիրքորոշումն Հերունու ու Հերունու անվան մասին ու գրառումը... եթե կարդացել ես... իսկ իրա գիտելիքներն ինձ չեն հետաքրքրում...

[dvgray]

Հա, թքած ունեմ, ես շատ մեծ լրջությամբ չեմ ընդունում օտարների աշխատությունները մեր մասին. դրանք շատ հաճախ գրում են այն, ինչ իրենց է ձեռնտու:

Թքած ունես, թքած ունեցի…
Իսկ որ գրում են ինչ ձեռնատու՞ է…

Իսկ ի՞նչ ես կարդացել, որ գիտնականի աշխատությունները ու ուսունմնասիրությունները /ոչ հիպոթեզները, այլ փաստարկված ուսումնասիրությունները / որ կարողանում ես բարձրաձայն տենց կարծիք ասել:

դե նկատի չունեի, որ բոլոր գիտնականների վրա, խոսքը այն գիտնականների կարծիքների, աշխատությունների մասին է, որ վերաբերում են հատկապես մեր ծագմանը

Օրինակ ասենք Պիատրովսկու ու իրա Ուրարտուի վրա… Թքած ունե՞ս, թե՞ չունես

[Ambrosine]

Օրինակ ասենք Պիատրովսկու ու իրա Ուրարտուի վրա… Թքած ունե՞ս, թե՞ չունես

դե որ ասեմ... ասենք թե թքած չունեմ, բայց փաստ ա, որ հիմա ուրարտական նմուշները մոտ 500-1000 /եթե չեմ սխալվում/ պահվում են էրմիտաժում, այնինչ պետք է պահվեին Հայաստանի պատմության թանգարանում: Ինչ օգուտ այդ դեպքում նրա արածից? թող մեզնով հետաքրքրվող գիտնականները /քո նշած ոչ 2000 դոլարանոց/ ուղղակի գային Հայաստան, այլ ոչ թե մեր մասին իմանալու համար մեկնեին նաև Ռուսաստան կամ մի որևէ այլ երկիր
ես անթրոպոլոգիայի մեջ չեմ խորացել. ասածս էն ա, որ եթե իմ առջև դրվեն հայկական ու օտար աղբյուրներ, աշխատություններ, ես հավատ կընծայեմ հայկականին

[Ambrosine]

Իրա բռնած դիրքորոշումն Հերունու ու Հերունու անվան մասին ու գրառումը... եթե կարդացել ես... իսկ իրա գիտելիքներն ինձ չեն հետաքրքրում...

բայց ինքը կարծիքի իրավունք ունի չէ?

[Գալաթեա]

Ազիզ ջան մի հատ առաջարկ ունեմ քեզ, խնդրում եմ էլի ուղակի... փալաս փուլուսդ էս թեմայից հավաքի գնա կամ զվարճալիքների կամ քաղաքականության կամ էլ գերզարգացած տաղանդների համար հատուկ բացված դպրոց....

Ազիզ ջան, ես իմ փալաս փուլուսը լույսին գերազանցող արագությամբ կհավաքեմ էս թեմայից այն բանից հետո միայն, երբ նույնը դու անես:

Ախպեր, էդ Կնոջ խոսելաձևի ու կանացիության հետ պատիվ ունեցել եմ առնչվեմ, ու գնահատեմ... ինչ վերաբերվումա կուլտուրային... պրոստո բեր չասեմ. լավ ? իսկ պրապուսկատների համար, մի քիչ երկար մտածի թե ում հասցեագրես... խլքը գլխին մարդու տպավորություն ես թողնում, ավելորդ չարժե երկարացնենք, ես ես գիտեմ ինչ եմ գրել ու ինչի համար եմ գրել, կարծում եմ դու էլ, մի փոքր մտածես,ինձ կհասկանաս...

Հերունու սպառիչ անվան հետ կապված կարող ես հետս համամիտ չլինել մինչև կանաչավուն երանգներ ընդունելը, բայց կանացիությանս ու խոսելաձևիս հարցը քեզ ամենավերջում է վերաբերում:
Ինձ վերաբերող դատողություններդ կարող ես ՓիԷմով ուղարկել` առանց ընդհանուր քննարկման առարկա դարձնելու:

Բավականաչափ պա՞րզ արտահայտվեցի:

[Ռուֆուս]

“Հայոց լեզուն իր զարգացնման նախնական շրջանում, այսինքն բազում հազարամյակների ընթացքում եղել է միակը: Շուրջ բոլորը այլ լեզուներ չկային, որ հնարավոր լիներ նրանցից բառեր փոխ առնել: Այնպես, որ նոր բառերը ստեղծվում էին արդեն գոյություն ունեցող, մատչելի և արդեն օգտագործության մեջ եղածների հիման վրա, որոնք ավելի պարզ հնչողություն ունեին և պարզ հասկացություններ էին արտահայտում: Այսպիսով, լեզվի զարգացումը ընթանում էչ համաձայն “պարզից դեպի բարդը” օրենքով: Զարգացումն ընթանում էր հաջորդականորեն, բառ առ բառ:
Եթե այս ամենը ճիշտ է, ապա մենք կարող ենք թափանցել անցյալը և ստուգաբանել այժմյան բազմաթիվ բառերի բաղկացուցիչ մասերի և նույնիսկ յուրաքանճյուր տառի, այսինքն խոր հնությունից եկող առաջին պարզ հնչյունների իմաստն ու նշանակությունը: Ես փորձեցի այդ անել, և արդյունքը գերազանց եղավ:
Հայոց տառերի նշանակության, իմաստի պարզաբանման հիմնական մեթոդն է` ընտրել որոշ քանակությամբ առավելապես կարճ /այսինքն հին/ բառեր, որոնք պարունակում են տվյալ տառը և գտնել այդ բառերի մեջ գոյություն ունեցող նմանությունը, այսինքն, տվյալ տառի նշանակությունը:
Թույլ տվեք այստեղ բերել այդ մեթոդի կիրառման մի օրինակ “ձ” տառի համար: Ընտրենք այդ տառը պարունակող բառերի խումբ.
1. Ձի
2. Ձու
3. Ձայն
4. Ձող
5. Ձուկ
6. Ձեռք
7. Ձոր
8. Օձ
9. Ձգել
10. Ձոն
11. Ձագար
12. Տանձ
13. Ընձուղտ
14. Սանձ
15. Բարձր
Ինչ ընդհանուր, հիմնական որակ կամ իմաստ/նմանություն/ ունեն այս բառերը: Ինչումն է նրանց գլխավոր նմանությունը?”

Միգուցե ես դաուն եմ կամ մտավոր հետամնաց, բայց ոչ մի ընդհանուր, հիմնական որակ կամ իմաստ/նմանություն/ չեմ գտնում այս բառերի մեջ: Որ խնդրեմ ինձ կասեք, որն է այս բառերի գլխավոր նմանությունը?

Մյուս քոմենթները կգրեմ պատասխանը ստանալուց հետո:

[Արիացի]

Տրիբունը ուղղակի ուզում է, որ հիմք չընդունես միայն Հերունուն, էս առումով համամիտ եմ իր հետ. պետք չէ մեկին կուրորեն հավատալ, միշտ անհրաժեշտ է հակառակ բևեռն էլ ուսումնասիրել: Ես միայն ԴԵՄ եմ, որ հավատանք օտար աղբյուրներին կամ արդի աշխատություններին: Ինչի մեր գիտնականները պակաս են, որ ես լսեմ ինչ-որ էրվինի կարծիք?

Քույր ջան, ախր տարօրինակն էլ հենց այն է, որ ես ոչ միայն Հերունուն, ես ընդհանրապես ոչ մեկին առանձին երբեք հիմք չեմ ընդունում: Եթե նկատել ես, ես շատ քիչ մեջբերումներ եմ անում Հերունուց ու այս թեմայում իմ ամենաառաջին գրառման մեջ գրել եմ, որ միայն Հերունին չէ, որ զբաղվում է այս հարցերով: Կան շատ այլ գիտնականներ, որոնց աշխատանքները արժանի են ուսումնասիրության: Հայ ազգի ծագման մասին շատ մեծ հետազոտություններ է կատարել, օրինակ մեծն Ղևոնդ Ալիշանը: Ես շատ ուրախ եմ, որ դու առաջին հերթին ուշադրություն ես դարձնում հայ գիտնականներին: Դա քո առավելությունն է և եթե հետաքրքրված ես կարող եմ նույնիսկ մի փոքր օգնել գրականության հարցում: Օրինակ շատ լավ գիրք է Լևոն Միրիջանյանի "Истоки армянской поезии" գիրքը, կամ օրինակ Անժելա Տերյանի հոդվածները: Վերջերս էլ մի գիրք էլի հանդիպեցի "Հայաստանը մ.թ.ա. 3-րդ հազարամյակում": Շատ հաջողված գիրք էր:
Ինչ վերաբերում է Հերունուն, ապա ես միայն խնդրել եմ այս ֆորումի որոշ անդամների գոնե մի քիչ հարգանք ունենալ այդ մարդու հանդեպ, գոնե հաշվի առնելով նրա տարիքը, դեռ չեմ խոսում նրա արած գործերի մասին (նույնիսկ եթե հաշվի չառնենք նրա այդքան աղմուկ հանած գիրքը, նա շատ մեծ գործեր է արել Հայաստանի համար ու դեռ անում է): Ես ընդամենը խնդրում եմ, որ այնքան կուլտուրա ունենանք, որ հարգենք մեծերին:

Իսկ եթե խոսքը գնում է Քարահունջի մասին, ապա այստեղ մենք կարող ենք, որպես աղբյուր նշել միայն Հերունուն, քանի որ միայն նա է հանձն առել հետազոտելու ու ուսումնասիրելու այդ մոնումենտը: Եվ դա արել է զուտ ճշգրիտ գիտական մեթոդներով: Այդ պատճառով Քարահունջի մասին խոսելիս միայն նրան կարելի է մեջբերել:
Բայց նաև ուզում եմ ավելացնել, որ Հայաստանում միայն Քարահունջը չէ նման կարգի մոնումենտ: Քարահունջի նման շատ այլ աստղադիտարաններ կան օրինակ Արցախում: Իսկ այս վերջերս էլ նման մի աստղադիտարան գտել են Արևմտյան Հայաստանում, Տավրոսի լեռներում: Իհարկե թուրքերը չեն հասկացել, թե դա ինչի համար է կառուցված (դե ոնց կարային հասկանալ, պետք է դրա համար առնվազն մի քիչ խելք ունենալ), բայց եթե հնարավորություն լինի այդ էլ մենք կբացահայտենք:
Այնպես որ, հետաքրքրվողը միշտ էլ պետքական նյութեր կգտնի:

Ավելացվել է 9 րոպե անց

Լավ անունա...հազիվ թե իրեն ավելի համապատասխան անուն դնեին ծնողները

Իսկ դու ինչպես ես, որոշում քույրիկ ջան, թե անուններից, որն ա լավ, որը վատ? Միթե անունների բացատրությունները գիտես ու դրան ավելացրած էլ այնքան լավ ես ճանաչում Հերունուն, որ տենց կարողանում ես որոշել, թե իրա անունը իրան ինչքան է համապատասխանում?
Եթե ավելի իմաստալից գրառումներ չես կարող կատարել ավելի լավ է չկատարես:

[Արիացի]

Միգուցե ես դաուն եմ կամ մտավոր հետամնաց, բայց ոչ մի ընդհանուր, հիմնական որակ կամ իմաստ/նմանություն/ չեմ գտնում այս բառերի մեջ: Որ խնդրեմ ինձ կասեք, որն է այս բառերի գլխավոր նմանությունը?

Եղբայր իմ կարծիքով դա բնական է, որ դու ոչ մի նմանություն չես տեսնում այս բառերի մեջ: Ես նույնիսկ չեի էլ մտածում, որ դու կարող ա գոնե մի փոքր նմանություն գտնես: Բայց այս բառերի ընդհանրությունն այն է, որ դրանք բոլորն էլ ունեն մի ընդհանուր հատկություն` ձգվածություն:

[Ambrosine]

կարծիք ունենալ , բոլորն էլ կարան, բայց ոչ մեկը իրավունք չունի ինչ որ մեկի անունի վրով կայֆ բռնի...

էլի սկսենք? կարծում էի` հարցը փակված ա: եթե տենց վերցնենք, դու էլ իրավունք չունեիր իրան վիրավորելու, չէ?

Եղբայր իմ կարծիքով դա բնական է, որ դու ոչ մի նմանություն չես տեսնում այս բառերի մեջ: Ես նույնիսկ չեի էլ մտածում, որ դու կարող ա գոնե մի փոքր նմանություն գտնես: Բայց այս բառերի ընդհանրությունն այն է, որ դրանք բոլորն էլ ունեն մի ընդհանուր հատկություն` ձգվածություն:

ձգվածություն? դա որն ա?

[Արիացի]

Իսկ ինչի՞տ է պետք, որ մենք դեպի Եվրոպա կատաևենք մշակույթային էքսպանիսիա, առավել ևս որ մենք դրա համար չունենք ոչ մի հիմք, հաշվի առնելով գոնե են, որ մշակությային էքսպանսիայի համար քաղաքական էքսպանիսիա է առաջին հերթին պահանջվում: Սա առաջինը:

Իսկ թե մենք ինչ կարող ենք արտահանել Եվրոպա, սա դրանից հետո արդեն երկրորդական է:
Օրինակ, եթե ասենք մենք կարողանանք Եվրոպան քաղաքականորեն գրավել , ապա կարող ենք օրինակ եվրոպացիներին ստիպել կատարել "Կարմիր խնձորի" ադաթակարգը : Մինչև էտ հարսանեական գիշերը բոլորին /խոսքս կանանց մասին է/ ստիպելով փինել-վերականգնել կուսաթաղանթը:

Ընկեր ջան, բայց քեզ ով ասաց, որ ես ուզում եմ դեպի եվրոպա էքսպանսիա կատարենք ու դա ինչ կապ ունի իմ գրածի հետ ընդհանրապես: Իսկ հիմք ունենք թե չունենք, դա արդեն իմացողը կիմանա ու հիմքեր կստեղծի, իսկ չիմացողը տենց էլ միշտ կասի հիմքեր չկան ու վերջ: Ու դրա համար, ինչպես Աստղը նշեց վերևում, արի ավելի լավ է գործ անենք:

Իսկ բերած օրինակդ էլ չհասկացա ինչ կապ ունի ընդհանրապես մեր մշակույթի հետ:

[Արիացի]

ձգվածություն? դա որն ա?

Ձգվածությունը դա ձգվածությունն է: Եթե ասում եմ, որ մի բան օժված է ձգվածությամբ, ապա դա նշանակում է, որ այն ձգված է, ուրիշ ձև չեմ կարա ասեմ դա, որն ա:
Խոսքը հետևյալ բառերի մասին էր`
1. Ձի
2. Ձու
3. Ձայն
4. Ձող
5. Ձուկ
6. Ձեռք
7. Ձոր
8. Օձ
9. Ձգել
10. Ձոն
11. Ձագար
12. Տանձ
13. Ընձուղտ
14. Սանձ
15. Բարձր

[Ռուֆուս]

Եղբայր իմ կարծիքով դա բնական է, որ դու ոչ մի նմանություն չես տեսնում այս բառերի մեջ: Ես նույնիսկ չեի էլ մտածում, որ դու կարող ա գոնե մի փոքր նմանություն գտնես: Բայց այս բառերի ընդհանրությունն այն է, որ դրանք բոլորն էլ ունեն մի ընդհանուր հատկություն` ձգվածություն:

Վայ, իրոք? Ես էլ գիտեմ միակ նմանությունը ձ տառի առկայությունն է.... Ես էլ գիտեմ լուրջ բան ենք քննարկում… Իսկ կներեք, կլոր ձու չի լինում, իսկ ձոն բառի մեջ ձգվածությունը ինչով է արտահայտվում, իսկ ձայնը կարծեմ մատերիա չի, որ ձգվածություն ունենա, եթե ձին ձգված է, կովը կամ ոչխարը ինչի ձ տառը չեն պարունակում, չէ որ սրանք էլ ունեն նույն ձգվածությունը, ինչ-որ ձին....

Հայոց լեզուն իր զարգացնման նախնական շրջանում, այսինքն բազում հազարամյակների ընթացքում եղել է միակը: Շուրջ բոլորը այլ լեզուներ չկային, որ հնարավոր լիներ նրանցից բառեր փոխ առնել: Այնպես, որ նոր բառերը ստեղծվում էին արդեն գոյություն ունեցող, մատչելի և արդեն օգտագործության մեջ եղածների հիման վրա, որոնք ավելի պարզ հնչողություն ունեին և պարզ հասկացություններ էին արտահայտում: Այսպիսով, լեզվի զարգացումը ընթանում էչ համաձայն “պարզից դեպի բարդը” օրենքով: Զարգացումն ընթանում էր հաջորդականորեն, բառ առ բառ:

Այսինքն ինչ է ուզում ասել բազում հազարամյակներում եղել է միակը.... Այլ ժողովուրդներ ու պետություններ գոյություն չեն ունեցել ու մենակ հայերն են ալամ աշխարհ ռուլիտ արել? Լավ, ենթադրենք մենակ մենք ենք եղել, իսկ մյուս հնդեվրոպական ժողովուրդները ինչի մեր ստեղծած ձ տառով բառերը հետագայում չեն ժառանգել?

Յուրաքանչյուր հնդեվրոպական լեզվի բառապաշարը ստեղծված է մի քանի շերտերից: Ամենահին շերտը կազմում են բուն հնդեվրոպական ծագման բառերը, որոնք հիմնականում վերաբերվում են մարմնի մասերին, հողագործությանը, ընտանի կենդանիներին, թվերին, գյուղատնտեսությանը և այլն: Այնուհետև որոշակի շերտ են կազմում այդ լեզվին պատկանող բնիկ բառերը, որոնք բացակայում են մյուս հնդեվրոպական լեզուներում, այս բառերը ավելի ուշ են ստեղծվել, հնդեվրոպական ցեղերի տարանջատումից հետո: Ու վերջապես գալիս են փոխառությունները ու նորաստեղծ բառերը, որոնք ամենաերիտասարդն են լեզվում: Վերևում բերված օրինակները պատկանում են երկրորդ խմբին, քանի որ եթե պատկանեին առաջին խմբին ապա անպայման իրենց անալոգները կունենային հնդեվրոպական մեկ ուրիշ լեզվում: