Ով ենք մենք իրականում

[Տրիբուն]

Տեղյակ եմ, ապեր Առաջին անգամ իմացա Ձեր կողմից բավականին հարգված թերթում կարդալուց, ուղղակի ափսոս, որ թերթում հոդվածագիրը ավելի շատ տուրք էր տվել "ինտերնետային քոփի-փաստերին", այլ ոչ թե իր ժողովրդի իրական պատմությունը ներկայացնելուն

Հա էլի Լիոն ջան: Մի, կամ մի քանի ախմախ ավստրիացի գիտնականը իրա ռադարներով-բանով, ինստիտուտով, հնեաբաններով, քանի՞ գլխանի են, որ Լիոնի հաքսոսների սեմիտ սարքեն:

Մի հատ էն հաքսոսների մասին գրածդ, 60 թե 70 հատորանոց գլուծգործոցիդ, թագմանի գերմաներեն, կամ հին եգիպտերեն (ես ոնց հասկացել եմ, դու եգիպատական հիերոգլիֆներին էլ ես ծանոթ ու լավ կարդում գրում ես հին եգիպտերեն) ու ուղարկրի էտ սութի «գիտնականներին»:

Արշավախմբի ղեկավար Իրեն Մյուլլերի մատուցմամբ` իրենց գլխավոր խնդիրն է պարզել, թե ինչ տարածք է զբաղեցրել հնագույն քաղաքը: Քոչվոր սեմիտները` հիքսոսները (սա կոպտագույն սխալ է, "հաքսոսները" չեն եղել սեմիտներ - L), Ասիայից (Հայկական լեռնաշխարհից - L) գաղթել են մ.թ.ա. 3,6 հազար տարի առաջ (անհասկանալի թիվ է, իրադարձությունը տեղի է ունեցել մ.թ.ա. 1710 թ-ին - L) եւ գրավել Եգիպտոսը:

Կարաս մենակ էս մի տողը թարգմանես ու ուղարկես, ու համոզված եմ, ավստրիացիները իրենց բոլորս սխալները կուղղեն: Կարող ա մի հատ էլ ներողություն խնդրեն կոպտագույն սխալի համար:

[Lion]

Եթե նկատել ես, նույն այդ գիտնականները հաքսոսների սեմիտ լինել կամ չլինելու հարցը չեն քննարկել: Իր հերթին այս հարցում գերմանացի խոշորագույն մասնագետներից մեկը, Վ. Հելկը, դեռևս 1980-ականների սկզբներից միանշանակորեն պնդում էր, որ հաքսոսները սեմիտներ չեն եղել: Դրանից հետո կուտակվել են նորանոր փաստեր, որոնք ժխտում են սեմիտականության տարբերակը...

[Խաչիկ-Ապեր]

Բնական ու հասկանալի եմ համարում, որ 70-ամյա աթեիստական սովետականացումից և ավելի քան 5000-ամյա սեմիտականացումից հետո մեզանում ավելի մեծ թիվ են կազմում ռադարներով-բաներով, հնէաբաններով ու ինստիտուտներով հիացածներն ու նրանց մատից ծծած «գիտական» ենթադրություններին հավատացողները, քան իրենց ինտուիցիային ու սրտի խորքից հնչող ձայնին ականջալուր եղողները:
Նեղոսի հովտում հաստատված արիական ռասայի մի ճյուղի հավատալիքների ու գաղափարաբանության նյութապաշտական-օգտապաշտական շեղումները չէին կարող աննկատ մնալ արիական ռասայի բունը հանդիսացող հայկական լեռնաշխարհի բնիկների համար: Ցավոք, նրանց քրմերն ու արքաներն այն ժամանակ այլ ելք չգտան վտանգավոր միտումը կանխելու համար, քան այն ժամանակվա տեխնիկայի վերջին խոսք համարվող մարտակառքերն ու նորագույն պղնձակուռ զենքերն էին: Իսկ ցանկացած դրական արդյունք, որը ձեռք է բերվում բռնության միջոցով, չի կարող հարատև լինել, քանի որ խախտում է Աստծո հիմնական Օրենքը, որը հիմնվում է Սիրո և սրտի ձայնին ապավինելու վրա: Ուստի և հաքսոսների այդ պատմական առաքելությունը տևեց ընդամենը մեկ ու կես դար, իսկ շեղման հետագա գործընթացները էլ ավելի մեծ չափերի հասան: Պատահական չէ, որ Մովսեսն անդառնալիորեն սեմիտացածներին ստիպված եղավ մատուցել ոչ թե ընդամենը մեկ ոգեղեն պատվիրան, այն է՝ «Ճանաչել զիմաստություն և զխրատ, իմանալ զբանս հանճարոյ», այլ առնվազն 10 խիստ առարկայական ու կենցաղային բնույթի պատվիրաններ, ինչպիսիք են՝ «մի՛ գողանա», «մի՛ սպանիր», «մի՛ շնանա» և այլն:

[Տրիբուն]

Եթե նկատել ես, նույն այդ գիտնականները հաքսոսների սեմիտ լինել կամ չլինելու հարցը չեն քննարկել: Իր հերթին այս հարցում գերմանացի խոշորագույն մասնագետներից մեկը, Վ. Հելկը, դեռևս 1980-ականների սկզբներից միանշանակորեն պնդում էր, որ հաքսոսները սեմիտներ չեն եղել: Դրանից հետո կուտակվել են նորանոր փաստեր, որոնք ժխտում են սեմիտականության տարբերակը...

Ապեր, էտ գիտնականները ընդամնը քաղաքն են հայտանեբել: Իսկ քո դրած հոդվածում հիքսոսների սեմիտականությունը դու մի բառով ժխտել ես: Ու ժխտում վերաբերվում ա ոչ թե նրան որ նրանք սեմիտ չէին, այլ նրան, որ նրանք հայ էին: Նախ սեմիտ չլինել դեռ չի նշանակում հայ լինել:

Երկրորդ, ուզում ա հիքսոսները ուզբեկ եղած լինեն, ներկայումս, բացի քո բազմահատոր գլուխգործոցից, ու նշածդ գիտնականից, որը ընդամենը ժխտում ա հիքսոսների սեմիտ լինելը, մնացած ալամ աշխարհի գիտությունը, էս հարցի շուրջ վիճաբանում ա - սեմիտ էին, թե սեմիտ չէին: Բայց էտ վիճաբանությունների մեջ, ոչ մեկը հիքսոսին կոնկրետ ազգություն չի կպցնում, որովհետև դա աբսուրդ ա: Ոչ էլ «Հ» տառի առաջինը լինելով իրանց հայ կամ հինդու ա անվանում… Մի քանի թագավորի անունները ժամանակակից անունների հետ նմանեցնելով էլ (շատ վիճելի ու ահագին ծիծաղելի Ապոպ-Հակոբի մասին ա հատկապես խոսքը) հայոց առաջնորդ չի սարքում: շ

Բայց, հատռուկ քո համար Լիոն ջան, ես համաձայն եմ որ իրանք հայ լինեն: Գիտես ինչի՞: Դու քեզ ահագին լավ կզգաս, ես օգտակար գործ արած կլինեմ: Պատմագիտությունն էլ դրանից առանձնապես չի տուժի:

[Lion]

որովհետև դա աբսուրդ ա:

Որովհետև դա քաղաքականապես իրենց ձեռք չի տալիս...

[Տրիբուն]

Որովհետև դա քաղաքականապես իրենց ձեռք չի տալիս...

Իսկ էս պատասխանն ավելի աբսուրդային էր, հարգելի եգիպտագետ ջան:

[Խաչիկ-Ապեր]

Ապեր, էտ գիտնականները ընդամնը քաղաքն են հայտանեբել: Իսկ քո դրած հոդվածում հիքսոսների սեմիտականությունը դու մի բառով ժխտել ես: Ու ժխտում վերաբերվում ա ոչ թե նրան որ նրանք սեմիտ չէին, այլ նրան, որ նրանք հայ էին: Նախ սեմիտ չլինել դեռ չի նշանակում հայ լինել:

Երկրորդ, ուզում ա հիքսոսները ուզբեկ եղած լինեն, ներկայումս, բացի քո բազմահատոր գլուխգործոցից, ու նշածդ գիտնականից, որը ընդամենը ժխտում ա հիքսոսների սեմիտ լինելը, մնացած ալամ աշխարհի գիտությունը, էս հարցի շուրջ վիճաբանում ա - սեմիտ էին, թե սեմիտ չէին: Բայց էտ վիճաբանությունների մեջ, ոչ մեկը հիքսոսին կոնկրետ ազգություն չի կպցնում, որովհետև դա աբսուրդ ա: Ոչ էլ «Հ» տառի առաջինը լինելով իրանց հայ կամ հինդու ա անվանում… Մի քանի թագավորի անունները ժամանակակից անունների հետ նմանեցնելով էլ (շատ վիճելի ու ահագին ծիծաղելի Ապոպ-Հակոբի մասին ա հատկապես խոսքը) հայոց առաջնորդ չի սարքում: շ

Բայց, հատռուկ քո համար Լիոն ջան, ես համաձայն եմ որ իրանք հայ լինեն: Գիտես ինչի՞: Դու քեզ ահագին լավ կզգաս, ես օգտակար գործ արած կլինեմ: Պատմագիտությունն էլ դրանից առանձնապես չի տուժի:

Պատմագիտությունն էլ դրանից առանձնապես չի տուժի:

Կներեք, որ նորից ստիպված եմ միջամտել, բայց ո՞ր պատմագիտության մասին է խոսքը: Բացառությամբ մարդկության իրական պատմությանը մարդկանց հաղորդակից դարձնելու մի քանի լրջմիտ պատմաբանների (նաև՝ հայ) հուսահատ ճիգերի, որոնք ընդհանուր առմամբ քանակ չեն կազմում, վերջին մի քանի հարյուրամյակների պատմագիտությունը կամա թե ակամա զբաղված է նրանով, որ «գիտական» պիտակ ունեցող ճշմարտանման լուսաբանումներով հաստատի բիբլիական մշուշապատ կեղծարարության իբր թե ճշմարտացիությունը և, դրանով իսկ, անճանաչելի ու անմատչելի դարձնի մարդկության հինգ ռասաների իրական պատմությունը: Դիպուկ է ասել Հիսուս. «Կնայեք, բայց չեք տեսնի, կլսեք, բայց չեք ընկալի»:

[Տրիբուն]

Կներեք, որ նորից ստիպված եմ միջամտել, բայց ո՞ր պատմագիտության մասին է խոսքը: Բացառությամբ մարդկության իրական պատմությանը մարդկանց հաղորդակից դարձնելու մի քանի լրջմիտ պատմաբանների (նաև՝ հայ) հուսահատ ճիգերի, որոնք ընդհանուր առմամբ քանակ չեն կազմում, վերջին մի քանի հարյուրամյակների պատմագիտությունը կամա թե ակամա զբաղված է նրանով, որ «գիտական» պիտակ ունեցող ճշմարտանման լուսաբանումներով հաստատի բիբլիական մշուշապատ կեղծարարության իբր թե ճշմարտացիությունը և, դրանով իսկ, անճանաչելի ու անմատչելի դարձնի մարդկության հինգ ռասաների իրական պատմությունը: Դիպուկ է ասել Հիսուս. «Կնայեք, բայց չեք տեսնի, կլսեք, բայց չեք ընկալի»:

Խոսում եք բիբլիական մշուշապատ կեղծարարությունից ու ցիտում եք Հիսուսին:

Կներեք, իսկ ինչպե՞ս ստացվեց, որ պատմագիտությամբ զբաղվողների մեծ մասը հանկարծ վերածվեցին կեղծարարների, իսկ իրական պատմությունն ուսումնասիրող լրջամիտները հանկարծ փոքրամասնություն դարձան: Թե՞ իրական պատմություն է կոչվում միայն այն պատմությունը, որը տարածաշրջանում, եթե ոչ աշխարհում, տեղի ունեցած ամեն ինչը պարտադիր հայերին է վերագրում:

Իսկ կոնկրետ այս դեպքում, որևէ պատճառ չունեմ հավատալու հայոց պատմության գիտակից եգիպտագետի վերածված գիտնականին, որը մի քանի հնչյունների տարարտասանությամբ (եթե այդ տարարտասանությունն ընդհանրապես գոյություն ունի, քանի որ մեր եգիտպագետը չի կարող հիմնավորել որ հիքսոսը եգիտպացիները հաքսոս են արտասանել) հիմնավորում է հիքսոսների հայ լինելը: Իսկ մնացած աշխարհի կողմից դա չընդունելը պայմանավորում է մարդկությանն ու բնությանը ահնայտ ինչ-որ քաղաքական գործընթացներով:

Հիքսոսների պատմությունը, գոնե այնքանով որքանով հայտնի է, կապված է Եգիտպոսի հետ, ու նման կատեգորիկ եզրահանգումներ անողը, գոնե մի անգամ պիտի տեսած լինի Նեղոսի արևելյան դելտայում պեղված հիքսոսյան ժամանակաշրջանի ճարտարապետության մնացորդները: Դե էլ չասենք այն մասին, որ պիտի այնտեղ որևէ լուրջ հնեաբանական հետազոտության մասնակից եղած լինի:

Թե չէ, գիտեք ինչ, ես էլ տունը նստած, մի քանի կանխակալ վարկած գլխումս, մի քանի գիրք էլ ձեռքս, մի քանի հնչյուն էս ու էն կողմ անելով, կարող եմ հիքսոսներին սարքել հորվաթ (հորքսոս), հունգար (հունքսոս), հինուխցի (հինքսոս), հուրուգնի և այլն: Էլ չխոսենք այն մասին, որ մինչը հիմա, երևի ինչ-որ էլի անհասկանալի ու անհայտ քաղաքական պատճառներով, գրեթե բոլոր եվրոպացի գիտնականները (որոնք սեմիտ չեն) գտնում են որ հիքսոսների գահակալների անունները զուտ սեմիտական են: Ու մենակ մեր Եգիպտոսը չտեսած եգիպտագետն է Իպոպի-Ապոպին սարքել Հակոբ ու Հակոբն էլ հայտարարել հայկական անուն:

Եթե սա ձեր համար լուրջ պատմագիտություն է, ապա գոնե իմ համար, ու համոզված եմ շատերի համար, լավագույն դեպքում սա կարելի ա անվանել ալտերնատիվ պատմագիտություն, որը իմ սիրած գիտական ֆանտաստիկայի ոլորտի հետ ավելի սերտ կապեր ունի, քանի պատմագիտության հետ:

[Խաչիկ-Ապեր]

Այո, հարգելի Tribun, ոչ միայն քեզ, այլև շատ շատերին է հիմա տարօրինակ թվում, որ մեկը կարող է մեջբերում անել Հիսուսի խոսքերից, բայց «սուրբ գիրքը» համարել հիմնականում զեղծարարություն՝ հատկապես հին կտակարանի մասով, որը բավականին հաճախ վերածվում է պատմագիտական հետազոտության նյութի՝ դրանում առկա խիստ վիճելի դրույթները հաստատագրելու նպատակով: Այնինչ Արարիչն այնքան բարի է, որ մարդկության իրական պատմությունը տեսականորեն հասանելի է դարձրել յուրաքանչյուր առանձին մարդ էակի համար: Իսկ գործնականում՝ մենք բոլորս այն պահում ենք մեր ներսում յոթը փակի տակ, և բանալիներն էլ, դիտմամբ թե միամտաբար, այնուամենայնիվ կորցրել ենք: Իմ համեստ կարծիքով, ավելի շուտ ալտերնատիվ պատմագիտության կարգավիճակ կարելի տալ ժամանակակից «գիտական» պատմագիտությանը, քան թե Գրառող Հրեշտակի անկողմնակալ գրառումներին, որոնք ջանադիր ու անկեղծ ձգտման առկայության դեպքում կարող են հասանելի դառնալ յուրաքանչյուրին: Քրիստոնեության մեջ դա անվանվել է «Կյանքի Գիրք», իսկ էզոթերիկական գրականության մեջ՝ «Ակաշայի քրոնիկներ»: Այդ գրառուների հետ երբևէ առնչված գիտակ մարդիկ ասում են (օրինակ՝ Հիլարիոն Սմերդիսը, Էդգար Քեյսը և ուրիշներ), որ դրանք չափազանց ճշգրիտ են և, բարեբախտաբար, անջնջելի: «Բարեբախտաբար» ասելով նկատի չունեմ միայն մեզ՝ հայերիս, այլ ամբողջ արիական ռասային, որից առանձնացած մի ճյուղն էլ սեմիտներն են:

[Lion]

Կներեք, իսկ ինչպե՞ս ստացվեց, որ պատմագիտությամբ զբաղվողների մեծ մասը հանկարծ վերածվեցին կեղծարարների, իսկ իրական պատմությունն ուսումնասիրող լրջամիտները հանկարծ փոքրամասնություն դարձան:

Տրիբուն ջան, ես եգիպտագետ չեմ, ես այս հարցում ընդամենը կրկնում եմ ուրիշների ասածները` թույլ տալով ինձ ավելացնել իմ կողմից միայն որոշ դետալներ:

[Տրիբուն]

Տրիբուն ջան, ես եգիպտագետ չեմ, ես այս հարցում ընդամենը կրկնում եմ ուրիշների ասածները` թույլ տալով ինձ ավելացնել իմ կողմից միայն որոշ դետալներ:

Լիոն ջան, չե՞ս կարծում, որ ուրիշների գրածների վրա մի քանի դետալ ավելացնելով ռադիկալ եզրագանգումներ անելը էնքան էլ գիտական մոտեցում չի: Հատկապես որ ուրիշ ահագին այլ բաներ գրողներ էլ կան: Հատկապես, որ էտ ուրիշ այլ բաներ գրողների մեջ ահագին լուրջ եգիպտագետներ կան, որոնք տեղում են ամեն ինչ տեսնում ու ուսումնասիրում, ու նույնիսկ եգիպտական հիերոգլիֆները կարդալ գիտեն: Ու խոսքի, էլի սենց լիքը բաներ:

Իսկ դու վերցնում ես մի երկու-երեք գրած, որոնք նախապես հաստատում են քո արդեն ձևավորած վերջնական կարծիքը, ու հայդե - հիքսոսը հայ ա, Հակոբը հայկական անուն ա, Ապոպը հայոց արքայա, Ամարիսը հայոց մայրաքաղաք ա ........... Լիոն ջան, լուրջ չի ապեր: Դու ահագին ուրիշ օգտակար գործ կարաս անես, հսկայական պոտենցիալ ունես, աբնկեղծ եմ ասում:

[Տրիբուն]

Այո, հարգելի Tribun, ոչ միայն քեզ, այլև շատ շատերին է հիմա տարօրինակ թվում, որ մեկը կարող է մեջբերում անել Հիսուսի խոսքերից, բայց «սուրբ գիրքը» համարել հիմնականում զեղծարարություն՝ հատկապես հին կտակարանի մասով, որը բավականին հաճախ վերածվում է պատմագիտական հետազոտության նյութի՝ դրանում առկա խիստ վիճելի դրույթները հաստատագրելու նպատակով: Այնինչ Արարիչն այնքան բարի է, որ մարդկության իրական պատմությունը տեսականորեն հասանելի է դարձրել յուրաքանչյուր առանձին մարդ էակի համար: Իսկ գործնականում՝ մենք բոլորս այն պահում ենք մեր ներսում յոթը փակի տակ, և բանալիներն էլ, դիտմամբ թե միամտաբար, այնուամենայնիվ կորցրել ենք: Իմ համեստ կարծիքով, ավելի շուտ ալտերնատիվ պատմագիտության կարգավիճակ կարելի տալ ժամանակակից «գիտական» պատմագիտությանը, քան թե Գրառող Հրեշտակի անկողմնակալ գրառումներին, որոնք ջանադիր ու անկեղծ ձգտման առկայության դեպքում կարող են հասանելի դառնալ յուրաքանչյուրին: Քրիստոնեության մեջ դա անվանվել է «Կյանքի Գիրք», իսկ էզոթերիկական գրականության մեջ՝ «Ակաշայի քրոնիկներ»: Այդ գրառուների հետ երբևէ առնչված գիտակ մարդիկ ասում են (օրինակ՝ Հիլարիոն Սմերդիսը, Էդգար Քեյսը և ուրիշներ), որ դրանք չափազանց ճշգրիտ են և, բարեբախտաբար, անջնջելի: «Բարեբախտաբար» ասելով նկատի չունեմ միայն մեզ՝ հայերիս, այլ ամբողջ արիական ռասային, որից առանձնացած մի ճյուղն էլ սեմիտներն են:

Շատ հետաքրքիր էր:

Բայց ինչ կապ ուներ իմ գրածի հետ, ու ինչի էր հենց ինձ հասցեագրված, չեմ հասկանում:

[Խաչիկ-Ապեր]

...Բայց ինչ կապ ուներ իմ գրածի հետ, ու ինչի էր հենց ինձ հասցեագրված, չեմ հասկանում:

Հարցն այն է, որ դու չափից դուրս խիստ ու հեգնանքով ես ժխտում Lion-ի բոլոր ինտուիտիվ կռահումները: Մի բացառիր, որ դրանք կարող են և ճշգրիտ լինել, կամ առնվազն շատ մոտ լինել Ճշմարտությանը, նույնիսկ եթե նա եգիպտագետ չէ և երբեք չի եղել Եգիպտոսում: Ստուգելը, ցավոք, այնքան էլ հեշտ չէ, բայց հասանելի է բոլորին: Նաև ինձ ու քեզ:

[Lion]

Լիոն ջան, չե՞ս կարծում, որ ուրիշների գրածների վրա մի քանի դետալ ավելացնելով ռադիկալ եզրագանգումներ անելը էնքան էլ գիտական մոտեցում չի:

Էլի չկպավ, ախպերս Ես եզրահանգումներն էլ եմ կրկնում: Այս երկար տարիների ընթացքում ինձ երբեք չիդադարել հետաքրքրել քեզ նման մտածող մարդկանց հոգեբանությունը ուսումնասիրել: Հասկանում ես, նման մարդիկ զարմանալի կերպով ունակ չեն ընկալելու որևէ մի դրական հայտնագործություն, որը նոր մի դրական երանգ է ավելացնում իրենց ժողովրդի պատմությանը: Այս այս առեղծվածն է, որ ինձ միշտ հետաքրքրում է քեզ նման մտածող մարդկանց հետ զրուցելուց...

[Տրիբուն]

Էլի չկպավ, ախպերս Ես եզրահանգումներն էլ եմ կրկնում: Այս երկար տարիների ընթացքում ինձ երբեք չիդադարել հետաքրքրել քեզ նման մտածող մարդկանց հոգեբանությունը ուսումնասիրել: Հասկանում ես, նման մարդիկ զարմանալի կերպով ունակ չեն ընկալելու որևէ մի դրական հայտնագործություն, որը նոր մի դրական երանգ է ավելացնում իրենց ժողովրդի պատմությանը: Այս այս առեղծվածն է, որ ինձ միշտ հետաքրքրում է քեզ նման մտածող մարդկանց հետ զրուցելուց...

Լիոն ջան, պատմությունն ու հոգեբանությունը տարբեր գիտություններ են, կամ մեկով զբաղվի կամ մյուսով: Հնարավոր է, որ հոգեբանությունը մոտդ ավելի լավ ստացվի:

Եղբայր, ես իմ պատմությանն արհեստականորեն ավելացրածի մեծ ոչ մի դրական բան չեմ տեսնում: Ավելին, տեսնում եմ միայն բացասականը, քանի որ իրենց պատմությանն ավելացնելով զբաղվում են միայն պատմություն չունեցող ժողովուրդները, օրինակ ադրբեջանցիները: Բացարձակ ցանկություն չունեմ ադրբեջանցիությամբ զբաղվելու ու ամեն տեսակի աբսուրդ եզրահանգումները հալած յուղի տեղ ընդունելու, լինեն դրանք քոնը, կամ մեկ ուրիշինը, որին դու կրկնում ես:

Թե չէ, գիտես ինչ կա, ես էլ հայ տնտեսագետ եմ, կարող եմ վաղը հայտարարել, որ Հայաստանում կենսամակարդակը Բելգիայից բարձր է, բոյւջեն էլ ԱՄՆ բյուջեիից մեծ է: Ու դա կարող եմ համարել դրական ավելացում հայ տնտեսագիությանը:

Լիոն ջան, լուրջ գիտությունը տեղափոխել «ազգի պատմությանը դրականն ավելացնելու» ոլորտ, արդեն իսկ հիմնավոր պատճառ է քո գործին լուրջ չվերաբերվելու համար:

Էլի եմ կրկնում, մարդիկ երեսուն-քառասուն տարի անցկացնում են Եգիպտոսում, մի քանի տասնյակ էքսպեդիցիա են անում, խորությամբ ծանոթ են Եգիպտոսի պատմությանը, ու ոչ մեկի մտքով չի անցել հիքսոսին հայ կամ հային մոտ որևէ բան սարքել: Ի՞նչ է, բոլորը սեմիտական դավադրությամ են տառապում, թե՞ հատուկ հայատյաց քաղաքականություն են սովորել իրենց համալսարաներում:

Ապեր, ուզում ես Տիգրան Մեծի բանակը չորս միլիոն սարքի, մենակ Եգիպտոսի պատմությունը թող եգիպտագետներին: Իսկ եթե չես ուզում թողնել, հիքսոսներին հայ սարքի, կարող ես կոնկրետ սասունցի կամ վանեցի հայ սարքել: Բայց ուզում ես հավատա, ուզում ես մի հավատա, քո «խորը» ուսումնասիրություններն այդ դեպքում Հայաստանի մի քանի գրախանութի որևէ անկյունում ծվարած ու անտեսված «գլուխգործոցից» այն կողմ չեն անցնելու: Մեկ էլ մի քանի «հայերը սաղի պապան են» տեսության ջատագովների շնորհակալություններին ես արժանանալու:

Վերջում, մի անգամ էլ, արդեն բոլորով միասին անցել ենք հենց Ակումբում, «ով չի հավատում Լիոնին հայ չի, կամ գոնե լավ հայ չի» ու «ու եթե հայ ես, սաղի նախնին ես» ախմախաբանության միջով: Եթե գիտություն, ապա գիտություն, «հոգեբանություն», «ազգիս պատմությանը դրական ավելացնել», «քո նմանները» բառակապակցություններից աշխատի զերծ մնալ, գոնե քեզ դա չի սազում:

---------- Ավելացվել է՝ 23:04 ---------- Սկզբնական գրառումը՝ 22:47 ----------

Հարցն այն է, որ դու չափից դուրս խիստ ու հեգնանքով ես ժխտում Lion-ի բոլոր ինտուիտիվ կռահումները: Մի բացառիր, որ դրանք կարող են և ճշգրիտ լինել, կամ առնվազն շատ մոտ լինել Ճշմարտությանը, նույնիսկ եթե նա եգիպտագետ չէ և երբեք չի եղել Եգիպտոսում: Ստուգելը, ցավոք, այնքան էլ հեշտ չէ, բայց հասանելի է բոլորին: Նաև ինձ ու քեզ:

Կոնկրետ որտե՞ղ ես չափից դուրս հեգնանք տեսել: Այնտեղ, որտեղ հիքսոս-հաքսոս-հայ բառախաղին չեմ հատացել, թե՞ Ապոպ-Հակոբի-հին հայկական անուն եզրահանգմանը: Ո՞նց դու կվերաբերվես ասենք նրան, որ ուզբեկների մեջ շատ տղամարդիկ կրում են Ազատ անունը: Իսկ եթե մի քանի ուզբեկ «պատմաբաններ» դրա հիման վրա հայտարարեն, որ հայերը գաղթել են Միջին Ասիայի՞ց: Ու ասենք թյուրքալեզու ժողովուրդների տեղաշարժը Ալթայից Մերձավոր Արևելք համարեն արիացիների հորինած ալտերնատիվ պատմությու՞ն: Նկատել ես, որ հենց դրանով էլ զբաղված են թուրքերը: Թուքերը էնդեմիկ անատոլիական ժողովուրդ են, առը քեզ նոր պատմություն: Իսկ որ մի հարյուր տարի հետո, Ղարաքիլիսան հայտարարեն հին թուրքական մայրաքաղա՞ք, անունն էլ լրիվ թուրքական է:

Ես երբեք էլ չեմ բացառում ցանկացած եզրահանգման «հնարավոր է ճիշտ լինելը»: Բայցև չեմ ընդունում «հենց այպես է որ կա» եզրահանգումները, հատկապես այն մարդկանց կողմից, որոնք դրա իրավունքը չունեն, քանի որ նման եզրահանգման իրավունք իրենց չեն տալիս նույնիսկ նրանք, ովքեր տարիներով զբաղվել են հենց այդ հիմնախնդրով:

Ու վերջին հաշվով, պարտադիր չի լինել եգիպտագետ, բայց կարելի է հարգանքով վերաբերվել ուրիշ, հայտնի եգիպտագետների եզրահանգումներին, ու չվերցնել մի քանի «հայերը գրավեցին Եգիպտոսը» հորինվածքի հեղինակների, ու կրկնել նրանց եզրահանգումները, կամ մի քանի բան ավալեցնելով հանգել նոր «եզրահանգումների»: