Ով ենք մենք իրականում

[Լեռնցի]

Ապեր, ենթադրություներ չանենք գեր ու թեր կարդացվածության մասին… Խնդիրը նրանում է, որ մարդիկ կան , որ իրենց ենթադրությունները կառուցում են մեկ կամ երկու աղբյուրի հիման վրա, մարդիկ էլ կան, որ մի քիչ ավելի: Մարդիկ կան, որ ցանկացած հայի գրածը համարում են անառարկելի ճշմարտություն, մարդիկ էլ կան, որ ասում են , կարող ա նենեց, յակուտ, իտալացի, չինացի կամ ուզբեկ գիտնականն էլ մի երկու խելոք բան գրած լինի, եկեք մի հատ զուգահեռներ անցկացնենք:

Համամաիտ եմ գրածիդ հետ, ամեն ձևի մարդ էլ կա և յուրաքանչյուրն ունի իր մոտեցումը ցանկացած հարցի հանդեպ, դա լինի սխալ թե ճիշտ...և ես չեմ քննադատում այդ մեթոդիկան:

Իսկ ինչ վերաբերվում է Հերունու հասցեին արված հեգնանքին, ապա դրանում միայն ինձ մեղադրելը անհեթեթություն է: Ի միջի այլոց, ձեր՝ արիցիներիդ կողմից, Հերունու յուրաքնաչյուր տառի նկատմամբ անսահման հավատը, նրա աշխատությունների ամենամեծ հեգնանքն ու ծաղրն է: Նույնիսկ Էնշտեյնի աշխատությունների նկատմամբ այդքան հավատ չկա, ինչիսին ձեր հավատն է Հերունու նկատմամբ: Իսկ հարյուր տոկոսանոց անառարկելի ճշմարտություններ չկան: Մենք բանավիճում ենք, իսկ դուք Հերունուն ամեն անգամ ներկայացնում եք որպես գուրու, իսկ նրա բերանից դուրս եկած ամեն խոսքը, որպես Աստվածային իմաստություն: Այնպես որ եղբայր, մի ծաղրեք ինքներդ այդպես Հերունուն…

Այստեղ քո մոտեցումը լրիվ սխալ է: Նախ հավատացնեմ քեզ, որ մենք Հերունու ոչ բոլոր մոտեցումներն ենք ընդունում/հավատը տեղին չէ այստեղ օգտագործել/, մենք էլ քո պես մի քանի բան ավել ենք կարդացել: Նույնիսկ ինքը Հերունին շատ հարցեր ներկայացնում է որպես իր կարծիք... գիտության մեջ ընդունված է ասել “հիպոթեզ է առաջ քաշում”, որը հետագայում կարող է և սխալ լինել: Ես, եթե ուշադիր լինեք, շատ քիչ հարցերի է, որ վերաբերվում եմ որպես բացարձակ ճշմարտության... պարզապես , ուշադիր ընթերցելով N179 գրառումը, կնկատեք, որ ցանկանում եմ քննարկել այդ հարցերը… իսկ շատերի մոտ դա առաջացնում է մտքի փայլատակություններ, և նրանք առիթը բաց չեն թողնում իրենց տափակ հումորների տաղանդն օգտագործելու: Ու պետք չէ, որ այդ տափակությունները դու համեմատես, մեր նշած որոշ գրառումների հետ, ինչքան էլ դրանք քեզ սենսացիոն թվան: Ես այս թեման չեմ բացել զվարճանալու համար, և զվարճանալ ցանակացողների համար հատուկ բաժին կա:
Իսկ ինչ վերաբերվում է արամեական գրերին:
Ինչ է այժմ ընդունված? Արմենները և այլ ցեղեր, եթե չեմ սխալվում մ.թ.ա 8-9 դարերում, համախմբվել են, և ստեղծել Ուրարտու պետությունը, որը շատ արագ հասել է մեծ հաջողությունների: Իսկ, այն, որ սա կոպիտ սխալ է, որը դրված է հայոց պատմության հիմքում, արդեն հնչել է մեր շատ պատմիչների և պատմաբանների և այլ մտավորականների բերանից: Դրա մասին ոչ մի խոսք չի ասել Մովսես Խորենացին, /նշեմ որ Մովսես Խորենացին Հայկին երբեք չի կոչել նահապետ/, Ղևոնդ Ալիշան նույնիսկ հաշվել է Հայկին Բելին սպանելու օրը, ամիսն ու տարեթիվը: Այս տարվա օգոստոսի 11-ին լրանում է դրա 4500 ամյակը: Ա.Մովսիսյանը, հիմնվելով միայն գրավոր փաստերի վրա, ցույց է տվել, որ մ.թ.ա 3-րդ հազարմյակում Արատտա պետությունը գտնվել է ներկայիս Հայկական Լեռնաշխարհում, և որը բոլոր հարևան ազգությունների կողմից համարվել է որպես անմահության և սուրբ երկիր: Մեր շատ մտովորականներ, արդեն իրենց ելույթներում նշում են, որ մեր արմատները, ավանդույթները գալիս են շատ խորքերից: Ես արդեն կարդացել եմ 10-յակ այդպիսի հոդվածներ: Կարծես թե բոլորը մոռացել են, նոր նոր ձևաորվող Ուրարտու պետության մասին:
Իսկ եթե կեղծ է այդ վարկածը, ապա կեղծ է այդ վարկածի վրա հիման վրա շատ այլ հարցեր: Եվ այստեղ Հերունին շատ ճիշտ է նկատել, որ ինչու են հավատում, որ արամեական ցեղերը, որոնք նույնիսկ չեն ունեցել պետականություն, ունեցել են այբուբեն, բայց ասենք, հայերս, որ բոլոր փաստերը խոսում են, մեր խոր արմատների մասին, դեռ նոր 5-րդ դարում ենք ստեղծել մեր այբուբենը: Եվ նա փորձի համար 2 արամեական տառագրություն կարդացել է պարզապես հայերեն, ու ստացել է իմաստալից տեքստ, և դու, տաղանդավորդ, աչքաթող ես դա անում, միայն այն պատճառով, որ պատրաստ չես Հերունու ասածը ջրի պես ընդունել:
Իսկ դու ասենք ինչու ես ջրի պես ընդունում, այն, ինչ առաջ է քաշվել մի քանի հույն պատմաբանների կողմից` մեր ծագման մասին: Մի գուցե, պատճառն այն է, որ դպրոցում քեզ այդպես են սովորեցրել?
Այժմ նորից անրադառնամ Հերունուն: Տրիբուն ջան, դու ճիշտ ես ասում, Հերունուն արված հեգնանքների միայն քեզ մեղադրելն անհեթեթություն է, բայց անհեթեթություն չէ նաև քեզ մեղադրելը: Եթե ես դրա մասին տեղեկացնում եմ ասենք քեզ, ապա դա անուղղակիորեն վերաբերվում են նաև բոլորին:Պարզապես այստեղ շատերի մոտ դաստիարակված չէ գիտնականին հարգելու կարողությունը:
Հերունին այժմ աշխարհում ճանաչված գինտնական է: Նրան վերագրված այժմյան մի շարք կարևոր գյուտեր: Հետաքրքրվողները կարող են անձամբ հետաքրքրվել:

Իսկ ինչ վերաբերվում է Քարահունչին, կամ նույն Ձորաց քարերին:
Հայաստանի Հանրապետության Կառավարության 2004թ. Հուլիսի 29 N1095 որոշման համաձայն Հայստանի Սիսիան քաղաքի մոտ գտնվող հնագույն քարե Մոնումենտն անվանվել է «Քարահունջ աստղադիտարան»:
2004 օգոստոսի 11-ին այդ որոշումը վավերացվել է ՀՀ նախագահ` Ռ. Քոչարյանի կողմից:Եթե այստեղ ինչ որ մեկը կարծում է, որ ինքն այնքան խելոք է, որ կարող է չհամաձայնվել «Քարահունջի» հետ, կարող է անձամբ գնալ և հետազոտել, կամ կարդալ և հերքել Հերունու հետազոտությունները այդ հարցի շուրջ:

Հ.Գ. Բոլոր այն գիտնականները, ովքեր փորձել են չհամաձայնվել, կամ պարզապես հետաքրքրվել են այդ հարցով, ընդունել են, որ ամեն ինչ ստույգ է, ընդունել են, որ այն զարմանալիորեն նման է ՍտոունՀենջին:

Երևի Խորենացին ավելի լուրջ պատճառներ ուներ ողբալու: Ասենք այն, որ հայերը մի երեք տասնամյակ առաջ կորցրել էին պետականությունը, կերել էին վերջին Արշակունի արքայի գլուխը, ու նրա փոխարեն պարսից մարզպանն էր կառավարում երկիրը: Ողբալու պատճառ էր, թե՞ ոչ

:
Նշվածիդ կպատասխանեմ Խորենացու ողբը վերընթերցելուց հետո, խորհուրդ կտայի այն դու էլ վերընթերցես:

[Տրիբուն]

Ապեր, էլ չենք խոսում նրա մասին, թե ով ում ինչքան ա սիրում հարգում, ընդունում ու սենց բաներ: Ես, ու իմ նման ահագին մարդ, Հերունու աշխատությունների մի քիչ քոնինից տարբերվող ռակուրսով նայելու լուրջ պատճառներ ունենք: Ու դա հաստատ կապված չի նրա անձի նկատմաբ անհանդուրժողականությամբ, կամ անձնական թշնամանքով: Սոցիալապես, տնտեսապես, քաղաքականապես խոցելի հասարակություններում (ինչպիսին այժմ մեր հասարակությունն է), ազգի ծագման, զարգացման, մշակութային առաձնահատկությունների, համամարդկային պատմական ու մշակությաին զարգացման, կամ ընդհանրապես մարդկային քաղաքակրթության զարգցման գործում նրա ներդրման վերաբերյալ բոլոր տեսակի էքսցենտրիկ վերլուծությունները հանգեցնում են. (1) ընթացիկ ու ապագա իրական հիմնախնդիրներից ազգի, հասարակության ուշադրությունը շեղելուն, (2) հիմնականում երիտասարդ, չիմֆորմացված զանգվածների մոտ ազգայնական փսիխոզի առաջացման:

Էքսցենտրիկ վերլուծություններ ասելով ի նկատի ունեմ այնպիսի վերլուծությունները որոնք հանգեցնում են հետևյալ բնույթի եզրակացությունների
1. մենք առաջին հոմոսափիենսն ենք
2. բոլոր խելոքները հայ են
3. մենք ենք առաջինը ստեղծել ամեն նշանակալի բան աշխարհում - գիր, աստղադիտարան և այլն
4. մենք ամենա-ամենան ենք

Ինչի են հանգեցնում նման խմորումները հասարակության ներսում, բոլորին են հայտնի: Գիտես, քանի ֆունդամենտալ աշխատություն կա Գերմանիայում, արված Հիտլերի ժամանակ, որոնք գերմանացիների ծագումը տանում հասցնում են Աստված գիտի ուր, ու ապացուցում են որ գերմանացիները աշխարհի բարձրագույն, խելոքագույն, հնագույն ռասսան են: Ու ինչի՞ է դա հանգեցրել, ապեր:

Ինչ է այժմ ընդունված? Արմենները և այլ ցեղեր, եթե չեմ սխալվում մ.թ.ա 8-9 դարերում, համախմբվել են, և ստեղծել Ուրարտու պետությունը, որը շատ արագ հասել է մեծ հաջողությունների: Իսկ, այն, որ սա կոպիտ սխալ է, որը դրված է հայոց պատմության հիմքում, արդեն հնչել է մեր շատ պատմիչների և պատմաբանների և այլ մտավորականների բերանից:

Ապեր, կարճ կապեմ էլի:

Թե որտեղից են գալիս արամեացիները, տարբեր վերլուծություններ կան: Ըստ որոշների, սրանք գալիս են արաբական թերակղզուց, պատկանում են սեմիտական լեզվախմբին: Ունեցել են այբուբեն, ու արագ ասիմիլացրեն են Միջագետքի ողջ բնակչությանը: Մի երկու դար հետո, ողջ Միջագետքը արդեն խոսում ու գրում էր արամեերեն: Արամեացիներն ու արամեական գիրը մերձավոր արևելքի համար ունեցել են նույն նշանակությունը ինչ լատիներենն ու լատինական գիրը արևմտյան եվրոպայի համար ու հունարենն ու հունական գիրը սլավոնների համար: Այսինք, մինչև արաբների էքսպանսիան, մերձավոր արևելքում հիմնական միջազգային հաղորդակցման լեզուն ու գիրը երղել է արամեերենը: Պատահական չէ, որ նույնիսկ Աքեմենյանները իրենց բոլոր գրառումները անում էին նաև արամեերեն, իսկ Աստվածաշնչի բնօրինակը գրված է արամեերեն: Ապեր, մերձավոր արևելքի գրեթե բոլոր հին ժողովուրդները, այդ թվում նաև հայերն ու պարսիկները, իսկ հայերից ու պարսիկներից շատ ասորիները, իրենց որոշ չափով կարող են համարել արամեական մշակույթի կրողներ ու ժառանգներ: Այնպես ինչպես Արևմտյան Եվրոպայի բոլոր ժողովուրդները իրենց համարում են հռոմեական-լատինական մշակույթի կրողներ: Բայց դա ասենք ֆրանսիացիներին առիթ չի տալիս որ վերլուծություններ անեն, ու ասեն, որ ժամանակակից ֆրանսիական այբուբենը լատինական այբուբենի պապան է, ու ֆրանսիացիները նույն լատիններն են: Այնպես ինչպես մենք էլ չենք կարող ասել, որ արամեացիները մեր ձագերն են, ու արամեկան այբուբենն էլ նույն հայկականն է: Հազարավոր առնչություններ կան, հազարավոր: Բա հարյուրավոր տարիներ այս ժոզովուրդները իրար կողք կողքի ապրել են, շփվել են, առևտուր են արել, պատերազմել են, ինչպե՞ս կարող էին նմանություններ չլինել: Իհարկե կան: Տես, թե ժամանակակից հայերենում որքան փոխառություններ կան հիմա ռուսերենից, անգլերենից ու ֆրանսերենից: Ու պատեկարցրու, որ մի երեք հազար տարի հետո մի ուրիշ Հերունի պարզում է, որ հայերենը անգլերենի պապան է, քանի որ Ինտերնետ ու փամփերս բառերը օգտագործվում է նաև հայերենում:

Անյպես, որ երկու կամ տասներկու հին արամեական գիր կարդալով ու դրանց մեջ հայերենի հետ առնչություններ գտնելով, հանգել այն եզրակացության, որ արամեացին ու հայը նույն բանն է, պրիտոմ եկուսն էլ արիցաի ժողովուրդ են, պրիտոմ սրանք նաև առաջին հոմոսափիենսն են, ու հետևապես Արքիմեդը հայ էր, ԱԲՍՈՒՐԴ Է:

[!!Sinner!!]

Վերջերս մի ֆիլմ էի նայում «Ստիգմատա» անունով: Այնտեղ ասվում էր, որ Հիսուսի հարազատ լեզուն արամեերենի մի բառբառա եղել:

[Lion]

Ապեր, էլ չենք խոսում նրա մասին, թե ով ում ինչքան ա սիրում հարգում, ընդունում ու սենց բաներ: Ես, ու իմ նման ահագին մարդ, Հերունու աշխատությունների մի քիչ քոնինից տարբերվող ռակուրսով նայելու լուրջ պատճառներ ունենք: Ու դա հաստատ կապված չի նրա անձի նկատմաբ անհանդուրժողականությամբ, կամ անձնական թշնամանքով: Սոցիալապես, տնտեսապես, քաղաքականապես խոցելի հասարակություններում (ինչպիսին այժմ մեր հասարակությունն է), ազգի ծագման, զարգացման, մշակութային առաձնահատկությունների, համամարդկային պատմական ու մշակությաին զարգացման, կամ ընդհանրապես մարդկային քաղաքակրթության զարգցման գործում նրա ներդրման վերաբերյալ բոլոր տեսակի էքսցենտրիկ վերլուծությունները հանգեցնում են. (1) ընթացիկ ու ապագա իրական հիմնախնդիրներից ազգի, հասարակության ուշադրությունը շեղելուն, (2) հիմնականում երիտասարդ, չիմֆորմացված զանգվածների մոտ ազգայնական փսիխոզի առաջացման:

Էքսցենտրիկ վերլուծություններ ասելով ի նկատի ունեմ այնպիսի վերլուծությունները որոնք հանգեցնում են հետևյալ բնույթի եզրակացությունների
1. մենք առաջին հոմոսափիենսն ենք
2. բոլոր խելոքները հայ են
3. մենք ենք առաջինը ստեղծել ամեն նշանակալի բան աշխարհում - գիր, աստղադիտարան և այլն
4. մենք ամենա-ամենան ենք

Ինչի են հանգեցնում նման խմորումները հասարակության ներսում, բոլորին են հայտնի: Գիտես, քանի ֆունդամենտալ աշխատություն կա Գերմանիայում, արված Հիտլերի ժամանակ, որոնք գերմանացիների ծագումը տանում հասցնում են Աստված գիտի ուր, ու ապացուցում են որ գերմանացիները աշխարհի բարձրագույն, խելոքագույն, հնագույն ռասսան են: Ու ինչի՞ է դա հանգեցրել, ապեր:

Կներեք, որ խառնվում եմ, բայց մի բան էլ ես ասեմ - Եղբայր, մեջբերաշս տողերիդ հետ ՍԿԶԲՈՒՆՔՈՐԵՆ համաձայն եմ: Ես ինքս էլ եմ զգում այդ վտանգը, բայց... բայց ինչպես անել, որ հանկարծ այդ ամենը ՀԱՄԱՏԱՐԱԾ կեղծ հռչակելով հանկարծ իրոք չկորցնենք արտահայտված արշեքավոր մտքերն ու կոնցեպցիաները: Օրինակ, իմ կողմից առաջարկված Արիական կայսրության մոմենտը...

Դրա համար էլ ես առաջարկում եմ երբեք կանխատրամադրված ու անալոգիայով չմոտենալ, այլ ԱՄԵՆ ՄԻ ԱՌԱՆՁԻՆ դեպքում մանրամասն քննարկել առկա ապացուցողական բազան: Յրինակ, ես մեծ հետաքրքրությամբ կքննեյի <<արամեերենը հին հայերենն է>> տեսակետի ապացուցողական բազան...

[Մարկիզ]

Հետաքրքիր է...հեղինակը վայ թեմ ՍՏԵ չի

ՀԱՅ ԼԻԲԵՐԱԼԻ ԱՆԹՐՈՊՈԼՈԳԻԱ
ո´վ հայ ժողովուրդ, քո փրկությունը նույնիսկ
քո «Միասնության» մեջ չէր

Քոչարյանին նախագահական երկրորդ սրոկի առթիվ կարելի էր շնորհավորել արդեն այն օրը, երբ հայտարարվեց «14»-ի՞, թե՞ «16»-ի ձեվավորման մասին: Ինչո՞ւ հապաղեցին: Խնդիրն այն է, որ մարդու ձեռը չի գնում այդպիսի բոթը ժամ առաջ հայ հասարակությանը հասցնել, նաեվ մարդկայնորեն տհաճ է «հաստիքով բայղուշի» պարտականությունների կատարումը:
Հիմա, որ արդեն մեծամասնության համար է ակնհայտ, որ ոչ միայն միասնական թեկնածու չի լինի, այլեվ միասնական հակառակորդ էլ չի լինի, տեղն է հարց տալ՝ իսկ ի՞նչ կլիներ, եթե «16»-ը մի հրաշքով չպառակտվեր, եվ միասնական թեկնածուն էլ միահամուռ հռչակվեր: Միակ դեպքը, երբ այդ «խառը կանաչին» կարող էր լուրջ դիմադրել Քոչարյանին, այն դեպքը կլիներ, եթե Վազգեն Մանուկյանը ընտրվեր միասնական թեկնածու: Բայց քանի որ այդ տարբերակը բացառվում է, կլիներ այն, ինչ անխուսափելի էր. Դեմիրճյանը (լավագույն դեպքում) կստանար իրենց բոլորի, ասենք, 60 տոկոսը: Հետո ի՞նչ: Իսկ ո՞վ պիտի խանգարեր Քոչարյանին, եթե մնացած 40 տոկոսին գումարեր մարդահամարով նշած, բայց Հայաստանում գոյություն չունեցող մեկ-մեկուկես միլիոն հայերի ձայների 100 տոկոսը: Վազգեն Մանուկյա՞նը՝ Ստեփանի համար: Մանուկ Գասպարյա՞նը: Իսկ եթե այդ նեղ մաջալին Երեվանի քաղաքապետարանը վթարային եվ քանդման ենթակա հռչակեր այն շենքը, որտեղ Մանուկի խանութն է գտնվում, ի՞նչ վիճակում կհայտնվեին Մանուկի օպոզիցիոն բեղերը:
Իսկ եթե Քոչարյանը նենգության մեջ ավելի առաջ գնար եվ թեկուզ հանաքով հայտարարեր, որ դեմոկրատ Արամն ու Աշոտ Մանուչարյանը ռուսերեն ավելի լավ են խոսում, քան ինքը, այդ փորձությանը կդիմանա՞ր «միասնական ճակատը»: Իսկ եթե մի հացի սեղանի վրա ասեր, որ 10 տարի հետո Հայաստանը կմիանա Ռուսաստան-Բելոռուս միությանը, կոմունիստները ի՞նչ «բարոյական իրավունքով» պիտի դժգոհեին ընտրական կեղծիքներից, չէ՞ որ օրենքից զատ գոյություն ունի նաեվ հեղափոխական իրավագիտակցություն: Կամ «ազգային»՝ ի՞նչ տարբերություն: Ո՞վ պիտի խանգարեր Քոչարյանին, որ այդ 140 տոկոս ձայների գայթակղությունը հաղթահարեր եվ իր հաշվին գրանցեր ընդամենը 75 տոկոս: Ժողովո՞ւրդը: Իսկ ժողովուրդը ինչպե՞ս, որտեղի՞ց, ո՞ր ալիքով պիտի իմանար, որ ինքը չի ընտրել Քոչարյանին: Մանավանդ որ, մի քանի 0.3 տոկոս ձայն ստացած թեկնածուներ կուսակցական ՃՎԶ-ԽՎԶ դաստայից կշտապեն հայտարարել, թե ընտրությունները անցել են արդար, իսկ միասնական թեկնածուն, հապաղումով, նեղացած, բայց անխուսափելիորեն կասեր, թե Քոչարյանը բոլորովին լավ բան չարեց, բայց դե հիմա, անցած բան է, հո արյուն չենք թափելու աթոռի համար, մի բուռ հայ ենք մնացել... Կամ նման մի բան: Ժողովուրդը, ամենքը առանձին վերցրած, կպարզվեր՝ դեմ է քվեարկել Քոչարյանին, բայց միասին վերցրած՝ կողմ: Դու հարեվանին կկասկածես, հարեվանը՝ քեզ, բանը դրանով կվերջանա: Ով գլուխ ունի միասնաբար պարզելու իսկությունը, հրեն զենքի մասին օրենքում փոփոխություն մտցնելով եվ ուժայիններին թույլատրելով զենք նվիրել՝ շուտով կզինեն ընտրական հանձնաժողովների անդամներին, իրենց վստահված անձերին ու ակտիվիստներին շրջանցելով՝ զենք կրելու կարգը, եվ կստացվի, որ դա ընտրական թիմ չէ, այլ կես հազարյակից ոչ պակաս թվաքանակով, օրենքով պաշտպանված բանդա: «Միավորվելու» իրական հեղինակը ներքաղաքական խուճապն էր: Իհարկե, սադրիչը դարձյալ սոցուժերի անբաններն էին, որ հարայհրոց դրեցին, թե ժամանակն է, չգիտեմ ի՜ նչ, չգիտեմ ո՜ նց... Եւ մարդաշատ կուսակցությունները խուճապի մեջ լինելով՝ գնացին այդ սադրանքին, որպեսզի ժողովրդի աչքին միասնության հակառակորդ չերեվան: Իբր, իշխանությունը չէ կարեվոր, այլ ազգի միասնությունը: Այս «ամոթխածությունը» խոսում է երիտասարդ օպոզիցիայի թուլության կամ խակության մասին:
Եթե Մանուչարյան-Գեղամյան-ՍԻՄ-ՄԻՄ պրովոկատորական թեվի հարցը պարզ է եվ հասկանալի է նաեվ կոմունիստների դոնդող-գոնդող ծփալը իշխանության ու ոչ իշխանության արանքում, առավել պարզ է այն, որ ՀԺԿ-»Հանրապետությունը» այսօր հասունացած չէ քաղաքական պայքարի համար: Ամենահասարակ բանը, որ պիտի անեին նրանք, ի պատասխան Մանուչարյան-Գեղամյանի սադրանքին, պիտի պաուզա վերցնեին գոնե մեկ ամիս: Բայց կուտը կերան: Հիմա իրենք սպասում են, որ դավաճանները իրենք իրենց բացահայտվեն, եվ ժողովուրդն էլ տեսնի՝ ով էր դավաճանը, էլի՞ բացահայտվեն: Բայց բացահայտվել շաբաթը չլրացա՞ծ: Է՞լ ինչ անեն, որ համարվի դավաճանություն: Մտնեն ՀԺԿ գրասենյակի պոլի տակ սատկած մո՞ւկ դնեն: Անձրեվոտ եղանակին Բազեյանի ավտոմեքենայի «դվորնիկնե՞րը» հանեն: Չէ, լուրջ, եթե Արտաշն ասում է՝ իրեն դեռ պիտի համոզեն, որ իրենցից լավ կառավարող կա 16-ի մեջ, ի՞նչ եք կարծում, դա գլուխ գալո՞ւ բան է: Ինչպե՞ս համոզել: Լեզվո՞վ: Գեղամյանի՞ն: Ավելի հեշտ չէ՞ Աշոտ Ղազարյանին լեզվակոխ անելը: Բարդ է հայ ժողովրդի վիճակը: Ժողովուրդը միասնական թեկնածու է մուրում, իսկ սրանց ուղիղ կեսի միասնական թեկնածուն Քոչարյանն է: Մյուս կեսն էլ սպասում է, որ Մոսկվան «մի բան անի»: Ինչ է թե՝ ռուսամետ են: (Իսկ Քոչարյանը, ձեր կարծիքով, ինչամե՞տ է, չլինի՞ արեվմտամետ): Իսկ իմ գրչակիցներն էլ համոզված են, թե Շավարշն ու Սադոյանը արեվմտամետ են եվ դրանից է, որ կազմը խառնիճաղանջ է: Իսկ ինչի՞ց է երեվում, որ արեվմտամետ են, չէ՞ որ փողկապ բոլորն են կապում: Եւ առհասարակ, կա՞ հայության մեջ ոչ ռուսամետ մարդ ու կուսակցություն: Հայերն ու հայ կազմակերպությունները լինում են երեք տիպի. մոլի ռուսասեր, չափավոր ռուսասեր եվ «հենց ընենց» ռուսասեր, որը բխում է նրանից, որ հայերը կամ մոլի թուրքատյաց են (ինչպես նաեվ վրացատյաց), կամ համոզմունքով թուրքատյաց, կամ ձեռի հետ թուրքատյաց, ինչը իր հերթին պահանջում է, որ հայերը լինեն ահաբեկիչ-դաշնակ, պոտենցիալ ահաբեկիչ-դաշնակ եվ պարզապես դեռ երդում չկերած դաշնակ: Հայ լիբերալ, ինչպես եվ լիբերալ կուսակցություն չի լինում: Հայը ինչպե՞ս կարող է լիբերալ ու արեվմտամետ լինել, եթե առաջին բաժակից մինչեվ վերջին բաժակը, երբ պիտի հիշի ծնողների կենացը, ամեն բաժակ իրար զարկելով ասում է՝ թուրքի մերը... Եւ որպեսզի միտքը ամփոփ լինի եվ գեոպոլիտիկ թափ ստանա, ավելացնում է՝ վրացիներն էլ են Գ... Իսկ եթե լավ մտածենք՝ գուցե մե՞նք ենք, այնուամենայնիվ, Գ... Քանզի այն բազում դարերում ոչ մի օր լուրջ չվերաբերվեցինք մեր կողմից շատ շտապ թարգմանված ու անմիջապես էլ մոռացության տրված «Աստվածաշնչի» պարզ մտքին՝ մերձավորին սիրելու մասին: Ոչ թե այն իմաստով, որ մերձավորի, մոտիկի, հարեվանի վզովն ընկնես՝ մնաս, այլ ականջիդ օղ անես, որ հանդուրժողականության դաշտում ինչ ցանես, այն էլ կհնձես:
Որպեսզի հայը դաշնակից լիբերալ դառնա, պիտի անցնի ինքնակտտանքի այն ճանապարհը, որով անցավ Մայքլ Ջեքսոնը՝ իր պլաստիկ վիրահատություններով, որպեսզի նեգրից սպիտակամորթ դառնա: Նա էլ, վերջերս, ասում են փոշմանել է: Հայաստանում լիբերալ ու արեվմտամետ են միայն այն աղջիկները (այն էլ՝ ժամանակավոր), ովքեր աշխատում են միջազգային կազմակերպությունների օֆիսներում եվ Արեվմուտքի պետությունների դեսպանատներում: Եւ այս հայությունը ունենալով՝ ինչո՞ւ պիտի Մոսկվան «ինչ-որ բան անի»: Ի՞նչ անի Մոսկվան այս ազգի ու այս օպոզիցիայի համար: Էլ ի՞նչ անի: Մոսկվան անկարող եղավ Բաքու-Ջեյհանի դեմը առնել: Ավելին. ընդգծված հակառուսական նավթամուղի հիմնադրումից տառացիորեն 2 օր հետո Ալիեվի հետ կիսեց Կասպից ծովը: Ասիայի ու Աֆրիկայի մի հինգ տասնյակ երկրների տասնյակ միլիարդների պարտքը չվերադարձնելու փաստի հետ հաշտվեց, բայց Հայաստանի ողորմելի հարյուր միլիոնի դիմաց առգրավեց Հայաստանի այն գույքը, որը դեռ մի բան արժեր: Էլ ի՞նչ անի Մոսկվան Հայաստանի «քաղաքական տափի» համար, որ հայերի համար հասկանալի լինի: Քոչարյանին կանչի Մոսկվա եվ «15 սուտկա՞» տա: Եթե լավ նայենք 16-ի «սաստավին», բացառված չէ, որ այդ մարդկանց մի մասը նման հնարավորություն չի բացառում: Այլապես ինչո՞վ բացատրել այդ կազմը: Նման խառնիճաղանջ ժողովուրդ իրար գլխի հավաքվում է միայն ապստամբությունների ժամանակ: Բայց ապստամբություն չկա, որովհետեվ չկա իդեա: Իսկ այն իդեան, որը համակած ունի 16-ին, դրա իդեոլոգը հրեն նստած է իր տեղը: Շրջանը փակվեց: Մնում է քաղաքական պայքարը քաղաքական սկսնակների եվ քոքված քաղաքական պառվաբոզերի թիմի կազմով... նախկին իշխանության դեմ: Ո՜ վ հայ ժողովուրդ, քո փրկությունը նույնիսկ քո «Միասնության» մեջ չէր:
14.11. 2000

Աղբյուր` www.septemberi21.blogspot.com

[Տրիբուն]

Կներեք, որ խառնվում եմ, բայց մի բան էլ ես ասեմ - Եղբայր, մեջբերաշս տողերիդ հետ ՍԿԶԲՈՒՆՔՈՐԵՆ համաձայն եմ: Ես ինքս էլ եմ զգում այդ վտանգը, բայց... բայց ինչպես անել, որ հանկարծ այդ ամենը ՀԱՄԱՏԱՐԱԾ կեղծ հռչակելով հանկարծ իրոք չկորցնենք արտահայտված արշեքավոր մտքերն ու կոնցեպցիաները: Օրինակ, իմ կողմից առաջարկված Արիական կայսրության մոմենտը...

Դրա համար էլ ես առաջարկում եմ երբեք կանխատրամադրված ու անալոգիայով չմոտենալ, այլ ԱՄԵՆ ՄԻ ԱՌԱՆՁԻՆ դեպքում մանրամասն քննարկել առկա ապացուցողական բազան: Յրինակ, ես մեծ հետաքրքրությամբ կքննեյի <<արամեերենը հին հայերենն է>> տեսակետի ապացուցողական բազան...

Լավ է, որ գոնե մի հարցում համաձայն ենք

Հարցը նրանում է, որ այստեղ խնդիրը չի վերաբերում նրան, թե կար արդյոք նման կայսրություն, թե՞ ոչ, կամ արամեերենը հայերենի հետ որևէ առնչություն ունի, թե՞ ոչ:

Հարցը հետևյալումն է - որպես կանոն նման հարցեր քննարկելուց, հասարակությունը հանգում է անտեղի եզրակացությունների:

1. Մենք կայսրություն էինք, ուրեմն մենք պատմական իրավունք/առաքելություն ունենք վերականգնելու այդ կայսրությունը, քանի որ մենք, պատմական արդարացիության տեսանկյունից, հանդիսանում ենք այդ կայսրության ժառանգորդները:
2. Մենք մեր շրջապատում գտնվող, եթե ոչ ողջ աշխարհի, ազգերի նախաազգն ենք, ուրեմն մենք բոլորից առավել ենք:

Հենց այս երկու եզրահանգումներն են որ ազգին կանգնեցնում են ռասիզմի եզրին: Ազգը հետ է շպրտվում մի քանի հարյուամյակ: Ազգը մոռանում է, որ ինքը ապրում է 21-րդ դարում, որ իրողություններն ուրիշ են, ու որ ազգը այլ ավելի կարևոր հիմնախնդիրներ ունի լուծելու՝ երկարաժամկետ կտրվածքում գոյատևելու համար:

Հիմա հարց եմ տալիս, եթե կանգնած լինենք երկընտրանքի առաջ ու մեզ ասեն, (1)ամբողջ աշխարհը ընդունում է, որ դուք մեր բոլորի պապան եք, ամենա-ամենան եք, բայց հարյուր տարի հետո ոչ մի հայ չի լինելու աշխարհի երեսին, կամ (2) դուք լավ ժողովուրդ եք, լուրջ մշակույթ եք ունեցել, կարգին ներդրում ունեք համաշխարհային մշակույթի, ու ընդհանրապես քաղաքակրթության գործում, բայց դե ուրիշ ազգեր էլ կան, որոնք մի քիչ ավել կամ մի քիչ պակաս ներդրում ունեն, ու մեծ հարցական է, ով էր առաջինը ով էր վերջինը, ու որքան է ում ներդրումը, ու եթե դուք ձեր ունեցած, առկա մշակույթը պահել պահպանելով, ու ձեր ուշադրությունը ընթացիկ պրոբլեմների վրա կենտրոնացնելով, լուծեք ձեռ առջև ծառացած խնդիրները, հայ ազգը հարատև կգոյատևի:

Ո՞ր տարբերակը կընտրեք դուք:

Ընգեր, մի անգամ Վիշապը ստեղ մի լավ բան ասեց - ասենք ալամ աշխարհին ապացուցենք, որ մենք առաջին աստղադիտարանն ենք ունեցել, դրանից մեր մուտքի առաջի զիբիլը կպակասի թե ոչ: Շատ պարզ էր հարցը, բայց շատ տեղին: Ինչ ունենք հիմա ու ինչ հետևից ենք ընկել: Մեր բարձրագույն մշակույթվ ու առաջին աստղադիտարանով, մհերներն ու գագոները, իրենց ախռաննիկներով երկրում մեզ ապրելակերպ ու մշակույթ են թելադրում, այ հենց էսօր, ինչի՞ հետևից ենք ընկել մենք:

Ու վերջում, եթե իմ հազարամյա մշակույթը, առաջին աստղադիտարանով, ամենահին այբուբենով, առաջին թատրոնով, հայ Արքիմեդով հանգեցրել է այօրվա մշակույթին ու հասարակական ու սոցիալական հարաբերություններին, ուրեմն, կներեք ինձ, ես ուզում եմ լինել վերջին աստղադիտարան ունեցողը աշխարհում, իսկ արիական կայսրության ու արիա-հայկական գոյություն չունեցող այբուբենի վրա էլ խորապես թքած ունեմ: Ինձ լրիվ բավականացնում է մեծն Մաշտոցի 1600 ամյա այբուբենը:

[Lion]

Լավ է, որ գոնե մի հարցում համաձայն ենք

Հարցը նրանում է, որ այստեղ խնդիրը չի վերաբերում նրան, թե կար արդյոք նման կայսրություն, թե՞ ոչ, կամ արամեերենը հայերենի հետ որևէ առնչություն ունի, թե՞ ոչ:

Հարցը հետևյալումն է - որպես կանոն նման հարցեր քննարկելուց, հասարակությունը հանգում է անտեղի եզրակացությունների:

1. Մենք կայսրություն էինք, ուրեմն մենք պատմական իրավունք/առաքելություն ունենք վերականգնելու այդ կայսրությունը, քանի որ մենք, պատմական արդարացիության տեսանկյունից, հանդիսանում ենք այդ կայսրության ժառանգորդները:
2. Մենք մեր շրջապատում գտնվող, եթե ոչ ողջ աշխարհի, ազգերի նախաազգն ենք, ուրեմն մենք բոլորից առավել ենք:

Հենց այս երկու եզրահանգումներն են որ ազգին կանգնեցնում են ռասիզմի եզրին: Ազգը հետ է շպրտվում մի քանի հարյուամյակ: Ազգը մոռանում է, որ ինքը ապրում է 21-րդ դարում, որ իրողություններն ուրիշ են, ու որ ազգը այլ ավելի կարևոր հիմնախնդիրներ ունի լուծելու՝ երկարաժամկետ կտրվածքում գոյատևելու համար:

Անձամբ ես համարում եմ, որ այո, մենք կայսրություՆՆԵՐ ենք ունեցեկմ սակայն ես ամենևին էլ չեմ համարում, որ մենք պատմական իրավունք/առաքելություններ ունենք վերականգնելու այդ կայսրությունը, քանի որ մենք, պատմական արդարացիության տեսանկյունից, հանդիսանում ենք այդ կայսրության ժառանգորդները: Բացի այդ ես համարում եմ, որ մենք աշխարհի ամենահին ազգերից մեկն ենք, բայց չեմ համարում որ մենք բարձր ենք ինչ-որ ազգից կամ էդ ազգն է բարձր մեզնից...

Ինչպես տեսնում ես իմ <<Արիական կայսրությունը>> չի խանգարում քեզ հետ համակարծիք լինել

Հիմա հարց եմ տալիս... Ո՞ր տարբերակը կընտրեք դուք:

Ես երկրորդը

Ընգեր, մի անգամ Վիշապը ստեղ մի լավ բան ասեց - ասենք ալամ աշխարհին ապացուցենք, որ մենք առաջին աստղադիտարանն ենք ունեցել, դրանից մեր մուտքի առաջի զիբիլը կպակասի թե ոչ: Շատ պարզ էր հարցը, բայց շատ տեղին:

Հեչ տեղին էլ չի - դրանք իրար հետ ԿԱՊ ՉՈՒՆԵՑՈՂ բաներ են: Այ ուրիշ բան, որ մեծ-մեծ խոսեմ Արիական կայսրության մասին, բայց զիբիլը, ՈՐԻ ՀԱՎԱՔԵԼԸ ԻՆՁՆԻՑ ԿԱԽՎԱԾ ԼԻՆԻ, չհավաքեմ: Ես պատմաբան եմ, անում եմ իմ գործը - թող զիբիլ հավաքողն էլ իրենն անի...

Պատմությունը ոչ պետք է ԳԵՐԱԳՆԱՀԱՏԵԼ, ինչպես անում են հայտնի անձիք, և ոչ էլ ԹԵՐԱԳՆԱՀԱՏԵԼ: Նրանից պետք է ոչ ավել պահանջել, քան նա կարող է տալ, ոչ էլ պակաս: Պատմությունը գիտություն է - գիտություն է ազգի անցած ուղու մասին, որը օգնում է իմաստավորել ապագան: Ու այս ճամփին նույնքան վնասակար է և գերագնահատումը և թերագնահատումը: Երկուսն էլ խեղում են իրականությունը, այսինքն ՎՆԱՍԱԿԱՐ ԵՆ...

[Տրիբուն]

Հեչ տեղին էլ չի - դրանք իրար հետ ԿԱՊ ՉՈՒՆԵՑՈՂ բաներ են: Այ ուրիշ բան, որ մեծ-մեծ խոսեմ Արիական կայսրության մասին, բայց զիբիլը, ՈՐԻ ՀԱՎԱՔԵԼԸ ԻՆՁՆԻՑ ԿԱԽՎԱԾ ԼԻՆԻ, չհավաքեմ: Ես պատմաբան եմ, անում եմ իմ գործը - թող զիբիլ հավաքողն էլ իրենն անի...
..

Վիշապի հարցը հռետորական էր, ի նկատի չուներ, որ բոլորս բան ու գործ թողած, պատմաբան, ֆիզիկ, մաթեմատիկով գնանք զիբիլ հավաքելու:

Ի նկատի ուներ, որ հազարամյա մշակույթը գովաբանելով, կարո՞ղ ենք այսօր որակական փոփոխություններ մտցնել մեր կենցաղային մշակույթում թե՞ ոչ:

[Lion]

Վիշապի հարցը հռետորական էր, ի նկատի չուներ, որ բոլորս բան ու գործ թողած, պատմաբան, ֆիզիկ, մաթեմատիկով գնանք զիբիլ հավաքելու:

Ի նկատի ուներ, որ հազարամյա մշակույթը գովաբանելով, կարո՞ղ ենք այսօր որակական փոփոխություններ մտցնել մեր կենցաղային մշակույթում թե՞ ոչ:

Պատմությունից պետք չէ ավելին պահանջել, քան նա կարող է տա: Նրանով պետք չէ ժողովուրդ կերակրել, սակայն այն ունի ՀՍԿԱՅԱԿԱՆ ԿԱՐԵՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆ որպես ազգի էությունը իմաստավորող երևույթ...

[Chuk]

Մոդերատորական: Հաշվի առնելով բազմաթիվ նախազգուշացումներն առ այն, որ այս թեմայում առկա են բազմաթիվ վիրավորական և ծաղրական գրառումներ, հաշվի առնելով ներկայիս սուղ ժամանակս թեման առժամանակ փակվում է, մինչև որ կկարողանամ կարդալ ու համապատասխան կերպով մաքրել թեման:


Զգուշացում: Կան նաև բողոքներ այն մասին, որ այլ թեմաներում ևս ծաղրվում են պատմաբաններ, գիտնականներ, ակումբցիներ: Զգուշացնում եմ, որ այս պահից հետո այդպիսի գրառումներ կրկնվելու դեպքում ցանկացած թեմայում, այդպիսի գրառումների հեղինակները պատժվելու են համապատասխան ակումբի կանոնադրության դրույթների:

[Նորմարդ]

Մոդերատորական: Որոշ վիրավորական գրառումների ջնջվելուց և խմբագրվելուց հետո թեման վերաբացվում է: Աշխատեք մնալ քաղաքակիրթ զրույցի և քննարկման սահմաններում:
Բարի ժամանց

[Լեռնցի]

Ով ենք մենք իրականում?
Այս թեմաի վիճաբանությունների ընթացքում ես շատ բան սովորեցի:
Թեման երկար ժամանակով փակվել էր, և այսօր այն նորից բաց է: Ցանկանում եմ, որ այս թեմայի շուրջ ամփոփենք այն իրական փաստերը, կապված հիմնականում հայ ժողովուրդի պատմության, արժեքների հետ:
Հավատացնում եմ Ձեզ, այսօր կան հայեր, որոնք անում են այն վիթխարի աշխատանքը, կապված Հայոց պատմության ճշգրտումների, հայկական իսկական արժեքների վերականգման գործերում: Անելիքներ դեռ շատ կան և երիտասարդ կադրերը պետք է լինեն դրանք շարունակողները:
Ցանկանում եմ, որ այն հայերը, ովքեր չգիտեն իրենց ազգի հզորության, իսկական պատմության մասին, այսուհետ կարողանան այս թեմայի օգնությամբ իմանալ դրանց մասին, և այդ իսկ պատճառով այստեղ բերված բոլոր փաստարկները կլինեն հստակ հիմնավորված, մասնավորապես կնշվեն այն աղբյուրները, որտեղ հիմնավորված կլինեն այդ փաստերը:
Եվ չեմ ցանկանում, որ այստեղ շարունակվեն նույն անմիտ վիճաբանությունները:

[Lion]

Ով ենք մենք իրականում?
Այս թեմաի վիճաբանությունների ընթացքում ես շատ բան սովորեցի:
Թեման երկար ժամանակով փակվել էր, և այսօր այն նորից բաց է: Ցանկանում եմ, որ այս թեմայի շուրջ ամփոփենք այն իրական փաստերը, կապված հիմնականում հայ ժողովուրդի պատմության, արժեքների հետ:
Հավատացնում եմ Ձեզ, այսօր կան հայեր, որոնք անում են այն վիթխարի աշխատանքը, կապված Հայոց պատմության ճշգրտումների, հայկական իսկական արժեքների վերականգման գործերում: Անելիքներ դեռ շատ կան և երիտասարդ կադրերը պետք է լինեն դրանք շարունակողները:
Ցանկանում եմ, որ այն հայերը, ովքեր չգիտեն իրենց ազգի հզորության, իսկական պատմության մասին, այսուհետ կարողանան այս թեմայի օգնությամբ իմանալ դրանց մասին, և այդ իսկ պատճառով այստեղ բերված բոլոր փաստարկները կլինեն հստակ հիմնավորված, մասնավորապես կնշվեն այն աղբյուրները, որտեղ հիմնավորված կլինեն այդ փաստերը:
Եվ չեմ ցանկանում, որ այստեղ շարունակվեն նույն անմիտ վիճաբանությունները:

Լիովին համամիտ եմ: Հանրահայտ ճշմարտություն է, որ գիտությունը միշտ էլ առաջ է գնում, չի կանգնում մի տեղում: Այնպես որ 60-ականների դեղնաշ ճշմարտությունները, որ գրվել են ամբողջատիրական ու գաղափարական շտամպերով հագեցված հասարակությունում, միշտ չէ որ կարող են ճիշտ լինել հիմա` 21-րդ դարում...

[Տրիբուն]

և այդ իսկ պատճառով այստեղ բերված բոլոր փաստարկները կլինեն հստակ հիմնավորված, մասնավորապես կնշվեն այն աղբյուրները, որտեղ հիմնավորված կլինեն այդ փաստերը:

Միանշանակ համաձայն եմ: Կոչ եմ անում նաև անըդհատ չնշել մեկ գիրք ու մեկ աղբյուր: Ինչպես նաև աղբյուրը նշելիս տալ ոչ միայն գրքի կամ հեղինակի անունը, այլ նաև կոնկրետ նշել էջերը և անել կոնկրետ մեջբերումներ:

Օրինակ, ասենք ես չեմ կարող ասել «հութուները առաջացել են Հայկի որդի Քամի քեռու տղայի ժառանգներից», սրա մասին ասել են նաև Պողոս Հալիկառնացին ու Պետրոս Աթենացին:

[Lion]

Միանշանակ համաձայն եմ: Կոչ եմ անում նաև անըդհատ չնշել մեկ գիրք ու մեկ աղբյուր: Ինչպես նաև աղբյուրը նշելիս տալ ոչ միայն գրքի կամ հեղինակի անունը, այլ նաև կոնկրետ նշել էջերը և անել կոնկրետ մեջբերումներ:

Օրինակ, ասենք ես չեմ կարող ասել «հութուները առաջացել են Հայկի որդի Քամի քեռու տղայի ժառանգներից», սրա մասին ասել են նաև Պողոս Հալիկառնացին ու Պետրոս Աթենացին:

Աղբյուր անպայման կնշվի, բայց այ կոնկրետ էջ ու տող ոչ միշտ եմ խոստանում: Պատճառը նախ օբյեկտիվ է,շատ գրքեր կարդացել եմ հանրայինում, այսինքն տանը չունեմ և կոնկրետ էջի համար պիտի գնամ հանրային, ինչի ժամանակը չունեմ, և հետո սուբյեկտիվ... հեչ չեք ուզում ձեզ նեղություն տաք ու դուք գտնեք - ուզում եք ամեն ինչ սկուտեղի վրա ստանալ ու բարձրագույն դատավոր տեսքով եզրակացության գալ, հա?