Զանազան լեզվական հարցեր

[Գալաթեա]

Ինձ ընդհակառակը, բվեր/բվի... տարբերակն է դուր գալիս, իսկ բուերը խորթ է հնչում։ Կարծեմ գրականության մեջ էլ ինձ մինչ այժմ վ-ով հոլովումներն են հանդիպել։

Խորհուրդ կտամ Ֆբ-ում հայերեն լեզվի դասեր խմբում հարցնես, Հրաչ Մարտիրոսյանը միշտ համգամանալից ու սպառիչ պատասխաններ ա տալիս նման հարցերին։ Եթե խմբում չկաս, իրիկունն իրեն կգրեմ։

Հա Rուֆ, հարցրա: Մերսի նախապես

[Նաիրուհի]

Ժող, ես ՀՓ-ի թարգմանությունը, որ վերսկսել եմ, մի հարց ա ինձ մեղմիկ կեղեքում:

Շատ հաճախ հանդիպում ա էստեղ բու թռչնատեսակը ու հանդիպում ա հոլովված կամ այլ կերպ թեքված ձևերով:
Բոլոր հնարավոր բառարաններով նայեցի, որ և՛ բուեր-բուի, և՛ բվեր-բվի ձևերն ընդունված են ու համարվում են ճիշտ:
Բայց ես ինքս բվեր-բվի ձևից տրաքվում եմ: Ահավոր խորթ ա ականջիս հնչում:

Հետաքրքիր ա՝ ձեր ընկալումը ո՞նց ա:

Լիլս, հիմա ստուգելու ձև չունեմ, բայց հիշում եմ, որ բու բառը ու-ով վերջացողների մեջ միակ բացառությունն էր, ու-ն վ չէր դառնում։
Բվեր, բվի ձևերը անգամ սխալ էին համարվում կարծեմ։

[Շինարար]

Լիլս, հիմա ստուգելու ձև չունեմ, բայց հիշում եմ, որ բու բառը ու-ով վերջացողների մեջ միակ բացառությունն էր, ու-ն վ չէր դառնում։
Բվեր, բվի ձևերը անգամ սխալ էին համարվում կարծեմ։

Աճառյանը երկու ձևն էլ տալիս է՝ բու
Աղայանի մոտ կողքը մենակ -ի ա նշված, բու
հնչյունափոխության դեպքում նշում ա, օրինակ՝ ձու

Արխային վստահիր ճաշակիդ

[Ռուֆուս]

Հրաչի պատասխանը.

«Երկու ձևերն էլ (բուի bs. բվի և այլն) թույլատրելի են (տես օրինակ ԺՀԼԲԲ, հղումը` ստորև):
Բայց ես անձամբ նախապատվությունը տալիս եմ -ու-ով ձևերին` ԲՈՒԻ, ԲՈՒԵՐ և այլն:»
Հղում Աճառյանին

[Գալաթեա]

Շատ մերսի, ժող ջան

[Vaio]

Ինչպես է ճիշտ գրել, ժամկետում, թե ժամկետին?

Ես կլինեմ ռեստորանում` Ձեր կողմից նշված ժամկետում:

Ես կլինեմ ռեստորանում` Ձեր կողմից նշված ժամկետին:

[Chuk]

Ինչպես է ճիշտ գրել, ժամկետում, թե ժամկետին?

Ես կլինեմ ռեստորանում` Ձեր կողմից նշված ժամկետում:

Ես կլինեմ ռեստորանում` Ձեր կողմից նշված ժամկետին:

Ինձ թվում ա, որ ոչ էն, ոչ էլ էն, այլ «ժամին»: Որտև ժամկետը ես ընկալում եմ որպես տիրույթ (էս ժամից էս ժամն ընկած տիրույթում): Իսկ եթե հենց դա էլ նկատի է ունեցվում, ուրեմն պիտի որ հենց «ում» էլ լինի, ոնց որ տիրույթում, տենց էլ ժամկետում:

[Vaio]

Ինչպես ճիշտ գրել?

Փաստաթղթերը ներկայացված են գործին կցելու համար:

Փաստաթղթերը ներկայացված են գործին կցվելու համար:

[Նարե91]

Ինչպես ճիշտ գրել?

Փաստաթղթերը ներկայացված են գործին կցելու համար:

Փաստաթղթերը ներկայացված են գործին կցվելու համար:

Առանց կրավորական , կարծում եմ` կցելու:

[Chuk]

«Մեր մեջի գազանը» - «Մեր միջի գազանը»

Ձեր կարծիքով ո՞ր տարբերակն է «ավելի ճիշտ», ո՞ր տարբերակն է ավելի նպատակահարմար օգտագործել, ինչու՞:

[Հայկօ]

«Մեր մեջի գազանը» - «Մեր միջի գազանը»

Ձեր կարծիքով ո՞ր տարբերակն է «ավելի ճիշտ», ո՞ր տարբերակն է ավելի նպատակահարմար օգտագործել, ինչու՞:

Միջի, Չուկ: Ճիշտը դա ա:

[Chuk]

Միջի, Չուկ: Ճիշտը դա ա:

Ինչու՞, Հայկ, հիմնավորիր:

[Հայկօ]

Ինչու՞, Հայկ, հիմնավորիր:

Սովորական հնչյունափոխություն ա, էլի, ի՞նչը հիմնավորեմ : Դեմ - դիմացի, ծես - ծիսական, մեջ - միջնակարգ, միջանցիկ, միջի:

[Chuk]

Հայկ ջան, արի նայենք.

Ստեփան Մալխասեանց
Հայերէն բացատրական բառարան
Մէջ - մէջի կմ միջի
երկու տարբերակն էլ առաջարկվում է, առաջինը տալիս է «մէջի» տարբերակը (http://nayiri.com/imagedDictionaryBr...B4%D5%A5%D5%BB)


Էդուարդ Աղայան
Արդի հայերենի բացատրական բառարան
Մեջ, ի կամ միջի
երկու տարբերակն էլ առաջարկվում է, առաջինը տալիս է «մեջի» տարբերակը (http://nayiri.com/imagedDictionaryBr...B4%D5%A5%D5%BB)


Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ
Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան
Մեջ, մեջի կամ միջի
երկու տարբերակն էլ առաջարկվում է, առաջինը տալիս է «մեջի» տարբերակը (http://nayiri.com/imagedDictionaryBr...B4%D5%A5%D5%BB)




Էնպես որ երկու տարբերակն էլ ճիշտ են, ես դիտմամբ էի գրել «ավելի ճիշտ»-ը չակերտների մեջ: Ավելին, նայելով, թե առաջինը այս երեք հարգի բառարանները որ տարբերակն են առաջարկում, կարելի է եզրակացնել, որ ավելի նախընտրելի է «մեջի» տարբերակը: Բայց ինձ հետաքրքիր են նաև այլ վերլուծություններ, կարծիքներ:

[Հայկօ]

Հա էլի, հետաքրքիր ա: Չգիտեմ. ամեն դեպքում ես հակված եմ կարծելու, որ դա բացառություն ա, իսկ օրինաչափությունը բառասկզբում ե-ի հնչյունափոխությունն ա: Էդ տեսանկյունից լեզուն միշտ գնում ա դեպի պարզեցումն ու բացառությունների կրճատումը, ու գուցե լեզվի օրինաչափ զարգացումը արդեն հանգեցրել ա նրան, որ ճիշտ, սովորական ու տրամաբանական ա համարվում հենց «միջի» տարբերակը: Իմ բացատրությունը հիմա սա ա: