Զանազան լեզվական հարցեր

[Ուլուանա]

Չէ, այդքան հին չէ` 1983 թ.: Ընդ որում, իր տեսակի մեջ համեմատաբար անկողմնակալ և հաջողված, հետևաբար` հեղինակավոր գրքերից է: Նույնը չի կարելի ասել Միրզոյանի աշխատության մասին: Նրա ամեն ասածին խորհուրդ կտամ լուրջ չմոտենաս, որովհետև նա սիրում է ամեն ինչ ճիշտ ու սխալի բաժանել, մինչդեռ լեզվում հարցերն ամենևին այդքան պարզ չեն:

Իսկ, օրինակ, ինչի՞ հիման վրա է որոշվում, թե որ հեղինակի գրածներին արժե լուրջ մոտենալ, որին՝ ոչ։ Ու մի՞թե քո գրածն էլ զուտ քո սուբյեկտիվ մոտեցումը չէ տվյալ հեղինակների նկատմամբ։
Ընդհանրապես համաձայն եմ, որ լեզվում բացարձակ բաներ գրեթե չկան։ Ես ինքս էլ շատ դեպքերում առաջնորդվում եմ սեփական հայեցողությամբ, քանի որ միակ ճիշտ տարբերակ ոչ միշտ եմ գտնում. շատ հարցերի վերաբերյալ լեզվաբանների տեսակետները չեն համընկնում, ու մնում է ընտրել դրանցից քեզ առավել ճիշտ թվացողը։ Այնպես որ ինձ համար ո՛չ Միրզոյանն է անքննելի, ո՛չ Ասատրյանը, ո՛չ էլ որևէ այլ լեզվաբան, պարզապես հաշվի առնելով լեզվի դինամիկ բնույթը՝ տրամաբանական է ենթադրել, որ որքան հին է աշխատությունը, համապատասխանաբար այնքան մեծ է հավանականությունը, որ այնտեղ գրված տեղեկությունը կարող է հնացած ու ժամանակավրեպ լինել, հետևաբար ինքս նախընտրում եմ վստահել համեմատաբար նոր հրապարակումներին՝ իհարկե, միաժամանակ չանջատելով տրամաբանությունս ու լեզվազգացողությունս։

[Միգռո]

Իսկ, օրինակ, ինչի՞ հիման վրա է որոշվում, թե որ հեղինակի գրածներին արժե լուրջ մոտենալ, որին՝ ոչ։ Ու մի՞թե քո գրածն էլ զուտ քո սուբյեկտիվ մոտեցումը չէ տվյալ հեղինակների նկատմամբ։

Այո, սուբյեկտիվ, սակայն սուբյեկտիվների քանակի աճին զուգահեռ կարծիքը ձգտում է օբյեկտիվության: Բացի նրանից, որ նշյալ գիրքը, նույնիսկ գրված լինելով 1983-ին, համարվում է այսօր չափանիշային դասագիրք Մայր Բուհում, Պետատական Լեզվաբանական Համալսարանում և այլ բուհերում, կայացած շատ հայագետներ դրական են արտահայտվում դրա մասին:

Այնպես որ ինձ համար ո՛չ Միրզոյանն է անքննելի, ո՛չ Ասատրյանը, ո՛չ էլ որևէ այլ լեզվաբան

Իսկ ո՞վ ասաց, թե սրանցից մեկն անքննելի է:

հետևաբար ինքս նախընտրում եմ վստահել համեմատաբար նոր հրապարակումներին՝ իհարկե, միաժամանակ չանջատելով տրամաբանությունս ու լեզվազգացողությունս։

Վերջին տասնամյակում հայերենագիտության բնագավառում հաջողված աշխատություններն այնքան սակավ են, որ ցավոք արդիականությունն անցնում է տասնութերորդ պլան, հատկապես քերականության ասպարեզում, որտեղ փոփոխություններ այնքան էլ հաճախ չեն լինում` ի տարբերություն որոշակի բառերի կիրառման ոլորտի: Քննարկվող երևույթը մասամբ այնտեղ է, մասամբ` այնտեղ: Սակայն Միրզոյանն, ըստ իս, շատ ավելի ճիշտ կլիներ, եթե գրեր մոտավորապես այսպես. «Մեր խորին համոզմամբ արդի հայերենում հանձնարարելի տարբերակ է համարվում այսինչ ձևը», այլ ոչ թե` սա սխալ է, նա ճիշտ:

Հ.Գ. Ակամա հիշեցի, թե ինչպես էր Միրզոյան Վ-ն հեռուստացույցով քննադատում նրանց, ովքեր ասում են ասֆալտ, այլ ոչ թե գետնաձյութ և նավթ, և ոչ` քարյուղ:

[Ուլուանա]

Այո, սուբյեկտիվ, սակայն սուբյեկտիվների քանակի աճին զուգահեռ կարծիքը ձգտում է օբյեկտիվության: Բացի նրանից, որ նշյալ գիրքը, նույնիսկ գրված լինելով 1983-ին, համարվում է այսօր չափանիշային դասագիրք Մայր Բուհում, Պետատական Լեզվաբանական Համալսարանում և այլ բուհերում, կայացած շատ հայագետներ դրական են արտահայտվում դրա մասին:

Հնարավոր է, բայց դրական արտահայտվելը դեռ չի նշանակում, որ 83 թվին նրա գրած ամեն ինչը հիմա էլ պիտի պարտադիր արդիական լինի: Լեզուն անընդհատ փոփոխությունների է ենթարկվում, ու ես չեմ հավատում, որ 83 թվին գրվածը կարող է 100%-ով համապատասխանել այսօրվա լեզվական պահանջներին: Բազմիցս համոզվել եմ, որ չի կարող: Ու սա այն դեպքն է, երբ հեղինակի հարգի լինելը նշանակություն չունի: Շատ հնարավոր է, որ նա իր ժամանակին հիանալի աշխատություն է գրել, որը նաև այսօր է շատ առումներով արժեքավոր, բայց ամենայն հավանականությամբ դրանում կլինեն նաև տարրեր, որոնք այսօր արդեն հնացած կլինեն, չեն բավարարի այսօրվա պահանջներին: Սա է ասածս: Թե չէ ես կասկածի տակ չեմ դնում Ասատրյանի լավ լեզվաբան լինելը:

Վերջին տասնամյակում հայերենագիտության բնագավառում հաջողված աշխատություններն այնքան սակավ են, որ ցավոք արդիականությունն անցնում է տասնութերորդ պլան, հատկապես քերականության ասպարեզում, որտեղ փոփոխություններ այնքան էլ հաճախ չեն լինում` ի տարբերություն որոշակի բառերի կիրառման ոլորտի: Քննարկվող երևույթը մասամբ այնտեղ է, մասամբ` այնտեղ: Սակայն Միրզոյանն, ըստ իս, շատ ավելի ճիշտ կլիներ, եթե գրեր մոտավորապես այսպես. «Մեր խորին համոզմամբ արդի հայերենում հանձնարարելի տարբերակ է համարվում այսինչ ձևը», այլ ոչ թե` սա սխալ է, նա ճիշտ:

Համաձայն եմ: Ինքս առանձնապես հիացած չեմ Միրզոյանի մատուցման ձևից. շատ դեպքերում խիստ վերամբարձ ու նույնիսկ արհամարհական տոնով են արված դիտողություններն ու ուղղումները, բայց աշխատում եմ նյութից քաղել զուտ լեզվական տեղեկությունը, ոչ թե խորանալ մատուցման նպատակահարմարության մեջ, քանի որ նոր հրապարակումներ, ինչպես ինքդ էլ նկատեցիր, ներկայումս այնքան շատ չկան, որ դրանց միջև ընտրություն անենք, ստիպված օգտվում ենք եղածից: Իսկ արդիականության տասնութերորդ պլան անցնելուն, ճիշտն ասած, բնավ համաձայն չեմ։ Նորից եմ ասում, ինձ համար դա շատ կարևոր է, ու, կարծում եմ, լեզվի հարցերով լրջորեն հետաքրքրվող ցանկացած մարդու համար էլ պիտի կարևոր լինի` հաշվի առնելով այն օբյեկտիվ հանգամանքը, որ լեզուն անընդհատ փոփոխվող ու զարգացող երևույթ է, հատկապես վերջին տասնամյակներում բազմաթիվ փոփոխություններ են եղել: Վերջիվերջո, պատահական չէ, որ լեզվի մասին շարունակ նոր օրենքներ են դուրս գալիս: Ուրեմն ինչ-որ բաներ, այնուամենայնիվ, փոխվում են, չէ՞։ Իսկ այդ նորամուծություններին տեղեկանալու հարցում, բնականաբար, չի կարող օգնել 80–ականներին լույս տեսած թեկուզև ամենահաջողված աշխատությունը։

Հ.Գ. Ակամա հիշեցի, թե ինչպես էր Միրզոյան Վ-ն հեռուստացույցով քննադատում նրանց, ովքեր ասում են ասֆալտ, այլ ոչ թե գետնաձյութ և նավթ, և ոչ` քարյուղ:

Դե, մաքրամոլության երևույթն արդեն այլ թեմա է, որի մասին կարելի է երկար խոսել։ Ես էլ կողմ չեմ նման մոտեցմանը։ Բայց այստեղ կարծես այլ բան ենք քննարկում։

[Միգռո]

Մի կողմից, ոչ ոք չի ասում, թե նրա կամ ուրիշի գրածները պետք է պարտադիր արդիական լինեն կամ 100% ճիշտ լինեն, պետք չէ չափազանցնել: Մյուս կողմից, եթե հաջորդ տարի լույս տեսնի մի աշխատություն, որում «պարզաբանվի», թե, ասենք, արկղեր-ը սխալ է, պետք է լինի արկղներ, զի վասն ունենք երկու վանկ (կամ նման մեկ այլ ախմախություն առաջ քաշվի), ապա անկախ այդ ձեռնարկի արդիականությունից` նախորդ հազարամյակի վերջերում հրատարակված գրքերը, այդ թվում Մանվել Եգորիչի աշխատությունը, շատ ավելի վստահելի ուղեցույց կարող են լինել: Այսինքն` առաջնայինը հրատարակման տարեթիվը չէ, այլ տեսակետի հիմավորումը: Տվյալ դեպքում ա) Միրզոյանն իր գրքում չի տալիս լեզվանաբական սպառիչ հիմնավորում, թե ինչու է միացրեցի ձևը սխալ, բ) որպես հայերենի լեզվակիր կարող եմ ասել, որ միացրեցի բառաձևը միանգամայն բնական է հնչում ականջիս (սա հենց այն է, ինչին դու անդրադառնում էիր` լեզվական առանձին միավորների արդի կիրառումը, որը չի կարող այժմեական տեսակետից ճիշտ ներկայացված լինել համեմատաբար հնացած գրքերում): Նույնը վերաբերում է վերցրի ձևին. վերցրեցի-ն հնչում է հայեցի և անսխալ` անկախ նրանից, թե ոմն լեզվաբան ինչ է գրում իր գրքում: Այլ հարց է, երբ որոշ լեզվաբաններ փորձում են լեզուն «կարգի բերել» և ձեռքի հետ էլ հեղինակավոր և խիստ երևալ ու սկսում են չարդարացված սահմանափակումներ առաջ բերել` ներկայացնելով որպես պարտադիր:
Որպեսզի համոզվես (թեև գրածներիս նպատակը քեզ համոզելը չէ, այլ ընդամենը խորհուրդ տալը), բերեմ մեկ ուրիշ վառ, բուն թեմայի հետ կապված օրինակ: Բեդիրյան Պետրոսի գործնական ձեռնարկին, երևում է, ծանոթ ես: Գիրքը լույս է տեսել վերջին տասնամյակում, պետք է ենթադրել` թարմ աշխատություն է: Նրանում քննարկվում են հայերենի տարբեր բառերի և արտահայտությունների սխալ գործածումներ, տրվում են ուղղված տարբերակներ ևն: Այսքանը նրանց համար, ով ծանոթ չէ գրքին: Հիմա, հարգարժան պրն. Բեդիրյանը, որը շատ ավելի ականավոր լեզվաբան է, քան Միրզոյան Վալերին (թեև վերջինիս հանդեպ` nothing personal), իր ձեռնարկում գրում է, թե ինչքան էլ երկար արտասանենք շոու բառը, նա, միևնույն է, միավանկ է` անգլերենի համանմանությամբ: Մեկ այլ տեղ նա նշում է, որ շատերը ասելու փոխարեն պետք է ասել շատեր, որովհետև բառն արտահայտում է անորոշություն:
Կասկածի տակ չառնելով Բեդիրյանի գիտելիքները, պետք է ասեմ, որ բնավ համաձայն չեմ այս տեսակետներին: Առաջին դեպքում հիմք ընդունելով ավելի վաղ ձեռնարկները` հեշտությամբ փաստում ենք, որ շոու բառում կա երկու ձայնավոր, հետևաբար բառը երկվանկ է (ի տարբերություն անգլերենի, որտեղ կան երկբարբառներ, որոնք դիտարկվում են որպես մեկ ամբողջ միավոր և ոչ թե երկու հավասարազոր ձայնավորներ), իսկ երկրորդ դեպքում` լեզվում ընդունված և գործուն տարբերակն է շատերը, միչդեռ շատեր բառի պարտադրումը արհեստական միջամտության է նմանվում, և ինչպես ժամանակը ցույց տվեց, հեղինակի առաջարկած ձևը այդպես էլ մնաց թղթի վրա:

«Միացրի» ձևը հաստատ ճիշտ է, ու այս դեպքում ոչ թե սա ճիշտ տարբերակներից մեկն է, այլ միակ ճիշտ ձևը, «միացրեցի»–ն հաստատ սխալ է։ Թեև ինքս գիտեի, բայց գրառումն անելուց առաջ նաև ստուգեցի որոշ լեզվական գրքերում, որոնցում հատուկ ներկայացված էր այս տարածված սխալը և ապա՝ ճիշտ տարբերակը։

[Ուլուանա]

Մի կողմից, ոչ ոք չի ասում, թե նրա կամ ուրիշի գրածները պետք է պարտադիր արդիական լինեն կամ 100% ճիշտ լինեն, պետք չէ չափազանցնել:
Մյուս կողմից, եթե հաջորդ տարի լույս տեսնի մի աշխատություն, որում «պարզաբանվի», թե, ասենք, արկղեր-ը սխալ է, պետք է լինի արկղներ, զի վասն ունենք երկու վանկ (կամ նման մեկ այլ ախմախություն առաջ քաշվի), ապա անկախ այդ ձեռնարկի արդիականությունից` նախորդ հազարամյակի վերջերում հրատարակված գրքերը, այդ թվում Մանվել Եգորիչի աշխատությունը, շատ ավելի վստահելի ուղեցույց կարող են լինել: Այսինքն` առաջնայինը հրատարակման տարեթիվը չէ, այլ տեսակետի հիմավորումը:

Իսկ մի՞թե ես ասել եմ, թե նոր հրապարակումները 100%–ով ճիշտ են։ Դրա համար էլ գրել էի, որ ավելի շատ հակված եմ վստահելու նոր հրապարակումներին՝ միաժամանակ չանջատելով տրամաբանությունս ու լեզվազգացողությունս, քանի որ չեմ բացառում, որ դրանցում էլ կարող են լինել այնպիսի պնդումներ, որոնք ինձ համար համոզիչ չհնչեն։

Տվյալ դեպքում ա) Միրզոյանն իր գրքում չի տալիս լեզվանաբական սպառիչ հիմնավորում, թե ինչու է միացրեցի ձևը սխալ, բ) որպես հայերենի լեզվակիր կարող եմ ասել, որ միացրեցի բառաձևը միանգամայն բնական է հնչում ականջիս (սա հենց այն է, ինչին դու անդրադառնում էիր` լեզվական առանձին միավորների արդի կիրառումը, որը չի կարող այժմեական տեսակետից ճիշտ ներկայացված լինել համեմատաբար հնացած գրքերում): Նույնը վերաբերում է վերցրի ձևին. վերցրեցի-ն հնչում է հայեցի և անսխալ` անկախ նրանից, թե ոմն լեզվաբան ինչ է գրում իր գրքում: Այլ հարց է, երբ որոշ լեզվաբաններ փորձում են լեզուն «կարգի բերել» և ձեռքի հետ էլ հեղինակավոր և խիստ երևալ ու սկսում են չարդարացված սահմանափակումներ առաջ բերել` ներկայացնելով որպես պարտադիր:

«Միացրի–միացրեցի» ձևերի ճիշտն ու սխալը միայն Միրզոյանի գրքով չեմ ստուգել։ Մայա Ավագյանի «Խոհեր մայրենի լեզվի մասին» գրքում, որն, ի դեպ, 1982 թվին է լույս տեսել, նույնպես բազմիցս գործածված է հենց «միացրի» ձևը, ու ոչ մի տեղ չի հանդիպում (համենայնդեպս, ես չեմ հանդիպել, որքան էլ փնտրել եմ) «միացրեցի» ձևը (կարծում եմ՝ հասկանալի է, որ «միացնել» բայը տվյալ դեպքում զուտ պայմանական է`ձևը ցույց տալու համար)։

[Միգռո]

Իսկ մի՞թե ես ասել եմ, թե նոր հրապարակումները 100%–ով ճիշտ են։

Ոչ, դու գրել էիր, թե 100%-ով ճիշտ չեն, սակայն ես չէի էլ պնդում, որ ճիշտ են:

«Միացրի–միացրեցի» ձևերի ճիշտն ու սխալը միայն Միրզոյանի գրքով չեմ ստուգել։ Մայա Ավագյանի «Խոհեր մայրենի լեզվի մասին» գրքում, որն, ի դեպ, 1982 թվին է լույս տեսել, նույնպես բազմիցս գործածված է հենց «միացրի» ձևը, ու ոչ մի տեղ չի հանդիպում (համենայնդեպս, ես չեմ հանդիպել, որքան էլ փնտրել եմ) «միացրեցի» ձևը

Իսկ այստեղ, ինչպես ինքդ էիր նշվում, ինչքան հին է հրատարակությունը, այնքան մեծ է հավանականությունը, որ դրա նյութը արդիական չէ: Ավելացնեմ` լեզվի գործնական ձեռնարկներում` ի հակադրումն քերականական և այլ տիպի աշխատությունների: Այս կարևոր տարբերությունն ակնհայտ է Մ. Ասատրյանի և Մ. Ավագյանի գրքերի միջև:
Նաև` այն փաստը, որ հեղինակը գործածում է ձևերից մեկը դեռևս չի նշանակում, թե մյուսը սխալ ձև է:

(կարծում եմ՝ հասկանալի է, որ «միացնել» բայը տվյալ դեպքում զուտ պայմանական է`ձևը ցույց տալու համար)։

Այո, խոսքը միայն միացնել բայի մասին չէ: Նույն վերցրեցի ձևը կարելի է հանդիպել Սիլվա Կապուտիկյանի, Վահագն Դավթյանի և այլոց աշխատություններում:
Ի մի բերելով` միացրի/վերցրի ընդ. միացրեցի/վերցրեցի բառերի պարագայում գործ ունենք ոչ այնքան սխալ և ճիշտ որակման հետ, այլ նախապատվության: Իսկ նյութի թարմության հետ կապված` կրկնեմ` առաջնայինը վարկածի հիմնավորումն է, այլ ոչ թե հրատարակման տարեթիվը (տես նախորդ գրառումս):

[Ուլուանա]

Նաև` այն փաստը, որ հեղինակը գործածում է ձևերից մեկը դեռևս չի նշանակում, թե մյուսը սխալ ձև է:

Ես չեմ էլ պնդել, թե այդպես է, ուղղակի նկատի ունեմ՝ հավանականությունն է մեծանում։ Ամեն դեպքում կարծում եմ՝ այդ ձևը հնացած կամ գոնե հնացող է ներկայումս։

Այո, խոսքը միայն միացնել բայի մասին չէ: Նույն վերցրեցի ձևը կարելի է հանդիպել Սիլվա Կապուտիկյանի, Վահագն Դավթյանի և այլոց աշխատություններում:

Շատ ավելի շատերի աշխատություններում կարելի է հանդիպել նշածդ ձևերը, դրանում չեմ կասկածում, ինչպես նաև բազմաթիվ ակնհայտ լեզվական սխալների կարելի է հանդիպել ամենահանրահայտ ու սիրված գրողների ու բանաստեղծների ստեղծագործություններում, այնպես որ այս առումով գրողների ստեղծագործությունները վկայակոչելն անիմաստ է։ Գրող լինելը դեռ գրագետ լինելու գրավական չէ։

Իսկ նյութի թարմության հետ կապված` կրկնեմ` առաջնայինը վարկածի հիմնավորումն է, այլ ոչ թե հրատարակման տարեթիվը (տես նախորդ գրառումս):

Համաձայն եմ, տեսակետի հիմնավորումն ավելի կարևոր է, բայց երբ հակառակ տեսակետներից ոչ մեկի հիմնավորումը չի ներկայացվում, ակամա հակվում եմ ավելի նոր տեսակետին վստահելուն՝ ինչպես արդեն նշեցի, եթե տրամաբանությունս ու լեզվազգացողությունս հակառակը չեն հուշում։ Բայց դու կոնկրետ «միացրեցի» ձևի հիմնավորումը կարծեմ չտվեցիր։ Հետաքրքիր կլիներ կարդալ։ Սկզբում գրել էիր, որ ընդհանրապես լեզուն ձգտում է առավել հակիրճ ձևերին, իսկ դրանից ելնելով՝ «վերցրի» ձևը պետք է նախընտրելի լինի կամ գուցե արդեն միակ ճիշտ ձևը, չգիտեմ։

[Լեո]

Գրող լինելը դեռ գրագետ լինելու գրավական չէ։

...Ու քառսուն օր, քառսուն գիշեր կռիվ տվին անդադար...

Օրինակ՝ սրա մասին ի՞նչ կասես Մի՞թե Թումանյանը չեր կարող «քառասուն» գրել: Ուրեմն ի՞նչ, կարո՞ղ ենք նրա գրող լինելը գրագիտության գրավական չհամարել

[Nun ...]

Ժողովուրդ ջա~ն...
Նախ ողջույն, նոր եմ ձեզ միանում
Ու սկսում եմ իմ տրտնջանքը

Հիմա չգիտեմ էլ շատ մաքուր հայերենով գրեմ, թե կարելի է իմ ռուսական ու անգլիական կրթության հետևանքները ցուցաբերել: Բայց ուզում եմ մի քիչ նվնվամ տվյալ թեմայով:
Ինձ համալսարանում հանձնարարել են գրել ռեֆերատ "Գիտական ու գիտահանրամատչելի լեզուն":
Պատկերացնում եք ինչքան բան կա գրելու ու չգրելու, բայց չի ստացվում ինձ մոտ, չեմ կարողանում մտքերիս կոնկրետ շարքով ուղղության տալ: Ու կարճ ժամկետ ունեմ հանձնելու համար: Եկեք մի բան մտածեք, օգնեք

(ինչ էլ մի հենց առաջին օրով եկա ու սկսեցի խնդրել )

[Միգռո]

Բայց դու կոնկրետ «միացրեցի» ձևի հիմնավորումը կարծեմ չտվեցիր։ Հետաքրքիր կլիներ կարդալ։ Սկզբում գրել էիր, որ ընդհանրապես լեզուն ձգտում է առավել հակիրճ ձևերին, իսկ դրանից ելնելով՝ «վերցրի» ձևը պետք է նախընտրելի լինի կամ գուցե արդեն միակ ճիշտ ձևը, չգիտեմ։

Հիմա էլ եմ նույնն ասում: Միտքս ճիշտ չես ըմբռնում, հակիրճ ձևով կրկնում են` այստեղ նախապատվության հարց է, ես ինքս էլ սովորաբար ավելի հակված եմ գործածել կարճ ձևերը, սակայն դա չի նշանակում, թե համեմատաբար քիչ գործածական ձևերը սխալ են: Միացրեցի, վերցրեցի և մյուս բառերը կարող են պակաս տարածված լինել միացրի, վերցրի զուգաձևերից, բայց դա հիմք չի հանդիսանում առաջինները սխալ որակել, ինչը հաճախ արվում է որոշ հայագետների կողմից:

[Rammstein]

...Ու քառսուն օր, քառսուն գիշեր կռիվ տվին անդադար...

Օրինակ՝ սրա մասին ի՞նչ կասես Մի՞թե Թումանյանը չեր կարող «քառասուն» գրել: Ուրեմն ի՞նչ, կարո՞ղ ենք նրա գրող լինելը գրագիտության գրավական չհամարել

Քառսունը ոչ թե սխալ է, այլ բարբառային ձեւ է։
Թումանյաը շատ է օգտագործել ոչ գրական բառեր, օրինակ հաճախ կարելի է հանդիպել ոչ թե «այն» այլ «էն» ձեւը, եւն։

Հիմա էլ եմ նույնն ասում: Միտքս ճիշտ չես ըմբռնում, հակիրճ ձևով կրկնում են` այստեղ նախապատվության հարց է, ես ինքս էլ սովորաբար ավելի հակված եմ գործածել կարճ ձևերը, սակայն դա չի նշանակում, թե համեմատաբար քիչ գործածական ձևերը սխալ են: Միացրեցի, վերցրեցի և մյուս բառերը կարող են պակաս տարածված լինել միացրի, վերցրի զուգաձևերից, բայց դա հիմք չի հանդիսանում առաջինները սխալ որակել, ինչը հաճախ արվում է որոշ հայագետների կողմից:

Վերցնենք «միացնել» եւ «անջատել» բառերը։ Ասում ենք «անջատեցի», քանի որ արմատը «անջատ»-ն է, որին ավելանում է «եցի»։ Միացնելու արմատը «մի»-ն է, որին կավելացնենք «ացրի» ոչ թե «ացրեցի»։
Ես վստահ եմ, որ «միացրեցի»-ն սխալ է։ Ամեն դեպքում սա իմ սուբյեկտիվ կարծիքն է։

[Միգռո]

Վերցնենք «միացնել» եւ «անջատել» բառերը։ Ասում ենք «անջատեցի», քանի որ արմատը «անջատ»-ն է, որին ավելանում է «եցի»։ Միացնելու արմատը «մի»-ն է, որին կավելացնենք «ացրի» ոչ թե «ացրեցի»։
Ես վստահ եմ, որ «միացրեցի»-ն սխալ է։ Ամեն դեպքում սա իմ սուբյեկտիվ կարծիքն է։

Համեմատությունը տեղին չէ: Միացնել-ը սոսկածանցավոր բայ է, իսկ անջատել-ը` ոչ: Դրանք ունեն խոնարհման տարբեր ձևեր: Հետևաբար` միացրի կամ միացրեցի, խաղացրի կամ խաղացրեցի, բայց` անջատեցի, դրեցի ևն:

[Արամ]

Հարց. Շնորհավոր ծնունդդ, թե ծնունդտ՞

[Պարոն Ն]

Հարց. Շնորհավոր ծնունդդ, թե ծնունդտ՞

Իհարկե ծնունդդ, որովհետև հարերենում տ դիմորոշ հոդ չունենք: Դիմորոշ հոդերն են ս-ն և դ-ն:

[Rammstein]

Իհարկե ծնունդդ, որովհետև հարերենում տ դիմորոշ հոդ չունենք: Դիմորոշ հոդերն են ս-ն և դ-ն:

Ուղեղ ջան, բայց Kisame-ն իր հարցը ուղղել էր ադմինիստրացիային, մի՞թե գրառման վերնագիրը չտեսար։

Հարց. Շնորհավոր ծնունդդ, թե ծնունդտ՞

Kisame ջան, կներես, ես ադմին չեմ, բայց ասեմ, ադմինիստրացիային ուղղված հարցիդ պատասխանը ստացիր ադմինիստրատորի (Չուկի) ստորագրությունից...