Զանազան լեզվական հարցեր

[քաղաքացի]

Հա, բայց ես ինչքան գիտեմ, իսպաներենում խ կարդացվում է J տառը, օրինակ՝ Juan-Խուան, Jose-Խոսե և այլն։ Գուցե նաև G-ն է խ կարդացվում, էդ արդեն չգիտեմ։ Իսկ X-ի մասին ընդհանրապես տեղյակ չեմ։ Ուղղակի մտածեցի, որ կարող է այդ անունն էլ է J-ով գրվում, այդ դեպքում խ կկարդացվեր։
Լավ, էլ ենթադրություններ չանեմ։

Ճիշտ ես ասում G-ն էլ է խ կարդացվում, օրինակ՝ «Արգենտինա»-ն իրենց իսպաներենով արտասանվում է «Արխենտինա»։
X-ի համար մի օրինակ էլ ասեմ։ Խավիեր Սոլանա անվան մեջ, մենք՝ հայերս, արտասանում ենք Խ-ով և իսպաներեն գրվում է Xavier:
Դե հիմա արի ու իմացիր, թե ո՞րն է ճիշտը:

[Shauri]

Ինչ վերաբերում է Xavi-ի անվան ճիշտ արտասանությանը... Ինչպես գիտեք, Անգլիայի անգլերենը և Ամերիկայի անգլերենը շատ բաներով տարբերվում են: Նմանապես տարբերվում են նաև Իսպանիայի իսպաներենը և Լատինական Ամերիկայի /այդ թվում` Մեքսիկայի/ իսպաներենը: Xavi-ն Xavier անվան կրճատ տարբերակն է, որը կարդացվում է Խավիեր, սակայն ճիշտ է նաև Չավի տարբերակը, ուղղակի տարբեր տարածաշրջաններ արտասանության տարբեր նրբություններ ունեն:
Մեկ այլ օրինակ` "ll" տառը իսպաներեն կարդացվում է "յ", Արգենտինայում` "ժ", կա նաև "լյ" տարբերակը ու ևս մի հնչյուն, որ հայերեն տառերով դժվար է անգամ արտահայտել...

Ավելացվել է 1 րոպե անց
"G"-ն "խ" կարդացվում է միայն այն դեպքում, եթե նրանից հետո գալիս են "e" կամ "i" տառերը

[Պանդուխտ]

Ռուսերն արտասանում են օգանեսեան, որովհետեւ անոնք հ տառը չ'ունեն, եւ հայեր իրենց ազգանունը անզգալաբար հնչում եւ գրում են ռուսական արտասանութեան համահունչ օգանեսեան, օգանեսով...

Այո, «մեղանչել» բառի սխալ կիրառությունն իրոք շատ տարածված է։
Ավելացնեմ նաև, որ մարդկանց մեջ շփոթություն առաջացնողը «մեղա գալ» (մեղքը գիտակցել, ներում հայցել) արտահայտությանը ձևով նման լինելն է։

Իսկ Չքմեղանք, չքմեղել:

Շատ տարածված սխալ է ածականի գերադրական աստիճանի երկու ածանցները միաժամանակ օգտագործելը, երբ ամենակարևոր կամ կարևորագույն ձևերի փոխարեն ասում են ամենակարևորագույն: Չեմ սիրում

Իսկ ինչ է կարծիքդ «փոխհամագործակցութիւն», «փոխհամաձայնեցուածութիւն»...

Ինձ հետևյալ հարցն է հետաքրքրում. պատկերացրեք մի մարդու, որը իր մազերը ամբողջովին կտրել է կամ կտրել են և մի մարդու, որի մազերը ամողջովին թափել են։ Առաջին դեպքում ես կասեմ, որ այս մարդը քյաչալ է, իսկ երկրորդ դեպքում՝ ճաղատ։ Ես միշտ այսպես եմ իմացել։ Բայց մարդիկ կան, որ ասում են, թե այդ երկու բառերի միջև տարբերություն չկա։ Իսկ դուք ի՞նչ կարծիքի եք։

Ես այսպիսի մարդուն կ'ասէի մորթուած քոսակ (քարձ, անմազ) մարդ:

ապաշխարել, առանց հ-ի

Ճիշտ՝ աշխար=լաց, ողբ
աշխարհ=երկիր մոլորակ

Ընդհանրապես ամեն տեսակ սխալներն էլ շատ կարևոր են: Բայց դա չի նշանակում, որ ամեն մեկը պետք ա դիմացինի սխալները հրապարակի: Կյանքում ոչ մեկն էլ կատարյալ չի ու սխալվելը ոչ մեկիցս հեռու չի: Գիտնական չեն ծնվում, գիտնական դառնում են: Ու եթե խորանանք ակադեմիա բառի ակաձեմիա արտասանությունը ոչ մի կերպ սխալ չի: Ընդհանրապես հայերենը շատ բարդ լեզու է, որն իր պատմական զարգացման ընթացքում ենթարկվել է բազմաթիվ հնչյունափոխությունների: Տվյալ օրինակը (ակադեմիա-ակաձեմիա) պատկանում է բաղաձայնների հնչյունափոխությանը:Դա սխալ չէ, դա արտասանական հնչյունափոխություն է: Եթե Արթուրին ասում ենք Արտուր ուրեմն անգրագե՞տ ենք: Կամ ցտեսության փոխարեն ասում ենք ստեսցյուն:

Սա արդէն ահաւոր պարսկաբանութիւն է:

Չէ, դու ես իմ գրածը մասամբ սխալ հասկացել։ Ես գրել էի, որ հայերենում դ տառը ոչ մի դեպքում և ոչ մի կերպ չի կարող ձ արտասանվել։ Ես ասում եմ, թե որն է ճիշտը, իսկ թե ով ինչպես է արտասանում ակադեմիա բառը, արդեն այլ հարց է։ Նորից եմ ասում. ակադեմիա բառը հայերենի արտասանական կանոնների համաձայն արտասանվում է այնպես, ինչպես որ գրվում է, այսինքն՝ դ ով։ Եվ դա կախված չէ ոչ իմ, ոչ էլ քո ցանկությունից։
Եթե մարդկանց մեծ մասն ինչ-որ բառ սխալ է արտասանում, դա ինձ համար պատճառ չի կարող լինել, որ ես էլ այդպես սխալ արտասանեմ կամ սխալը ճիշտ համարեմ։ Չեմ կարող ասել, որ ես միշտ ամեն ինչ ճիշտ եմ արտասանում, բայց կարող եմ հաստատ ասել, որ միշտ աշխատում եմ ճիշտ արտասանել ու հիմնականում հաջողվում է։ Հենց թեկուզ այդ չարաբաստիկ ակադեմիա բառը։

Հաստատ սա ռուսաբանութիւն է: Բայց հին հայերն ալ ունէին Դ/Ձ Թ/ծ փոխանցումները: Օրինակ՝ Խանդ/Խանձ իմաստի տարբերութեամբ հանդերձ նոյն արմատէն ծագած են: Նոյնն է Խեղդ/հեղձ, կամ քերթ/քերծ:

[sweet]

Խոսքս վերաբերվում է [QUOTE=Վարպետ]-ին. "ապաշխարհել" բառ հայերենում չկա. կա "ապաշխարել":

Ավելացվել է 7 րոպե անց
Տարածված սխալներից է նաև հավաքական, անհոգնական կամ անեզական գոյականների հօգնակի օգտագործվող ձևերը:
Օրինակ` երկա անցա մի խանութի կողքով, որի վրա բավականին մեծ տառաշարով գրված էր "Մթերքներ":

[krunk Hayastani]

Եթե առանց մտածելու ասեի, երևի ճիշտ կստացվեր, բայց մի քիչ գլուխ կոտրեցի ու արդեն չգիտեմ, թե որն է հանձնարարելի ձևը: Հարցս հետևյալն է՝ "Ժամը քանիսի՞ն (է ձեր ինքնաթիռը)" հարցման պատասխանն ինչպե՞ս է պետք ձևակերպել: Ուղիղ ժամերը, հասկանալի է, նույն տրականով՝ "(ժամը) մեկին, երկուսին" ևն, նաև "կեսերը", բայց առօրյա լեզվում, կարծես, գործածվում է և ուղիղ ձևը՝ "մեկն անց կես(ին)": Իսկ րոպեների դեպքու՞մ, մանավանդ "պակաս"ի դեպքու՞մ. մեկն անց հի՞նգ, թե՞ մեկն անց հինգին, մեկն անց հինգ րոպե՞, թե՞ մեկն անց հինգ րոպեին, և "երկուսին հինգ (րոպե) պակաս" (այս դեպքում հարցը տրականաձև է, պատասխանը՝ ուղղականաձև, ճի՞շտ է): Շնորհակալություն:

[Lionne_en_Chasse]

Ինչպե՞ս կլինի հայերեն -реаниматолог, the resuscitator
Բյուր գուցե դու իմանա՞ս, բժշկական տերմին է

[StrangeLittleGirl]

Եթե բառացի թարգմանենք, կլինի վերակենդանացնող
Եթե հայերեն բառ կա, հաստատ էն փախած տերմիններից է: Մենք ասում ենք ռեանիմատոլոգ

[Lionne_en_Chasse]

Շնորհակալ եմ
Մեկ-մեկ էնենց անկապ թարգմանություններ են հանդիպում, որ մինչև հասկանում եմ խոսքն ինչի մասին է, ես էլ եմ էտ տերմինի հիվանդությունը ձեռք բերում

[CactuSoul]

Ֆորումական հարգելի ժողովուրդ, առաջարկում եմ գրել ավելի ուշադիր. գոնե այս բաժնում, ըստ իս, պետք է առավելագույն զգուշություն ցուցաբերենք մեր գրավոր խոսքին և ուշադիր լինենք հատկապես (գոնե ) այն սխալներին, որոնք այս թեմայում արդեն քննարկվել են և լուծում ստացել /ճիշտ տարբերակների տեսքով /: Խոսքս, մասնավորապես, վերաբերում է հետևյալին.

Խոսքս վերաբերվում է Վարպետին....

Իսկ իմ նկատած սխալները կաշխատեմ ներկայացնել մոտ ապագայում :

Հ.Գ.
Մեկ էլ, խնդրում եմ, ասեք, թե ֆորումում գրառումներ կատարելիս ինչպես շեշտ դնեմ : Երբ վերջերս ինձ պետք էր, ստիպված էի Բյուրակնի գրառումներից մեկից copy-paste անել …
Հ.Հ.Գ.
Գրել եմ «ասեք»՝ «ասացեք»-ի փոխարեն, քանի որ հայոց լեզվին նվիրված մի ռադիոհաղորդման մեջ լսել եմ, որ դա է ճիշտ տարբերակը . «ասացեք», «նստեցեք» և այլ նմանատիպ բառերը, տարիների ընթացքում քիչ գործածության հետևանքով, դուրս են մղվել գրական լեզվից:

[քաղաքացի]

Ես էլ մի հարց ունեմ, գիտեմ, որ սիրահարվում են մեկին, բայց խփնվել մեկին, թե մեկի վրա

[Ներսես_AM]

Նյարդերիս վրա ազդում է Վիվասելլի գովազդային կարգախոսը՝ «Ձեր ընտրանքը»։
Ընտրանք բառ հայերենում կա՞, թե՞ Ընտրություն բառի եվրոփաթեթավորված տարբերակ է։

[CactuSoul]

Վա՜խ, ժողովու՛րդ ջան, շեշտ դնելու ձևը գտել եմ …

[Ուլուանա]

Ես էլ մի հարց ունեմ, գիտեմ, որ սիրահարվում են մեկին, բայց խփնվել մեկին, թե մեկի վրա

Սասուն ջան, քանի որ «խփնվել» բառն այսպես թե այնպես գրական չէ, այլ ժարգոնային, կարծում եմ՝ արդեն էական էլ չէ՝ «ինչ-որ մեկին» կխփնվես թե «ինչ-որ մեկի վրա»։ Այնպես որ ազատ կարող ես խփնվել թե՛ ինչ-որ մեկին, թե՛ ինչ-որ մեկի վրա։

[krunk Hayastani]

Մի հարց ունեմ (թեպետ մյուս հարցերին պատասխան չեմ ստանում, բայց ո՞վ գիտի, գուցե այս անգամ մի պատասխան լինի)՝ ո՞վ ինչպե՞ս է գրում Սանահնի մոտերքում գտնվող Հաղ...ատ վանքի անունը: Գլխի ընկաք, չէ՞, որ տեղանվան մասին է խոսքս:

[Վազգեն]

Ես միշտ Հաղպատ տարբերակն եմ տեսել։