Զանազան լեզվական հարցեր

[Ուլուանա]

Հայերենի մասնագետներ, ինչպե՞ս կարող ենք շտկել հայերենի հետևյալ թերությունը. ասենք թե ուզում ենք ասել. մեր մոտոցիկլետները, բայց մեր-ը չենք ուզում դնել, ու ուզում ենք ս-ով բավարարվել: Է, չի ստացվում: Եթե ասեմ՝ մոտոցիկլետներս՝ կստացվի՝ ի՛մ մոտոցիկլետները ոչ թե մեր: Ո՞նց գտնենք փոխարինող մի վերջածանց, որ արտահայտչական էս թերությունն ուղղի ու միտքը տեղ հասցնի… , եթե չէ՝ ուրեմն պիտի գրենք մոտոցիկլետներներս, որը որ մի տեսակ էն չի հնչում: Հը՞: Թե՞ ես եմ հայերենը մոռացել ու լա՛վ էլ կարա աշխատի՞:

Միավանկ գոյականների դեպքում էդ հարցը լուծվում ա «-եր» վերջավորությունից առաջ ն ավելացնելով: Դե, միավանկ բառերի հոգնակին, բացառությամբ որոշ բառերի, որոնք գրաբարից պահպանել են բառավերջի ն-ն (մուկ(ն) - մկներ, մատ(ն) - մատներ և այլն), կազմվում ա «-եր» ավելացնելով, ի տարբերություն բազմավանկ բառերի, որոնց հոգնակին կազմվում ա -ներ ավելացնելով: Հիմա, օրինակ, վերցնենք «աչքդ լույս» արտահայտությունը: Եթե մի քանի հոգու ենք ասում, «աչքՆերդ լույս» ենք ասում, ոչ թե «աչքերդ լույս»: Բայց բազմավանկ բառերի դեպքում էդ հնարավորությունը չկա, քանի որ դրանք էսպես թե էնպես ն ունեն արդեն, էդ ձևն էլ մի օգտագործի, աշխարհի վերջը չի: Էս եղածն էլ դիտարկի որպես առավելություն, ոչ թե էն չեղածը` թերություն: Ուրիշ լեզուներում, որ ընդհանրապես ոչ էդ ս-ն կա, ոչ էլ նշածս ձևը, չես բողոքում ու համարում թերություն, չէ՞ :