Զանազան լեզվական հարցեր

[Աթեիստ]

Խնդրում եմ ասեք՝ հետևյալ տարբերակներից ո՞րն է ճիշտ.

1) ԱՄՆ-ը հայտարարել է:
2) ԱՄՆ-ը հայտարարել են:

Ըստ իս երկրորդը սխալ է ու նյարդայնացնող (համենայն դեպս ինձ):

ԻՄ կարծիքով հայտարարությունը մեկ պետության անունից ա, ոչ թե մի քանի նահանգի։ Այսինքն ճիշտ ա առաջին տարբերակը։

[Chuk]

Կարող ա շատ եմ խորանում, բայց ըստ իս ԱՄՆ-ը չի էլ կարող հայտարարի, կարող ա ԱՄՆ-ի նախագահը հայտարարի, ԱՄՆ-ի կոնգրեսը հայտարարի, ԱՄՆ-ի գլխավոր քարտուղարը և այլն:

Բայց դե եթե ընդունենք, որ պետությունը կարող ա հայտարարի, ըստ իս Աթեիստը ճիշտ ա ասում:

[Vaio]

Վերոգրյալի հետ համաձայն եմ:

Իսկ ինչ կասեք, եթե հապավումը բացենք:

Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները հայտարարել ...?

[Լեո]

Վերոգրյալի հետ համաձայն եմ:

Իսկ ինչ կասեք, եթե հապավումը բացենք:

Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները հայտարարել ...?

Կարծում եմ՝ տարբերություն չկա, միևնույն է պետք է եզակի թվով օգտագործել: Խոսքը մեկ պետության մասին է:

[Chuk]

Վերոգրյալի հետ համաձայն եմ:

Իսկ ինչ կասեք, եթե հապավումը բացենք:

Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները հայտարարել է

[Chuk]

Որ շատ տարօրինակ չհնչի, մի շատ պարզ օրինակ բերեմ:

Գիրքը հրատարակվել է:
Այլ ոչ թե.
Գիրքը հրատարակվել են:

«Ք»-ն հոգնակիակերտ է, ինչպես «Ամերիկայի միացյալ նահանգներ»-ի դեպքում «ներ»-ը: Բայց չնայած դրած գործ ունենք արդեն եզակի գործոնի հետ:

[Vaio]

Երեք խոզուկներ:

Հոգնակի թիվը ճիշտ է?

[Vaio]

Կարող ա շատ եմ խորանում, բայց ըստ իս ԱՄՆ-ը չի էլ կարող հայտարարի, կարող ա ԱՄՆ-ի նախագահը հայտարարի, ԱՄՆ-ի կոնգրեսը հայտարարի, ԱՄՆ-ի գլխավոր քարտուղարը և այլն:

Լեզվանական առումով երևի ճիշտ ես, բայց քաղաքական առումով, ընդունված է: Օրինակ` պաշտոնական Երևանը հանդես է եկել հայտարարությամբ. "....":

[AniwaR]

Երեք խոզուկներ:

Հոգնակի թիվը ճիշտ է?

Այո, եթե խոսքը վառ անհատականություն ունեցող երեք տարբեր խոզուկների (Նիֆ-Նիֆը, Նաֆ-Նաֆը, Նուֆ-Նուֆը) մասին է:

Իսկ եթե ինչ-որ խոզ երեք խոզուկ ա ունենում, չէ:

[Vaio]

Ներքոբերյալներից որ գրելաձևն է ճիշտ`

1. «Միցուբիշին» դուրս է եկել երթեւեկելի գոտուց եւ բախվել է մեկ այլ «Միցուբիշիի»:
2. «Միցուբիշին» դուրս է եկել երթեւեկելի գոտուց եւ բախվել է մեկ այլ «Միցուբիշիին»:
3. «Միցուբիշի» մակնիշի ավտոմեքենան դուրս է եկել երթեւեկելի գոտուց եւ բախվել է «Օպել» մակնիշի ավտոմեքենայի:
4. «Միցուբիշի» մակնիշի ավտոմեքենան դուրս է եկել երթեւեկելի գոտուց եւ բախվել է «Օպել» մակնիշի ավտոմեքենային:

[Ուլուանա]

Ներքոբերյալներից որ գրելաձևն է ճիշտ`

1. «Միցուբիշին» դուրս է եկել երթեւեկելի գոտուց եւ բախվել է մեկ այլ «Միցուբիշիի»:
2. «Միցուբիշին» դուրս է եկել երթեւեկելի գոտուց եւ բախվել է մեկ այլ «Միցուբիշիին»:
3. «Միցուբիշի» մակնիշի ավտոմեքենան դուրս է եկել երթեւեկելի գոտուց եւ բախվել է «Օպել» մակնիշի ավտոմեքենայի:
4. «Միցուբիշի» մակնիշի ավտոմեքենան դուրս է եկել երթեւեկելի գոտուց եւ բախվել է «Օպել» մակնիշի ավտոմեքենային:

1–ինն է ճիշտ. «մեկ այլ»–ից հետո գոյականը որոշիչ հոդով չի դրվում։
3–րդ ու 4–րդ կետերի հետ կապված. կախված համատեքստից՝ երկուսն էլ կարող են ճիշտ լինել։ Օրինակ, եթե տվյալ նախադասությունից առաջ արդեն հիշատակվել էր «Օպել» մակնիշի ավտոմեքենան, ապա ճիշտը 4–րդ տարբերակն է, իսկ եթե մինչ այդ վերջինիս մասին որևէ հիշատակում չի եղել, ապա տվյալ նախադասության մեջ խոսվում է ինչ–որ «անծանոթ» «Օպել» մակնիշի ավտոմեքնայի մասին, հետևաբար ճիշտը 3–րդ տարբերակն է։

Մի բան էլ. «բախվել է»–ի է–ն եթե հանենք, ավելի բարեհունչ կլինի։

[Vaio]

եթե տվյալ նախադասությունից առաջ արդեն հիշատակվել էր «Օպել» մակնիշի ավտոմեքենան, ապա ճիշտը 4–րդ տարբերակն է, իսկ եթե մինչ այդ վերջինիս մասին որևէ հիշատակում չի եղել, ապա տվյալ նախադասության մեջ խոսվում է ինչ–որ «անծանոթ» «Օպել» մակնիշի ավտոմեքնայի մասին, հետևաբար ճիշտը 3–րդ տարբերակն է։

Եթե ճիշտ հասկացա «ն»-ի սկզբունքը, ուրեմն, ներքոբերյալ դեպքում «ն» տառը դրվում է`

«Միցուբիշի» մակնիշի ավտոմեքենան դուրս է եկել երթեւեկելի գոտուց եւ բախվել 99 BB 999 համարներով «Օպել» մակնիշի ավտոմեքենային:

[Ուլուանա]

Եթե ճիշտ հասկացա «ն»-ի սկզբունքը, ուրեմն, ներքոբերյալ դեպքում «ն» տառը դրվում է`

«Միցուբիշի» մակնիշի ավտոմեքենան դուրս է եկել երթեւեկելի գոտուց եւ բախվել 99 BB 999 համարներով «Օպել» մակնիշի ավտոմեքենային:

Այո, քանի որ տվյալ նախադասության մեջ «Օպել» մակնիշի ավտոմեքենան կոնկրետացվում է լրացուցիչ ինֆորմացիայի միջոցով։

[kitty]

Վերջերս լսեցի, որ հեռուստացույցով խոսում էին արագաչափերի ու չվերթների մասին:Մի տեսակ խորթ թվաց...Գիտեմ,որ ճիշտ են արագաչափներ ու չվերթեր տարբերակները:

Եթե սխալվում եմ խնդրում եմ բարի մարդկանց ինձ լուսավորել:

[Ուլուանա]

Վերջերս լսեցի, որ հեռուստացույցով խոսում էին արագաչափերի ու չվերթների մասին:Մի տեսակ խորթ թվաց...Գիտեմ,որ ճիշտ են արագաչափներ ու չվերթեր տարբերակները:

Եթե սխալվում եմ խնդրում եմ բարի մարդկանց ինձ լուսավորել:

Ճիշտը՝ արագաչափներ, չվերթ(ն)եր։

Հատուկ բառարան–տեղեկատուով ստուգել եմ։

Էս –եր/ներ զուգաձևությունները մի քիչ շփոթության տեղիք են տալիս, բայց ընդհանրապես կանոններ կան, որոնցով էլ պետք է առաջնորդվել։ Կանոնը բազմաթիվ ենթակետեր ունի, բայց ընդհանուր առմամբ պետք է առաջնորդվել հետևյալ սկզբունքով. եթե բազմավանկ բառի միավանկ վերջնաբաղադրիչը գոյական է և բաղադրության մեջ պահպանում է իր հիմնական՝ առարկայական նշանակությունը, հոգնակին կազմվում է –եր մասնիկով։ Միավանկ բաղադրիչն այդ դեպքում «ի՞նչ» հարցին է պատասխանում (օրինակ՝ ցուցափեղկ – ցուցադրելու փեղկ – ի՞նչ) – ցուցափեղկեր, արոտավայր – արոտի վայր – ի՞նչ – արոտավայրեր)։

Իսկ եթե միավանկ վերջնաբաղադրիչը բայարմատ է, և հանդես է գալիս բայական նշանակությամբ (գործողություն կատարողի, տվյալ վիճակի մեջ եղողի), հոգնակին կազմվում է –ներ մասնիկով։ Միավանկ վերջնաբաղադրիչն այդ դեպքում պատասխանում է «ի՞նչ անող» կամ «ի՞նչ արած» հարցին (օրինակ՝ փայտահատ – փայտ հատող՝ կտրող – ի՞նչ անող – փայտահատներ, նորածին – նոր ծնված – ի՞նչ արած – նորածիններ)։

Որոշ բառեր, կախված համատեքստից՝ կարող են մի դեպքում –եր–ով կազմել իրենց հոգնակին, մի ուրիշ դեպքում՝ –ներ–ով։

Մի շարք այլ նրբություններ էլ կան, բայց հիմնականում սա է։