Զանազան լեզվական հարցեր

[Moonwalker]

Բայց փաստորեն մեր գրավոր խոսքն էլ է կաղում:

Չի կաղում: Համագիր համանունները (երբ գրվում են նույն, արտասանվում՝ տարբեր կերպ) սովորական լեզվական իրողություն են: Հետո էլ հոմոնիմները (կոնկրետ էս դեպքում հոմոգրաֆները) հայերենում շատ ավելի քիչ են, սովորաբար ավելի քիչ գործածական ու հնչերանգային տարբերությունն էլ ավելի քիչ զգալի է: Միշտ հիշում եմ բազմակնություն (շատ կանայք ունենալը) - բազմակնություն (շատ աչքեր ունենալը) զույգը: Զգում ես արտասանական աննշան տարբերությունը:

Նույն ռուսերենում նման օրինակները շաա՜տ-շատ են, ավելի լայն գործածական ու հաճախ զավեշտալի (հմմ. трусы` մի դեպքում շեշտը у-ի, մյուս դեպքում՝ ы-ի վրա):

[Chuk]

Ճանկռել

Էս բառում «Ռ» տառը որտեղի՞ց է առաջացել: Միակ տարբերակը, որ գտել եմ, ինչ-որ կերպ «ճանկռտել» բառից է մնացել, բայց եթե տենց ա, ինչի՞, ո՞նց:

[Moonwalker]

Ճանկռել

Էս բառում «Ռ» տառը որտեղի՞ց է առաջացել: Միակ տարբերակը, որ գտել եմ, ինչ-որ կերպ «ճանկռտել» բառից է մնացել, բայց եթե տենց ա, ինչի՞, ո՞նց:

«Ռ»-ն, ԻՀԿ, սաստկական (նախկինում ասում էին՝ զորացուցիչ) միջածանց ա: Նույն արմատը սաստկական ձև ա ստացել և՛ «ռ»-ով և՛ «ռտ/րտ»-ով:

«Ռ» զորացուցիչով ա կառուցված, ասենք, «շառաչել»-ը («Բնաձայն բառ. կազմուած է շ ձայնից՝ ռ զօրացուցիչով և չ ածանցիչով. ձևի համար հմմտ. բառաչել, թառաչել, կառաչել, հառաչել, իսկ արմատի համար հմմտ. շչել, շաչել, շշուկ ևն:» Աճառյան):

[Chuk]

«Ռ»-ն, ԻՀԿ, սաստկական (նախկինում ասում էին՝ զորացուցիչ) միջածանց ա: Նույն արմատը սաստկական ձև ա ստացել և՛ «ռ»-ով և՛ «ռտ/րտ»-ով:

«Ռ» զորացուցիչով ա կառուցված, ասենք, «շառաչել»-ը («Բնաձայն բառ. կազմուած է շ ձայնից՝ ռ զօրացուցիչով և չ ածանցիչով. ձևի համար հմմտ. բառաչել, թառաչել, կառաչել, հառաչել, իսկ արմատի համար հմմտ. շչել, շաչել, շշուկ ևն:» Աճառյան):

Հմմ, հետաքրքիր տարբերակ ա: Ուրիշ կարծիքներ կա՞ն:

[_Հրաչ_]

Վստահ չեմ, բայց իմ կարծիքով, նույն հաջողությամբ կարա նաև աճական լինի, որպիսին, օրինակ, «անջրդի» բառի դեպքում է:

[Հայկօ]

«Ռ»-ն, ԻՀԿ, սաստկական (նախկինում ասում էին՝ զորացուցիչ) միջածանց ա: Նույն արմատը սաստկական ձև ա ստացել և՛ «ռ»-ով և՛ «ռտ/րտ»-ով:

«Ռ» զորացուցիչով ա կառուցված, ասենք, «շառաչել»-ը («Բնաձայն բառ. կազմուած է շ ձայնից՝ ռ զօրացուցիչով և չ ածանցիչով. ձևի համար հմմտ. բառաչել, թառաչել, կառաչել, հառաչել, իսկ արմատի համար հմմտ. շչել, շաչել, շշուկ ևն:» Աճառյան):

Տարբերակ ա: Ռ-ն ստեղ հաստատ ածանց ա, ուղղակի մնում ա էն հարցը, թե ի՞նչ ածանց ա: ԻՄՀԿ՝ էս էլ ա էն անարտադրողական կամ քարացած ածանցներից, որ մինչև հիմա կան ու հենց որպես ածանց էլ ընկալվում են, բայց նոր բառեր ստեղծելու էլ ընդունակ չեն: Օրինակ՝ «նավաստի» բառում «աստի»-ն ածանց ա, բայց դրանով նոր բառեր էլ չեն ստեղծվում: Նույն կերպ «ոտի» ածանցը կա՝ հնոտի, սնոտի, օտարոտի ու վերջ: «Ունկ»՝ խորունկ: «Աշ»՝ թթվաշ, մատղաշ, «ունչ»՝ անտերունչ, անմռունչ, «կուն»՝ դիմացկուն, ծիծաղկուն... Եսիմ, դժվար ա ասելը:

[Moonwalker]

Տարբերակ ա: Ռ-ն ստեղ հաստատ ածանց ա, ուղղակի մնում ա էն հարցը, թե ի՞նչ ածանց ա:

Մալխասյանցը և «ճանկռել» և «ճանկռտելը» սաստկական ձևեր ա համարում՝



Սենց բան գտա: Չնայած նվիրված ա բազմապատկական ու սաստկական բայերի վիճակագրությանը, բայց հետաքրքիր աղյուսակ ունի ածանցների (տեքստում քիչ ներքև էլ հիշատակվում ա մեր «ճանկռտել»-ը)՝





Հա ու անշուշտ էս «-ռ-» միջածանցը քո ասածի պես բառակազմական պոտենցիալի տեսակետից կենսունակ չի (ընդհանրապես էս միջածանցները ոնց որ թե ժամանակակից հայերենին բնորոշ չեն ու մնում են որպես անցյալի լեզվական իրողությունների վերապրուկ):

[Universe]

ԲՐԵԼՈԿ
ՈՒՆԻՎԵՐՍԱԼ

այս երկու բառերը հայերեն անվանում ունե՞ն

[One_Way_Ticket]

ՈՒՆԻՎԵՐՍԱԼ

Համապիտանի:

[Նարե91]

ԲՐԵԼՈԿ

կախազարդ

[Rammstein]

իսկ սրան ի՞նչ կասեսhttp://hy.wikibooks.org/wiki/Հայերեն...սխալներ
ու ընդհանրապես էդ գրառումդ շուտ էի տեսել, դա, կարծում եմ, էնքան էլ ճիշտ մեկնաբանություն չի խնդրին… Մի քանի հայոց լեզվի գիտակների եմ հարցրել, անգամ ֆեյսբուքյան մի քանի խմբերում էլ եմ գրել, ու բոլորը բացառական հոլովով տարբերակը բացառում են... Պետք լինի՝ լեզվի տեսչություն էլ կզանգեմ

Տվածդ հղումը ով ուզի կարող է խմբագրել, էնպես որ դա հավաստի ինֆոյի աղբյուր չի կարող հանդիսանալ:

Իսկ իմ նշած գրառմանս շնորհակալություն հայտնողներից առնվազն երկու հոգին լեզվաբան են: Քիչ բան չի:

Ես, անկեղծ ասած, չգիտեմ, թե հիմա ճիշտ ձեւը ոնց է ընդունված, չեմ բացառում, որ քո ասած ձեւն է ընդունված, բայց լեզվի տրամաբանությունը իմ ասած ձեւն է ենթադրում: Կոնկրետ իմ համար եթե էդ ամենը տրամաբանությունից դուրս է, ինքնաբերաբար վերածվում է աղբի, որով չարժե ուղեղը լցոնել:



Հ.Գ. Բայց էս ի՞նչ աբսուրդ բաներ կային էս սայտում.

Իբր սխալ ձեւ	Իբր ճիշտ ձեւ	Սմայլիկ/քոմենթ իմ կողմից
գլուխս պտտվում է	գլխիս պտտվում է
հինգին վեց պակաս	հինգից վեցը պակաս
Խորվաթիա	Հորվաթիա	Անգրագետներ
պետք է ասել, պետք է նշել, ուզում եմ տեղեկացնել	ի դեպ, ի միջիայլոց	«ի միջի այլոց» մեկ էլ «իմիջիայլոց» հանդիպել եմ, բայց սենց` չէ
ակնոց/ձեռնոց/գլխարկ հագնել	ակնոց/ձեռնոց/գլխարկ կրել/դնել	Բայց ինչի՞, ո՞վ ա որոշել, որ ձեռնոցն ու գլխարկը հնարավոր չի հագնել:
պոչին նստել	հետևել	Ըհը, բռնենք բոլոր դարձվածները ուղիղ ձեւերով գրենք… աբսուրդ:

[dvgray]

ռուսերեն выскочка բառի հայերեն համարժեքը չեմ գտնում:
գուգլի թարգմանիչին հարցրի, առաջարկեց "նորահարուստ" կամ "վեր թռչել" ,որոնք կարծում եմ սկի էլ համարժեքները չեն:

[Mephistopheles]

ռուսերեն выскочка բառի հայերեն համարժեքը չեմ գտնում:
գուգլի թարգմանիչին հարցրի, առաջարկեց "նորահարուստ" կամ "վեր թռչել" ,որոնք կարծում եմ սկի էլ համարժեքները չեն:

կարծեմ վիժվածքն ա

[dvgray]

աբեր , կարելի ա... բայց ոնց որ շատ թունդ ա ասված
հայերեն վիժվացքը դա հաստատ մինիմում դանակահարության շարժառիթ ա...

[Mephistopheles]

աբեր , կարելի ա... բայց ոնց որ շատ թունդ ա ասված
հայերեն վիժվացքը դա հաստատ մինիմում դանակահարության շարժառիթ ա...

fuck-ն էլ որ թարգմանես դանակահարություն կլինի… նույնն էլ "յոբ տվոյու մած"-ը

բայց կարող և ճիշտ ես ասում…