Զանազան լեզվական հարցեր

[Highordy]

Ինձ էլ դուր եկավ Բյուրակնի առաջարկած տարբերակը։ :-)

Ափսոս, որ շատ ուշ եմ միանում այս քննարկմանը: Խոսքը ռուսերեն болеть բառի և երևույթի մասին է:

Առավել ընդգրկուն ներկայացնելու համար կառաջարկեի «սատարել» տարբերակը:

Ավելացվել է 3 րոպե անց

Ինչ վերաբերում է Xavi-ի անվան ճիշտ արտասանությանը... Ինչպես գիտեք, Անգլիայի անգլերենը և Ամերիկայի անգլերենը շատ բաներով տարբերվում են: Նմանապես տարբերվում են նաև Իսպանիայի իսպաներենը և Լատինական Ամերիկայի /այդ թվում` Մեքսիկայի/ իսպաներենը: Xavi-ն Xavier անվան կրճատ տարբերակն է, որը կարդացվում է Խավիեր, սակայն ճիշտ է նաև Չավի տարբերակը, ուղղակի տարբեր տարածաշրջաններ արտասանության տարբեր նրբություններ ունեն:
Մեկ այլ օրինակ` "ll" տառը իսպաներեն կարդացվում է "յ", Արգենտինայում` "ժ", կա նաև "լյ" տարբերակը ու ևս մի հնչյուն, որ հայերեն տառերով դժվար է անգամ արտահայտել...

Ավելացվել է 1 րոպե անց
"G"-ն "խ" կարդացվում է միայն այն դեպքում, եթե նրանից հետո գալիս են "e" կամ "i" տառերը

Երևի, օրինակ՝ George, իմ կարծիքով հենց այս անունն է հնչում որպես Խորխե.

Ավելացվել է 8 րոպե անց

Բառարանում գտա հետևյալը.
рожок - թիակ, հագնելաթի (ոտնամանի)

Մի 20 տարի առաջ լսել եմ այդ բառի «ԳՈԳԱԹԻ» տարբերակը, այսինքն՝ գոգավոր թիակ: Ըստ իս շատ ավելի լավ է հնչում և «գործիքն» էլ ավելի ճիշտ է նկարագրում:

Ավելացվել է 13 րոպե անց

Եթե գոյականից (գիրք բառից) առաջ թիվ կա, ապա գոյականը (գիրքը) դրվում է եզակի թվով (0 գիրք, 1գիրք, 20 գիրք)։

Իսկ ի՞նչ կասես «հազարավոր գրքեր» տարբերակի մասին:

[Highordy]

Դու ճիշտ ես իմացել. ճիշտը ավերելն է։ Բայց, ցավոք, ավիրել սխալ ձևն ավելի տարածված է ժողովրդի մեջ։ Այնպես որ եկեք ճիշտ խոսենք և փորձենք այդպիսով տարածել ու մարդկանց մեջ արմատավորել ճիշտ ձևը։ Մեկ էլ տեսար՝ ստացվեց, ո՞վ իմանա։

Թույլ տվեք մի փոքրիկ էքսկուրս (իհարկե իմ համեստ գիտելիքների ու եզրահանգման հնարավորությունների չափով, եթե սխալ բան ասեմ՝ ուրախ կլինեմ ինձ ուղղելու համար).

Ըստ իս, բոլոր լեզուներում և բոլոր ժամանակներում, և հենց ժամանակի ընթացքում հայտնվել են նման լծորդումներ, այսինքն՝ ե-ի, լ-ղ, ու-ա, օ-ու, ա-ե… և այլն, ինչպես նաև արտասանության «ամբողջացում»: Հիմնականում բարբառային տարբերությունների, բայց նաև, ազգայինլեզվամտածողության և «հնչյունաարտաբերման» կարողությունների տարբերության պատճառով:

Օրինակ՝

Ի՞նչ է եղել - ի՞նչ ա իլե, (ե-ի)
Քար հանգույց - քարանգուստ, (արտասանության «ամբողջացում»)
Հենց այս լծորդումներից մեկն էր, որ Պիատրովսկին սխալմամբ (ես հակված եմ կարծել, որ միտումնավոր) Արարատյան թագավորությունը սկսեց արտաբերել Ուրարտական՝ օտարելով այն բուն հայկական լինելուց (ա-ու)…

Արամոյի բարբառով «էշ» բառը հնչում է «ըշուա» և կարող է նշանակել նաև ձի կամ քուռակ:

Բացի վերը ասվածից, արդի խոսակցական հայերենում նման պրոբլեմներ են առաջանում նաև գրաբարային միավանկ բառերի վերջում ավելացված «ն» հնչյունի, ինչպես նաև գրաբարում հոգնակի թիվ ցույց տվող «ք» օժանդակ մասնիկի պատճառով: Օրինակ՝ այսօր երբ ասում են «մեջք» նկատի են ունենում «թիկունք», սակայն իր իմաստով «մեջք» բառը նշանակում է «ներս»՝ հոգնակի թվով: Կամ՝ «կողք» բառը բարբառային գործածվում է «կող» տարբերակով (Արմավիրի մարզ), այսօր՝ նաև Երևանում:

Մի քիչ շատ չխոսեցի՞

[CactuSoul]

Իսկ ի՞նչ կասես «հազարավոր գրքեր» տարբերակի մասին:

Չգիտեմ՝ որքանով են ճիշտ իմ դատողությունները, բայց կարծում եմ, որ հազարավոր բառը թիվ չի արտահայտում: Ըստ իս այն ավելի շուտ ածական է:
Բայց ավելի ճիշտ կլինի սպասել Անահիտի բացատրություններին :

[Ուլուանա]

Իսկ ի՞նչ կասես «հազարավոր գրքեր» տարբերակի մասին:

«Հազարավոր գրքեր» արտահայտությունը, բնականաբար, ճիշտ է, սա լրիվ ուրիշ դեպք է։

Խոսքը ռուսերեն болеть բառի և երևույթի մասին է:
Առավել ընդգրկուն ներկայացնելու համար կառաջարկեի «սատարել» տարբերակը:

Իմ կարծիքով, սատարելն էլ վատ տարբերակ չէ։

Ավելացվել է 2 րոպե անց

Չգիտեմ՝ որքանով են ճիշտ իմ դատողությունները, բայց կարծում եմ, որ հազարավոր բառը թիվ չի արտահայտում: Ըստ իս այն ավելի շուտ ածական է:
Բայց ավելի ճիշտ կլինի սպասել Անահիտի բացատրություններին :

Գրածդ չէ տեսել։ Ճիշտ ես նկատել, տվյալ դեպքում գործ ունենք «հազարավոր» բառի հետ, որը ոչ թե թվական է, այլ ածական, քանի որ կազմված է «հազար» թվականից և «-ավոր» ածականակերտ վերջածանցից։

[Highordy]

«Հազարավոր գրքեր» արտահայտությունը, բնականաբար, ճիշտ է, սա լրիվ ուրիշ դեպք է։


Իմ կարծիքով, սատարելն էլ վատ տարբերակ չէ։

Ավելացվել է 2 րոպե անց

Գրածդ չէ տեսել։ Ճիշտ ես նկատել, տվյալ դեպքում գործ ունենք «հազարավոր» բառի հետ, որը ոչ թե թվական է, այլ ածական, քանի որ կազմված է «հազար» թվականից և «-ավոր» ածականակերտ վերջածանցից։

OK! Հիմա հասկացա: Ընդունում եմ:

[CactuSoul]

«…հոգ տանել ինչ-որ մեկի մասին…»
Ինչ-որ խորթ ու օտար է հնչում… Բայց այլ կերպ ասել չեմ կարող:
Կօգնե՞ք հասկանալ :

[Պանդուխտ]

«…հոգ տանել ինչ-որ մեկի մասին…»
Ինչ-որ խորթ ու օտար է հնչում… Բայց այլ կերպ ասել չեմ կարող:
Կօգնե՞ք հասկանալ :

Հոգ տանել ինչ որ մէկին:
Հոգ տանել մէկին:
Մէկին հոգ տանել:
Հոգատար լինել մէկին:

[Highordy]

Հոգալ որևէ մեկի կարիքները

[CactuSoul]

Հոգալ որևէ մեկի կարիքները

Դե, այս տարբերակն ակնհայտորեն ճիշտ է, սակայն շատ դեպքերում այն չի կարող լիարժեք փոխարինել իմ նշած արտահայտությանը: Որոշ դեպքերում սա շատ ավելի կոշտ կհնչի ու մի փոքր այլ իմաստ կարտահայտի :
Հոգ տանել ինչ-որ մեկին… Չգիտեմ … Ախր այդպես ոչ ոք չի ասում …

[Highordy]

Դե, այս տարբերակն ակնհայտորեն ճիշտ է, սակայն շատ դեպքերում այն չի կարող լիարժեք փոխարինել իմ նշած արտահայտությանը: Որոշ դեպքերում սա շատ ավելի կոշտ կհնչի ու մի փոքր այլ իմաստ կարտահայտի :
Հոգ տանել ինչ-որ մեկին… Չգիտեմ … Ախր այդպես ոչ ոք չի ասում …

Իհարկե չեն ասում: Երևի ավելի ճիշտ կլիներ ասել «հոգալ որևէ-որ մեկի կարիքները», որոշ դեպքերում՝ «հոգ տանել որևէ-որ մեկի համար» կամ «որևէ մեկի հոգսը կիսել կամ իր վրա վերցնել»…

Կարծում եմ այսպես…

[krunk Hayastani]

Գուցե մեկի հոգսը քաշել: Թվում է, թե սա մի քիչ տարբեր է կաիքները հոգալուց:

[Պանդուխտ]

Հոգ տանել մէկի նկատմամբ

[krunk Hayastani]

«…հոգ տանել ինչ-որ մեկի մասին…»

Հոգ տանել ...... մասին լավ չէ, ճիշտ է, գուցե որովհետև տանել կարելի ինչ, ում, ուր, որտեղից և այլն բայց կարելի է հոգալ մեկի մասին, որտեղ հոգալը մտածելուն համանիշ կարող է ընկալվել:

[Philosopher]

Բառերից պետք չէ կառչել, պետք է կառչել իմաստից. իսկ իմաստը հետևյալն է. հոգ տանել (հոգալ) ինչ–որ մեկի համար. ես այսպես կգրեի, թեև, իհարկե, լեզվամտածողության մեջ առավել ընդունված է "մասին" ձևը։ Ընդհանրապես այսպիսի հարցեը վիճելի են, և եթե վիճելի չլինեին, չէին լինի լեզվական հարցեր։

[Ուլուանա]

Այդ «հոգալ/հոգ տանել» արտահայտությունն ինձ էլ է միշտ հուզել, տարբեր տեղեր տարբեր կապերի հետ տեսել եմ, ու ճիշտ ձևն ինձ էլ հայտնի չէ։ Բայց կարծում եմ, որ, համենայնդեպս, «մասին»-ով տարբերակը ճիշտ չէ, համոզված եմ, որ դա ռուսաբանություն է (заботиться о ком-то)։ «Հոգ տանել ինչ-որ մեկին» ձևը չի բացառվում, որ ճիշտ լինի, բայց ինձ էլ է «համար»-ով ձևն ավելի բարեհունչ թվում։ Քանի օր է, նմանատիպ հարցերի բերաբերյալ գրքերս քրքրում եմ, բայց դեռ չեմ գտել այդ արտահայտության մասին որևէ բան։ Ամեն դեպքում, ես դեռ կշարունակեմ փնտրել, հուսով եմ, որ կգտնեմ ճիշտ ձևը։

Ընդհանրապես այսպիսի հարցեը վիճելի են, և եթե վիճելի չլինեին, չէին լինի լեզվական հարցեր։

Համաձայն եմ, որ վիճելի հարցեր իսկապես շատ կան, հատկապես հայոց լեզվի մեջ, բայց դե ամեն չիմացած բան վիճելի համարելն էլ մեկ այլ ծայրահեղություն է, որից հարկավոր է ամեն կերպ խուսափել։