Զանազան լեզվական հարցեր

[Interdenominational]

Velvet Bride: Գուցե և ենթագիտակցաբար, բայց Դուք ճիշտ օրինակ բերեցիք՝ «կտրիճն» ու «պատիճը» իրար կողքի դնելով:
Բանն այն է, որ հենց «պատիճի» արմատը «պատ»-ն է… այսինքն՝ պատող, պարուրող…և այլն: Դեհ, իսկ «կտրիճը» նույն «կտրող»-ն է

[AniwaR]

Velvet Bride: Գուցե և ենթագիտակցաբար, բայց Դուք ճիշտ օրինակ բերեցիք՝ «կտրիճն» ու «պատիճը» իրար կողքի դնելով:
Բանն այն է, որ հենց «պատիճի» արմատը «պատ»-ն է… այսինքն՝ պատող, պարուրող…և այլն: Դեհ, իսկ «կտրիճը» նույն «կտրող»-ն է

Ենթագիտակցաբար չէր, գիտակցաբար էր: Արմատն էլ առնվազն ընկալելի է, բայց դա դեռ իմ էս հարցին պատասխան չի տալիս.

Ինձ ուղղակի հետաքրքրում է «իճ» վերջածանց լինել-չլինելու հարցը, որտեղից է ինքը բուսնել, ի՞նչ իմաստ ունի

Լավ, ես երևի Նաիրուհու ասածին կհետևեմ ու մի հատ քերականության գիրք կճարեմ, կարդամ՝ տեսնեմ՝ էդ աճականն ի՞նչ է ընդհանրապես իրենից ներկայացնում: Աղոտ եմ հիշում:

[Interdenominational]

Ենթագիտակցաբար չէր, գիտակցաբար էր: …

Իսկ ահա, «ենթագիտակցաբար»-ը ամենևին էլ «անգիտակցաբար»-ի հոմանիշը չէ

[AniwaR]

Իսկ ահա, «ենթագիտակցաբար»-ը ամենևին էլ «անգիտակցաբար»-ի հոմանիշը չէ

Ինչպես և «գիտակցաբար»-ի:

[SAS]

Ժողովուրդ ջան երևի շատերին կհետաքրքրի проспект, պրոսպեկտ/պողոտա/ բառի ծագումնաբանությունը:
Շատերը գիտեն, որ Պետրոս Մեծ ցարը իր կրթությունն ստացել էր Հոլանդիայում: Գալով Ռուսաստան նա ձեռնամուխ եղավ դեպի Եվրոպա "պատուհանի" շինարարությանը:
Բալթիկ ծովի ափին ճահիճների մեջ ընտրվեցին նավահանգստի ու քաղաքի տեղերն ու հիմնադրվեց Պետրոգրադը 1706թվին /եթե չեմ սխալվում/ Ներկայիս Սանկտ-Պետերբուրգի Լիտեյնիյ պողոտայի տեղում գտնվում էին թնդանոթաձուլարանները, իսկ նավահանգիստը, որտեղ արագ թափով ծնվում էր Ռուսական ծովային նավատորմը գտնվում էր Նևայի ափին` այժմյան Ձմեռային պալատից մինչև "Պղնձե հեծյալն ընկած ափամերձ տարածքում: Ճահճոտ և ցեխոտ ճանապարհներով թնդանոթները ձուլարաններից դեպի նավերը տեղափոխելը սարսափելի դժվար ,եթե չասենք անհնար գործ էր: Ձուլված թնդանոթները դեպի նավերը շտապ հասցնել( հոլանդերեն` պռոս շպեկտ )-ու համար պատրաստվեց հիմնարար լայն ճանապարհ`ճահիճների մեջ մի քանի շերտ գերաններ շարելով, այն ձգվում էր ձուլարաններից մինչև Նևայի ափին գտնվող նավահանգիստը: Հենց այդ պատճառով էլ ճանապարհը կոչվեց Նևայի(Невский),իսկ պրոսպեկտ բառը գալիս է հոլանդերեն "շտապ տեղ հասցնել" բառակապակցությունից:

Smergh,

դա կոչվում է ժողովրդական ստուգաբանություն և ոչ մի կապ չունի պրոսպեկտ բառի հետ: Ահա այդ բառի գիտական ստուգաբանությունը:

prospectus
1765, from Fr. prospectus (1723), from L. prospectus "view, outlook" (see prospect).

prospect (n.)
early 15c., "act of looking into the distance," from L. prospectus "view, outlook," prop. pp. of prospicere "look out on, look forward," from pro- "forward" (see pro-) + specere "look at" (see scope (1)). Meaning "extensive view of the landscape" is from 1530s; transf. sense of "mental view or survey" is from 1620s. Sense of "person or thing considered promising" is from 1922. Verbal meaning "explore for gold" is first recorded 1841, from noun sense of "spot giving prospects of ore" (1839). Prospector in this sense is from 1857. Prospects "expectations" is from 1660s.

Իսկ ԳՈՒԳԼ-ը( հոլանդերենից ռուսերեն) տալիս է հետևյալ թարգմանությունները.

pros spekt = плюсы пунктирная
pros spect = ОФЭКТ профи
prospekt = Проспект
prospect = Перспектива
pro spekt = Pro перцем

[krunk Hayastani]

Իսկ կարելի՞ է ասել, որ բա և հապա ձայնարկությունները նույն ծագումն ունեն, ասենք՝ «ապա» («այնուհետև») մակբայից: Թե՞ սա էլ է ժող. ստուգաբանություն:
Շնորհակալություն:

[Նաիրուհի]

Իսկ կարելի՞ է ասել, որ բա և հապա ձայնարկությունները նույն ծագումն ունեն, ասենք՝ «ապա» («այնուհետև») մակբայից: Թե՞ սա էլ է ժող. ստուգաբանություն:
Շնորհակալություն:

բա-ն չգիտեմ, բայց հապա-ն հապ-ի (այնուհետև, հետո) ձևերից մեկն է, և լեզվաբանները հապա-ի և ապա-ի միջև տարբերություն չեն դնում։ Բայց պիտի որ բա-ն ևս սրանց բարբառային տարբերակներից մեկը լինի, ինչպես հըպը, հապա, աբա, ըբը և այլ բարբառային ձևերը։

[krunk Hayastani]

Հետաքրքիր բառախումբ է: «Ապա/հապա»ն այնուհետ իմաստով մակբայ է, սպասողական հըլը իմաստով՝ ձայնարկություն և ապան ու հապան ոչ բարբառային, այլ խսկց. լեզվում կարելի է օգտագործել մեկը մյուսի փոխարեն: Իսկ «բա»-ն՝ իբրև ձայնարկություն, առանձին իմաստներ է ստացել և այն ապա/հապայով փոխարինելը ինձ շինծու է թվում շատ դեպքերում. «բա որ ասում եմ», «բա էսպես բան կլինի՞», «բա ես էլ նույնն եմ ասում» և այլն: Ճիշտ ե՞մ:
Շնորհակալություն:

[Եղիայեան]

Ո՞ր տարբերակն է ճիշտ՝

ա. Նա ցանկանում է ընկերանալ Ձեր հետ.
բ. Նա ցանկանում է ընկերանալ Ձեզ հետ:

Շնորհակալություն:

Կը կարծեմ, որ այս երկու ձևերն ալ անշնորհք ոճեր են և զուրկ են հայեցիութենէ: Պէտ է ըսել՝
- Արևելահայերէն՝ ...ընկերանալ քեզ (առանց հետ կապի ).
- Արևմտահայերէն՝ ...ընկերանալ քեզի (նմանապէս առանց հետ կապի):

[Հայկօ]

Կը կարծեմ, որ այս երկու ձևերն ալ անշնորհք ոճեր են և զուրկ են հայեցիութենէ: Պէտ է ըսել՝
- Արևելահայերէն՝ ...ընկերանալ քեզ (առանց հետ կապի ).
- Արևմտահայերէն՝ ...ընկերանալ քեզի (նմանապէս առանց հետ կապի):

Ճիշտը ընկերանալ ինչ-որ մեկի հետ ձևն է: Ընկերակցել ինչ-որ մեկին, բայց ընկերանալ ինչ-որ մեկի հետ:

[Rammstein]

Ճիշտը ընկերանալ ինչ-որ մեկի հետ ձևն է: Ընկերակցել ինչ-որ մեկին, բայց ընկերանալ ինչ-որ մեկի հետ:

Անկեղծ ասած` չգիտեմ` հաստատված ձեւը ոնց է (գուցե եւ քո ասածն է), բայց զուտ տրամաբանորեն ճիշտը Եղիայեան ասած ձեւն է, որովհետեւ ընկերանալ բառացիորեն նշանակում է ընկեր դառնալ, իսկ ընկեր դառնում են ոչ թե ինչ-որ մեկի հետ, այլ ինչ-որ մեկին:

[Tornado]

Ժողովո՛ւրդ ջան, ինչպե՞ս կարելի է որոշել, թե էս ձևերից որն է ճիշտ, այսինքն՝ ե՞րբ գրել ու-ով և ե՞րբ առանց ու-ի. պատրաստվում եմ գրել/գրելու, օգնում է պաշտպանվել/պաշտպանվելու և այլն:

[Ամպ]

Ժողովո՛ւրդ ջան, ինչպե՞ս կարելի է որոշել, թե էս ձևերից որն է ճիշտ, այսինքն՝ ե՞րբ գրել ու-ով և ե՞րբ առանց ու-ի. պատրաստվում եմ գրել/գրելու, օգնում է պաշտպանվել/պաշտպանվելու և այլն:

Կարծում եմ ճիշտ են պատրաստվում եմ գրել, որոշել եմ գնալ, խոստացել է կանչել… տարբերակները, որովհետև տվյալ դեպքում նախադասությունների ստորոգյալներն են՝ պատրաստվում եմ, որոշել եմ, խոստացել է…, իսկ գրել, գնալ, կանչել դերբայները ստորոգյալների լրացումներն են, ցույց են տալիս գործողության ընդհանուր գաղափարը և պետք է լինեն -ել, -ալ վերջավորությամբ.
ի՞նչ եմ անում - պատրաստվում եմ
պատրաստվում եմ ի՞նչ անել - գրել
պատրաստվում եմ գրել
որոշել եմ գնալ
խոստացել է կանչել

Իսկ -ելու, -ալու վերջավորությամբ դերբայը օժանդակ բայի հետ կազմում է դիմավոր ձևեր և նախադասության մեջ դառնում է ստորորգյալ՝ ցույց տալով գործողությունը չսկսված, կատարելի վիճակում /ապակատար դերբայ/.
գրելու եմ
գնալու եմ
կանչելու է

սխալ կլինի երկու ստրոգյալ միասին գործածել.
պատրաստվում եմ գրելու
որոշել եմ գնալու
խոստացել է կանչելու

Հ.Գ. կխնդրեի՝ լեզվաբաններն ավելի մանրամասն բացատրեն և եթե բացառություններ կան, դրանց մասին էլ գրեն:

[Rammstein]

Կարծում եմ ճիշտ են պատրաստվում եմ գրել, որոշել եմ գնալ, խոստացել է կանչել… տարբերակները, որովհետև տվյալ դեպքում նախադասությունների ստորոգյալներն են՝ պատրաստվում եմ, որոշել եմ, խոստացել է…, իսկ գրել, գնալ, կանչել դերբայները ստորոգյալների լրացումներն են, ցույց են տալիս գործողության ընդհանուր գաղափարը և պետք է լինեն -ել, -ալ վերջավորությամբ.
ի՞նչ եմ անում - պատրաստվում եմ
պատրաստվում եմ ի՞նչ անել - գրել
պատրաստվում եմ գրել
որոշել եմ գնալ
խոստացել է կանչել

Իսկ -ելու, -ալու վերջավորությամբ դերբայը օժանդակ բայի հետ կազմում է դիմավոր ձևեր և նախադասության մեջ դառնում է ստորորգյալ՝ ցույց տալով գործողությունը չսկսված, կատարելի վիճակում /ապակատար դերբայ/.
գրելու եմ
գնալու եմ
կանչելու է

սխալ կլինի երկու ստրոգյալ միասին գործածել.
պատրաստվում եմ գրելու
որոշել եմ գնալու
խոստացել է կանչելու

Հ.Գ. կխնդրեի՝ լեզվաբաններն ավելի մանրամասն բացատրեն և եթե բացառություններ կան, դրանց մասին էլ գրեն:

Փոքրիկ հավելում.
Ինձ թվում է շատերը շփոթում են հետեւյալ դեպքի հետ, օրինակ.
Ես անհրաժեշտություն չեմ տեսնում գրելու:

Բոլոր դեպքերում կարելի է հարցադրման միջոցով հեշտությամբ պարզել` որն է ճիշտ.
Պատրաստվում եմ ի՞նչ անելու` գրելու:
Ես ի՞նչ անելու անհրաժեշտություն չեմ տեսնում` գրելու:

[CactuSoul]

Փոքրիկ հավելում.
Ինձ թվում է շատերը շփոթում են հետեւյալ դեպքի հետ, օրինակ.
Ես անհրաժեշտություն չեմ տեսնում գրելու:

Իսկ ինձ թվում է, որ շատերը շփոթում են այն դեպքի հետ, երբ բայը գործածվում է իբրև գոյական (պատրաստվում եմ գրելուն):

Ասենք՝ էսպես.

Ես պատրաստվում եմ վեպ գրել, դրա համար հիմա պատրաստվում եմ վեպս գրելուն: (Սրա զուգահեռը՝ գոյականով. Պատրաստվում եմ քննություն հանձնել, հետևաբար պատրաստվում եմ քննությանը: )

Անձրևանոցն օգնում է պաշտպանվել անձրևից:
Անձրևանոցն օգնեց իմ՝ անձրևից պաշտպանվելուն: (օգնեց ոչ թե ինձ, այլ պաշտպանվելու պրոցեսը խթանեց)