Ուզու՞մ ես ապրել Հայաստանում

[zanazan]

Հայրենիքին պետք է հեռվից նայել, կայրի եթե շատ մոտենաս...

[Lion]

Պետությունն ու Հայրենիքը պետք չէ շփոթել:

[StrangeLittleGirl]

Հայրենիքին պետք է հեռվից նայել, կայրի եթե շատ մոտենաս...

Լավն էր

Ի դեպ, մի քանի տարի առաջ եմ գրել: Ինձ թվում ա` ավելի լավ չէի կարող արտահայտել վերաբերմունքս Հայաստանի նկատմամբ.

Ես մի երկրից եմ, որը նման է փշի: Այն քո մեջ այնքան է խրվում, որ մոռանում ես դրա գոյության մասին, բայց հենց հանում ես, սուր ցավ ես զգում: Այն նման է նաև ճիճվի. սեփականացնում է ամբողջ կերածդ, և դու նիհարում ես, հյուծվում: Ու նաև թույն է, որը եթե փոքր դոզաներով ստանաս, գրեթե ոչինչ չես զգա, իսկ եթե միանգամից սրվակի ամբողջ պարունակությունը կուլ տաս, վայրկյաններ անց կմեռնես: Կրակ է, որը հեռվից տաքացնում է, իսկ երբ մոտենում ես, այրում է: Ժամկետանց դեղ է, որը խմում ես, որ սրտխփոցդ թեթևանա, բայց լավագույն դեպքում ոչինչ չի փոխվում:

[Վիշապ]

Շատ հետաքրքիր էր, գիտե՞ս: Ո՞վ ա թքում էդ ընտանիքի վրա: Դու գնացածներից որևէ մեկի ասածների մեջ տեսա՞ր թքել: Բոլորն էլ ցավով են արտահայտվում:

Ո՞վ էստեղ բարդույթ ունի ցեղի հետ կապված: Ո՞վ ա ուզում գեն փոխել: Նման բան կարդացի՞ր էստեղ: Էսօր գիտե՞ս, թե որքան շատ են դրսում ապրող հայ ընտանիքները, որ մեջտեղից ճղվում են, որ իրենց երեխաները հայ մեծանան, հայերեն իմանան, իսկ հենց Հայաստանի ներսում հենց էդ երկրի կառավարությունն օտարալեզու դպրոցներ է բացում, ու քաղքենիներից շատերը մեծ հաճույքով իրենց երեխաներին էդ դպրոցներն են տանում:

Չեմ հասկանում` ինչ ունես գնացողների դեմ: Ես մնացողների դեմ ոչինչ չունեմ: Հակառակը` ասում եմ հալալ ա: Ես պայքարելու էդքան ուժ չունեի, կյանքս էլ ափսոսում էի: Ինձ սենց ավելի հեշտ ա. ստեղ իմ հնարավորությունները գնահատվում են:

Պարատադիր չի որ ինձ դուզ խոսքը ասեն, որ ես հասկանամ Օրինակ փոխաբերություններով լցոնված վերևի գրառումդ խոսում է... ավելի շուտ ճչում է բարդույթների մասին: Կարող էիր օրինակ գրել՝ ես մի երկրից եմ, որը զարգանալ փորձող երկիր է, կոռուպցիայի միջինից բարձր մակարդակով, և ոչ այդքան լավ սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական վիճակով և որտեղ այդքան էլ հեշտ չէ գործ ճարելն ու գլուխը պահելը: Փոխարենը ունի գեղեցիկ լեռներ ու ձորեր, ջերմ սիրտ ունեցող բնակչություն: Թե չէ՝ ճիճունե՜ր, փշե՜ր, թույնե՜ր...

[StrangeLittleGirl]

Պարատադիր չի որ ինձ դուզ խոսքը ասեն, որ ես հասկանամ Օրինակ փոխաբերություններով լցոնված վերևի գրառումդ խոսում է... ավելի շուտ ճչում է բարդույթների մասին: Կարող էիր օրինակ գրել՝ ես մի երկրից եմ, որը զարգանալ փորձող երկիր է, կոռուպցիայի միջինից բարձր մակարդակով, և ոչ այդքան լավ սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական վիճակով և որտեղ այդքան էլ հեշտ չէ գործ ճարելն ու գլուխը պահելը: Փոխարենը ունի գեղեցիկ լեռներ ու ձորեր, ջերմ սիրտ ունեցող բնակչություն: Թե չէ՝ ճիճունե՜ր, փշե՜ր, թույնե՜ր...

Թե էդ փոխաբերությունները ինչի մասին են խոսում, թող ես դատեմ: Իզուր քեզ հոգեբանի տեղ մի դիր:
Եթե քեզ հանձնարարեն, դու լեռներ-ձորերիդ մասին գրի: Դա իմ գրածն է, բարի եղիր, մի ասա, թե ես ինչ գրեմ:

Ու բարի եղիր նախորդ էջում տված հարցերիս պատասխանել: Դրանք բնավ հռետորական չէին:

[Վիշապ]

Թե էդ փոխաբերությունները ինչի մասին են խոսում, թող ես դատեմ: Իզուր քեզ հոգեբանի տեղ մի դիր:
Եթե քեզ հանձնարարեն, դու լեռներ-ձորերիդ մասին գրի: Դա իմ գրածն է, բարի եղիր, մի ասա, թե ես ինչ գրեմ:

Ու բարի եղիր նախորդ էջում տված հարցերիս պատասխանել: Դրանք բնավ հռետորական չէին:

Հարցերդ ընդհամենը վեճ հրահրող հարցեր են, թե օրինակ ոչ մեկ «թքել» բառը չի օգտագործել, ուրեմն ոչ մեկ չի թքում: Ես կարծես թե ակնարկել եմ «դուզ խոսքի» մասին: Ինձ թվում է, դու բավական պրոֆեսիոնալ ես, հասկանալու՝ թե ես խելագար-խելագար անիմաստ քննադատել եմ քե՞զ, թե՞ այնուամենայնիվ խնդիր կար: Իսկ բառախաղով միմյանց բաներ ապացուցելը ինձ թվում է, միմյանց հիմարի տեղ դնել է: Ես գնացողների դեմ ոչինչ չունեմ բացի արդեն ասվածից: Ասվածն ընդհամենը վերաբերմունքի մասին էր: Հարց տուր ինքդ քեզ՝ ինչպե՞ս ես վերաբերվում Հայաստանին: Իմ կարծիքով նույնն էլ ստանում ես:

[Գեա]

Ասվածն ընդհամենը վերաբերմունքի մասին էր: Հարց տուր ինքդ քեզ՝ ինչպե՞ս ես վերաբերվում Հայաստանին: Իմ կարծիքով նույնն էլ ստանում ես:

կներեք էլի , որ խառնվում եմ, դրա մտադրությունը չունեի ու քիթս էլ այս թեմայի մեջ չէի ուզում խոթել,մանավանդ, որ մի քանի անգամ ուզում էի քվեարկությանը մասնակցել ու նշել, որ չեմ ուզում ապրել Հայաստանում,բայց չկարողացա:Հարգելի Վիշապ ես իրականում դեմ եմ հայրենիքից հեռանալուն, ուզում եմ ապրել այստեղ , բայց արժանապատիվ կյանքով , որը վախենամ այդպես էլ չեմ տեսնի:Հիմա Ինչ վերաբերում է Ձեր խոսքերին :Ես հայրենիքիս վերաբերում եմ մեծ սիրով , պետությանը մեծ պատասխանատվությամբ, բայց այսօր իմ երկիրը իմ վրա մի մեծ թքով թքած ունի: Կամ ,չկամ ,ապրում եմ ,թե սովից սատկում եմ, իրեն չի հետաքրքրում:Հիմա Ձեր խոսքերից հետևում է , որ դրա մեղավորը ես եմ?
Ինչում է իմ մեղքը?

[Վիշապ]

կներեք էլի , որ խառնվում եմ, դրա մտադրությունը չունեի ու քիթս էլ այս թեմայի մեջ չէի ուզում խոթել,մանավանդ, որ մի քանի անգամ ուզում էի քվեարկությանը մասնակցել ու նշել, որ չեմ ուզում ապրել Հայաստանում,բայց չկարողացա:Հարգելի Վիշապ ես իրականում դեմ եմ հայրենիքից հեռանալուն, ուզում եմ ապրել այստեղ , բայց արժանապատիվ կյանքով , որը վախենամ այդպես էլ չեմ տեսնի:Հիմա Ինչ վերաբերում է Ձեր խոսքերին :Ես հայրենիքիս վերաբերում եմ մեծ սիրով , պետությանը մեծ պատասխանատվությամբ, բայց այսօր իմ երկիրը իմ վրա մի մեծ թքով թքած ունի: Կամ ,չկամ ,ապրում եմ ,թե սովից սատկում եմ, իրեն չի հետաքրքրում:Հիմա Ձեր խոսքերից հետևում է , որ դրա մեղավորը ես եմ?
Ինչում է իմ մեղքը?

Գեա ջան, որ ասում ես՝ «երկիրը թքած ունի», ապա դա ենթադրում է մարդիկ՝ որոնք ապրում են այդ երկրում: Մենք՝ մարդիկս ենք, որ իրար վրա թքած ունենք, և ոչ թե Արագած լեռը թքած ունի մեզ վրա: Ես այս թեմայում անընդհատ դա եմ կրկնում, որ՝ մենք ենք մեղավոր: Ես որ գնում եմ ասենք ինչ-որ պետական հաստատություն, որ ինչ-որ օրենքի պահանջ կատարեմ, և այդ պետական հաստատության աշխատողը ինձ ժամերով սպասեցնում է ու անկիրթ վերաբերմունք է ցույց տալիս, ապա դա ոչ թե նրանից է, որ երկիրը մեր բոլորի վրա թքած ունի, այլ հենց այդ աշխատողը թքած ունի ինձ վրա (չնայած ահագին բան լավացել է այս ոլորտում): Ամեն ինչ շատ պարզ է: Այն որ մարդիկ ապօրինաբար տարածքներ են զավթում ընդհանուր տարածքի հաշվին, պարսպապատում են ու նեղացնում են այլոց տեղաշարժվելու վայրը, ապա դա ոչ թե երկիրն է այդպես անում, այլ հենց այդ մարդիկ (այս ոլորտում գրեթե ոչինչ չի փոխվել): Ու ոչ թե խնդիրն այն է, որ միայն այդպիսի մարդիկ են կառավարում երկիրը ու իշխում մեզ, այլ խնդիրն այն է, որ շատերս իրար վրա թքած ունենալը համարում ենք նորմալ և համարում ենք նորմալ միայն մեր և մեր նեղ շրջապատի մասին մտածելը ուստի և հանդուժում ենք այս վերաբերմունքը: Այսինքն շատերս չենք համարում, որ Հայաստանը դա ընտանիք է և բոլոր ՀՀ անձնագիր ունեցողները այդ ընտանիքի անդամներն են և մենք միասին լիքը ընդհանուր շահեր ունենք: Յուրաքանչյուրս, որ առաջին քայլը սպասում ենք մյուսներից, ու սպասում ենք որ մյուսներն առաջինը պիտի մեզ վերաբերմունք ցույց տան, որ մենք փոխհատուցենք՝ մեր մեղքի բաժինն ունենք: Նաև շատերս խաբում ենք իրար, առանց մեզ հաշիվ տալու, որ ինքներս մեզ ենք խաբում:
Եվ երկրորդ. Այսօրվա Հայաստանը այդքան զզվելի չի, ինչքան ոմանք նկարագրում են: Եվ որոշ բնութագրումներ Հայաստանի մասին չափազանցված են:
Իմ ասածները սրանք են:
Ու ես ձեզ բոլորիդ որպես իմ ընտանիքի անդամներ, շատ սիրում եմ: Եվ սիրում եմ, և ցավում եմ, և քննադատում եմ, և ուզում եմ, որ մենք բոլորս որպես մի ընտանիքի անդամներ լուծենք մեր խնդիրները, զարգանանք ու հաճույք ստանանք ապրելուց: Ես վստահ եմ, որ դա հնարավոր է, պարզապես ձգտել ու աշխատել է պետք: Իհարկե կարելի է նաև ասել, որ իմ ձայնը տաք տեղից է գալիս, որ իմ բախտը բերել է և այլն, առանց քննելու, թե ես ինչքան համբալություն եմ արել, որ հասել եմ իմ այօրվա վիճակին: Հաշվի առեք, որ ժամանակին բոլոր այն երկրներն էլ, որ հիմա գովաբանում եք, գտնվել են մեր երկրից էլ ավելի վատ վիճակում, ու իրարից գողացել են, իրար սպանել են, հետո հասկացել են, որ այդպես սխալ է, ու միասին աշխատել են, տառապել են ու հասել են այսօրվա վիճակին: Այնպես որ ներողամիտ եղեք նաև:

[Գեա]

Վիշապ ջան , եթե երկիր ասելով մենակ սար ու ձոր հասկանանք , ուրեմն դրսումապրելը մի այլ կարգի արդարացվում է, որովհետև մեր սարերն ու ձորերը ոչ մի տեղ չեն փախնելու , ու ինչպես կան այնպես էլ իրենց տեղում հավետ մնալու են: Հարցը հենց պետության ներսում միջանձային փոխահարաբերությունն է , իսկ եթե ավելի ճիշտ լինեմ պետական համակարգի ու հասարակ քաղաքացու միջև եղած հարաբերությունը:Իսկ որ էդ հարաբերությունները , վերաբերմունքը վատ է , դրանում հասարակ քաղաքացին մեղավոր չի:Շատ չփիլիսոփայեմ ու իմ վրա օրինակ բերեմ :
Երբ Բժշկականը ավարտեցի` բեզպիտի մինւտ կարմիր դիպլոմնիկ էի , բոլոր հինգերս էլ սեփական քրտինքի արդյունք էին,այսինքն ես իմ կողմից իմ վրա դրած խնդիրը , որպես այս երկրի քաղաքաղի ազնվորեն կատարել էի, ասել է թե նորմալ սովորել էի ,մանավանդ , որ պետ պատվերի տակ էի, այսինքն պետությունն էր իմ վրա գումար ծախսել: բոլոր չստատցած հինգերիս մեղքն էլ կոռուպցված դասախոսներինն էին:
Հիմա նայի տես , եթե ես լինեի նորմալ երկրում հաստատ դիպլոմս կարմիր կլիներ ու ավարտելուց հետո էլ ինձ ձեռից ձեռ կխլեին:բայց դիպլոմս կարմիր չէր ու կլինօրդինատուրաս մնաց փշալարերին կախված, որովհետև երկու ինստիտուտ ավարտած , գիտությունների թեկնածու հայրս չկարողացավ տարին հազարհինգհարյուր դոլլար տար դրա համար:Առողջ. նախարարությանը ասել է թե Պետությունը, ոչ մի ձև չառաջարկեց, որ ուսումս կիսատ չմնար, որովհետև ինքը խորապես թքած ուներ ես բժիշկ կդառնամ թե չէ:Էդ ընփացքում էնքան դեբիլներ գնացին կլինօրդինատուրա , թող ներվի ինձ այս բառերը,որ ջրի ֆորմուլը չգիտեին, ու կախված դրանց տված կաշառքի չափից մարդ կար պետ պատվերով անցավ մասնագիտական կրթությունը(էսօր դրանց մի մասն ա , որ զբաղված ա համակարգը ջարդուփշուր անելու գործով, որովհետև բիզնեսի նման մի բան ա , ժամանակին փող են դրել , հիմա ուզում եմ տասնապատիկով հետ ստանան):
Մի տարի գործ էի փնտրում, ու համաձայն էի գնալ նույնիսկ շրջան , ասեմ , որ պետությունը ինձ մեծագույն հաճույքով համաձայն էր դեն շպրտել ցանկացած հեռավոր շրջան , բայց դրա համար ոչ մի պայման չէր տալիս : 1999թիվն էր , բժշկի աշխատավարձը 6000 դրամ , ու դա ինձ կոմունալների էլ չէր հերիքելու: Ու երբ դրա մասին նախարարությունում ասում էի մենակ ուսերն էին շարժում : Մի կերպ Երևանում գործ գտա , ասեմ, որ գլխավոր բժիշկը(այսինքն պետության ներկայացուցիչը) գործի վերցրեց երբ կաշառք տվեցի ու դիպլոմիս միջուկի վրա մի այլ կարգի թքած ունեցավ , այսինքն չհետաքրքրվեց, թե ես ով եմ ընդհանրապես:
Հետո էդ նույն պետությունը արդեն գլոբալ իմաստով ինձ մինչև 2002 թիվը աշխատավարձ չտվեց,Ես , արդեն երեք տարի աշխատում էի ու մեր գանձապահին դեմքով չէի ճանաչում:
Վերջը , շատ գլուխդ չտանեմ սկսեցին աղքատավարձy տալ սիստեմատիկ, հենց էդ աղքատավարձը եղավ հիմա էլ գլխավորը սկսեց նալոգ պահանջել ու ես խորը համոզմունք ունեմ , որ էդ նալոգներից ինքը իր վերադասին ա տալիս ու այդպես մինչև բուրգի գլուխ:
Հետո բանը հասավ նրան , որ սկսեցին պահանջել , որ բուժ հիմնարկի վերանորոգման գումար տանք, այսինքն պետությունը իր վրա դրված պարտականությունները դրել է մեր ուսերին:Հետս սկսեցին հերթական արձակուրդ չտալ , ու եթե մարդիկ ուզում են տարին մի անգամ հանգստանան, իրենց հաշվին են արձակուրդ գնում , այսինքն արձակուրդային չեն ստանում: Ի դեպ էս վիճակը ամբողջ համակարգում է , այսինքն համակարգված է , այսինքն պետությունն է անում:Վերջը ես մի այլ կարգի այս ամեն ինչից զզվեցի ու դուրս եկա գործից , որովհետև պայքարել պետության դեմ չեմ կարող , որովհետև երբ պետությունը սկսում է իր քաղաքացիներին վերաբերվել , որպես համբալի, դրա հետ կամ պետք է հաշտվես կամ հեռանաս:
Հիմա էս էքսկուրսիս իմաստը էն էր , որ հայրենիքը մենակ սար ու ձոր չի , այլ նրանում ապրող մարդիկ են ու անկեղծ ասած իմ կարծիքով առաջին հերթին մարդիկ են , ու հասարակ քաղաքացին եթե սպրոս ունի պետությունից ու նրանից դժգոհ է, կամ եթե հիասթափվում ու գնում է երկրից, դրանից իր սերը Արագածի , Գառնու Գեղարթի հանդեպ չեն պակասում , ինքը էդ պետական համակարգում աշխատող ու թվում է թե պետության կողմից հսկվող մարդկանցից է զզված հեռանում:

[StrangeLittleGirl]

Գեայից լավ երևի հնարավոր չէ նկարագրել, թե ինչու են բժիշկները հեռանում Հայաստանից: Ու ցավալին այն է, որ նույն պատկերն էսօր էլ կա: Հա, մի պահ լիքը կոռումպացված դասախոսներ հեռացվեցին, ու սեփական քրտինքով կարմիր դիպլոմ ստանալը դժվար չէր, ոչ էլ պետպատվերով օրդինատուրա ընդունվելը, բայց, միևնույն է, այդ պահից սկսած բոլորը թքած են ունենում դիպլոմիդ գույնի ու միջուկի վրա, թքած են ունենում նույնիսկ կնքածդ պայմանագրի վրա, որտեղ ասվում է, որ պարտավորվում են մասնագետ սարքել: Էսօր իմ ամենահայրենասեր դասընկերները միջոցներ են փնտրում Հայաստանից գնալու: Ու ձեզ թվում ա, թե իրանց սիրտը չի՞ ցավում:

Վիշապ, Հայաստանի նկատմամբ վերաբերմունքի մասին հազար անգամ նշել եմ էս թեմայում: Ուղղակի դու տեսնել չես ուզում: Քեզ նման մարդիկ են պատճառը, որ հետ գալու ցանկությունն իսպառ վերանում է: Չնայած իմ բոլոր դժվարություններին, ես գնալուցս առաջ ամեն ինչ արել եմ, որ ապագա սերունդների համար նույն կլինօրդինատուրան ավելի որակյալ դառնա: Բայց էդ ամեն ինչի վրա թքած ունեն թե անմիջական վերևները, թե դրանից մի քիչ ավելի բարձրերը: Թքած ունեն նաև, որ մասնագետ են կորցնում: Ավելին` ասեմ նաև, որ ոլորտ, որովհետև կոնկրետ հոգեբուժությունը մեռնում ա Հայաստանում: Ես էս թեմայում նշել եմ նաև, որ ուսումս ավարտելուց հետո ուզում եմ Հայաստանում ապրելու մի վերջին փորձ էլ անել, Եվրոմիության` ինձ վրա ծախսած փողերը Հայաստանում ներդնել, բայց հենց դու ու քեզ նման մարդիկ են կոտրում էդ ցանկությունը, որովհետև ասում ես, որ Հայաստանը մեր կարիքը չունի, այսինքն` Հայաստանը կարիք չունի խելացի, գործին նվիրված, աշխատասեր, արտասահմանում կրթություն ստացած մարդկանց, որոնք ամբողջ աշխարհում էլ կարող են գործ ճարել, բայց ընտրում են գալ Հայաստան:

[Վիշապ]

... իսկ եթե ավելի ճիշտ լինեմ պետական համակարգի ու հասարակ քաղաքացու միջև եղած հարաբերությունը:Իսկ որ էդ հարաբերությունները , վերաբերմունքը վատ է , դրանում հասարակ քաղաքացին մեղավոր չի:..

Նախ ես քեզ ամբողջովին հասկանում եմ։ Ես ինքս էլ եմ նման վերաբերմունքի շատ արժանացել։ Օրինակ առաջին հիմնարկությունում, որտեղ ես աշխատում էի, կոպեկներ էին վճարում՝ այն էլ մի քանի ամիս ուշացումով, և երբ ես, իմ հաշվին արձակուրդ խնդրեցի տնօրենից (նախատեսում էի համ առողջական խնդիրներս լուծել, համ էլ զուգահեռ այլ աշխատանք ման գալ), նա ինձ մերժեց, ասելով՝ «բա քո տեղը ո՞վ պիտի անի այս գործը»։ Ես էլ ասեցի՝ «եթե այքան կարևոր է իմ արած գործը, ապա ինչու՞ եք այսպիսի վերաբերմունք ցույց տալիս», իսկ նա ինձ պատասխանեց՝ «գոհ եղի, որ հացի փող էլ տալիս ենք, էսօրվա դրությամբ մարդ կա, էդ էլ չունի»։ Ես շատ չերկարացրեցի, անմիջապես դիմում գրեցի ու դուրս եկա։ Այդ ժամանակ համբալների կարիք միևնույն է կար։ Հիմա որտեղ ես աշխատում եմ, մարդիկ գոնե մի քիչ հասկանում են, որ փոխադարձ վերաբերմունքից է կախված մեր միասնական հաջողությունը։ Ինչու՞ եմ մեջբերել հենց այդ մի գրածդ։ Ես համարում եմ, որ չկան հասարակ և հատուկ քաղաքացիներ։ Պետական համակարգի աշխատողն էլ է ինձ համար հասարակ քաղաքացի, նա իր գործն է անում, ես էլ՝ իմ։ Միևնույն ժամանակ ասենք սովորական խանութի աշխատողն էլ կարող է անկիրթ վերաբերմունք ցույց տալ, որից կարելի է զզվել ու այլևս չօգտվել այդ խանութից։ Օրինակ հեռախոսային օպերատորը, որի ծառայություններից օգտվում էի, հեչ էլ պետական համակարգի մեջ չի մտնում, բայց նրա ցուցաբերած վերաբերմունքը միևնույն է ազդեց ինձ վրա, և ես փոխեցի օպերատորին և օպերատորը կորցրեց իր «քանկարժեք» հաճախորդին։ Ի՞նչ եմ ուզում ասել։ Ուզում եմ ասել պետական համակարգը այսպիսին դարձնում են էլի քաղաքացիները։ Սերժ Սարգսյանն էլ է քաղաքացի։ Լևոն Տեր–Պետրոսյանն էլ է քաղաքացի։ Ինձ համար նրանք հատուկ չեն, ուղղակի նրանց վերաբերմունքից շատ բան է կախված։ Այնուամենայնիվ դա չի նսեմացնում մնացած քաղաքացիների վերաբերմունքի պատասխանատվությունը։ Կարող է թաղի բնակիչները այնպիսի վերաբերմունք ցույց տան մի բնակչի նկատմամբ, որ վերջինս զզված փոխի իր թաղը։ Քո բերած օրինակում, թե դասախոսներս, թե նախարարության աշխատակիցները, թե գլխավոր բժիշկը իրենց վերաբերմունքով հասել են նրան, որ այսօր այցելուների նկատմամբ մարդկային վերաբերմունքով պրոֆեսիոնալ բժիշկ ճարելը շատ բարդ գործ է։ Ու այդ մարդիկ թեկուզ և ունեն փող, թեկուզ և ունեն իշխանություն (ամեն ինչ ժամանակավոր է), բայց միևնույն է, քաղելու են իրենց վերաբերմունքի պտուղները, ու իրենց նկատմամբ էլ իրենցից հզորներն են նման վերաբերմունք ցույց տալիս։ Այդպես մենք՝ որպես ընտանիքի անդամներ, մեր վատ վերաբերմունքի պատճառով կորցրել ենք և կորցնում ենք մեզ համար թանկարժեք պրոֆեսիոնալների, աշխատասեր ու նվիրված անդամների, որոնց պակասը մենք այդքան զգում ենք։ Ու հիմա մենք պատժվում ենք, մարդիկ էլի հեռանում են, պետական պարտքերը աճում են, գները թանկանում են, սոցիալ–տնտեսական տենդենցները հուսադրող չեն։ Բայց դե մյուս կողմից, մենք միանգամից չէինք էլ կարող մեր լավն ու վատը հասկանալ, որովհետև բնականից այդպես խելոք չենք։ Ի վերջո, քթներս քարին առնելուց հետո կհասկանանք, ես այդ պրոգրեսը տեսնում եմ և ամեն կերպ իմ քայլերով ու անհանդուրժողականությամբ աջակցում եմ այդ պրոգրեսին։ Սզբունքորեն հեռացողներն էլ են աջակցում չհադուրժելով ու հեռանալով։ Բայց մի մոռացեք վերաբերմունքի մասին, որովհետև վերաբերմունքն է այս ամենի պատճառը և մենք ենք՝ միմյանց նկատմամբ վերաբերմունք ցույց տվող մարդիկս։

[Վիշապ]

Գեայից լավ երևի հնարավոր չէ նկարագրել, թե ինչու են բժիշկները հեռանում Հայաստանից: Ու ցավալին այն է, որ նույն պատկերն էսօր էլ կա: Հա, մի պահ լիքը կոռումպացված դասախոսներ հեռացվեցին, ու սեփական քրտինքով կարմիր դիպլոմ ստանալը դժվար չէր, ոչ էլ պետպատվերով օրդինատուրա ընդունվելը, բայց, միևնույն է, այդ պահից սկսած բոլորը թքած են ունենում դիպլոմիդ գույնի ու միջուկի վրա, թքած են ունենում նույնիսկ կնքածդ պայմանագրի վրա, որտեղ ասվում է, որ պարտավորվում են մասնագետ սարքել: Էսօր իմ ամենահայրենասեր դասընկերները միջոցներ են փնտրում Հայաստանից գնալու: Ու ձեզ թվում ա, թե իրանց սիրտը չի՞ ցավում:

Վիշապ, Հայաստանի նկատմամբ վերաբերմունքի մասին հազար անգամ նշել եմ էս թեմայում: Ուղղակի դու տեսնել չես ուզում: Քեզ նման մարդիկ են պատճառը, որ հետ գալու ցանկությունն իսպառ վերանում է: Չնայած իմ բոլոր դժվարություններին, ես գնալուցս առաջ ամեն ինչ արել եմ, որ ապագա սերունդների համար նույն կլինօրդինատուրան ավելի որակյալ դառնա: Բայց էդ ամեն ինչի վրա թքած ունեն թե անմիջական վերևները, թե դրանից մի քիչ ավելի բարձրերը: Թքած ունեն նաև, որ մասնագետ են կորցնում: Ավելին` ասեմ նաև, որ ոլորտ, որովհետև կոնկրետ հոգեբուժությունը մեռնում ա Հայաստանում: Ես էս թեմայում նշել եմ նաև, որ ուսումս ավարտելուց հետո ուզում եմ Հայաստանում ապրելու մի վերջին փորձ էլ անել, Եվրոմիության` ինձ վրա ծախսած փողերը Հայաստանում ներդնել, բայց հենց դու ու քեզ նման մարդիկ են կոտրում էդ ցանկությունը, որովհետև ասում ես, որ Հայաստանը մեր կարիքը չունի, այսինքն` Հայաստանը կարիք չունի խելացի, գործին նվիրված, աշխատասեր, արտասահմանում կրթություն ստացած մարդկանց, որոնք ամբողջ աշխարհում էլ կարող են գործ ճարել, բայց ընտրում են գալ Հայաստան:

Բյուրակն ՋԱՆ։ Դու քո այցելուներին է՞լ ես այսպես հասկանում։ Ես կհրաժարվեմ օգտվել քո ծառայություններից, լա՛վ մտածիր

[StrangeLittleGirl]

Բյուրակն ՋԱՆ։ Դու քո այցելուներին է՞լ ես այսպես հասկանում։ Ես կհրաժարվեմ օգտվել քո ծառայություններից, լա՛վ մտածիր

Դու վաղուց արդեն հրաժարվել ես, արխային:

[Գեա]

Ես համարում եմ, որ չկան հասարակ և հատուկ քաղաքացիներ։ Պետական համակարգի աշխատողն էլ է ինձ համար հասարակ քաղաքացի, նա իր գործն է անում, ես էլ՝ իմ։

Վիշապ ջան թույլ տուր չհամաձայնել:
մեր երկրի պրոբլեմների հիմնական մասը գալիս է հենց նրանից , որ այսօր պետ համակարգի մի քիչ վերին աստիճանում կանգնած մարդը նախ իր գործը չի կատարում ինչպես հարկն է, և երկրորդ ինքը իրեն հատուկ է զգում , անկախ նրանից դա մյուսներին դուր է գալիս թե չէ:Որովհետև կա ցուցակ գրող մեկը, որը մեր երկիրը բաժանել է հատուկների ու հասարակների , ուզենք մենք դա թե չուզենք , ու էդ հատուկների ցուցակում հայտնված մարդիկ հասարակների հետ համեմեատած անարդարացիորեն ու չհիմնավորված մի աստիճան բարձր են կանգնած ,սկսած սովորական կենցաղային պայմաններից ու վերջացրած նրանով , որ օրենքի առաջ նույն սխալի դեպքում նրանցից մի պատասխան են պահանջում եթե ընդհանրապես պահանջում են , իսկ հասարակներից այլ:ու էդ ցուցակում հայտնվելու պայմանները ես չէ , որ պետք է ասեմ , դա բոլորին է հայտնի`դա խելք չէ, այլ չարաբաստիկ ԽԾԲ-ն:

Միևնույն ժամանակ ասենք սովորական խանութի աշխատողն էլ կարող է անկիրթ վերաբերմունք ցույց տալ, որից կարելի է զզվել ու այլևս չօգտվել այդ խանութից։ Օրինակ հեռախոսային օպերատորը, որի ծառայություններից օգտվում էի, հեչ էլ պետական համակարգի մեջ չի մտնում, բայց նրա ցուցաբերած վերաբերմունքը միևնույն է ազդեց ինձ վրա, և ես փոխեցի օպերատորին և օպերատորը կորցրեց իր «քանկարժեք» հաճախորդին։

էդ քո գրածը երկրից հեռանալու պատճառ չի կարող դառնալ , հարևան -հարևան , խանութի աշխատող- սպառող գզբռտվոց միշտ էլ եղել է ու կարծում եմ դրանից զերծ չէ նաև Եվրոպան ,չնայած այնտեղից արտագաղթ չկա:Ուրիշ բան, որ ասենք էդ երկրում մենակ մի հացի խանութ լիներ ու դա պետությանը լիներ ու ինքը մատերի արանքով նայեր իր բռի աշխատողին ու դու էլ էդ ապուշ վիճակից զզված, ընտրության առաջ կանգնեիր հացի համար ստիպված էլի էդ խանութ գնալ հացի խնդիր լուծելու համար: թե ասենք Ռուսաստանում Ապրող բարեկամդ ասեր թող արի, մեր հացի խանութում էդ աստիճանի մարդուն չեն տրորում:
Հա ես համաձայն եմ այսօր էն մարդիկ են Հայաստանից գնում ,որոնք էս ամենի հանդեպ իրենց անհանդուրժողականությունը ուրիշ կերպ արտահայտելու ձև չունեն: մնացածներիս մի մասն էլ խուլ ու համր ա դառել մի կտոր հացի համար , կամ էլ ընդունել է լուծը, հույսով թե մի օր էլ ինքը կհայտնվի ցանկալի ցուցակում:

[Վիշապ]

մեր երկրի պրոբլեմների հիմնական մասը գալիս է հենց նրանից , որ այսօր պետ համակարգի մի քիչ վերին աստիճանում կանգնած մարդը նախ իր գործը չի կատարում ինչպես հարկն է, և երկրորդ ինքը իրեն հատուկ է զգում , անկախ նրանից դա մյուսներին դուր է գալիս թե չէ:

Ոչ։ Մյուսները թույլ են տվել ու համարել են, որ ինքը հատուկ է, ինքն էլ իրեն հատուկ է զգում։

Որովհետև կա ցուցակ գրող մեկը, որը մեր երկիրը բաժանել է հատուկների ու հասարակների

Չկա այդպիսի մեկը։ Կան այդպիսի մեկեր, մեր շարքերում։ Մեզնից շատերը իրենց հատուկ են համարում։ Դու ինքդ ես ասում՝

դա խելք չէ, այլ չարաբաստիկ ԽԾԲ-ն:

Իմ արյունակիցը ՊՆ–ում բարձր դիրք ունի։ Իմ արյունակիցներից ոմանք կարծեցին, որ իրենք հատուկ են, քանի որ իրենց արյունակիցը ՊՆ–ում բարձր դիրք ունի, ու խնդրեցին լուծել իրենց զավակների բանակի հարցերը։ Իմ բարձր դիրք ունեցող, ես իրա ցավը տանեմ, արյունակիցը մերժեց։ Իմ մյուս արյունակիցները մի քիչ վրդովվեցին, բայց հասկացան, որ իրենք հատուկ չեն։ Իսկ ես հասկացա, որ ես հատուկ եմ, որովհետև ունեմ բարձր դիրք ունեցող արյունակից, որը իրեն հատուկ չի համարում։

էդ քո գրածը երկրից հեռանալու պատճառ չի կարող դառնալ , հարևան -հարևան , խանութի աշխատող- սպառող գզբռտվոց միշտ էլ եղել է ու կարծում եմ դրանից զերծ չէ նաև Եվրոպան ,չնայած այնտեղից արտագաղթ չկա:Ուրիշ բան, որ ասենք էդ երկրում մենակ մի հացի խանութ լիներ ու դա պետությանը լիներ ու ինքը մատերի արանքով նայեր իր բռի աշխատողին ու դու էլ էդ ապուշ վիճակից զզված, ընտրության առաջ կանգնեիր հացի համար ստիպված էլի էդ խանութ գնալ հացի խնդիր լուծելու համար: թե ասենք Ռուսաստանում Ապրող բարեկամդ ասեր թող արի, մեր հացի խանութում էդ աստիճանի մարդուն չեն տրորում:
Հա ես համաձայն եմ այսօր էն մարդիկ են Հայաստանից գնում ,որոնք էս ամենի հանդեպ իրենց անհանդուրժողականությունը ուրիշ կերպ արտահայտելու ձև չունեն: մնացածներիս մի մասն էլ խուլ ու համր ա դառել մի կտոր հացի համար , կամ էլ ընդունել է լուծը, հույսով թե մի օր էլ ինքը կհայտնվի ցանկալի ցուցակում:

Ուզում ես ասել միայն լավ ապրու՞ստն է երկրից գնալու պատճառը։ Այո, շատերը այդ պատճառով են գնում, որ հացի խնդիր լուծեն։ Բայց դե օրինակ անմաքրասեր հարևաններ ունենալն էլ կարող է պատճառ լինել որոշ «իրենց հատուկ» համարողների համար Ամեն ինչն էլ հագեցնում է իրար նկատմաբ վերաբերմունքին։ Նենց չի, որ մարդիկ իրար վրա թքած ունեն, բայց պետությունը բոլորին ապահովում է, այդպես չի լինում։