Ուզու՞մ ես ապրել Հայաստանում

[Overdose]

Եկենք սկսենք նման հարց բարձրացնելու պատճառներից, իսկ հետո եթե ժամանակ ու հավես մնաց կարող ենք գնալ ավելի խորը և քննել ինչպես են ստեղծվել և զարգացել ազգերը։

Կան տարբեր պատճռաներ ինչից դրդված մարդ կարող է բարձրացնել Հայաստանից դուրս ապրողների «թռնելու» հետևանքները։ Օրինակ՝
1. ՀՀ-ի ապագայի մասին մտահոգ լինելը (եթե լավ մասնագետները մնան Հայաստանի ներուժը կբարձցրանա ու երկիրը կբարգավաճի և այլն)

2. Թռնողների բերակացությամբ մտահոգ լինելը (խեղճ մարդիկ թռնում են հուսալով լավ կյանք, չհասկանալով, որ կարող են ուղղակի դառնալ բոմժ կամ օրվա հացը վաստակելու համար դառնան հանցագործ կամ իրենք իրենց վաճառեն սեքսուալ ծառաություններ համար)

3. Նախանձ (խի՞ պիտի ինքը թռնի փողերի մեջ լողա, իսկ ես լռվեմ ստեղ)

4. Սեփական անհաջողությունները ուրիշների վրա գցելը (այ եթե դու մնայիր ապա երկրի վիճակը ավելի լավը կլիներ ու հետևաբար ես ավելի լավ գործ կունանայի ու ավելի լավ կապրեի)

5. Ցածր ինքնագնահատականը, երբ տեսնում ես քո մակարդակի մեկին ով Հայաստանից դուրս ավելի մեծ հաջողությունների է հասել, քան ես այստեղ։ Իսկ երբեմն էլ ինքդ քեզ մի քիչ բարձր զգալու կամ համայնքին պատկանալու նպատակներից ելնելով կարելի է գտնել մի խմբի քլնգել (տես մենք որքան լավն ու հայրենասեր ենք, իսկ դու էգոիսկ դավաճան) ու ինքնահաստատվել։

6. Կամ օրինակ ինչ որ մեկը ուզում է ներդրում անի ՀՀ-ում կամ ղեկավար պաշտոնում գտնվող մեկը ցանկանում է այնպես անել, որ լավագույն ուղեղները վերադառնան ՀՀ ու այդ պատճառով հետաքրքվում է թե ով ինչ պատճառով է գնացել ու փորձում է հասկանալ, թե ինչ է պետք անել Հայաստանում նման պայմաններ ստեղծելու համար, կամ գոնե մեկ այլ ալտերնատիվ տարբերակ գտնել։

և այլն, և այլն։

Հիմա թե մեզանից ով ինչ մղումից դրդված է էս թեման բարձրացնում մենակ մենք կիմանանք։ Ամեն մեկս ինքներս կարող ենք հարց տալ ինքներս մեզ ու անկեղծ պատասխանել։ Բայց, բացի դրանից, կա տարրական նյուխ, ինտուիցիա ինչը մեզ հաճախ մարդու տոնից, ընտրված բառերից, մենթալիտետից և բազմաթիվ այլ ֆակտորներից ելնելով կարծես հուշում է այդ պատճառը։

Ինձ թվում է դժվար չէ ընկալել, օրինակ թե ով է մտահոգված քո կամ Հայաստանի բարօրությամբ և ով է ուզում ուղղակի քեզ պատառ-պատառ անել։ Դրա համար հատուկ գիտելիքներ պետք չեն։

Ժառ ջան, քանի որ էս թեմայում ամենա ոչ պոլիտ կոռեկտ արտահայտվողներից մեկը ես եմ եղել, ասեմ իմ մոտիվացիան։ Նախապես ասեմ, որ քո գրածներից ոչ մեկի տակ չի տեղավորվում,՝

- ՀՀ ապագայի մասին գրեթե մտահոգ չեմ, որովհետեւ հիմիկվա ՀՀ-ն իմը չի, այլ նիկոլներինը, իրանք էլ թող մտահոգ լինեն։ Իմ հայրենիքի մեջ ղարաբաղ կար, որը նիկոլները խուրդում են։ Հիմիկվա ՀՀ-ն ուղղակի տեղ ա, որ ապրում եմ
- 2-րդ, 3-րդ կետերը էլի չեն, որովհետեւ կատարելապես անտարբեր եմ, թե գնացողները ոնց են տեղավորվում, ինչ են անում, հետեւաբար նախանձ էլ չեմ
- 4-րդ, 5-րդը էլի չէ, քանի որ Հայաստանի չափանիշներով բավական բարեկեցիկ եմ ապրում, դժգոհելը մեղք կլինի

Իմ միակ մոտիվացիան ու բողոքը պայմանավորված ա նրանով, որ ՀՀ-ից գնացածը իր պարտքն ա համարում շարունակել ապրել ստեղի կյանքով, ակտիվ քննարկել, խորհուրդներ տալ, խելք սովորացնել ու կարծիք ձեւավորել։ Ես լիքը օրինակներ գիտեմ, այդ թվում նաեւ իմ շրջապատից, որ մարդիկ հեղափոխություն անելուց հետո թռել են երկրից, էդ հեղափոխության հետեւանքների ամբողջ ծանրությունը թողնելով իմ ու մնացած մնացողների վզին։ Դա օբյեկտիվորեն առաջացնում ա չարություն առ նման մարդիկ։

Հ․Գ․ ճիշտն ասած նոր գիտակցեցի, որ Ակումբի անդամների ցանկում կան մարդիկ, որոնց շատ հարգում եմ, ու որոնց հավանաբար իմ խոսքերը վիրավորել են։ Մասնավորապես @StrangeLittleGirl-ի մասին է խոսքը։ Բյուրակն ջան, միայն քեզ չնեղացնելու խաթեր կուզենայի էս խոսակցությունը սկսած չլինեի։

Հ․Հ․Գ․ Ոնց քցում-բռնում եմ, սաղ Վիշապն ու իրա կետոն են մեղավոր։

[Freeman]

Երբ անընդատ նույն բանն ես անում, տեսնելով թե ոնց ա հետո քաքմեջ լինում -> Միշտ նշանակում ա, որ ինչ որ բան սխալ ես անում։ Եթե մի բան անում ես չի աշխատում, պետք ա ուրիշ բան անել։ Եթե էդ չի աշխատում, ուրեմն էլի ուրիշ բան պետք ա անես։ Էնքան պիտի անես, մինչև աշխատի։ "Չստացվեց" տարբերակ չկա։Չգիտեմ մտածելակերպ ասելով ինչ նկատի ունես, բայց ինչը որ հենց մտածելակերպով ես բացատրում, դա ընտրություն ա՝ ինդիվիդուալիզմի փոխարեն ընտրել թմային մտածելակերպը։

Էդ ուրիշ բան անելը կարա լինի միանգամից հիմնական խնդիրը լուծելը, մյուս փոփոխոթյունները հիմնականում ստացվում են սենյակում փղին չտեսնել ու բաժակները հանել, որ տեղ բացվի, բայց փիղը մի հատ տռեց՝ սաղ ջանքերդ ջուրն են ընկնում։

Հիմա մենք հայերս մի հատ մեծ թիմ ենք։ Իսկ թմի ներսում, լավ աշխատողներին պետք ա հստակ ասել, որ դու լավ ես աշխատում, վատ աշխատողների ասել, որ դու վատ ես աշխատում։ Ով էլ չի ուզում էդ թմում լինել, ասել հաջողություն անցնել առաջ։ Հենց էդ թմում տոլեռանտություն առաջանա "վատ աշխատաողների" նկատմամբ, այսինքն իրանք թմից չեն գնում, փաստացի վատ աշխատող են, բայց ենքան են տուֆտում, որ սաղ սկսում են մանր մանր հավատալ, որ լավ աշխատող են, էդ թիմը ֆիսֆունկցիոնալ ա դառնում։

Նախ, ոնց արդեն ասեցին՝ չէ, հայերը թիմ չեն, ոչ մի ազգ էլ թիմ չի, ու նույնիսկ մեմեր կան էն թեմատիկայով, երբ որևէ թիմ չհանդիսացող երևույթ փորձվում ա թիմ ներկայացվել, կարծում եմ գիտես էդ մեմերի իմաստը։
Բայց եթե նույնիսկ լիքը վերապահումներով ընդունեմ օրինակդ՝ եթե մենեջերն ու թիմն են վատը (կամ ոչ թե վատը, այլ չի համապատասխանում տվյալ թիմն իր մենեջերով տվյալ աշխատակցին), աշխատողն ա ռադ անում թե մենեջերին, թե թիմին ու շաատ հաճախ էդ միակ ընդունելի լուծումն ա, երևի ստեղ էլ օրինակներ պետք չեն։

[Արամ]

Երևի փորձեմ, մի հատ էլ սամ ափ անեմ։

Համուզել հետ գալու մասին
Նախ, ես ոչ մեկին չեմ համոզում հետ գան, մի քանի անգամ նշել եմ դրա մասին։ Գնացել գնացել եք։ Ձեր իրավունքն ա, ես նորից պնդում եմ, որ գնացողները մեզ վնաս են տալիս, ու էսքան գրել եք, մեկը սրան չի անդրադարձել կամ հակազդել։ Ասել, չէ գիտես ինչ կա, սխալ ես ասում, որովհետև սենց թե նենց։ Միակ հակաառգումենտը որ բերվել ա, բերվել ա ուրիշ առգումենտի՝ "հա հայաստանը որ էդ քաք վիճակի մեջ ա, գնացողներն են մեղավոր, նույնիսկ միակ մեղավորը" - ու էս մտքին ա հակառակ առգումենտ բերվել, որը բնականաբար, սխալ ա։

Մեղադրելու մասին
Մի քանի անգամ շեշտել եմ, որ գնալը ցանկացած մարդու իրավունքն ա, ու էդ իրավունքին կպնել չի կարելի։ Բայց, ես որպես 18 տարեկան, իրավունք ունեմ իմ կյանքը ազատ ապրելու, ու ոչ մի օրքենքով պարտականություններ չունեմ իմ ընտանիքի մասին հոգ տանելու։ Հիմա եթե չտանեմ հոգ, էլի դա իմ գործն ա, բայց կողքիները հանգիստ կարան գնահատական տան, ասեն որ վնաս ես տալիս ընտանիքիդ, ինչը բնականաբար ճիշտ ա։

Հարցը բարձրացնելու պատճառների մասին
Քանի որ հարցը ես եմ բարձրացրել իսկզբանե, երևի ճիշտ ա, որ պատասխանեմ Ժառի հարցին։ Միակ պատճառը Հայաստանի ապագան ա, ես խորապես անհանգստացած եմ դրանով, ու ամեն օր ինչ որ բան եմ անում, մեր ստեղի ապագան ավելի լավը սարքելու համար։ Դա իմ գոյության համար ամենակրևոր բաներից մեկն ա, սենց ասած կյանքիս իմաստի մաս, իմ անձի identity-ի մաս։ Էն մնացած պատճառները ընդհանրապես կապ չունեն իմ հետ, ներքևում պարզ կդառնա խի։

Օգուտ տալու լավ ու վատի մասին
Օգուտ տալը տենց շատ աբստռակդ խաղահրապարակ չի, որ դժվար լինի չափելը ինչն ա իրականում օգուտ, ինչն ա իրականում վնաս։ Քանի որ մանր մանր քննարկումները արդեն իմ անձի շուրջ են ձևավորվում (Արէան զոռով ա ստիպում ինձ վիրավորելը, Բյուրակն էլ ճիշտ նկատեց և այլն), ինչպես նաև իմ խոսելը ստեղ բնութագրվեց, որպես մեծամտություն, բայց եկեք ես ձեզ պատմեմ, թե ես ինչ եմ անում, չնայած նրան, որ կարող ա դա էլ ավելի մեծամտություն դիտարկեք, բայց ամեն դեպքոււմ, ես ինֆորմացիան կտամ, ինչ ուզում եք արեք՝

- Ծառայել եմ ՀՀ բանակում
- 44 օրյա պատերազմի կամավոր մասնակից եմ։ Եղել եմ ջոկի հրամանատար, ղեկավարել եմ 15 հոգանոց ջոկատ։ Լիքը մարդկանց համար պատերազմում հենասյուն եմ եղել, պինդ մնալու, չհանձնվելու, մեր առջև դրված խնդիրները լուծելը։ Լիքը ընկերներ եմ կորցել, լիքը ընկերների կյանք եմ փրկել, իրանք իմ կյանքն են փրկել։ Իմ առջև դրված բոլոր խնդիրները կատարել եմ։
- Հիմա տասնյակներով պատերազմից եկած իմ զինակից ընկերնրի ընտանիքներին եմ օգնում ամեն ամիս, իրանց խնդիրներն են փորձում հարթել, փորձում եմ ինչ որ ձև իրանց ինտեգրեմ հետ հասարակության մեջ։
- Պատերազմից հետ գալուս հետո, ՀՀ-ում ստարտափ եմ հիմնադրել, որը 2 տարվա մեջ ա ՀՀ ՏՏ-ի թոփ 20 հարկատուների մեջ ա մտնում։
- Տասնյակ միլիոնավոր դոլարների ներդրում եմ բերել Հայաստան։
- Ընկերներիս հետ Հայաստանի առաջին քաղաքացիական հրաձգարանն եմ հիմնադրել։
- Խոշոր չափի ներդրումներ եմ արել/անում, ռազմական ուղղվածության կառույցների մեջ, որոշներին էլ նաև օգնում եմ օպերացիոնալ հարցերում։
- 1000-ից ավել ուսանող ունեմ, հիմնականում մարզերից, անվճար ծրագրավորման դասեր եմ արել/անում, որոշներին արդեն օգնել եմ աշխատանք գտնել, մնացածը պրոցեսում են։
- ԱՄՆ-ում խոշոր ներդրողների եմ խնդրել, գան հայաստան, workshop-եր անեն, ստեղի ստարտափների ու VC-ների հետ։
- Տասնյակ ռազմական ու կրթական ծրագրեի adviser եմ, որտեղ փորձում եմ իրենց ուղղորդել, իրանց նպատակները իրագործելուն։
- ՀՀ ՊՆ-ի հետ փորձում եմ համակարգել, առաջին աշխարահազորային հավաքը, ՈՄԱ-ի հետ համագործակցության արդյունքում։
- Կին ունեմ, մի հատ էլ ճուտ։

Էլ մտքիս բան չի գալիս, հիմա։ Սրանցից ոմանք հաջողցած բաներ են լինում, ոմանք չէ, բայց փորձեր են ինչ որ բան ստանալու։ Օրինակ առնվազն մի 40-50 հատ կրթական ծրագրի հետ եմ առընչվել, որոնք ֆեյլ են եղել, մի երկու հատ լավ են ստացվել և այլն։

Ես, ընտանիքս, ընկերներ ու գործընկերներս 100%-ով commit եղած ենք, որպեսզի ամեն օր ինչ որ ձև Հայաստանը էլ ավելի լավ տեղ սարքելուն։ Ու ես մեծ հաշվով, ոչ մի հետաքրքրություն չունեմ, ձեր անձերին կպնելու, ես կոնկրետ նպատակներ ունեմ, ինձ ձեր անձերը չեն հետաքրքրում, իսկ իմ կոնկրետ նպատակկների մեջ, իմ գնահատկանով, դուք վնաս եք տալիս։

Մնալու մասին
Ոչ մեկ չի պնդել, որ եթե մնացել ես, վերջ օգուտ ես տալիս։ Արէա-ն բերել ա, էն մինիմալ պայմանները, որ մնալով կարաս անես, որ վնաս չտաս։

Թե ով ա որշում ինչն ա օգուտ ինչն ա վնաս
Արէան զոռով ա զպսել ինձ չվիրավորի, մտածելով, թե ես եմ իրա տեղը որոշում։ Չգիտեմ ոնց ա տենց ենթադրության եկել, ես չեմ որոշողը, ես անհատ եմ, ունեմ իմ գնահատակնները երևույթների նկատմամբ։ Եթե իմ գնահատակները ավելի լայն մաշտաբի մարդկանց հետ նույնը լինեն, հասարակությունը քիչ թե շատ կոնսենսուսի գա էդ հարցի շուրջ, ապա հասարակությունը կպարտադրի պետությանը, որպեսզի պետությունը որոշի։ Այսինքն կարճ ասած, պետություն ա բոլորի համար որոշում ինչն ա օգուտ ու վնաս, ես չեմ։

Հարգանք/չհարգանքի մասին
Ինձ ընդհանրապես էս կատեգորիաները չեն հետաքրքրում։ Ինչ որ հարգանք եք ուզում ինձնից ինչ եք ուզում։ Նորից, ինձ ձեր անձերը ընդհանրապես չեն հետաքրքրում, որ մի հատ էլ հարգանք չհարգանքի մասին խոսք գնան։ Ես ստեղ անձերին չեմ հակադրում, հակադրում եմ իդեաներին, մնացածը չգիտեմ։ Եթե ինչ որ մեկդ նեղվել ա, կարող ա իմ արտահայտման քուչի ձևից ա, բայց սրտովս մեկ ես ոչ մեկին չհարգելու ցանկություն չունեմ։ Խնդիրներ կան, ես խնդիրներն եմ քննարկում։ Եթե սխալ եմ արտահայտվել ու նեղվել եք, կեներք, բայց նորից անձնական ոչ մի բան չեմ ուզեցել նկատի ունենալ։ Էն հավայի կիսատ պռատ Վիշապին կծելը մի կողմ, ինքը դա սիրում ա։

Մոտիվացիա մասին
Ես մոտիվացիան վաղուց վերացրել եմ, որպես երևույթ իմ մոտ։ Ես անում եմ, էն ինչ պետք ա անել, դա իմ identity-ի մաս ա, ինձ մոտիվացիա պետք չի ինչ որ բան անելու համար, ինձ պետք ա մենակ հասկանալ ինչ ա տվյալ պահին պետք։

Պաթոսի մասին
Դուք կարաք տեքստով գնահատեք, ասենք գիտես ինչ կա դու պաթոսախեղդ ես անում ինչ ես անում։ Իմ համար դա անհասկանալի կատեգորիա ա, ստեղ կարևոր ա, ինչ խնդիրն կա, ինչ լուծումներ են ստանում, լուծում են թե ոչ - էն մնացածը կենաց են խմում ինչ են ասում, էդ ընդհանարապես բուն թեմայի հետ կապ չունի։

Ու մեծ հաշվով
Պատկերացնում եք չէ էն վերևս թվարկած գործունեթությունները ծավալելու ընթացքում, ինչքան մարդկանց հետ եմ շփվում։ Էն ինչ որ դուք եք ստեղ ասում, մեծ հաշվով "պատասխանատվությունը ձեր վրից քցել" ա, էդ մեծամասնությունն ա անում։ Ինչ որ կիսառացոինալ, պոստ-ֆակտում անալիզների արդյունքում։ Սկզբում շատ անդուր էր, որովհետև ես ահավոր շատ էներգիա եմ ծախսում էս ամենինչի վրա, իսկ մարդիկ թքած ունեին էս ամենինչի վրա, մի հարցով նույնիսկ օգնության ձեռք չէին ուզում մեկնեի։ Շատ լոմկա էր սկզբում, հետո մանր մանր սովորեցի, որ մեծամասնությունը սենց թե նենց սենց ա մտածելու, ինչ ուզում ա անեմ, ստեղ իմ համար կարևոր ա գտնել մարդկանց, որ տենց չեն մտածում, որպեսզի ընդհանուր նպատակներ գտնենք ու փորձենք հասնել դրան։ Հիմա կհարցնեք, բա ինչ ես ստեղ էսքան գրում, գնա էդ քո հնարած օգնություննները արա, որ էդքան աներեսաբար ստեղ թվարկել ես։ Ասեմ՝ ճիշտ եք ասում, գնացի։

[Adam]

Ամեն ինչ էս կյանքում ինտերպրետացիայի մեջ ա:

Իմ եղբոր, ծնողների, պապերի ու տատերի օրենքով հասանելիք աշխատավարձերը 20-ից ավելի տարիներ լափել են ու իրանց մուծած հարկերներն էլ չեն ծառայել իրենց նպատակին:

Ես էլ եմ օգնել Հայաստանաբնակ լիքը մարդկանց: Իմ ու իմ ընտանիքի լոխության հաշվին լիքը մարդ հարստացել ու ծոփության մեջ ապրում ա, ես էլ գաղթական եմ դարձել՝ օրվա ապրուստս փորձելով ստեղից-ընդեղից մի կերպ հայթայթել: Դրանից էլ մեծ օգնությու՞ն: Չէ, հլը էդքանից հետո մի հատ էլ պիտի գնայի մեռնեի իրանց համար, որ գային Եռաբլուր ծաղիկ դնեին՝ անունս նույնիսկ չհիշելով: Այ էդ վախտ երևի օգնությունս 100 տոկոսանոց կլիներ:

Դե կներեք, որ ծրագրավորող չեմ, կամ IT ոլորտում չեմ աշխատում: Ոնց հասկանում եմ՝ էդ ճյուղով ու մասնագիտությամբ Սոմալիում էլ լինես՝ առոք-փառոք կապրես: Հիմա Աստված ինձ այթի ոլորտի տաղանդով կամ ծրագրավորական ջղով չի օժտել, ես մեղավոր ե՞մ:

Փոխարենը՝ իմ ու ընտանիքիս լոխությունը օգտագործել ա՝ լիքը Հայաստանաբնակների հարստացնելու ու մեզ էլ բոմժ սարքելու համար:

Ես հանգիստ գիշերը գլուխս դնում եմ բարձին: Ես իմ հայ ժողովրդին լավ էլ օգնել եմ:

[Արէա]

Արէան զոռով ա զպսել ինձ չվիրավորի, մտածելով, թե ես եմ իրա տեղը որոշում։ Չգիտեմ ոնց ա տենց ենթադրության եկել, ես չեմ որոշողը, ես անհատ եմ, ունեմ իմ գնահատակնները երևույթների նկատմամբ։

Արամ, ջան, հատուկ մի քանի անգամ գրառումս խմբագրել էի, որ հանկարծ վիրավորական չհնչի, բայց փաստորեն էդ փաստի արձանագրումն էլ ա վիրավորական ստացվել )
Ես ներողություն եմ խնդրում, իրոք աշխատում եմ ամեն գրառումս էնպես կառուցել, որ ոչ մեկի չվիրավորեմ։
Գրել էի, մարդկանց, գուցե բավականին դժվար, ճարահատ որոշումը որպես «թռնել» բնութագրելուն ի պատասխան, որովհետև իրոք, երբ բավականին մեծ թվով մարդկանց որպես «թռնող» ես բնութագրում, մի քիչ դժվար ա չեզոք պատասխան գտնելը։
Գուցե հենց դու չէիր գրել, չեմ հիշում, ես հենց քեզ ի նկատի չունեի էլ, ու էդ արտահայտությունն անձամբ ինձ չի էլ վերաբերվում, որովհետև ես կյանքում Հայաստանից դուրս եկած չկամ, ու դժվար էլ դուրս գամ, իմ քաղաքացիական մինիմալ անհրաժեշտ պարտքը տվել եմ ու տալիս եմ, դրանից ավել չեմ կարողանում։
Ընդհանուր առմամբ հարգանքներս, կարծում եմ, քո մոտիվացիան թեման բացելու լրիվ այլ էր, քան գնաց քննարկումը։

[Adam]

Օգնել եմ, որպես քաղաքացի՝ Սիրուշոյի շքեղ կարիերան ստեղծելու համար ու նպաստել եմ իր ու իր ընտանիքի ծոփանքի մեջ ապրելուն՝ աշխարհի մի՛ 5 աստղանի հոթելից մյու՛սը: Օգնել եմ էդ ընտանիքին՝ տներ, ամառանոցներ, նավեր ու բիզնեսներ ունենալ՝ ամեն տեղ:

Ինչպես եմ օգնե՞լ.

Չե՛մ սպանել՝ ՀՀ-ի հարստություններից մեկի՝ Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատից աշխարհին պղինձ ու մոլիդբեն վաճառելու արդյունքում ինձ՝ ՀՀ քաղաքացուս հասանելիք տոկոսն իրանց ընտանիքի ջեբը կոխելու համար:

Նորվեգը կսպաներ:

Հլը փորձեիր՝ իր երկրի նավթի վաճառքից ստացված եկամտից իրեն, որպես երկրի քաղաքացի հասանելիք տոկոսը գողանայիր ու տայիր մի ընտանիքի: Չէր սպանի է … կկախեր՝ բարուրի էրեխուց սկսած մինչև ծեր:

[Վիշապ]

...

Հ․Հ․Գ․ Ոնց քցում-բռնում եմ, սաղ Վիշապն ու իրա կետոն են մեղավոր։

Ապեր, դու վայթե պիտի կառնիվոր անես, քեզ կետոն էլ չի փրկի։

Ու առհասարակ մեղավորներից ու պատասխանատվությունից վերացական ճամարտակողներին խորհուրդ կտամ՝ կամ օրենսդրության փոփոխության առաջարկություն կազմել, որ համապատասխանաբար կարգավորվի, թե գնացողներին ոնց ա պետք պատասխանատվութան ենթարկել ՀՀ-ին տված վնասի համար, ու ուղարկել ԱԺ քննարկման, դուք դրա իրավունքը ունեք; կամ էլ մտածեք այն խնդիրների մասին, որոնց վրա դուք ազդեցություն ունեք և մի մտածեք այն խնդիրների մասին, որոնց վրա դուք ազդեցություն չունեք։
Եթե դեռ կասկածներ կան, ապա պնդում անեմ. Ոչ մի Հայաստանից փախած՝ ձեր ախմախ փաստարկները լսելու արդյունքում չի վերադառնալու Հայաստան։ Ավելի ասեմ, դուք ձեր «փայլուն» մտքերով ավելի շատ հիասթափություն եք առաջացնում, քան թե սեր Հայաստանի հասարակության նկատմամբ: Կարճ ասած՝ յուղ եք վառում:

[Jarre]

Իմ միակ մոտիվացիան ու բողոքը պայմանավորված ա նրանով, որ ՀՀ-ից գնացածը իր պարտքն ա համարում շարունակել ապրել ստեղի կյանքով, ակտիվ քննարկել, խորհուրդներ տալ, խելք սովորացնել ու կարծիք ձեւավորել։ Ես լիքը օրինակներ գիտեմ, այդ թվում նաեւ իմ շրջապատից, որ մարդիկ հեղափոխություն անելուց հետո թռել են երկրից, էդ հեղափոխության հետեւանքների ամբողջ ծանրությունը թողնելով իմ ու մնացած մնացողների վզին։ Դա օբյեկտիվորեն առաջացնում ա չարություն առ նման մարդիկ։

Overdose ջան, շատ շնորհակալ եմ պատասխանիդ համար։ Ես լիովին հասկանում եմ թե դու ինչ նկատի ունես։ Բայց միևնույն է, եթե էդ մարդը մնար Հայաստանում կոնկրետ նշածդ հարցում՝ հեղափոխության հետևանքները, ոչինչ չէր փոխվելու։ Ես էլ լիքը մարդ գիտեմ ում հետ 2018-ին քննարկել ենք էս հարցերը և օրինակ ես հստակ նշում էի, որ Նիկոլը աղետ է լինելու Հայաստանի գլխին։ Բայց էդ մարդիկ ինձ հակահեղափոխական նախկինների պաշտպան հանեցին։ Ու հիմա իրանք Հայաստանում են։ Ու Նիկոլի դեմ են։

[Jarre]

Արամ ջան, շատ շնորհակալ եմ ժամանակիդ ու պատասխանիդ համար։ Հատկապես շնորհակալ եմ որ գրածիդ մեջ ավելի շատ բացահայտող ու բացատրող մտքեր կան, քան քննդատող։ Կարծում եմ որ շատ կոնստրուկտիվ պատասխան ես տվել։

Շատ մտքերի հետ համամիտ եմ։ Ու հասկանում եմ ինչ ես ուզում ասել։ Նույնիսկ ինչ որ տեղ զգում եմ մտավիճակդ։

Հայաստանից գնացածների մեջ կան մարդիկ ովքեր եկետ են և 44 օրյային մասնակցել են։ Ենթադրենք Անդոն էդ մարդկանցից մեկն ա։ Պատերազմից հետո ինքը հետ ա գնում արտասահման ու էնտեղից անում ա համարյա թե նույնը (մի քիչ շատ / մի քիչ քիչ) ինչ դու։ Հիմա ինքը նունպե՞ս վնաս տվող է։

Ուզում եմ բացատրել հարցիս իմաստը։
1. Ես շատ լավ հասկանում եմ, որ մնալով ու Հայաստանում ապրելով ես արդեն օգուտ կտամ երկրին։ Գոնե էն առումով որ բնակչությունը ավելի շատ կլինի։ Եթե նայում ենք քանի միլլիոն հայ է ապրում ամբողջ աշխարհում ու երբեմն երազում եմ որ բոլորը ապրեին Հայաստանում, հասկանում եմ թե մենակ մարդաքանակով (կներեք եթե կոպիտ է հնչում), մենք արդեն լրիվ այլ կարգի երկիր կլինեինք։

2. Ես շատ լավ հասկանում եմ, որ մնալով Հայաստանում էն ինչ որ մենք անում ենք արտասահմանից գուցե ավելի շատ անեինք, եթե մնայինք։

3. Ես շատ լավ հասկանում եմ, որ գնալով շատ հեշտ է դառնում կորցնել զգացողությունը թե ինչ է կատարվում Հայաստանում ու ինչով են մարդիկ ապրում ու շնչում։

Ու լիքը սենց մոմենտներ, որոնք իմ համար պարզ են, և իմ գրառումներով կամ հարցերով բացարձակապես նպատակ չունեմ առաջ քաշել էն միտքը, որ ավելի լավ է գնալ, կամ որ գնալով ես ավելի շատ օգուտ եմ տալիս։ Ոչ։ Ոչ էլ նպատակ ունեմ անիմաստ բառախաղի մեջ մտնեմ ու ճիշտ ու սխալ հանել։

Ուղղակի ուզում եմ հասկանալ, եթե մարդ արտասահմանում ապրելով ապրում է իր երկրի մասին հոգ տանելով, մտածում է ինչով օգտական լինի, ակտիվորեն ներգրավված է տարբեր պրոյեկտների մեջ որոնք աշխատում և զարգացնում են Հայաստանը, տալիս են հնարավորություն ուսման որակը բարձրացնելու և շատ ավելի մարդկանց համար մատչելի են դարձնում բարձրագույն կրթությունը, ստեղծում են աշխատեղեր Հայաստանում, բայցում են կոմպանիաներ ու մուծում են հարկեր ՀՀ-ում, իրենց փորձը և կապերը օգտագործում են որոշ քաղաքական հարցերի մասին Հայաստանի շահերը պահպանող որոշումների կայացմանը և այլն, արդյո՞ք դու իրոք համարում ես, որ էդ մարդը վնաս է տալիս իր երկրին։ Ու եթե վաղը օրինակ դու հանդիպես նման մարդու ու կողքդ ուրիշ երրորդ մարդը չլինի, դու կունենա՞ս հիմքեր բացատրելու թե ինչով է էդ մարդը վնաստ տալիս Հայաստանին։

[Արամ]

Ուղղակի ուզում եմ հասկանալ, եթե մարդ արտասահմանում ապրելով ապրում է իր երկրի մասին հոգ տանելով, մտածում է ինչով օգտական լինի, ակտիվորեն ներգրավված է տարբեր պրոյեկտների մեջ որոնք աշխատում և զարգացնում են Հայաստանը, տալիս են հնարավորություն ուսման որակը բարձրացնելու և շատ ավելի մարդկանց համար մատչելի են դարձնում բարձրագույն կրթությունը, ստեղծում են աշխատեղեր Հայաստանում, բայցում են կոմպանիաներ ու մուծում են հարկեր ՀՀ-ում, իրենց փորձը և կապերը օգտագործում են որոշ քաղաքական հարցերի մասին Հայաստանի շահերը պահպանող որոշումների կայացմանը և այլն, արդյո՞ք դու իրոք համարում ես, որ էդ մարդը վնաս է տալիս իր երկրին։ Ու եթե վաղը օրինակ դու հանդիպես նման մարդու ու կողքդ ուրիշ երրորդ մարդը չլինի, դու կունենա՞ս հիմքեր բացատրելու թե ինչով է էդ մարդը վնաստ տալիս Հայաստանին։

Չէ չեմ ունենա։

Բայց ես փորձում եմ բացառությունների հիման վրա ընդհանրական դատողություններ չանել։ Եթե թեկուզ քո նկարագրած մարդը գոյություն ունի, ինչը ես համարում եմ p < 0.1%, էդ մարդը խայտառակ բացառություն ա։ Որովհետև անել էդ ամենինչը, բայց միևնույն ժամանակ "ստիպված" լինել ուրիշ երկրում ապրել, բաացառիկ երևույթների արդյունքում կարա լինի։ Որովհետև եթե էդ մարդը անում ա շատ բան, ամենայն հավանակնությամբ ստիպված ա ուրիշ երկրում ապրում։ Նորից, ես նման մարդկանց համարյա չեմ տեսել, լիքը ընկերներ ունեմ, ովքեր 44-ին եկել են ու մնացել են ստեղ։ Բայց չգիտեմ մարդկանց, որ եկել են, հետո հետ են գնացել ու էֆֆեկտիվ օգուտ են տալիս։ Նորից իմ իմանալ չիմանալը կապ չունի, բայց ամեն տեսակ տրամաբանությունը ասում ա, որ տենց մարդու գոյությունը շատ փոքր տոկոս ունի։

Ու էդ մարդը թող իմ գրածից վիրավորվի, ասի էդ Արամը անասուն ա, ես էսքան տանջվում եմ, հլը մի բան էլ իրա կյանքն եմ ուզում ըտեղ ավելի լավ սարքեմ, ինքը ինձ ասում ա վնաս ա տալիս։ Ես պատրաստ եմ էդ մասով սխալվել ու համապատասխանաբար դրա համար "քֆուր" ուտել։ Բայց ես վստահ եմ, որ էդ մարդը, եթե նույնչափ առնչվում ա ամենինչի հետ, սրտի խորքում, շատ էլ լավ գիտի, որ ճիշտ եմ ասում, ու քուչի լեզվով ասած՝ ինքը իրա վրա չի վերցնի։

Բայց ես միանշանակ էդ մարդու հետ վիճելու եմ։ Ասելում չէ, ախպեր օգուտ չես տալիս։ Ասելում եմ, ոնց ես օգուտ տալիս։ Ինչ ես անում։ Խի չես ստեղից անում։ Ինչն ա պատճառը։ Մաքսիմալ սկեպտիկորեն եմ մոտենալու իրեն, բայց միևնույն ժամանկ բաց եմ լինելու լսել, թե ինքը ինչ ա ասում։

Նայի ՑԱՆԿԱՑԱԾ երկրից գնացած մարդ (ով մտածում ա, որ երկրին օոգուտ ա տալիս), քո գրառման մեջ իրան տեսնելու ա, եթե ես պետք ա հավատամ դրան, ուրեմն ինքը պետք ա ապացուցի որ տենց ա։ Թե չէ, տենց ամեն ինչ կլղոզենք, կլղոզենք, կլղոզենք ու էլի թացը չորից չենք տարբերի։

[Jarre]

Արամ ջան, շնորհակալությունը դնում եմ նորմալ պատասխանելուդ համար։
Ասածդ ու տեսակետդ լրիվ հասկանալի են։

Հետդ համաձայն չեմ մի քանի պատճառներով, որոնցից մեկն այն է, որ ունեմ առնվազն երկու կենդանի օրինակ որոնց անձամբ ճանաչում եմ, որոնք նշածիցդ ավելի բաներ են արել Հայաստանի համար, բացի պատերազմին մասնակցելուց։ Մեկը Հայաստանից գնացած է, մյուսը ԱՄՆ-ում ծնված։ Ես չեմ կարծում որ շանսերի քո նշաձողը ինչ որ հետազոտության վրա է հիմնված։

Ամեն դեպքում ասածդ ու կարծիքդ պարզ է։

[Արամ]

Արամ ջան, շնորհակալությունը դնում եմ նորմալ պատասխանելուդ համար։
Ասածդ ու տեսակետդ լրիվ հասկանալի են։

Հետդ համաձայն չեմ մի քանի պատճառներով, որոնցից մեկն այն է, որ ունեմ առնվազն երկու կենդանի օրինակ որոնց անձամբ ճանաչում եմ, որոնք նշածիցդ ավելի բաներ են արել Հայաստանի համար, բացի պատերազմին մասնակցելուց։ Մեկը Հայաստանից գնացած է, մյուսը ԱՄՆ-ում ծնված։ Ես չեմ կարծում որ շանսերի քո նշաձողը ինչ որ հետազոտության վրա է հիմնված։

Ամեն դեպքում ասածդ ու կարծիքդ պարզ է։

Ուրախ եմ որ նման մարդիկ ես ճանաչում։ Դե կարող ես համադրել, թե ինչքան մարդու ես ճանաչում, որ էդ մարդկանց 1%-ի չափ էլ բան չի անում, երևի կստանանս էդ իմ 1/1000-ին հավանականությունը։ Ոնց էլ չլինի մի 1000 մարդու կճանաչես, որոնցից 2-ին ես մեջբերում, է իմ ասածը չի՞։

[enna]

Քանի օր ա կարդում եմ էս թեմայի գրառումները ու զարմանում, թե մարդիկ իրանց ներսի աբիժնիկ֊մեղադրական վիճակաները ոնց են փորձում ուրիշների միջոցով հանեն։
Ազգային բնավորության գիծ ա երևի միշտ թշնամի ման գալը, իրար վրա կեղտ բռնելը, պատեհ֊անպատեհ կոնֆլիկտներն ու դրանց արդյունքում առաջացած մուռը մինչև կյանքի վերջ պահելը։ Միշտ մեկը կա, ում վրա կարելի ա բարդել սեփական անկատար լինելը, թերություններն ու դիմացինների արած֊չարածը։ Նաև զարմանում եմ թե էսքան կուտակված ու բուռն էմոցիաներով ոնց կարելի ա ռացիոնալ-օպտիմալ որոշումներ կայացնել, կամ ընդհանրապես էներգիա ունենալ որևէ պռոդուկտիվ գործի համար։
Ամեն ինչ էդքան պարզ չի իհարկե, բայց գտնում եմ, որ էս տեսակ վերաբերմունքների կրճատումը ու վերջապես իրար հանդեպ, նաև իրար որոշումների հանդեպ ֆունդամենտալ հարգանքը կարա նպաստի, որ մարդիկ վերջապես իրենց գործի, կյանքի ու ընտանիքի մասին մտածեն ու լինեն հասարակության համար օգտակար մարդ։
Պետության դեպքում մենեջմենտը հասարակության գիտակցության արտացուլմն ա, էդ բնավորության գծերի գումարային դրսևորումը, եթե էդ դրսևորումը կոնկրետ անձի ապրելուն ու արարելուն խանգարում ա, հակասում իր պատկերացումներին, էդ մարդը իրավունք ունի որոշելու ու ուրիշ տեղ փնտրելու որտեղ կարա ավելի լավ ձևով պոտենցիալը ռեալիզացնի։ Օգնելու մասով էլ, ինչքան էլ ինքս մտքիս մեջ ունենում եմ Հայաստանի խնդիրները, մտածում, որ ավելի շատ կնպաստեմ ապագայում, երբեք մտքովս չի անցնում, որ դրսում ապրող հայը ինչ֊որ պարտավորություն ունի ի սկզբանե։
Ներսում ապրող հայերի դեպքում էլ մտածում եմ, որ ամենամեծ օգուտը սեփական կյանքը, անձը ու ընտանիքին լուրջ ընդունելն ա, քո ու կողքիդ մաիդկանց մասին խորությանբ հոգ տանելը ու աշխատանքի միջոցով էդ սերը արտահայտելը, դրա արդյունքը արդեն շղթայական ու ակումուլացված կարտահայտվի Հայաստանի զարգացմանը, կամ այլ կերպ ասած պարտադրանքով շարժվող, վախեցած ու լարված հասարակության անդամներով երկրի ապագա չեն կառուցում։

[Յոհաննես]

Հետաքրքիր ա, որ դրսի քիչ տոկոսի օգնության հետ համաձայն ես, բայց ներսինի հետ՝ չէ։

Ռուբս, էս պահին ամենամեծ օգուտը Հայաստանում ապրելն է։

Եթե տենց կենցաղային օրինակներով քննարկենք՝ հիմա պայմանական Պողոսի հարևան Նունուֆարը որ գնացել ա Գերմանիա հանձնվել ա որպես ուկրաինացի փախստական, բայց դուխի գողանալ ծախելով օգնում ա որ իրա եգյան Ազգաբեկը համալսարանի վարձը տա, հետո դառնա պայմանական բժիշկ, էն քո ու Արամի ասած փոքր մասի մեջ մտնում ա՞, կամ Նունուֆարի հորոխպոր տղա Եզնիկը, որ Նունուֆարի թղթերն ա դզել ու մի տաս տարի առաջ էլ ինքն էր գնացել, օգուտ տվել ա՞ Նունուֆարին։ Եթե չէ՝ խի՞ ա ինքը պիզձյոժնիկ իսկ Պողոսն ու Պետրոսը չէ։ Եթե հա՝ ստացվում ա որ օգուտ չի տալիս մենակ էն մարդը, ով գնացել ա մի 40+ տարի առաջ ու ոչ բարեկամ ունի, ոչ էլ հայերենն ա հիշում։

Ռուբս, էս պահին ամենամեծ օգուտը Հայաստանում ապրելն է։ ։Դ

Եթե ես պատասխանեմ, թե խի եմ մտածում, որ ներսի մնացողներից էլ են շատ քիչը օգուտ տալիս՝ օգուտ տալ համարում եմ ոչ թե էն, որ երկիրը յոլա գնա մինչև կառավարության հաջորդ պռայոբը, այլ էն, որ էդ կառավարությանը փոխելու մեխանիզմ ա գծում, մանացածը ժամանակավոր երկիրը մի հարցով առաջ գցել ա (որը իհարկե ներսում մնացողն ավելի շատ ա անում, քան դրսում, եթե զուտ էդ ենք քննարկում՝ հարց չկա) մինչև մի հատ պռայոբը էդ սաղ կփակի։ Այլ կերպ ասած՝ Պետրոսը կարող ա և օգուտ տալիս ա, բայց իզուր, ես իրա տեղը լինեի դրսում աշխատատեղ կստեղծեի։ Հա, վայ․․․

Ռուբ ջան, էս կյանքի ամենամեծ իլուզիաներից մեկը էնա, որ հասարակ մարդը կարա կառավարություն փոխի, բայց էս թեմայով չեմ ուզում շատ ծավալվեմ, մեր ակումբցիք չգան վրովս անցնեն։

Թռնել կարելի ա ինչ որ տեղից, որտեղ պայմանավորվել ես մնալ, մնացածը պաթոսային քարոզ ա, որն արվում ա, որ առանց ռեսուրս ծախսելու մարդկանց ստիպես ինչ որ բան անեն։ Ընդ որում շատ վատ աշխատող քարոզ։

Ռուբ ջան, ես իմ ընկերների հետ պայմանավորվածություն չեմ չունեմ, ոչ էլ պայմանագիր ենք կնքել, բայց որ իրանց խփեն, չեմ թողնի գնա։

Առաջնայինը կառավարումն ա, մնացածը զբաղմունք ա դրա համեմատ։ Հենա լիքը մանր հարցերի վրա աշխատել էի բժշկականում, վրոձի խնդիրներ էլ կային լուծված, ոչ մեկից հետք էլ չի մնացել ու ում պատճառով որ չի մնացել, շարունակում ա հավայի որոշումներով քաքմեջ անի ամեն ինչ ու մտածում ա, որ ինքը մնացել ա Հայաստանում ու երկրին օգուտ ա տալիս, իսկ էն բժիշկները, որ չեն ուզել մնան ու վիզ դնեն օրվա հացի համար՝ թռել են ու վնաս են տալիս պետությանը ։Դ

Ախպեր, ես քո հետ լիքը հարցերում համաձայն եմ իրականում, դու լավ էլ դուզ ասում ես, որ կառավարությունը(էլիտաները հին ու նոր, իշախանությունները) հա բա իրանք են սաղ վարի տվել ու վայթե հլը էլի լիքը բան վարի կտան, հա ախպեր քաքն ենք ընկել օբշի էլի հարց չկա։
Զուտ ես ասում եմ իրերը իրանց անունով ասենք այ ցավդ տանեմ։
Նաև կարծու եմ, որ իտագում էդ էլիտաները ժողովրդից են ծնվում ու եթե երկարաժամկետ ոռահան լինենք, կարողա մարդ ես մի օր խելքը գլխին էլիտա ծնվի։

[Freeman]

Ռուբս, էս պահին ամենամեծ օգուտը Հայաստանում ապրելն է։

Ռուբս, էս պահին ամենամեծ օգուտը Հայաստանում ապրելն է։ ։Դ

Այլ բան չեմ էլ ասել, բայց ու՞մ ա պետք էդ մի կոպեկի օգուտը, եթե՝

Ռուբ ջան, էս կյանքի ամենամեծ իլուզիաներից մեկը էնա, որ հասարակ մարդը կարա կառավարություն փոխի, բայց էս թեմայով չեմ ուզում շատ ծավալվեմ, մեր ակումբցիք չգան վրովս անցնեն։

Ռուբ ջան, ես իմ ընկերների հետ պայմանավորվածություն չեմ չունեմ, ոչ էլ պայմանագիր ենք կնքել, բայց որ իրանց խփեն, չեմ թողնի գնա։

Պայմանավորվածությունը պետք չի հենց կնքված ստորագրված պայմանագիր լինի, դաժե բարձրաձայնել պետք չի պայմանավորվածություն լինելու համար, իրենք գիտեն, որ իրանք քո ընկերներն են, դու էլ գիտես դրա մասին, ուրիշ բան պետք չի։
Բայց երբ մի հատ չերեզներով ծանոթ դալբայոբ գա ասի՝ ապե մենք իրար հետ ենք ծառայել, պրոբլեմների մեջ եմ, լավերին կա՞ հասնելու, թե՞ թռնում ես։ Կարծում եմ՝ մի հատ թարս չափալախ եթե չտաս էլ, առնվազն ցանկությունը կունենաս։

Իսկ եթե ընկերներիցդ մեկն էլ մի հակառակ իրավիճակում սկսի ոչ մի բան չանել, կարաս փորձես իրա հետ շփվես, փսիխոանալիզ անես, հասկանաս թե ինչն ա ինքը սխալ պատկերացնում ձեր, էն հույսով, որ մի օր կհասկանա, բայց ամենայն հավանականությամբ կա ինչ-որ կետ, որից կթքես կգնաս։ Դաժե ընտանիքում կա էդ կետը, ուր մնաց պետության մեջ չլինի։

Ախպեր, ես քո հետ լիքը հարցերում համաձայն եմ իրականում, դու լավ էլ դուզ ասում ես, որ կառավարությունը(էլիտաները հին ու նոր, իշախանությունները) հա բա իրանք են սաղ վարի տվել ու վայթե հլը էլի լիքը բան վարի կտան, հա ախպեր քաքն ենք ընկել օբշի էլի հարց չկա։
Զուտ ես ասում եմ իրերը իրանց անունով ասենք այ ցավդ տանեմ։
Նաև կարծու եմ, որ իտագում էդ էլիտաները ժողովրդից են ծնվում ու եթե երկարաժամկետ ոռահան լինենք, կարողա մարդ ես մի օր խելքը գլխին էլիտա ծնվի։

Կարող ա և մի օր ծնվի, բայց խի՞ ոռահան լինենք, հո մեր միսիան էդ չի ։Դ մանավանդ որ մեր կյանքի ընթացքում էդ լինելու հավականականությունն էսքան ցածր ա։