Վիոլետ Գրիգորյան

[Գալաթեա]

Ի սեր Աստծո, ես չասեցի, որ ես ավելի նախընտրում եմ Վիոլետին, քան Չարենցին: ՈՒ ես չասեցի, որ "Ախր ես ինչպես վեր կենամ գնամ"-ը չեմ նախընտրում կամ համարում եմ միջակ գործ: Քավ լիցի, ամենեւին: Ասածս այն էր, որ մարդիկ ունեն իրականության ինչպես ընկալման, այնպես էլ արտաբերման տարբեր ձեւեր: Ու ամենեւին պարտադիր չէ, որ այդ պահին քաքի մասին գրողը այլեւս դառնա "քաքի մասին գրող": Ասել է թե, եթե Վահանը քաքի հոտ է առնում ամեն ինչից, ինչը հնարավոր է ունի իր օբյեկտիվ ու սուբյեկտիվ պատճառները (ես չեմ ասում դա լավ է կամ վատ), հարկ չէ նրանից ակնկալել "Ախր ես ինչպես վեր կենամ գնամ" այդ պահին... Հասկանում եք՞ Դա իրականության նրա ընկալումն է, նրա վերարտադրման կոնցեպցիան... Չէ որ ինքներդ եք ասում, որ նա ունի ձեր կողմից հավանած գործեր եւս՞

Դուք երեւի տեղյակ չեք, բայց Չարենցն ինքն էլ ունի շատ ավելի գռեհիկ ոճով գրված գործեր, որտեղ հայհոյախոսությունների միջոցով սեռական ակտ է նկարագրում: Այո, եղել է ժամանակ, երբ հանճարեղ "Ամբոխները խելագարված"-ի հեղինակը նաեւ այդպիսի էմոցիոնալ վիճակ է ապրել: Ըստ այդմ հիշեք նաեւ Ռեմբոյին, Բայրոնին, Բոդլերին ի վերջո... Հուսամ հիմա միտքս ավելի ընկալելի շարադրեցի

Վարպետ, դուք շատ հասկանալի եք շարադրում ձեր միտքը: Բայց ինձ մոտ սկսում են կասկածներ առաջանալ, որ ես բավականաչափ հասկանալի չեմ արտահայտում իմ մտքերը...

Հասկացեք խնդրում եմ, եթե Չարենցը ժամանակին(ի դեպ, անթույլատրելի ժամանակին) իրեն թույլ է տվել 'ղժժալ' Լենինի վրա, "Լենինն ու Ալին' իր ստեղծագործությամբ, ընդ որում չօգտագործելով ոչ մի հայհոյանք ու չգրելով քուչի ոչ մի խոսք, դա գալիս է միայն այդ մարդու ամենակուլ տաղանդից...դա հենց այն է, ինչ ես պահանջում եմ ժամանակակից գրողից ու դա հենց այն է, ինչ նրանք չունեն...

Չարենցը գուցե և ունի հայհոյախոս գործեր, որոնց գրելու իրավունքը վաստակել է, 'Մահվան Տեսիլ',-ից 'Ամբոխներ'-ից, 'Մարիոնետ'-ից, 'Ես իմ անուշ Հայաստանի'-ից և այլ բազում ԱՆՄԱՀ գործերից հետո: Իսկ Վիոլետին ու Վահանին ինչով ենք մենք հիշում? ` քֆուրներով? քաքի մասին գործով? Ես որ չեմ ուզում.. Ինչքան ուզում է այդ զուգարանային տրամադրությունը այդ պահին իր աշխարհայացքն արտահայտի.. Ինչքան ուզում է Վիոլետն ասելիք ունենա գյ.. մըլիցեքի մասին իր գործերով..

Իմ ասածը դա է: Գրականության մեջ աղբ մտցնելուց առաջ, պետք է տեղ մաքրած լինես այդ աղբի համար: Իսկ այժմյան ժամանակակից գրողները, ի տարբերություն Ռեմբոյի, Բայրոնի, Բոդլերի, Զոլայի ու Մարկեսի այդ տեղը չեն վաստակել:
Իսկ հենց սկզբից սկսել քաքահոտ գրականությամբ` իմ կարծիքով սխալ է:

[Վարպետ]

Գրականության մեջ աղբ մտցնելուց առաջ, պետք է տեղ մաքրած լինես այդ աղբի համար: Իսկ այժմյան ժամանակակից գրողները, ի տարբերություն Ռեմբոյի, Բայրոնի, Բոդլերի, Զոլայի ու Մարկեսի այդ տեղը չեն վաստակել:
Իսկ հենց սկզբից սկսել քաքահոտ գրականությամբ` իմ կարծիքով սխալ է:

Պետք էր սկսել սրանից Եթե Ձեր ասելիքի հանրագումարը սա է, ապա չեմ կարող Ձեզ հետ չհամաձայնել: Բայց սա արդեն մեդալի մյուս կողմն է: Այսինքն բանավեճը, կարծում եմ, իրավունք ունի թեւակոխելու մեկ այլ փուլ, որտեղ կքննարկվի` մաքրել են արդյոք տեղ իրենց "աղբ"-ի համար Վիոլետն ու Վահանը? Կարծում եմ, կարելի է ուսումնասիրել նրանց ստեղծագործական ժամանակագրությունը` հասկանալու համար այն դրդապատճառները, որոնցով նրանք իրենց իրավունք են վերապահել անցնել, այսպես ասած, ոչ ավանդական գրականության:

Հ.Գ. Ձեզ հետ շատ հետաքրքիր է զրուցելն ի դեպ, ուղղակի հաճույք եմ ստանում

[StrangeLittleGirl]

Չէ, Բյուրակն(շատ գեղեցիկ նիկ ունեք, ի դեպ), ես չեմ գտնում, որ Վիոլետն ու Վահանը վատ գրողներ են: Նրանք պարզապես ունեն գործեր, որ կարող էին և չգրել: Միգուցե դա կօգներ, որ մնացած գործերը անվիճելի լավը լինեին և կասկած չառաջացնեին:

Իսկ ո՞ր գրողը չունի այնպիսի գործեր, որոնք կարող էին և չգրել:

Եթե մենք խոսեինք Վիոլետ Գրիգորյան անձի, և ոչ թե գրողի մասին, ես մեծ հաճույքով կնշեի, որ Վիոլետը հիանալի անձնավորություն է Շատ հումորով, հետաքրքիր ու հմայիչ: Ես նրա հետ շփվել եմ Բնագիր ամսագրի շնորհանդեսի ժամանակ և մեծ բավականություն եմ ստացել: Նույնը կասեի եւ Վահանի մասին:

Դե հա, անձերի մասին չենք խոսում: Ես էլ եմ երկուսին էլ անձամբ ճանաչում, Վահանին՝ արդեն քսանմեկ տարի: Երկուսն էլ հիանալի մարդիկ են: Ի դեպ, ես ու Վահանը շատ ընդհանուր բաներ ունենք: Դրա համար նրան շատ եմ սիրում:

Ավելացվել է 4 րոպե անց

Իսկ Վիոլետին ու Վահանին ինչով ենք մենք հիշում? ` քֆուրներով? քաքի մասին գործով?

Կոնկրետ Վահանին հիշում ենք փշալարի մասին գրված հոդվածով և այլնով: Պարտադիր չէ քաքի մասին պատմվածքը չափանիշ համարել:

Իմ ասածը դա է: Գրականության մեջ աղբ մտցնելուց առաջ, պետք է տեղ մաքրած լինես այդ աղբի համար: Իսկ այժմյան ժամանակակից գրողները, ի տարբերություն Ռեմբոյի, Բայրոնի, Բոդլերի, Զոլայի ու Մարկեսի այդ տեղը չեն վաստակել:
Իսկ հենց սկզբից սկսել քաքահոտ գրականությամբ` իմ կարծիքով սխալ է:

Վարպետի հետ լիովին համաձայն եմ: Իսկ ի՞նչ չափանիշներ են պետք այդ տեղը վաստակելու համար:

[Գալաթեա]

Իսկ ո՞ր գրողը չունի այնպիսի գործեր, որոնք կարող էին և չգրել:

Ճիշտ եք Այստեղ իրավիճակը հանգում է միայն հարաբերակցությանը

Դե հա, անձերի մասին չենք խոսում: Ես էլ եմ երկուսին էլ անձամբ ճանաչում, Վահանին՝ արդեն քսանմեկ տարի: Երկուսն էլ հիանալի մարդիկ են: Ի դեպ, ես ու Վահանը շատ ընդհանուր բաներ ունենք: Դրա համար նրան շատ եմ սիրում:

Անձնական վերաբերմունքիվ շատ բան է կախված Եւ դա շատ հասկանալի է: Ես պարսավելի կհամարեի, եթե դուք չպաշտպանեիք նրանց Մի ֆիլմ կա ամերիկյան, Մեգ Ռայանն ու Թոմ Հենքսն են խաղում ու Ռայանի հերոսուհին ասում է - ինչ վատ բան կա անձնական վերաբերմունքի մեջ? Չէ որ հենց դա է ամեն ինչի հիմքը ?

Կոնկրետ Վահանին հիշում ենք փշալարի մասին գրված հոդվածով և այլնով: Պարտադիր չէ քաքի մասին պատմվածքը չափանիշ համարել:

Փորձում եմ չափանիշ չհամարել, հավատացեք, բայց անկախ ինձանից իր անունը լսելիս այդ գործն է միտքս գալիս...դա էլ երեւի իր համարձակության ու մեր գրականության մեջ իր նորարարության հատուցումն է: Չէ որ ամեն ինչի համար վճարել է պետք:

Վարպետի հետ լիովին համաձայն եմ: Իսկ ի՞նչ չափանիշներ են պետք այդ տեղը վաստակելու համար:

Առանձնապես ոչ մի Պետք է ուղղակի լինել Չարենց, Լեւոն Շանթ, Վարդգես Պետրոսյան ե այլն Եւ պետք չէ ասել, որ այդպիսի անուններ ի հայտ գալու համար գրողը պետք է լիքը գրի, ի կենացս չգնահատվի ու մեռնելուց հետո միայն հիշվի Այժմ տեխնոկրատիզմի եվ բութ մեքենայացման դար է, եւ տաղանդի առկայծումները չեն կարող այդ ֆոնի վրա չերեւալ...միայն թե լինի

[StrangeLittleGirl]

Եւ դա շատ հասկանալի է: Ես պարսավելի կհամարեի, եթե դուք չպաշտպանեիք նռանց

Իսկ ինչու՞ պարսավելի կհամարեիք:

Ավելացվել է 1 րոպե անց

Այժմ տեխնոկրատիզմի եվ բութ մեքենայացման դար է, եւ տաղանդի առկայծումները չեն կարող այդ ֆոնի վրա չերեւալ...միայն թե լինի

Տաղանդը միշտ էլ կա, նկատել է պետք: Պարզապես աղբը շատ է, զտելը՝ դժվար:

[Գալաթեա]

Նշածս պատճառով: Սուբյեկտիվիզմ: Երբ մարդուն անձամբ ճանաչում ես, նրա գրածը այլ, ուրիշներից թաքնված իմաստ կարող է ձեռք բերել քեզ համար: Այն ինչ օտարը չի կարողանա ընդունել Ես դա շատ մարդկային, դրական կողմ եմ համարում

Ավելացվել է 15 րոպե անց

Պետք էր սկսել սրանից Եթե Ձեր ասելիքի հանրագումարը սա է, ապա չեմ կարող Ձեզ հետ չհամաձայնել: Բայց սա արդեն մեդալի մյուս կողմն է: Այսինքն բանավեճը, կարծում եմ, իրավունք ունի թեւակոխելու մեկ այլ փուլ, որտեղ կքննարկվի` մաքրել են արդյոք տեղ իրենց "աղբ"-ի համար Վիոլետն ու Վահանը? Կարծում եմ, կարելի է ուսումնասիրել նրանց ստեղծագործական ժամանակագրությունը` հասկանալու համար այն դրդապատճառները, որոնցով նրանք իրենց իրավունք են վերապահել անցնել, այսպես ասած, ոչ ավանդական գրականության:

Հ.Գ. Ձեզ հետ շատ հետաքրքիր է զրուցելն ի դեպ, ուղղակի հաճույք եմ ստանում

Գիտեք, առաջին հերթին հենց իրենք, գրողները պետք է մտածեն` աղբի համար տեղ ազատել են թե ոչ?
Բայց ցավալին այն է, որ այժմյան ժամանակակից գրողներից շատերը իրենց գրեթե ցանկացած կրիտիկայից բարձր են դասում: Եվ համոզվածություն ունեն, գրեթե անբեկանելի, որ իրենք շատ լավն են, շատ համարձակ են, ժամանակակից գրական արվեստի ջահակիր են, եւ եթե մեկին իրենց գործը դուր չի գալիս, ուրեմն այդ մարդը բան չի հասկանում գրականությունից, սահմանափակ է, կպել է Թումանյանին պոկ չի գալիս
Նույն Բնագրի համախմբագիր Վահրամ Մարտիրոսյանի կողմից ես բազմիցս նկատել եմ այդ ինքնամեծարումը:
Իսկ ես օրինակ, Թումանյանի մի քառյակի մի տողը իր ողջ գրական ժառանգության հետ չեմ փոխի

Հ.Գ. Համ էլ շնորհակալ եմ բարի խոսքերի համար

[StrangeLittleGirl]

Եվ համոզվածություն ունեն, գրեթե անբեկանելի, որ իրենք շատ լավն են, շատ համարձակ են, ժամանակակից գրական արվեստի ջահակիր են, եւ եթե մեկին իրենց գործը դուր չի գալիս, ուրեմն այդ մարդը բան չի հասկանում գրականությունից, սահմանափակ է, կպել է Թումանյանին պոկ չի գալիս

Հա՛, էդ կա ու շատ ահավոր է: Բայց մյուս կողմից էլ քննադատներն են չափից դուրս ծայրահեղական: Նրանք գտնում են, որ եթե հայհոյանք է, գրականություն չէ, եթե ժարգոնով է գրված, գրականություն չէ, սեքսի մասին է, գրականություն չէ: Եկեք անկեղծ լինենք ու ասենք, որ այստեղ տեղադրված բանաստեղծությունը բավական հաջողված է: Էլ չեմ ասում, որ խիստ գրական հայերենով է գրված: Պարզապես տաբու թեմայով է, դրա համար պետք է քննադատները հարձակվեն:

[impression]

Ժող, Վիոլետ Գրիգորյանը ժամանակակից հայ գրականության ամենավառ դեմքերից է: Կարդացեք նրա գործերը, էնպիսի մի յուրահատուկ համուհոտ ունի, էնպիսի հարուստ կոլորիտ, գժվում ես ուղղակի: Խոսքս նրա չափածո գործերի մասին է, արձակի հետ էդքան էլ ծանոթ չեմ, մի գործ եմ կարդացել, դժվարամարս էր... Բայց իր բանաստեղծությունները՜.... հրաշք են ուղղակի

[Freddie]

Վիոլետը միակ ժամանակակից գրողն է, որ իր սեփական ոճը, գրելաձևը և իր սեփական մտածելակերն ունի։ Մեր ժամանակակից գրական աշխարհը այնքան էլ հարուստ չէ անհատներով։Մեծամասամբ գործ ունենք կրկնորինակողների հետ, որոնք իրենց հասուն ստեղծագործող են համարում։ Եվ եթե Վիոլետ Գրիգորյանը համարձակվում է այս խավարի մեջ իր ոչ տրադիցիոն տեսակետն արտահայտել, ապա ես նրան հարգում եմ ավելի շատ, քան ողջ գրողների միությունը միասին վերցրած։

[Freddie]

Ահա մի բանաստեղծություն բանաստեղծուհու վաղ գործերից, տպագրված 91 թվին

Իմ ներքին ձի, ինձ մի լքիր
ավտոբուսի հրմշտոցում,
արձակ դաշտում
ես ինքս էլ տրտինգ կտամ, կսլանամ քառատրոփ,
ինձ մի՜ լքիր
համատարած ժողովների հորձանուտում,
թաց խոտերի ազատ երկրում
ես ինքս էլ կվրնջամ լիաբերան։
Ինձ մի լքիր
խեղաթյուրված իրերի ու անունների խիտ քաոսում,
հարմար ժանրում հեքիաթների
ես ինքս էլ
յոթգլխանի վիշապների հախից կգամ։
Ինձ մի լքիր
վայրիվերո ընթացքի մեջ այս օրերի,
ելևէձող վիճակների հերթափոխին
ինձ մի լքիր։
Քառակուսի այս ռինգի մեջ ինձ մի լքիր,
իսկ երբ ընկնեմ,
և դեմքերն այս քառակուսի կռանալով մարնիս վրա
հաշվեն հատու մեկից մինչ տաս,
կողքիս եղիր, իմ ներքին ձի։
Ինչ–որ բանի սպասումից բերաններից հոսող ջրով,
ինչ–որ բանի փնտրտուքից միշտ հևիհև,
կույր աչքերով և ձեռքերը առաջ պարզած
բազմության մեջ ինձ մի լքիր,
իմ ներքին ձի, ինձ մի լքիր։
Իմ ներքին ձի,
իմ ներքին ռիթմ քառատրոփ,
իմ ներքին վազք՝ քամուն ընդդեմ,
ժամացույցի իմ ճոճանակ,
իմ կողմնացույց՝ սլաքն ի վեր, դեպի երկինք,
կողքիս եղիր այժմ և միշտ։
Իսկ երբ ընկնեմ ես վերջնական,
հաշվիր դանդաղ մեկից մինչ տաս,
ու երբ տեսնես՝
կանգ է առել ճոճանակը,
և սլաքը անշարժացել,
դու դուրս նետվիր քառակուսի ռինգի միջից
իմ մարմնի
ու սլացիր քառատրոփ
թաց խոտերի ազատ երկրում
ու վրնջա՝ գլուխդ վեր, գլուխդ վեր,
գլուխդ վեր՝ դեպի երկինք։

Իմ կարծիքով ոչ մի ցենզուռայից դուրս բան։ Թե՞ ես սխալվում եմ։

[Frigid-]

Վիոլետը միակ ժամանակակից գրողն է, որ իր սեփական ոճը, գրելաձևը և իր սեփական մտածելակերն ունի։ Մեր ժամանակակից գրական աշխարհը այնքան էլ հարուստ չէ անհատներով։Մեծամասամբ գործ ունենք կրկնորինակողների հետ, որոնք իրենց հասուն ստեղծագործող են համարում։ Եվ եթե Վիոլետ Գրիգորյանը համարձակվում է այս խավարի մեջ իր ոչ տրադիցիոն տեսակետն արտահայտել, ապա ես նրան հարգում եմ ավելի շատ, քան ողջ գրողների միությունը միասին վերցրած։

Ես կհավելեի, որ Վիոլետից սկսեց նորարարական մի ժանր, որին թերևս փորձեցին մոտենալ նրա ոճի օրինակն ունեցող անձինք, սակայն, ահա, միայն փորձեցին: Ըստ իս` Վիոլետի գործերում վուլգարիզմը նրա հանգերի ու գործերի ռիթմի մեջ յուրահատուկ փափկություն, կուզեք` համ ու հոտ է ստանում: Երբեմն բառերի բազմաքանակությունից կարող ես շփոթվել, բայց դրանից ուղեղդ գոնե չի ծանրաբեռնվում:

[Jazz]

Որտեղից կարելի է կարդալ Վիոլետի գործերը:

[Ուլուանա]

Որտեղից կարելի է կարդալ Վիոլետի գործերը:

http://www.inknagir.org/index.php?au...allby&lang=arm

[Տրիբուն]

Մդա, ակումբում գրանցվելուց մտքով չէր անցնի, որ կբացեմ գրականության բաժնի հազար տարվա թեման (Վիոլ, մեռնես դու) ու հետաքրքիր բան կգտնեմ: Պատճառն ի միջի այլոց, Վարպետի, այս բաժնին տիրություն անելու թեկնածությունն է:

Ժող, Վիոլետ Գրիգորյանը ժամանակակից հայ գրականության ամենավառ դեմքերից է: Կարդացեք նրա գործերը, էնպիսի մի յուրահատուկ համուհոտ ունի, էնպիսի հարուստ կոլորիտ, գժվում ես ուղղակի: Խոսքս նրա չափածո գործերի մասին է, արձակի հետ էդքան էլ ծանոթ չեմ, մի գործ եմ կարդացել, դժվարամարս էր... Բայց իր բանաստեղծությունները՜.... հրաշք են ուղղակի

Չգիտեմ, թե ինչ հույզեր, հրճվանք կարող է առաջացնել սույն չափածո գործը, բայց մեջբերում եմ: Լավ է, որ համապատասպան բառ գտանք այս տիպի ստեղծագործությունների համար. «չափածո գործ», թե չէ մարդու լեզուն չի պտտվում այն բանաստեղծություն անվանել: Չնայած, ամեն ինչ կախված է այն բանից, թե ինչ ենք հասկանում «բան» ասելով: Եթե «բան»-ը դիտարկենք Վիոլի գործերի տեսանկյունից, ապա «բանաստեղծություն» բառը լրիվ համապատասխանում է բովանդակությանը:

Հատուկ Վիոլի չափածո գործերի համար գժվողների պատվերով.

Ուշադրության է արժանի այն փաստը, որ սույն չափածո գործը հեղնիկան անվանում է տաղ: Քուչակը մեռավ:

Տաղ անաւարտ` ի վերայ կլիտորիսոյ
(վասն հանդէսի «Ինքնագրոյ»)

Ծլի, ծլի, ծլիկս,
պստըլիկ խլւլիկս,
ձայնազուրկ ու թլիկս,
անլեզու ծլւլիկս,
գեղագանգուր ցլիկս,
ամենակուլ բկլիկս,
վարդաշրթունք պցիկս,
անլուսամուտ խցիկս,
թոթովխօս ճտպտիկս,
խորոտիկ վտվտիկս,
ջրիկ ու կչկչիկս,
գլուխգովան փչիկս,
չար, խաղացկուն բալիկս,
մշտականգուն ֆալիկս,
խարտիշածամ փափլիկս,
գլխիդ տուած բամփլիկս,
ծափ-ծափիկ ափլփիկս,
տափը մտած խաբլիկս,
մերթ անթրաշ ու մերթ էլ
բմբըլահան սափրիկս,
սափրագլուխ տափլիկս,
անբարբառ շրթունքիկս,
վարդավառ վարդշունչիկս,
հարսնաբար լուռ-մունջիկս,
ներս գցող ու դնջիկս,
սիրտը դող տրտունջիկս,
ճոխ պուճախ ու քունջիկս,
խունջիկ-մունջիկ փունջիկս,
սարի լալայ, սմբուլս,
բաղի բալայ, բլբուլս,
ճնճուղի թեւ, թռիկս,
հեւիհեւ թռվռիկս,
սասնա խեւ ու ծռիկս,
բազմաձեւ դեւ, ֆռիկս,
վառման հնոց փռիկս,
անմար բոց ու ժրիկս,
ճռճռան ու ճռիկս,
աղունիկ աղուորիկս,
սրտիկդ դաղւորիկս,
քաջ զավակ, Տալւորիկս,
կարմրատոտիկ լորիկս,
լորիկս, պլորիկս...

[StrangeLittleGirl]

Բայց եկեք խոստովանենք, որ էս վերջինը գործը շատ լավ է գրել: Հետո՞ ինչ, որ ծլիկի մասին է