Այստեղ տեղադրում ենք հարցազրույցներ քաղաքական գործիչների հետ և քննարկում, վերլուծում։ Սկսենք...
Անդրադարձեք և՛ հարցերին, և՛ պատասխաններին։ Վերլուծե՛ք, քննադատե՛ք...
Բայց ամենակարևորը կխնդրեի նշել՝ որ հարցերի պատասխանները ձեզ չեն բավարարում...
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ «ԿՈՄԵՐՍԱՆՏ» ՕՐԱԹԵՐԹԻՆ – 06 Դեկտեմբեր, 2007
«Պետք է կազմաքանդել իշխանության քրեական կառույցը»
Ռուսաստանյան հեղինակավոր «Կոմերսանտ» պարբերականն իր դեկտեմբերի 6–ի համարում ծավալուն հարցազրույց է տպագրել ՀՀ առաջին նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի հետ: Հարցազրույցը ձեր ուշադրությանն ենք ներկայացնում ամբողջությամբ:
«Հայաստանի առաջին նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը, տասը տարի անց վերադառնալով քաղաքականություն, պարզաբանեց մեր թղթակից Վլադիմիր Սոլովյովին, թե երկրների նախկին ղեկավարներն ինչու են երբեմն որոշում ընդվզել իրենց իսկ սեփական հետնորդների դեմ:
- Ինչո՞ւ Դուք հանկարծ որոշեցիք վերադառնալ քաղաքականություն:
- Միանգամից ասեմ, ես որեւէ ամբիցիա չունեմ: Ես ոչինչ չեմ ստանալու նոր նախագահությունից: Ընդհակառակը, կկորցնեմ ազատությունս: Ինձ համբերությունից հանեց պետությունը, որ ստեղծել են Ձեզ հայտնի երկու անձինք: Դա վերից վար կոռումպացված վարչախումբ է: Գողապետություն, որտեղ ամեն ինչ ենթարկվում է քրեական աշխարհի օրենքներին: Երկրի ամբողջական թալան, արտաքին եւ ներքին քաղաքականության իմիտացիա, որի տակ թաքնված է միայն մեկ նպատակ՝ անձնական հարստացում: Նրանք մի մոդել են ստեղծել, որտեղ իշխանության հավասարակշռության մասին անգամ ակնարկ չկա, կա հստակ կառուցված բուրգ:
- Ռուսաստանում դա անվանում են ուղղահայաց:
- Ուղղահայացը գործադիր իշխանությունում կարող է եւ դրական լինել, բայց երբ այլ իշխանություն ուղղակի գոյություն չունի, դա արդեն բուրգ է, եւ դատարաններն իրականացնում են միայն այն գործառույթները, որ նրանց վրա դրել է նախագահը: Բուրգը սկսեց կառուցվել 1999թ. հոկտեմբերյան հայտնի դեպքերից հետո:
- Դուք նկատի ունեք խորհրդարանում կատարված ահաբեկչությո՞ւնը:
- Այո: Դրանից հետո իշխանությունները սկսեցին իրենց ձեռքում կենտրոնացնել բոլոր լծակները: Եւս հինգ-տասը տարի, եւ դա աղետ կլիներ բոլոր ոլորտներում՝ տնտեսական, սոցիալական, ԼՂ հարցի կարգավորման, Հայաստանի շրջափակման: Նույնիսկ ժողովրդագրական հարցերում, քանի որ արտագաղթը միայն կավելանա: Դա էլ ուղղորդեց իմ քայլը: Ես պատրաստ եմ դառնալ գործիք, որը թույլ կտա ազատվել այս իշխանությունից: Իսկ դրանից հետո կգնամ ու ժողովրդին հնարավորություն կտամ ընտրել նոր նախագահ:
- Դուք ասացիք, որ հաղթանակի դեպքում ինքնակամ կհեռանաք երեք տարի հետո: Ի՞նչ կարող եք անել այդ ընթացքում:
- Պետք է կազմաքանդել իշխանության քրեական կառույցը, վերականգնել օրենքների գործունեությունը, ապահովել դատարանների եւ խորհրդարանի անկախությունը, ստեղծել հավասարակշռություն իշխանության մարմինների միջեւ, վերականգնել ժողովրդավարական նորմերը, որ կային իմ ժամանակ: Պետք է լիակատար անկախություն տալ խոսքի ազատությանն ու ԶԼՄ-ներին: Արտաքին քաղաքականության մեջ անցնել հավասարակշռված ռազմավարության՝ առաջին հերթին ուղղված հարեւանների՝ Ադրբեջանի, Թուրքիայի, Վրաստանի եւ Իրանի հետ հարաբերությունների կարգավորմանը:
- Իսկ Ռուսաստանի հետ ռազմավարական համագործակությո՞ւնը:
- Դա կար եւ իմ օրոք: Բոլոր կարեւորագույն պայմանագրերը կնքվել են իմ ժամանակ: Հայաստանն առաջինը միացավ ԱՊՀ-ի պայմանագրին: Համատեղ անվտանգության, սահմանների համատեղ պաշտպանության, ՀՕՊ միացյալ համակարգի, Գյումրիի ռազմակայանի, «Հայռուսգազարդի» ստեղծման պայմանագրերը կնքվել են իմ օրոք: Վերջապես, ռուս-հայկական քաղաքական մեծ պայմանագիրը ես եմ ստորագրել: Այս իշխանությունները ոչինչ չեն ավելացրել: Փորձեք հիշել նրանց կողմից ստորագրված մի պայմանագիր:
- Ինչպե՞ս թե: Հայաստանի տարածքում գազատրանսպորտային ցանցի հանձնման վերաբերյալ «Գազպրոմի» հետ անցյալ տարի պայմանագիր է կնքվել:
- Դա ուրիշ է: Այստեղ շատերը դատապարտում են Ռուսաստանին, բայց դրանում նրա մեղքը չկա: Պարզապես ներկայիս իշխանությունները սեփական կյանքը հեշտացնելու եւ ռուսական պարտքերի դիմաց տոկոսներ չվճարելու համար որոշեցին այս կերպ վարվել: Այդ հարյուր միլիոնանոց պարտքը կարելի էր լուծել այլ կերպ: Ինքը՝ Պուտինն է երկու անգամ ասել, որ դա ոչ թե Ռուսաստանի, այլ Հայաստանի նախաձեռնությունն է:
- Իսկ Գյումրիի ռազմակայա՞նը:
- Մի գաղտնիք բացեմ: Երբ Ռուսաստանը խնդիրների հանդիպեց մեր տարածքում զինծառայողների տեղակայման հարցում, ես անձամբ առաջարկեցի Բորիս Ելցինին՝ ամրագրել, որ դա ռազմակայան է: Նա հանձնարարություն տվեց, պատրաստվեց փաստաթուղթ եւ ամեն բան հարթվեց: Բնականաբար, դա բխում էր թե՛ ՌԴ, թե՛ Հայաստանի շահերից: Նաեւ այսօր այդ շահագրգռվածությունը կա:
- Համակարգը, որ այսօր Դուք քննադատում եք, Ձեր շնորհիվ է եկել իշխանության:
- Ես արդեն ներողություն եմ խնդրել:
- Իսկ ի՞նչ երաշխիք կա, որ կրկին չեք սխալվի:
- Երաշխիք չկա: Կադրային քաղաքականության մեջ ոչ մի նախագահ ապահովագրված չէ սխալներից: Բայց նման ճակատագրական սխալներ չեն լինի:
- Ձեր կառավարման տարիներն իշխանություններն անվանում են «90-ականների մութ ու ցուրտ տարիներ» եւ կոչ են անում թույլ չտալ Ձեզ ռեւանշ վերցնել:
- Մութն ու ցուրտը Հայաստանում եղել են 1992-1994թթ.՝ պատերազմի տարիներին: Այդպես կարելի է ներկա ժամանակաշրջանը համեմատել 1913թ. հետ, եւ կպարզվի, թե նրանք ընդհանրապես հրաշք են գործել: Դա պարզունակ է:
- Ընտրություներից առաջ Դուք փորձում եք պայմանավորվել նույնիսկ այն կուսակցությունների հետ, որոնք Ձեր կառավարման տարիներին հալածվել են: Ես նկատի ունեմ Դաշնակցությանը: Ինչո՞ւ այդպես փոխվեցին Ձեր հայացքները:
- Անկախ այդ կուսակցության նկատմամբ իմ վերաբերմունքից՝ դա իրականություն է, որի հետ պետք է հաշվի նստել: Ես հանդիպել եմ իմ բոլոր մոլի քննադատների հետ: Որեւէ առեւտուր չի եղել: Եղել է խոսակցություն իրավիճակի եւ դրա շարունակման անթույլատրելիության մասին:
- Կողքից այլ կերպ է ընկալվում: Երբ Տեր-Պետրոսյանն իշխանության ղեկին էր, նա արգելեց Դաշնակցությունը, իսկ այժմ հիշել է երկխոսության անհրաժեշտության մասին:
- Իրենք էլ պատրաստակամությամբ արձագանքեցին հանդիպմանը, թեպետ չէին մոռոցել այն, ինչ եղել էր: Այնպես որ՝ ամեն ինչ ազնիվ է եւ կոռեկտ:
- Սոցհարցումները Ձեր շանսերը ցածր են գնահատում:
- Մենք անցկացնում ենք մեր հարցումները, եւ դրանք որեւէ նմանություն չունեն իշխանության հրապարակած թվերի հետ:
- Ինչպե՞ս եք հաղթելու, երբ Ձեր լրատվական հնարավորություններն անհամեմատելի են իշխանության ռեսուրսների հետ:
- Եթե ԶԼՄ-ները մեկ մարդու ձեռքում են, ուրեմն թույլ ԶԼՄ-ներ են՝ խորհրդային ԶԼՄ-ներ: Մարդիկ ԽՍՀՄ-ում հակառակն էին հասկանում՝ ինչ ցուցարդվում էր հեռուստացույցի էկրաններից: Իրենց քարոզչությունը եւ իմ անձի դիվայնացումն ինձ լիովին բավարարում է: Դա ինձ օգնում է, քանի որ ժողովուրդն ամեն ինչ հիանալի հասկանում է:
- Դուք խախտումների սպասո՞ւմ եք:
- Մենք անում ենք ամեն ինչ, որ խուսափենք դրանցից: Առաջարկել ենք քվեաթերթիկները տպագրել արտասահմանում, դիմել ենք եվրոպական կառույցներին, եւ նրանք լրջորեն զբաղվում են դրանով: Առաջարկել ենք քվեարկության ընթացքում օգտագործել թանաք, որով նշվելու են քվեարկողների մատները: Եթե դա անեն, նորմալ ընտրությունների հույս կլինի: Բայց իրենք կարող են այլ բան հորինել:
- Ի՞նչ եք անելու այդ դեպքում:
-Հեղափոխություն չի լինի: Ես մեր երկրում բռնություններ եւ օրինախախտումներ թույլ չեմ տա:
- Եթե մարդիկ դուրս գան փողոց:
- Այդ դեպքում կխնդրեմ, որ ժողովուրդն իր կամքն արտահայտի միայն խաղաղ ճանապարհով:
- Դուք արդեն մի քանի հանրահավաք եք անցկացրել: Դա նմանվում է «գունավոր» հեղափոխութունների տեխնոլոգիային:
- Այդպես չէ: Մենք մոբիլիզացնում ենք զանգվածներին: Առանց դրա չի լինում իշխանության նույնիսկ օրինական փոփոխություն: Այնպես որ, համեմատությունը տեղին չէ:
- Դուք դիմում եք միջազգային հանրությանը, որ հետեւեն ընտրություններին, հանդիպել եք ԵՄ դեսպաններին, իսկ Ռուսաստանին դիմե՞լ եք:
- Ես որեւէ պետության չեմ դիմել: Ես դիմել եմ կազմակերպությունների, որոնց առջեւ մենք ժողովրդավարական պարտավորություններ ունենք՝ ԵԽ-ին, ԵԱՀԿ-ին, ՄԱԿ-ին: Մենք մեկ բան ենք խնդրում, որ Հայաստանը կատարի պարտավորությունները:
- Իսկ ԱՊՀ-ին եւ ՀԱՊԿ-ին դիմե՞լ եք:
- ԱՊՀ-ում նման պարտավորություններ Հայաստանը չի վերցրել:
- Բայց ԱՊՀ-ից դիտորդներ են գալիս:
- Մեզ մտահոգում է, որ նրանց եզրակացությունները միշտ չի համընկնում ԵԱՀԿ, ԵԽԽՎ եւ այլ կազմակերպությունների հետեւություններին: Այդ պատճառով ԱՊՀ-ին դիմելն իմաստ չունի: Նույնիսկ արեւմտյան կազմակերպությունները չեն կարողանում օբյեկտիվ գնահատական տալ, եթե գալիս են քվեարկության օրը: Արդեն երեք ամիս ընտրապայքար է ընթանում. ես չեմ կարող ասել, թե գոհ եմ միջազգային դիտորդների աշխատանքից: Մեր իրավունքները կոպտորեն խախտվում են՝ ԶԼՄ-ներում միակողմանի լուսաբանում, իմ կողմնակիցների ձերբակալություններ:
- Չե՞ք վախենում, որ Ռուսաստանն իշխանության կողմը կբռնի:
- Կարող եմ վստահեցնել, որ Ռուսաստանն այստեղ չի անի այն, ինչ արել է Վրաստանում կամ Ուկրաինայում: Իմ դեպքում, երբ Սարգսյանին այլընտրանք հանդիսանում եմ ես, դա չի կրկնվի: Մեզ մոտ ուկրաինական եւ վրացական սցենարները չեն աշխատի: Այստեղ չկա բաժանում ռուսամետ եւ ամերիկամետ ուժերի:
2007-12-06
www. levonpresident.am
'
Մեջբերել
Էջանիշներ