Օտարալեզու դպրոցներ Հայաստանում

[Ariadna]

Չէ, ախր դա չեմ պնդում։ Ընդամենն ասում եմ, որ սխալ էր ռուսական դպրոցների փակելը և որ շատ լեզուներ իմանալը լավ է։ Ընդհանուր առմամբ սա էր։ Թե չէ, իհարկե համաձայն եմ, որ սեփական լեզուն պետք է առաջինը ուսումնասիրել։ Ինչ վերաբերում է ռուսական դպրոց տալուն, ապա դա ոչ թե հիմա էր ցանկալի, այլ երևի մի քսան տարի առաջ սովետի ժամանակ։

P.S. ջան, դատելով էն հանգամանքից, որ, փաստորեն, նորմալ սովորող երեխեքը, ունենալով հայկական կրթություն, տիրապետում են թե՛ հայերենին, թե՛ ռուսերենին, թե՛ անգլերենին, ռուսական դպրոցներն էլ ոչ թե հիմա են պետք, այլ քսան տարի առաջ էին պետք, ինչպես դու ես նշում, կարելի է ասել, որ եկանք համաձայնության. պետք է դպրոցները լինեն հայկական, բոլոր լեզուների և առարկաների լավ դրվածքով, ու շատ հնարավոր է, որ էսքանից հետո նույնիսկ երեք խնձոր ընկնի երկնքից՝ մեկը կուղարկենք քեզ, կարոտած կլինես հայրենյաց խնձորին (չհրաժարվես, անկեղծ սրտով եմ ուղարկում), էն երկուսն էլ մենք կկիսվենք բոլորով

[StrangeLittleGirl]

ֆրանսիայում ֆրանսերեն են թարգմանում միայն նրա համար, որովհետև մինչև հիմա չեն հաշտվում Ֆրանսիայի գերիշխող դիրքի և Եվրոպայի գերհզոր կայսրություն լինելու կարգավիճակը կորցնելու մեջ: Դա քաղաքական կեցվածք է, ոչ՝ մշակութային:

Դա պատճառներից մեկն է միայն: Ֆրանսիացիներն իրենք իրենց լեզվի ֆանատ են. նույնիսկ երբ ֆրանսիացին ֆրանսիացու հետ է խոսում, մեկը մյուսի սխալներն ուղղում է: Կուզեի, որ հայերն էլ այդպես սիրեին իրենց լեզուն:

Հետո, Բյուր, խնդրում եմ էլի Թումանյան, Չարենց, Նարեկացի մի գրի էլի: Նախ. այդ հեղինակներին բոլոր դպրոցներում են անցնում, անգամ մտավոր հետամնացների

Անցնելը քիչ է, հասկանու՞մ ես: Հա՛, ռուսական դպրոցն ավարտածը շատ-շատ անուններ լսած լինի, մի երկու բան էլ ստից-մտից կարդացած: Ահավոր ծիծաղելի է, երբ մեկը մյուսից չեն տարբերում: Լավագույն դեպքում ռուսական կրթություն ունեցողները կարդում են հայ գրականություն, այն էլ՝ պատմավեպեր, այն էլ՝ ռուսերեն:
Իսկ համաշխարհային գրականության մեկ-երկու դեմքերի կարելի չիմանալ. վերջիվերջո, նրանք այնքա՜ն շատ են:

Քիչ են հայերեն թարգմանությունները որովհետև փող չկա, ընթերցող չկա, գավառական երկիր է, որտեղ ազգային ինքնասիրությունը դարձել է պաթոլոգիա:

Ճիշտ ես, ընթերցող չկա, որովհետև ընթերցողը քաղքենի է: Նա կասի, թե եթե ռուսերենը կա, էլ ինչու՞ հայերեն կարդամ, մինչդեռ վստահաբար կարող եմ ասել, որ երբեմն հայերեն թարգմանությունները (բնագրից) ավելի հաջող են լինում, քան ռուսերեն:
Իսկ ես այդ ընթերցողն եմ. եթե մի գիրք կա հայերեն, և ռուսերենը բնագիրը չէ, ես անպայման հենց այդ մեկն եմ վերցնում:
Ինչ վերաբերում է ազգային ինքնասիրությանը, ապա պաթոլգիա կարելի է անվանել ցեզասպանության ու մի շարք այլ հարցեր, բայց լեզուն յուրաքանչյուր ազգի պահպանման առանցքն է. հենց վերանա, ազգն էլ կվերանա, իսկ ռուսական դպրոցները դրան էին տանում:

Ինչ ես անելու քո հայերեն՞ով՝ երբ մեկուսացած ես աշխարհից, ոչնչից տեղյակ չես...Երևանում դեռ մահմեդական հասարակարգ է իշխում: Որն է քո լեզուն՝ երբ ազգիդ կեսից ավելին թուրքերեն ու պարսկերեն բառերով է խոսում, արտահայտվում ու մտածում: Որն է քո լեզուն, երբ կենցաղային հայերենը ու գրականը իրարից այնքան տարբեր են, որ անգամ տղաները ամաչում են նորմալ հայերենով խոսել, որ հանկարծ իրենց խիարի տեղ չդնեն....

Այն, թե ինչպես է ժողովուրդը վարվում լեզվի հետ, բոլորովին այլ խնդիր է: Կարելի է ասել, բռնաբարում են: Բայց եթե ռուսական դպրոցները չփակվեին, ավելի լավ տարբերակ չէր լինի. պարզապես բոլորը ռուսերեն կխոսեին:
Ի դեպ, դրական տեղաշարժ արդեն նկատվում է: Տարիներ առաջ, երբ շուկայում հարցնում էիր, թե ելակն ինչ արժե, զարմացած դեմքիդ էին նայում: Այսօր բոլորն այդ բառն են օգտագործում:
Ասե՞մ ինչ եմ անելու իմ հայերենով: Հենց հայերենի գերազանց իմացության շնորհիվ է, որ ես գերազանց անգլերեն գիտեմ, որ կարողանում եմ օգտվել ռուսալեզու գրականությունից շատ ավելի հեշտ, քան ռուսական կրթություն ունեցողները, որ ավելի քիչ պարապելով ավելի լավ եմ հանձնում քննություններս, քան մյուս խելացիները, որովհետև կարողանում եմ մտքերս հեշտությամբ արտահայտել թե՛ հայերեն, թե՛ անգլերեն: Աբսուրդ է թվում, բայց իրոք այդպես է. մայրենի լեզվի կենտրոնը գերակշռող կիսագնդում է, օտարներինը՝ մյուսում: Եթե ես չգիտեմ իմ մայրենի լեզուն, ես չեմ կարող իմ գերակշռող կիսագունդը լիարժեք օգտագործել: Իսկ օտար լեզուներ սովորելուն, կրկնում եմ, դեմ չեմ. դա նույնիսկ անհրաժեշտություն է շատ հայերի համար: Ասսում եմ շատ, որովհետև չոբանը անգլերենի կամ ռուսերենի կարիք չունի ոչխարներ արածացնելու համար:

Լեզվի մասին եք խոսում՝ հիանալի լեզու է, բայց չգիտես ինչու բոլորս անգլախոս ու ռուսական երգեր ենք լսում: Ու գիտես ինչ՝ ես օրինակ Մաշինա Վրեմենի կամ ԴԴՏ, կամ Պինկ Ֆլոյդ լսելով իմ երկիրը ավելի շատ եմ սիրել, քան այն մեկը, որ բյուրեղյա հայերենով Արամ Ասատրյան էր լսում: Մի հատ ժամանակակից հայերենով նորմալ Ռուբեն Հախվերդյան ունենք, որ վերջին 15 տարի ոչինչ չի գրել...

Կներես, բայց սա էլ է լրիվ ուրիշ հարց: Փաստն այն է, որ չունենք որակյալ երաժշտություն: Բայց երբ մեր երգիչները անգլերեն կամ ռուսերեն են երգում, դրանից ավելի որակյալ չեն դառնում: Հիմա ի՞նչ անենք, որ էդ կողմից մեր ազգը թույլ է: Բայց ունենք, չէ՞, որակյալ գրականություն (թեկուզ քիչ), որը չի կարելի անտեսել:

[Vishapakah]

Այնպիսի տպավորություն է, որ դու ոչ տեղյակ ես, ոչ էլ էս թեմայի գրառումներն ես կարդացել այն մասին, որ ոչ բոլոր ռուսական դպրոցներն են փակվել, և ռուս ազգի ներկայացուցիչները հնարավորություն ունեցել են և ունեն ռուսական դպրոց գնալու: Չեմ հասկանում, էլ ի՞նչ իրավունքներ ոտնահարելու մասին է խոսքը:

Իմ հիշելով սկզբում բոլոր դպրոցները փակեցին, հետո վերաբացեցին, բայց մասամբ: Այսինքն հետագայում իրավունք ունեին դպրոց հաճախել միայն ազգությամբ ռուս ծնողներ ունեցողները, ազգությամբ մեկ ռուս ծնող ունեցողներն էլ իրավունք ունեին: Ես Երևանում բաքվից եկած Հայ ծանոթներ ունեմ, իրենց թոռնիկներին թույլ չտվեցին այդ դպրոցներ հաճախել: Չգիտեմ ձեզ համար ինչպես, դա իմ համար իրավունքի կոպիտ խախտում էր, իսկ եթե հաշվի առնենք, որ սկզբում բոլոր ռուսական դպրոցներն էին փակվել, նաև ազգային փոկրամասնությունների իրավունքի խախտում:

Հ.Գ.
Թեման ուշադիր կարդալուց բացի, նաև պետկ է իմանալ, իրականում ինչ է կատարվել, մինչև դիմացինին նկատողություն անելը:

[StrangeLittleGirl]

Իմ հիշելով սկզբում բոլոր դպրոցները փակեցին, հետո վերաբացեցին, բայց մասամբ: Այսինքն հետագայում իրավունք ունեին դպրոց հաճախել միայն ազգությամբ ռուս ծնողներ ունեցողները, ազգությամբ մեկ ռուս ծնող ունեցողներն էլ իրավունք ունեին: Ես Երևանում բաքվից եկած Հայ ծանոթներ ունեմ, իրենց թոռնիկներին թույլ չտվեցին այդ դպրոցներ հաճախել: Չգիտեմ ձեզ համար ինչպես, դա իմ համար իրավունքի կոպիտ խախտում էր, իսկ եթե հաշվի առնենք, որ սկզբում բոլոր ռուսական դպրոցներն էին փակվել, նաև ազգային փոկրամասնությունների իրավունքի խախտում:

Հարգելի՛ Vishapakah,
ես քիչ առաջ ամենայն մանրամասնությամբ պարզեցի, թե ինչպես է ամեն ինչ եղել: Նախ, «ռուսական դպրոցներ փակել» արտահայտությունը խիստ սխալ է, քանի որ ոչ մի դպրոց չի փակվել, պարզապես հայկականացվել է: Ճիշտ է, որոշ ժամանակ օրենքով նախատեսված ռուսական դասարաններ չեն եղել, բայց ուսուցիչներն իրենք են օրենք խախտել՝ շարունակելով ռուսերեն դասավանդել: Այնպես որ, ոչ ոք չի տուժել:

[Ուլուանա]

Լիովին համաձայն եմ Բյուրակնի՝ այս թեմայում արտահայտած բոլոր մտքերին՝ ծայրից ծայր։ Կարելի է ասել՝ ինձ ազատել է երկարաշունչ գրառումներ անելուց, թե չէ ես պիտի էդ նույն բաները գրեի...

[Vishapakah]

Հարգելի՛ Vishapakah,
ես քիչ առաջ ամենայն մանրամասնությամբ պարզեցի, թե ինչպես է ամեն ինչ եղել: Նախ, «ռուսական դպրոցներ փակել» արտահայտությունը խիստ սխալ է, քանի որ ոչ մի դպրոց չի փակվել, պարզապես հայկականացվել է: Ճիշտ է, որոշ ժամանակ օրենքով նախատեսված ռուսական դասարաններ չեն եղել, բայց ուսուցիչներն իրենք են օրենք խախտել՝ շարունակելով ռուսերեն դասավանդել: Այնպես որ, ոչ ոք չի տուժել:

Ինչպես թե, ոչ ոք չի տուժել?
Ինչպես դու նշեցիր, բոլոր դպրոցները հայկականացվել են, չթողնելով անգամ մեկ դասարան ռուս ազգային փոկրամասնության համար, որոնք Հայաստանում 1% տոկոս են կազմում և դու ասում ես, ոչ ոք չի տուժել:
Ուղղակի արդար կլինի, եթե մենք այդ գործողությունները որակենք, որպես առաջին իշխանության հերթական սխալ, որը ոչ միայն հալածում էր իր ժողովուրդին, այլև ճնշում գործադրում ազգային փոկրամասնությունների հանդեպ:

Մոդերատորական: Vishapakah, խնդրում եմ զերծ մնալ անհիմն վիրավորանքներից; Վերջին նախադասությունը ջնջված է, այս անգամ առանց նկատողություն տալու:

[Աթեիստ]

Իսկ ազգային փոքրամասնության "ոտնահարված" իրավունքների մասին խոսելուց առաջ կարելի է կարդալ վերևի գրառումները:
Ինչպես Բյուրակնն արդեն նշեց, ռուսական դպրոցներ եղել են և կան, բայց ոչ հայերի համար:

[Vishapakah]

Ինչպես Բյուրակնն արդեն նշեց, ռուսական դպրոցներ եղել են և կան, բայց ոչ հայերի համար:

Սկզբում բոլոր դպրոցներն էին փակել, ինչքան ես գիտեմ:

[Cassiopeia]

Սկզբում բոլոր դպրոցներն էին փակել, ինչքան ես գիտեմ:

Չէ, սխալ ես տեղեկացված, բոլոր ռուսական դպրոցներում մնացին մեկ կամ երկու ռուսական դասարան:

[StrangeLittleGirl]

Սկզբում բոլոր դպրոցներն էին փակել, ինչքան ես գիտեմ:

Այո՛, սկզբում բոլոր դպրոցներն են հայկականացրել, բայց ոչ բոլոր դպրոցներն են հայկականացել. ուսուցիչները շարունակում էին ապօրինաբար ռուսերեն դասավանդել: Այնպես որ, նորից կրկնում եմ, մինչև ռուսական դպրոցների/դասարանների վերաբացումը ոչ ոք ռուսական կրթության պակաս չի ունեցել:

[Vishapakah]

Այո՛, սկզբում բոլոր դպրոցներն են հայկականացրել, բայց ոչ բոլոր դպրոցներն են հայկականացել. ուսուցիչները շարունակում էին ապօրինաբար ռուսերեն դասավանդել: Այնպես որ, նորից կրկնում եմ, մինչև ռուսական դպրոցների/դասարանների վերաբացումը ոչ ոք ռուսական կրթության պակաս չի ունեցել:

Փաստորեն պետական մակարդակով ազգային փոքրամասնությունների ոտնահարում եղել է: Ուսուցչուհինների ինքնակամ լեզվի դասավանդումը ոչինչ չի ասում, նաև չենք կարող պնդել, որ բոլոր երեխաներն են ռուսաց լեզվի դասեր ստացել այդ ընթացքում, նաև չկան ապացույցներ, որ ինքնակամ դասավանդումներ եղել են, իսկ որ դպրոցները փակել են, դա փաստ է:

[StrangeLittleGirl]

Ուսուցչուհինների ինքնակամ լեզվի դասավանդումը ոչինչ չի ասում, նաև չենք կարող պնդել, որ բոլոր երեխաներն են ռուսաց լեզվի դասեր ստացել այդ ընթացքում, նաև չկան ապացույցներ, որ ինքնակամ դասավանդումներ եղել են, իսկ որ դպրոցները փակել են, դա փաստ է:

Վա՜յ, մեռա ասելով, որ ոչ մի դպրոց չի փակվել, պարզապես հայկականացվել է: Ուսուցիչների ինքնակամ դասավանդումների մասին ապացույցներ կան: Կարծում եմ՝ պետական մակարդակով ճիշտ էր սկզբում բոլոր դպրոցները հայկականացնելը. պարզից էլ պարզ էր 30 տարի ռուսերեն դասավանդած ուսուցիչը հաջորդ օրը չի սկսելու հայերեն դասավանդել: Իսկ եթե թողնեին մի քանի ռուսական դասարան, պատկերացնու՞մ եք ինչ կլիներ: Կշահեին այն ուսուցիչները, որոնք այդ դասարաններում դասավանդում էին, իսկ մյուսների նկատմամբ անարդարություն կլիներ:

[Vishapakah]

ոչ մի դպրոց չի փակվել, պարզապես հայկականացվել է

հի, ռուսական դպրոց փակել, թե հայկականացնել, երկու դեպքում էլ ռուսերեն լեզուն վերացնելու մասին է խոսքը գնում: Ես ռուսերեն լեզվի ջատագող չեմ, ուղղակի այդ հայկականացնողները, գոնը միքանի դպրոց գյուղերում պետք է թողնեին, ազգային փոքրամասնության իրավունքները չվոտնահարելու համար, բայց դա չի արվել, ուրեմ մարդու իրավունքների ոտնահարում է տեղի ունեցել, հայերին հայերեն սովորեցնելու քողի տակ:

[StrangeLittleGirl]

հի, ռուսական դպրոց փակել, թե հայկականացնել, երկու դեպքում էլ ռուսերեն լեզուն վերացնելու մասին է խոսքը գնում: Ես ռուսերեն լեզվի ջատագով չեմ, ուղղակի այդ հայկականացնողները, գոնը միքանի դպրոց գյուղերում պետք է թողնեին, ազգային փոքրամասնության իրավունքները չոտնահարելու համար, բայց դա չի արվել, ուրեմն մարդու իրավունքների ոտնահարում է տեղի ունեցել, հայերին հայերեն սովորեցնելու քողի տակ:

Ռուսաց լեզուն ոչ ոք չի էլ վերացրել: Միշտ էլ դասավանդվել է: Ամեն դեպքում, եթե դու դա ընդունում ես որպես մարդու իրավունքների խախտում, ես վստահ եմ, որ ոչ ոք նման նպատակ չի ունեցել, և դա տևել է շատ կարճ. շատ շուտ վերաբացվել են ռուսական դասարանները:

[Սահակ]

Ես սովորել եմ ռուսական դպրոցում Երևանում։ Դպրոցը հայկականացնելուց հետո միշտ եղել են ռուսական դասարաններ և մինչև հիմա էլ կան։ Բարձր դասարանի դասատուները շարունակում էին դասավանդել ռուսերենով, քանի որ հայերեն չգտիեին։

Ազգային փոքրամասնությունների իրավունքների ոտնահարումների մասին խոսացողները շատ վատ էն հասկանում թե ինչի մասին են խոսում։

Հայաստանի Հանրապետությունը պարտավորված չէ իր պետական բյուջէով կրթել ազգային փոքրամասնություններին իրենց մայրենի լեզվով։ Այդ օրենքը ուղղակի ասում է որ ազգային փոքրամասնությունները իրավունք ունեն սովորել իրենց մայրենի լեզուն ոչ-պետական դպրոցներում։ Եվ չպիտի ձեռբակալվեն ու բանտարկվեն իրենց մայրենի լեզուն սովորելու համար։ Այդքան բան։ Դրանից ավել այդ օրենքը ոչ մի ուրիշ բան չի ասում։

Համարում եմ որ ռուսական դպրոցներ ու դասարաններ թողնելը շատ մեծ սխալ է։ Այդ 1% ազգային ռուս փոքրամասնությունը թող մասնավոր ռուսական դպրոցներ բացի իր երեխաների համար, ինչպես անում են բոլոր ազգային փոքրամասնությունները աշխարհի ուրիշ երկրներում։