Օտարալեզու դպրոցներ Հայաստանում

[Chuk]

Էսպիսի բանի հանդիպեցի.

Բաց նամակ Հայաստանի կառավարությանն ու ժողովրդին՝ Հայաստանում օտարալեզու դպրոցներ բացելու որոշման առթիվ

Հայրենակիցներ,

Մենք՝ ներքոստորագրյալներս, արտահայում ենք մեր վրդովմունքը՝ Հայաստանի տարածքում օտար լեզուներով դպրոցների բացման մասին Հայաստանի կառավարության որոշման վերաբերյալ։ Կոչ ենք անում ՀՀ կառավարությանը՝ զերծ մնալ նման քայլից։ Միևնույն ժամանակ՝ կոչ ենք անում յուրաքանչյուր հայ մարդու՝ օտարալեզու դպրոցների բացման դեպքում՝ դրանք բոյկոտի ենթարկել։

Կառավարության փաստարկը, թե նման քայլը կբարելավի մեր կրթության որակը և այն ավելի ճկուն կդարձնի, ոչ միայն անհիմն է, այլև մեզ՝ հայերիս համար խորապես վիրավորական, քանզի այն ենթադրում է, որ Հայաստանում կրթության ցածր որակի մեղավորը ոչ թե համակարգն է, այլ դասավանդման լեզուն՝ հայերենը։

Հայաստանի տարածքում հայերենից բացի այլ լեզուներով դպրոցների բացումը հայ կրթությունը կդարձնի ոչ թե ավելի ճկուն ու մրցունակ, այլ՝ ընդհակառակը, ավելի սահմանափակ ու գավառական։ Այն կվերածնի խորհրդային շրջանում առկա այն գավառական ու հայի համար վիրավորական մտայնությունը, որ հայերենը պակաս հեղինակավոր, պակաս գիտական լեզու է, քան, ասենք՝ ռուսերենը։ Հայերենը դարձյալ կսկսի դիտվել որպես տեղական գաղութային լեզու, ի հակադրություն «քաղաքակիրթ» ռուսերենի կամ որևէ այլ լեզվի։

Այս որոշման ընդունումը հայերենն ինքնաբերաբար կդարձնի երկրորդական լեզու, ենթադրելով, որ օտարալեզու դպրոցներ ավարտած մարդիկ ավելի լավ կրթություն ունեն։ Սա, ի թիվս այլ բացասական երևույթների, իր հետ կբերի այն, որ աշխատանքի շուկայում հայերենով կրթություն ստացած անձինք կլինեն պակաս մրցունակ, քան օտարալեզու դպրոց ավարտածները։

Մենք՝ հայ մտավորականներս, պնդում ենք, որ Հայաստանում ապրող յուրաքանչյուր անձ կարող է ստանալ լավ կրթություն՝ իր մայրենի լեզվով, լինել կիրթ ու լայնախոհ մարդ, ու իր ոլորտում լավ մասնագետ։ Հայոց լեզուն աշխարհի հնագույն ու հարստագույն լեզուներից է և չի զիջում իր արտահայտչամիջոցներով որևէ այլ լեզվի։ Հայ աճող սերնդին ավելի լայնախոհ, կիրթ ու միջազգային ոլորտում մրցունակ դարձնելու համար պետք է խորացնել օտար լեզուների ուսուցումը և առհասարակ, բարձրացնել կրթության որակը, և ոչ թե ուսուցումը դարձնել օտարալեզու։

Հայրենակիցներ,
Թույլ չտանք մեզ նորից դարձնել Ռուսաստանի, կամ որևէ այլ երկրի, մշակութային գաղութը։


Ներքոստորագրյալներ՝

http://hayastanyerkir.blogspot.com/2...blog-post.html

[ars83]

Ու թող մտածեն, որ մի ամբողջ սերունդ են մեծացրել բացարձակապես ռուսերենին ու այլ օտար լեզուներին չտիրապետող, էդ մարդիկ հետո լեզվի մասին օրենքով չեն իրանց ընտանիքները պահելու

Բայց, միգուցե, կառավարությունը հենց այդ ուղղությա՞մբ մտածի, որ հայ մարդն իր երկրում կարողանա իր ընտանիքը պահել, այլ ոչ ուրիշ լեզուների տիրապետի՝ համապատասխան երկրներ մեկնելու նպատակով:
Չեմ հասկանում՝ ինչով է ժամանակակից երիտասարդ հայի՝ ռուսերեն կամ անգլերեն օտար լեզուները չիմանալու կամ թերի իմանալու փաստը ավելի վատ նրա ծնողի՝ հարազատ լեզուն չիմանալու կամ թերի իմանալու փաստից:

Իսկ հարցը համակողմանի դիտարկողները գիտեն, որ նման դպրոցների բացումն ի թիվս այլ հարցերի բերելու է սոցիալական նոր բաժանումների, ինչպես կար Սովետի ժամանակ, երբ մտավորականներից շատերն իրենց երեխեքին տալիս էին ռուսական դպրոցներ, հետո էլ ռուսերեն խոսելով իրենց իրենց շրջապատից վեր էին դասում, մտածելով, որ եթե իրենք մի քանի բառ յուրացրել են, ուրեմն ավել չգիտեմ ինչ են:

Լրիվ ճիշտ է, ես էլ եմ սա նկատել: Մինչև հիմա էլ, երբ գնում ես տարիքով բժշկի մոտ, օրինակ, սկսում է ռուսերեն խոսել՝ իբր վերին գրագիտության նշան (ի դեպ, մեկ-մեկ սխալներով): Հիմա մի ուրիշ մոդա էլ է մեջ եկել. երիտասարդները այդ «ինտելիգենտ մեծահասակներին» «լռեցնում են» անգլերենով՝ մեկ այլ հիմարություն: Խեղկատակություն է. երկու հայ մարդ կարող են «կռվացնել» իրենց ռուսերենն ու անգլերենը…
Ես, օրինակ, ամաչում էի և ինձ վատ զգում, երբ ի հայտ էր գալիս, որ մտածում եմ ռուսերեն (օրինակ՝ նախադասությունների շարահյությունից): Մինչև հիմա էլ, երբ «տարվում եմ» և սկսում խոսքս համեմել ռուսական բառերով, հետո ամաչում եմ: Որովհետև, ես այդ լեզվի կրողը չեմ: Այդ պատճառով սկսեցի ավելի շատ հայալեզու գրականություն կարդալ, գրել, շփվել հայերենով: Իսկ եթե ընդհանուր կարծիքն այնպիսինը լիներ, թե «ռուսերեն իմանալը զարգացածության նշան է» , ես էլ տրամաբանելու ունակությունից զուրկ լինեի, հիմա «ռուսյերեն էի գավարիծյ անելու նապռավը ի նալյեվը»:

[Adriano]

Ժողովուրդ ջան եկեք այստեղ նաև դիտարկենք ռուսական, անգլիական կամ ֆրանսիական դպրոցների բացումը ընդհանուր հանրակրթական որակի բարձրացման տեսանկյունից: Տեսեք պարզ մի վիճակագրություն անկախացումից հետո, այսիքն թե Լևոնական, թե Սերժանտական ռեժիմների ժամանակահատվածում, երբ փակվեցին մասնավորապես ռուսական դպրոցները և մնացին միայն հայկականները, տեղի է ունենում կրթական մակարդակի, որակի այնպիսի անկում, որը այսպես շարունակվելու դեպքում կարող է բերել աղետի, ինչպես կարող ենք պահպանել ՀՀ անկախությունը անգրագետների միջոցով: Հիմա պարզ մի բան, ըստ երևույթին, այժմյա կառավարությունը որոնում է կրթական մակարդակի բարձրացման այլ ճանապարհներ, մասնավորապես այլազգի դպրոցների բացման ճանապարհը: Թողնենք մի կողմ քաղաքական ուղղվածությունը և նայենք մենք մեր շահերին, եթե հայկական դպրոցը ունենալով փաստացի մենաշնորհ չի կարողանում ապահովել կրթական նույնիսկ բազային մակարդակ, ուրեմն այստեղ պետք է սահմանել թեժ մրցակցություն: Եվ այս մրցակցությունը ըստ երևույթին պետք է, որ բերի որակների տարբերությաան: Իհարկե այստեղ մրցակցությունը պետք է տարվի այսպես ասած շատ պարզ, փողով դպրոցի ռեյտինգ բարձրացնելը պետք է արգելվի, էլ իմաստը որնա եթե փողով սարքեն: Եվ այս տեսանկյունից մի քանի գործ արվում է միանգամից` պաշտպանվում են մարդու ազատ ընտրության իրավունքը(խոսքը գնում է ազատ սովորելու մասին, մեր երկրում նույնիսկ սեփականության իրավունքը, նախագահ, պառլամենտ ընտրելու իրավունքը հարգված չէ), կրթական համակարգը դուրս է գալիս այս այսպես կոչված դեպրեսիայի փուլից, և մենք սկսում ենք ապրել ավելի իրականությանը մոտ պայմաններում: Ինչ ասել է իրականությանը մոտ, տեսեք հիմա միայն ասում ենք հայերենի պահպանում, վայ երեխեն ռուսերեն չմտածի, սակայն սրանք սաղ հեքիաթներ են, ինչու հեքիաթներ, որովհետև, եթե դիտարկենք այս 20 ամյա նորանկախ պետության վիճկագրությունը ապա կտեսնենք, որ հայերեն ոչ մեկ չի սովորում դպրոցում և ընդհանրապես բոլոր առարկանների մակարդակը ընկած է, և վերջի վերջո ֆիքսված հայաֆիկացումը ցույց տվեց, որ դպրոցները էլ ավելի մոդիֆիկացվելու էլ ավելի լավ ծրագեր որոնելու խթան չունեն, մեր սկիզբ առած արտագաղթը,օտարամոլությունը չեն պակասել: Դպրոցը դարձել է ժամանցային մի ակումբ, ուր բացի սովորելուց ամեն ինչ հնարավոր է, էլ չասեմ վերջին զանգի ֆարսը, որը զուրկ է որևէ տրամաբանական բացատրությունից: Սա իհարկե միայն բարդել հայերենի վրա չարժե, քանզի այստեղ խաթարվել է դպրոց հասկացության ողջ գաղափարախոսությունը, սակայն այլազգի դպրոցների վերաբացումը կարող է զարկ տալ նաև մտածելակերպի փոփոխությանը, որը էլ ավելի կարևոր է: Մենք ոչ թե ռուս ենք դառնում, ոչ մենք ուղղակի պետք է սկսենք հասկանալ, որ կրթվելը հնարավորությունների լայն շրջանակ է բացում, իհարկե այստեղ ևս կան խնդիրներ`երկրի կոռումպացված վիճակը, որ Սերժից չի սկսվել, ալան թալանը և այլն: Այսիքն գոնե կրթական ոլորտը պետք է ենթարկվի լուրջ համակարգային-մտածելակերպային փոփոխությունների, այդ ճանապարհներից մեկը առողջ մրցակցության խթանումն է, ինչպես նաև այս համակարգում կոռուպցիայի մինիմալ մակարդակ ապահովելը:

[Chuk]

Կարծել, որ դպրոցների մակարդակի անկմանը բերել է դպրոցների հայկականացումը նույնքան ճշմարիտ է, որքան ճշմարիտ է այն, որ վերևի գրառում անողը անձամբ Արմեն Աշոտյանն է:

Այսօր Հայաստանում կան նույն հայերենով մի շարք դպրոցներ, որոնցում ուսումը պարզապես հիանալի է: Հնարավոր չէ խնդիր լուծել, եթե խնդիրը սխալ է ձևակերպվում: Կոնկրետ վերևիս գրառման մեջ հենց սկզբից ունեցանք սխալ ձևակերպված խնդիր, հետևաբար դա լուծել որևէ ճանապարհով հնարավոր չէ:

[Adriano]

Կարծել, որ դպրոցների մակարդակի անկմանը բերել է դպրոցների հայկականացումը նույնքան ճշմարիտ է, որքան ճշմարիտ է այն, որ վերևի գրառում անողը անձամբ Արմեն Աշոտյանն է:

Այսօր Հայաստանում կան նույն հայերենով մի շարք դպրոցներ, որոնցում ուսումը պարզապես հիանալի է: Հնարավոր չէ խնդիր լուծել, եթե խնդիրը սխալ է ձևակերպվում: Կոնկրետ վերևիս գրառման մեջ հենց սկզբից ունեցանք սխալ ձևակերպված խնդիր, հետևաբար դա լուծել որևէ ճանապարհով հնարավոր չէ:

Չուկ ջան դու ինձ տեսել ես, ես արդյոք Արմեն Աշոտյանի նման հաստավիզ, քաչալ մարդ եմ?: Եվ երկրորդ այստեղ ես փորձել եմ ներկյացնել դպրոցների որակը բարձրացնելու, բազմիցս այստեղ նշած իմ ազատ մրցակցության գաղափարը: Եվ իմ ասածները բարդել ոմն չգիտեմ ինչ Աշոտյանի վրա վիրավորական է, ես թութակությամբ չեմ զբաղվում: Լավ եթե կան ասենք 1000 դպրոցի մեջ 3 հատ լավ կրթություն տվողներ, ինչու է ընկնում կամ ընկած կրթական մակարդակը? Եվ վերջում էդ ինչն եմ սխալ ձևակերպել, թե ես սխալվել եմ և ներկայացրել եմ այն իրականությունը որը եղել է Լևոնից սկսած մինչև հիմա: Ինչ է սխալ է այն միտքը, որ հայկական դպրոցները ստիմուլ խթան չունեն զարգանալու, ինչ է սխալ է այն միտքը, որ մարդիկ ազատ ուր, որտեղ և երբ սովորելու իրավունք չունեն: Լավ բան չանենք, եկեք թողենք այս համատարած միջակության վիճակը և ապրենք, մենք հայերեն խոսալ գիտենք, բայց կրթական մակարդակ չունենք: Սա գաղափար չէ Չուկ ջան, խնդիրը, կարելի է չէ նաև դիտարկել ավելի լայն մակերեսով, ոչ թե դնել մի ուղղություն, որ մթամ հեղճ երեխեքը վերափոխվում են ու սկսում ռուսերեն մտածել: Եվ հետո ես նշում եմ, որ. 'սա իհարկե միայն բարդել հայերենի վրա չարժե, քանզի այստեղ խաթարվել է դպրոց հասկացության ողջ գաղափարախոսությունը, սակայն այլազգի դպրոցների վերաբացումը կարող է զարկ տալ նաև մտածելակերպի փոփոխությանը, որը էլ ավելի կարևոր է'

[Chuk]

Չուկ ջան դու ինձ տեսել ես, ես արդյոք Արմեն Աշոտյանի նման հաստավիզ, քաչալ մարդ եմ?

Ոչ:
Եվ նմանապես սխալ է, որ դպրոցների հայկականացումն է բերել որակի անկմանը: Այ հենց դա էլ սխալ ձևակերպված խնդիրն է:

Ինչ վերաբերվում է մրցակցությանը, ապա դա անհրաժեշտ բան է, բայց ոչ օտարալեզու դպրոցների հաշվին: Ի դեպ մրցակցություն հիմա էլ կա, այսինքն կան որակյալ դպրոցներ («Քվանտ», ֆիզմաթ, Շիրակացի, Մխիթար Սեբաստացի և այլն): Չի կարելի սխալ խնդիր ձևակերպել (որ իբր դպրոցների հայկականացումն է բերել որակի անկմանը) ու փորձել որակի բերել այդ խնդիրը լուծելով (այսինքն օտարալեզու դպրոց բացելով):

[Adriano]

Ոչ:
Եվ նմանապես սխալ է, որ դպրոցների հայկականացումն է բերել որակի անկմանը: Այ հենց դա էլ սխալ ձևակերպված խնդիրն է:

Ինչ վերաբերվում է մրցակցությանը, ապա դա անհրաժեշտ բան է, բայց ոչ օտարալեզու դպրոցների հաշվին: Ի դեպ մրցակցություն հիմա էլ կա, այսինքն կան որակյալ դպրոցներ («Քվանտ», ֆիզմաթ, Շիրակացի, Մխիթար Սեբաստացի և այլն): Չի կարելի սխալ խնդիր ձևակերպել (որ իբր դպրոցների հայկականացումն է բերել որակի անկմանը) ու փորձել որակի բերել այդ խնդիրը լուծելով (այսինքն օտարալեզու դպրոց բացելով):

Այնուամենայնիվ որակը ընկնում է թե ոչ? ինչու է ընկնում, որովհետև նույնիսկ քո նշած Քվանտը, Շիրակացին չեն ապահովում այն մակարդակը միջին որ անհրաժեշտ է: Մի պարզ բան նույն Քվանտի աշակերտ գիտեմ, որ խայտառակ անգրագետ է, խայտառակ և ահա եթե մրցակցություն լինի վատերի ու ավելի վատերի միջև իհարկե կրթական որակը կընկնի: Հիմա կասես է նոր եկածը կարողա ավելի վատը լինի: Է հա կարողա վաղը ձուն գա: Սակայն, եթե արդեն 20 տարվա տվյալ մեր դպրոցները , քո նշած մրցակցության պայմաններում չեն ապահովում կրթական ռեալ մակարդակ, և դա այդպես է, ապա ինչու չփորձենք նաև նոր հոսանք մցնել, նոր էլ ավելի հզոր մրցակցություն սահմանենք: Պարզ մի բան իմ եղբայրը ռուսաստանում է սովորել ու նենց ստացվավ, որ պետք է գար Հայաստան: Սակայն մի պարզ խնդիր առաջացավ, հայ մարդը եկել էր Հայսատն իր երկիր սակայն բավականին դժվարությամբ ծանոթով մանոթվ կարողացանք ռուսակն մի դասարան տեղավորել, սակայն ռուսերենին զուգահեռ նա նաև շատ լավ հայերեն սովորեց: Հիմա ինչ նա այլազգի է, ռուսաֆիկացված է, ոչ նա այժմ լավ էլ ազգայնական հայացքներ ունի: Եվ հետո եթե հայոց պատմությունը ռուսերենով իմանան ինչ կա դրա մեջ, է որ հայերենով բան չգիտեմ ում է պետք, փաստորեն եկանք մի հետաքրքիր եզրահանգման ռուսական կամ անգլիական դպրոցները ոչ մի ծայրաստիճան սրումնեի չեն բերի, եթե չօգնեն հաստատ վնաս չեն տա:

[Chuk]

Այնուամենայնիվ որակը ընկնում է թե ոչ? ինչու է ընկնում, որովհետև նույնիսկ քո նշած Քվանտը, Շիրակացին չեն ապահովում այն մակարդակը միջին որ անհրաժեշտ է: Մի պարզ բան նույն Քվանտի աշակերտ գիտեմ, որ խայտառակ անգրագետ է, խայտառակ և ահա եթե մրցակցություն լինի վատերի ու ավելի վատերի միջև իհարկե կրթական որակը կընկնի: Հիմա կասես է նոր եկածը կարողա ավելի վատը լինի: Է հա կարողա վաղը ձուն գա: Սակայն, եթե արդեն 20 տարվա տվյալ մեր դպրոցները , քո նշած մրցակցության պայմաններում չեն ապահովում կրթական ռեալ մակարդակ, և դա այդպես է, ապա ինչու չփորձենք նաև նոր հոսանք մցնել, նոր էլ ավելի հզոր մրցակցություն սահմանենք: Պարզ մի բան իմ եղբայրը ռուսաստանում է սովորել ու նենց ստացվավ, որ պետք է գար Հայաստան: Սակայն մի պարզ խնդիր առաջացավ, հայ մարդը եկել էր Հայսատն իր երկիր սակայն բավականին դժվարությամբ ծանոթով մանոթվ կարողացանք ռուսակն մի դասարան տեղավորել, սակայն ռուսերենին զուգահեռ նա նաև շատ լավ հայերեն սովորեց: Հիմա ինչ նա այլազգի է, ռուսաֆիկացված է, ոչ նա այժմ լավ էլ ազգայնական հայացքներ ունի: Եվ հետո եթե հայոց պատմությունը ռուսերենով իմանան ինչ կա դրա մեջ, է որ հայերենով բան չգիտեմ ում է պետք, փաստորեն եկանք մի հետաքրքիր եզրահանգման ռուսական կամ անգլիական դպրոցները ոչ մի ծայրաստիճան սրումնեի չեն բերի, եթե չօգնեն հաստատ վնաս չեն տա:

Նորից եմ ասում, սխալ խնդիր ես ձևակերպել, լուծել ես ուզում:
Չկա տենց բան, որ որակի անկումը եղել ա դպրոցները հայալեզու դարձնելու պատճառով, սխալ է կարծիքը, որ ռուսական կամ այլ օտարալեզու դպրոցը որակյալ ու մրցունակ է լինելու, ու սխալ է այն կարծիքը, թե այս օրենքը մտցվում է մրցակցություն առաջացնելու համար:

Եղբորդ օրինակը բնավ հետաքրքիր չէ, առանձին բազում օրինակներ կարող եմ բերել ամեն տեսակետը հաստատող:
Իսկ խնդիրը համակողմանի չես դիտարկում:

Ի դեպ սուր հարց. ծնողներդ ռուսական դպրոցու՞մ են սովորել:

[Adriano]

Նորից եմ ասում, սխալ խնդիր ես ձևակերպել, լուծել ես ուզում:
Չկա տենց բան, որ որակի անկումը եղել ա դպրոցները հայալեզու դարձնելու պատճառով, սխալ է կարծիքը, որ ռուսական կամ այլ օտարալեզու դպրոցը որակյալ ու մրցունակ է լինելու, ու սխալ է այն կարծիքը, թե այս օրենքը մտցվում է մրցակցություն առաջացնելու համար:

Եղբորդ օրինակը բնավ հետաքրքիր չէ, առանձին բազում օրինակներ կարող եմ բերել ամեն տեսակետը հաստատող:
Իսկ խնդիրը համակողմանի չես դիտարկում:

Ի դեպ սուր հարց. ծնողներդ ռուսական դպրոցու՞մ են սովորել:

Ոչ հայկական դպրոց են հաճախել, և հիմա հայրս օրինակ նշումա որ ռուսական դպրոցի որակը ուրիշ է, ավելի բարձր է: Սա չի նշանակում, որ նա կամ ես իմ հայրենիքը չենք սիրում: Նորից կրկնեմ, ինչ կլինի եթե բացվեն օտարազգի դպրոցներ: Ասեմ կսրվի մրցակցությունը հայկական ու օտարազգի դպրոցների միջև, արդյունքում հայկական տեղի դպրոցները տեսնելով, որակայն տարբերությունները կփորձեն էլ ավելի առաջ ընկնել, որը ըստ երևույթին կհանի մեր դպրոցները այս մահացու վիճակից: Անհրաժեծտ է, որ դպրոցը ոչ միայն պաշկով անգարգետ մարդ թողարկի, այլ արդար մրցակցության վրա հիմնված կրթված մարդիկ: Չուկ ջան որակի անկում է տեղի ունեցել այն ժամանակահատվածում երբ դպրոցները հայականացվել են, թե հիմա սա հայերենիցա հայերենից չէ դա այդքան էլ կարևոր չէ: Պարզ մի բան ՀՀ պետական լեզուն հայերենն է, ես հարգում եմ իմ լեզուն: Սակայն արդյոք քեզ չի թվում, որ այժմյա միատար հայկական դպրցների համակարգը իրեն փաստորեն չարդարացրեց: Նորից կրկնեմ ժամանակային տեսանկյունից, այնպես է ստացվել, որ դպրոցներում կրթական մակարդակի անկումը համընկել է համատարած հայաֆիկացման հետ: Երևի թե արժի մեծացնել մրցակցությունը, որպեսզի նոր հոսանք մտնի, դպրոցներում շարժ սկսվի, լճացումը կանգնեցվի:

[Chuk]

Ժամանակային տեսանկյունից այնպես է ստացվել, որ անկումը համընկել ա բազում գործոնների հետ: Դու դրանցից մեկը վերցրել ես (սխալը) ու ուզում ես դրա հիման վրա խնդիր լուծել: Կրկնում եմ, սխալ ձևակերպված խնդիրը լուծում չունի:

Եթե պետք է մրցակցություն ստեղծել, պետք է ստեղծել այլ կերպ: Եթե պետք է որակ բարձրացնել, պետք է բարձրացնել այլ կերպ. սկսած դասագրքերի որակների բարձրացումից, մինչև կոռուպցիայի արմատախիլ անել, տնօրենների նշանակման հարցի լուծումներ և այլն: Կրկնում եմ. օտարալեզու դպրոցները չեն բացվում մրցակցություն ապահովելու համար ու չեն ապահովելու՝ բացվելու դեպքում: Փոխարենը առաջանալու են բազում խնդիրներ:

Ես ՀՀ քաղաքացի եմ, իմ երկրի պետական լեզուն հայերենն է ու ես որպես քաղաքացի պահանջում եմ, որպեսզի Հայաստանի Հանրապետությունում, որի անկախացման համար իմ ծնողների սերունդը պայքարել է, հանրակրթական դպրոցներում ուսուցման լեզուն լինի միայն ու միայն հայերենը:

Իսկ էս մրցակցությունն ու մյուս ֆլան-ֆստանները հասարակագույն հեքիաթներ են:

[Adriano]

Ժամանակային տեսանկյունից այնպես է ստացվել, որ անկումը համընկել ա բազում գործոնների հետ: Դու դրանցից մեկը վերցրել ես (սխալը) ու ուզում ես դրա հիման վրա խնդիր լուծել: Կրկնում եմ, սխալ ձևակերպված խնդիրը լուծում չունի:

Եթե պետք է մրցակցություն ստեղծել, պետք է ստեղծել այլ կերպ: Եթե պետք է որակ բարձրացնել, պետք է բարձրացնել այլ կերպ. սկսած դասագրքերի որակների բարձրացումից, մինչև կոռուպցիայի արմատախիլ անել, տնօրենների նշանակման հարցի լուծումներ և այլն: Կրկնում եմ. օտարալեզու դպրոցները չեն բացվում մրցակցություն ապահովելու համար ու չեն ապահովելու՝ բացվելու դեպքում: Փոխարենը առաջանալու են բազում խնդիրներ:

Ես ՀՀ քաղաքացի եմ, իմ երկրի պետական լեզուն հայերենն է ու ես որպես քաղաքացի պահանջում եմ, որպեսզի Հայաստանի Հանրապետությունում, որի անկախացման համար իմ ծնողների սերունդը պայքարել է, հանրակրթական դպրոցներում ուսուցման լեզուն լինի միայն ու միայն հայերենը:

Իսկ էս մրցակցությունն ու մյուս ֆլան-ֆստանները հասարակագույն հեքիաթներ են:

Այ հիմա մենք իրար հասկացանք, այո լրիվ ճիշտ նկատեցիր, միայն մի հետաքրքիր բան օտարազգի դպրոցները արդեն կարող է զերծ լինեն այդ նույն քո ասած մյուս խնդիրներից, նորմալ, մարդկային գրքեր, դասավանդման նոր ուղղություններ: փաստորեն քաղաքականություն իրակնացնողը անուղղակի ձևով փորձելու է հետ բերել հայկական դպրոցները: Տես եթե ասենք օտարազգի դպրոցը արդար հիմունքներով բացվի, ապա սա կարող է վարակիչ լինել հենց մեր հայկական դպրոցների համար: Ախր խնդիրը նա է, որ մեզ պետք է որ տեսնենք թե իսկական որակը, որն է, քանզի մեր դպրոցները չեն ցանկանում դուրս գալ այս վիճակից, ինչու որովհետև համեմատվելու սանդղակը , ինչպես ասում են մենք ենք մեր սարերը: Իսկ ես քեզ մի հետաքրքիր բան ասեմ սխալ ձևակերպված խնդիրները մեկ մեկ բերում են շատ ավելի էական լուծումների քան դու պատկերացնում ես: Տնտեսագիտության մոդել գրելիս մենք շատ հաճախ կարող է սխալ ձևակերպումներ անենք, սակայն խնդիրը լուծելով սխալ ձևակերպված ստանանք ճիշտ պատասխան(իմ ասածը ընդհանրապես կապ չունի այս իշխանական համակարգի անգրագետ տնտեսական քաղաքականության իրագործման հետ և մեր գրած մոդելները նույնիսկ չեն ընդունվում, ինչու որովհետև օրինակ, երբ ես իմ գրված ամենապարզագույն մոդելով կանխատեսել էի ասենք Տնտեսական աճի 12 տոկոս անկում մինչ ճգնաժամը, դա իրենց դուր չեկավ, ասումա ինչ ես ասում սխալա, բայց արդյունքում ինչ 12 տոկոս 21 տոկոս անկում ունեցանք, կմ արդեն անկման մեջ ենք ասումա եկեք գրենք քիչ): Այսիքն որակային չափանիշենրի խնդիրը մեր համար կարևորագույն նպատակ է, որը լուծելու համար գիտենք, որ պետք են էսինչ էնինչ գործոններ, հիմա եթե մեր հայ հեղինակները կարգին գիրք չկարողացան գրել էս 20 տարում էդ օտարազգի դպրոցնա մեղավոր? Հաջորդ կարևոր խնդիրը ուսուցչի աշխատավարձը ինչու պիտի նենց լինի, որ ուսուցիչը տանը պարապի? Եվ եթե արտասահմանյան մի դպրոց մտավ, որտեղ աշխատավարձը ասենք ոչ թե 70.000 դրամ է, այլ ասենք 180.000 դրամ, ապա սա ահավոր վարակիչա լինելու: Հայկական դպրոցենրը կսկսեն պայքարել, որպեսզի մեր իշխանավորները, որոնք հա ուտում ուտում են ու չեն հագենում սկսեն գումարներ ներդնել պահելու համար հայկական դպրոցը: Գտնում եմ օտարազգի դպրոցների բացումը հզոր խթան կհանդիսանա կրթական ողջ համակարգի փոփոխության համար, հենց քո նշած մնացած գործոնները փոփոխելու տեսանկյունից:

[Դեկադա]

Ոչ հայկական դպրոց են հաճախել, և հիմա հայրս օրինակ նշումա որ ռուսական դպրոցի որակը ուրիշ է, ավելի բարձր է: Սա չի նշանակում, որ նա կամ ես իմ հայրենիքը չենք սիրում: Նորից կրկնեմ, ինչ կլինի եթե բացվեն օտարազգի դպրոցներ: Ասեմ կսրվի մրցակցությունը հայկական ու օտարազգի դպրոցների միջև, արդյունքում հայկական տեղի դպրոցները տեսնելով, որակայն տարբերությունները կփորձեն էլ ավելի առաջ ընկնել, որը ըստ երևույթին կհանի մեր դպրոցները այս մահացու վիճակից: Անհրաժեծտ է, որ դպրոցը ոչ միայն պաշկով անգարգետ մարդ թողարկի, այլ արդար մրցակցության վրա հիմնված կրթված մարդիկ: Չուկ ջան որակի անկում է տեղի ունեցել այն ժամանակահատվածում երբ դպրոցները հայականացվել են, թե հիմա սա հայերենիցա հայերենից չէ դա այդքան էլ կարևոր չէ: Պարզ մի բան ՀՀ պետական լեզուն հայերենն է, ես հարգում եմ իմ լեզուն: Սակայն արդյոք քեզ չի թվում, որ այժմյա միատար հայկական դպրցների համակարգը իրեն փաստորեն չարդարացրեց: Նորից կրկնեմ ժամանակային տեսանկյունից, այնպես է ստացվել, որ դպրոցներում կրթական մակարդակի անկումը համընկել է համատարած հայաֆիկացման հետ: Երևի թե արժի մեծացնել մրցակցությունը, որպեսզի նոր հոսանք մտնի, դպրոցներում շարժ սկսվի, լճացումը կանգնեցվի:

Լրիվ չհասցրեցի կարդամ, բայց մի քանի բան ուզում եմ նշեմ:

նախ իմ ժամանակաշրջանի դպրոցի մակարդակը ընդհանուր առումով էր բարձր: Թեպետ մեր քաղաքում իմ սովորելու ժամանակահատվածում առաջնային համարվում էին երկու ռուսական կրթությամբ դպրոցները հետո նոր իմ դպրոցը, բայց դա չէր փոխում ընդհանուր պատկերը: Հիմա դպրոցների մակարդակը ընկած ա նորից ընդհանուր մակարդակով ու էլի եմ կարծում որ դա ռուսականի հետ կապ չուներ: Ինքս սովորելով հայկական դպրոցում գիտեմ լավ ռուսեևեն, էն որ չես լալկվի ու մնա թեկուզ կիսառուսերեն խոսացող ներկայիս բժշկի հետ: Բայց դա իմ ուսուցչիս շնորհիվ: Ասածս ինչ է, որ եթե ներկայիս հայկական դպրոցներում էլ օտար լեզուների կրթական մակարդակը լինի պատշաճ համոզված եմ առաջընթաց կլինի: Հիմա հայերենը չգիտեն ուր մնա օտարը: Չնայած ցավալի ա նկատել որ գիտեն օտար լեզու՝ չիմանալով իրենցը: Գիտելիք տալու համար ամենեւին պարտադիր չի կոնկրետ դպրոց բացելը: Թեպետ դեմ էլ չեմ մեկ կամ երկու դպրոցի բացվելուն: Ի վերջո կան երեխաներ ովքեր դրսում սովորելուց ու հայերնիք վերադառնալուց հետո պետք է ուսումը շարունակեն տեղի դպրոցում, էտ ժամանակ օտարի ներկայությունը պարտադիր ա:

Մնացածը հետո կգրեմ...

[Katka]

Ֆինանսավորումը դպրոցների ու՞մ կողմից է լինելու:

[Katka]

Թեպետ դեմ էլ չեմ մեկ կամ երկու դպրոցի բացվելուն: Ի վերջո կան երեխաներ ովքեր դրսում սովորելուց ու հայերնիք վերադառնալուց հետո պետք է ուսումը շարունակեն տեղի դպրոցում, էտ ժամանակ օտարի ներկայությունը պարտադիր ա:

Եթե երկրումդ կայուն քաղաքական, տնտեսական վիճակ լինի ու անկախ լինես սրա-նրա տնազներից, օտարալեզու դպրոցի բացվելը չի խանգարի: Դպրոցների բացվելը հո լեզվի հարցը չի:

[Chuk]

Այ հիմա մենք իրար հասկացանք, այո լրիվ ճիշտ նկատեցիր, միայն մի հետաքրքիր բան օտարազգի դպրոցները արդեն կարող է զերծ լինեն այդ նույն քո ասած մյուս խնդիրներից, նորմալ, մարդկային գրքեր, դասավանդման նոր ուղղություններ: փաստորեն քաղաքականություն իրակնացնողը անուղղակի ձևով փորձելու է հետ բերել հայկական դպրոցները: Տես եթե ասենք օտարազգի դպրոցը արդար հիմունքներով բացվի, ապա սա կարող է վարակիչ լինել հենց մեր հայկական դպրոցների համար: Ախր խնդիրը նա է, որ մեզ պետք է որ տեսնենք թե իսկական որակը, որն է, քանզի մեր դպրոցները չեն ցանկանում դուրս գալ այս վիճակից, ինչու որովհետև համեմատվելու սանդղակը , ինչպես ասում են մենք ենք մեր սարերը:

Էլի չափազանց սխալ ուղղությամբ ես գնում:
Արի գիտե՞ս ինչ անենք: Արի բացենք ասենք 45 դպրոց, որոնց հիմնական ուղղվածությունը կլինի մուսուլմանություն քարոզելը: Քարոզի իրավունք չկա՞: Ոչինչ, օրենքում համապատասխան փոփոխություն մտցնելու առաջարկ կանենք: Ինչի՞ բացենք: Որ արդար հիմունքներով բացվեն, ապա կարող են վարակիչ լինել մեր հիմիկվա դպրոցների համար:

Ուզում ես արդար հիմունքներով բացել, ուզում ես վարակիչ օրինակ լինել, է արա, ո՞վ ասեց որ դրա տարբերակը հենց օտարալեզու դպրոցի բացումն ա, որը սպառնում ա սեփական երկրում սեփական լեզվի Ճ կարգի լեզու դառնալուն, որը սպառնում ա հասարակությանը նոր սոց. խավերի բաժանելուն: Ոնց-որ մի աչքից կույր մարդու բերես ակնաբույժի մոտ, սա բողոքի, թե մի աչքից տեսնում եմ, մյուսով չէ, բժիշկը բռնի մյուս աչքն էլ հանի, ասի «հիմա երկուսով էլ բան չես տեսնում, տղես»: Փոխանակ խնդիր լուծվի, դրվում թազա խնդիրներ են ավելացնում ու դեռ դրան ծափ տվող էլ կա, փաստորեն:

Կրկնում եմ միլիոներորդ անգամ. էդ դպրոցները չեն բացվելու մրցակցություն ապահովելու համար, բացվելու դեպքում մրցակցություն չեն ապահովելու: Հետևաբար էդ տարբերակը քննարկումից դուրս ա անգամ: Ճիշտ ձևակերպիր խնդիրը հետո լուծիր: