Մաշտոցյա՞ն, թե՞ Աբեղյանական ուղղագրություն

[քաղաքացի]

Ի՞նչ կարծիքներ ունեք: Արդյո՞ք արժի վերադառնալ Մաշտոցյան ուղղագրության, թ՞ե մնալ նորալեզու՝ Աբեղյանականին: Օրինակ ես սիրում եմ, երբ ինչ-որ մի բան կարդում եմ հին ուղղագրությամբ: Այնտեղ բառամիջում հանդիպում եմ «է, օ, ւ» և այլ հետաքրքիր տառերի միացություններ:
Էդ որ ասում են հայերենը դժվար լեզու է, ես համաձայն չեմ, քանի որ համարյա «ոնց գրում, նենց կարդում ենք» տարբերակն է հիմա: Ու այդ, որ ասում են «1600 տարվա այբուբեն», այդ այբուբենը արդեն մի դար է աղավաղված է:
Ո՞վ կուզենար կամ չէր ուզենա վերադառնալ հին ուղղագրությանը:

[Սահակ]

Էդ որ ասում են հայերենը դժվար լեզու է, ես համաձայն չեմ, քանի որ համարյա «ոնց գրում, նենց կարդում ենք» տարբերակն է հիմա:

Հայերենը դժվար լեզու չէ։ Հայերենը շատ պարզ լեզու է, հենց քո նշած պատճառով։

Ու այդ, որ ասում են «1600 տարվա այբուբեն», այդ այբուբենը արդեն մի դար է աղավաղված է:

Ես չէի ասի «աղավաղված»։ Եվ ոչ թե մի դար առաջ այլ 12-րդ դարում առաջին փոփոխությունն է եղել երբ ավելացվեցին «Օ» և «Ֆ» տառերը։ Ինչ վերաբերվում է 20-րդ դարի փոփոխություններին ապա դրանք շատ չնչին են եղել համեմատած 12-րդ դարի փոփոխություններին։
20-րդ դարում «և» և «ու» համարվել են տառեր։ Այդ փոփոխությունը համարում եմ չնչին քանի որ դե ֆակտո այդպես էլ եղել է շատ երկար ժամանակ։ «և»-ը սկսած Մեսրոպի ժամանակներից արդեն գործածվել է, իսկ «ու»-ն ավելի ուշ։

Ինչ վերաբերվում է հին ուղղագրության անցնելը ես դրա դեմ հետևյալ խնդիրները ունեմ։ Հին ուղղագրության մեջ գրել ենք այնպես ինչպես կարդացել ենք։ Օրինակ «յանցանք» բառը հենց արտասանվում եր «յ»-ով։ Հիմա արտասանում են «հանցանք» և գրում «հանցանք»։ Եթե նաև անցնեինք հին արտասանության կանոններին ապա ես դեմ չէի լինի հին ուղղագրությանը անցնելուն։ Բայց եթե ուղղագրությունը փոխելու են հինի իսկ արտասանությունը ոչ, ապա անկապ բան կստացվի։

Պատկերացրա ենթադրենք Ղարաբաղցիները գրեին գրական հայերենով բայց կարդալուց բառերը բոլորովին ուրիշ ձև արտասանեին (իրենց բարբառով)։ Ավելի լավ չե՞ր լինի որ հենց միանգամից իրենց բարբառով էլ գրեին։

[քաղաքացի]

Հիմնականում համաձայն եմ քո կարծիքին: Բայց «յանցանք» բառը, ինչքան գիտեմ, կարդացվում է «հ»-ով, ոչ թե «յ»-ով: Կամ օրինակ «Յիսուս» գրվում է, բայց կարդում են «Հ»-ով: Եթե անցնեք հին ուղղագրությանը, այսինքն, գրենք Մաշտոցյան ուղղագրությամբ, բայց կարդանք ինչպես հիմա ենք խոսում: Չեմ կարծում, որ անկապ բան կստացվի:
Թող միքիչ ուրիշ կարծիքներ էլ կուտակվեն, ավելի պարզ կլինի:

[Սահակ]

Հիմնականում համաձայն եմ քո կարծիքին: Բայց «յանցանք» բառը, ինչքան գիտեմ, կարդացվում է «հ»-ով, ոչ թե «յ»-ով: Կամ օրինակ «Յիսուս» գրվում է, բայց կարդում են «Հ»-ով: Եթե անցնեք հին ուղղագրությանը, այսինքն, գրենք Մաշտոցյան ուղղագրությամբ, բայց կարդանք ինչպես հիմա ենք խոսում: Չեմ կարծում, որ անկապ բան կստացվի:
Թող միքիչ ուրիշ կարծիքներ էլ կուտակվեն, ավելի պարզ կլինի:

Երբ որ Մեսրոպը ստեղծում էր հայկական այբուբենը այն ժամանակ հայկական ուղղագրություն գոյություն չուներ։ Այսինքն ինչ-որ իրա ականջին լսվում էր այնպես էլ գրում էր։ Եվ «յանցանք», «Յիսուս» և բոլոր մնացած բառերը առաջ արտասանվում էին «յ»-ով և ոչ թե «հ»-ով։

Ինչ վերաբերվում է քո առաջարկին որ գրենք դասականով իսկ կարդանք արդի հայերենով, ապա հենց այդպես էլ անում են բոլոր դասական ուղղագրություն օգտագործողները։ Ես ուղղակի դրա մեջ ոչ մի benefit չեմ տեսնում։

[Ուլուանա]

Չեմ կարող ասել, թե քաջ ծանոթ եմ դասական ուղղագրության կանոններին, բայց մոտավորապես պատկերացում ունեմ դասական և արդի ուղղագրության միջև եղած տարբերությունները և կարծում եմ, որ դասական ուղղագրությանը վերադառնալը սխալ կլիներ հետևյալ պատճառներով.

1. Այն ուղղագրությունը, որը ներակայումս օգտագործում ենք, արդեն արմատավորված է մեր մեջ, ի վերջո, արդեն բավականին երկար ժամանակ է, ինչ դա ենք օգտագործում և դրան ենք սովոր, հետևաբար շատ դժվար կլինի բոլորին հին ուղղագրություն սովորեցնելը։ Պատկերացնու՞մ եք, բոլոր ուսուցիչները նախ պիտի իրենք սովորեն այդ ուղղագրությունը, որ հետո էլ սովորեցնեն աշակերտներին, իսկ իրենք չեն կարող միանգամից այնքան վարժ սովորել, որ դեռ ուրիշներին էլ կարողանան սովորեցնել։ Ամեն դեպքում, սովորության ուժը մեծ է, և շատ դժվար կլինի նույնիսկ այդ կանոններն իմանալու դեպքում անընդհատ հիշել, որ պիտի գրես այսինչ ձևով, այն դեպքում, երբ ձեռքդ ակամա ուրիշ բան է ուզում գրել։ Էլ չեմ խոսում շատ մեծահասակների մասին, որոնք դասական ուղղագրությունը սովորելու հնարավորություն կարող է չունենան։ Չեմ ուզում մանրանալ ու թվարկել սովորելու հետ կապված բոլոր հնարավոր խնդիրները։ Բայց կարծում եմ՝ սա իրականում շատ ավելի բարդ իրավիճակ կարող է առաջացնել, քան կարող է թվալ առաջին հայացքից։ Ես պատկերացնում եմ, թե ինչպիսի խառնաշփոթ է առաջանալու այդ դեպքում։ Արդյունքում շատ հնարավոր է, որ նոր սովորող աշակերտները ո՛չ դասական ուղղագրությանը նորմալ տիրապետեն, ո՛չ էլ ներկայիս ուղղագրությանը...

2. Դասական ուղղագրությանը վերադառնալու դեպքում լուրջ խնդիրներ են առաջացնելու արդի ուղղագրության կանոններով հրատարակված գրքերը, որոնք կամ անպիտան են դառնալու, կամ շփոթության ու անգրագիտության բուն են դառնալու։ Իսկ դրանց վերահրատարակությունը արդեն դասական ուղղագրությամբ հսկայական ֆինանսական ծախսերի հետ է կապված, որը մեր պետությունը, համենայնդեպս, ներկա դրությամբ ի վիճակի չէ իրականացնել։

3. Եվ, ի վերջո, դասական ուղղագրությանն անցնելու իմաստը ո՞րն է։ Կա՞ արդյոք որևէ հիմնավոր պատճառ, որի համար գտնում եք, որ արժե վերադառնալ դրան։ Վերջիվերջո, այդպիսի լուրջ «հեղափոխության» գնալու համար հարկավոր է լուրջ հիմքեր ունենալ։ Ինձ որ այդպիսի պատճառ հայտնի չէ, եթե որևէ մեկին հայտնի է, շնորհակալ կլինեմ, եթե ասի։

[քաղաքացի]

Պատճառ մի հատ ունեմ: Այն է, որ սփյուռքը դասական ուղղգրությունն է օգտագործում, մենք՝ արդի: Կամ մենք պիտի իրենց նմանվենք, կամ էլ իրենք՝ մեզ, թե չե դժվարանում ենք միմիանց գրավոր հաղորդակցության մեջ մտնել: Բայց քանի որ իրենք ՀՀ-ի հայերը օգտագործում են արդի ուղղագրությունը, ուրեմն թող սփյուռքն էլ անցնի արդի ուղղագրության: Ես էլ ոչինչ չեմ ասում:

[Lionne_en_Chasse]

Լիովին համաձայն եմ Uluana -ի հետ:
Բացի այդ , կարծում եմ սփյուռքահայերեի հետ գրավոր հաղորդակցությունը այդքան էլ մեծ խնդիր չէ, քանի որ անգամ տարբեր ուղղագրությունով մեկը մյուսին լիակատար հասկանում է: Չէ որ այստեղ լեզուների տարբերություն չկա, այլ պարզապես ուղղագրության ... Մի բան էլ պիտի ասեմ ...այդ խնդիրը ինքստինքյան կվերանա, քանի որ առնվազն մի 15 տարի հետո, սփյուռքում հաշված մարդիկ կտիրապետեն հայերենին ( ցավով եմ ասում, բայց դա փաստ է): Այնպես որ ...մտահոգվել պետք է, բայց ոչ այդ ուղղությամբ

[Մելիք]

Էս հարցի առաջքաշումը լրիվ անիմաստ ա ու արհեստական, պրոբլեմներից բացի ուռիշ բան չի տալու: Էլ չեմ ասում, որ Գագիկ անունը կրող մարդիկ լրիվ քաշվելու են (պատկերացրեք իրանց անունը դասական ուղղագրությամբ)

[Sergey]

Կարծում եմ լրիվ անիմաստ ու ժամանակավրեպ խնդիր է, ինչպես ասենք օրհներգի փոփոխության գաղափարը, որը հուսով եմ այս անգամ չի ստացվի Ինչպես արդեն այստեղ ասվեց, և որքան ես եմ տեղյակ, դասական ուղղագրությանը վերադառնալու ժատագովների հիմնական փաստարկներից մեկն այն է, որ դրանով սփյուռքը մեզ ավելի կմոտենա, ինչն իհարկե աբսուրդ է։

[Սահակ]

Էլ չեմ ասում, որ Գագիկ անունը կրող մարդիկ լրիվ քաշվելու են (պատկերացրեք իրանց անունը դասական ուղղագրությամբ)

Դասականով Գագիկը էլի Գագիկ կգրվի։ Դու խառնում ես արևելյան ու արևմտյան հայերենները։ Այդ երկու տարբեր բաներ են։ Օրինակի համար http://www.armenianchurchlibrary.com...ible/John.html գրված է դասական ուղղագրությամբ բայց արևելահայերեն, իսկ http://www.elkalima.com/pdf/a/nt/john.pdf էլի գրված է դասական ուղղագրությամբ բայց արևմտահայերեն։

[Արշակ]

Լավ ծանոթ չեմ դասական կոչված ուղղագրության կանոններին, դրա համար իմ կարծիքը երևի այնքան էլ կարևոր չէ, բայց իմացածիցս ելնելով դեմ եմ դասականին վերադառնալուն։ Լրիվ համաձայն եմ Սահակի բերած փաստարկներին։
Գտնում եմ, որ ցանկացած լեզվի համար, բառերի ուղղագրության չհամապատասխանելը դրանց արտասանությանը, լուրջ թերություն է։
Իսկ դասական ուղղագրությանն անցնելու օգտին սփյուռքի հետ կապված փաստարկները հեչ հիմնավորված ու լուրջ չեն թվում։

Ու ճիշտն ասած՝ չեմ էլ կարծում, թե հնարավոր է, որ երբևէ նման որոշում ընդունվի։

[Gohar]

Չէ որ այստեղ լեզուների տարբերություն չկա, այլ պարզապես ուղղագրության ... Մի բան էլ պիտի ասեմ ...այդ խնդիրը ինքստինքյան կվերանա, քանի որ առնվազն մի 15 տարի հետո, սփյուռքում հաշված մարդիկ կտիրապետեն հայերենին ( ցավով եմ ասում, բայց դա փաստ է): Այնպես որ ...մտահոգվել պետք է, բայց ոչ այդ ուղղությամբ

Համաձայն եմ


Իսկ ինչ վերաբերվում է թեմաին կասեմ, որ հին հայերենին վերադառնալու անհրաժեշտություն չկա:Ավելի ճիշտ կլինի,որ դպրոցններում նոր առարկա մտցվի,որը կտա ավելի շատ տեղեկություններ հին հայերենի վերաբերյալ:

[John]

Կարծում եմ, որ պետք է թողնվի, որ էդ գործընթացը իրա հունով գնա, էնքան պրոբլեմներ կան, որ չարժի դրա վրա առանձնահատուկ ուշադրություն դարձնել՝ որոշում ընդունել, կամ նման մի բան:

[Ուլուանա]

Ավելի ճիշտ կլինի,որ դպրոցններում նոր առարկա մտցվի,որը կտա ավելի շատ տեղեկություններ հին հայերենի վերաբերյալ:

Համաձայն եմ, դպրոցում երևի պետք է մտցնել դրա վերաբերյալ առարկա, բայց ուղղակի որպես լրացուցիչ գիտելիք, ոչ թե արդի ուղղագրության փոխարեն։

[StrangeLittleGirl]

Իհարկե, շատ լավ կլիներ վերադառնալ հին ուղղագրությանը, քանի որ այն ավելի տրամաբանական է ու ավելի հեշտ, բայց… արդեն ուշ է: Մեր ժողովուրդը ամեն նոր բանի մեծ դժվարությամբ է ընտելանում: Ես հիշում եմ, որ երբ դպրոցում էի, ամեն տարի կատարվող չնչին քերականական փոփոխությունները լավ սովորողները հազիվ էին յուրացնում, էլ չեմ խոսում մնացածների մասին: Իսկ ի՞նչ կլինի, երբ փոխեն ամբողջ ուզզագրությունը… Կա՛մ պետք է մեր ժողովրդի մտավոր ունակությունները բարձրացնեն, կա՛մ դասական ուղղագրության ներմուծումն առայժմ հետաձգեն: