Սահակ,
Ճի'շտ ես, և եղած է (ու շատ սիրուն՝ խօսքս ետ եմ վերցնում), բայց գիտակցուած է երկու տառից կազմուած բառ՝ ո'չ հնչիւն:
Խնդիրը սկզբից, տառաճանաչման էր վերաբերում, ու դրանից բխած՝ ուղղագրութեան եւ արձանագրութեան (միասին եւ անջատ):
Փոքրատառերով գրելիս «ե ւ» գրում էին միայն «յո», «յու» հնչյունը արտահայտելու համար։ Օրինակ՝ եւղ (յուղ), հարեւր (հարյուր), եւթ (յոթ), յերկեւղ (երկյուղ):
Առեւծ> առիւծ
Գեւղ>գիւղ
Եւղ>իւղ
Հարեւր> հարիւր
«Եւ» երկբարբառը այժմեան «յու» հնչիւնը չէր տալիս, այդպէս էին արտասանում բառերը: Մօտաւորապէս՝ Arreutz, euł, geuł, hareur: Հետագայում, արդի հայերէնում, եւ երկբարբառը ունեցող բառերն սկսեցին արտասանել իւ (հասկացէ'ք՝ յու): Ինչպէս գիտենք ( տե'ս «Արտասանական սխալներ» ), լեզուն փոխւում է դարերի ընթացքում, ու ժամանակ անց, փոխւում են արտասանութիւնները: Խօսքը որոշ բարբառների մասին է: Ճի՞շտ է բարբառներով որոշել Այբուբենի ճանաչողութիւն: Որոշ բարբառներ էլ, պահած են «եւ» երկբարբառի նախնական ե-ով ձեւը: Օր.՝ եղ, գեղ:
«Յո»-ի մասին շտապել ես, երեւի թէ:
Եաւթն>եօթն>եօթ
Իրանական լեզուներում, այդ համարը՝ haft>haut է, ու հայերէնի եաւթն>եօթն ձեւն է բնիկը: Այստեղ մեր թեմայի առարկայ «եւ»-ը պիտի չի գտնել, այլապէս այժմ՝ «իւթ» (յութ) պիտի լինէր 7 համարը: