Համազգեստ

[Chuk]

Հասարակությունում ապահով ու անապահով խավերը կան ու գոյություն ունեն: Մեկն ունի ճոխ հագուստ գնելու իրավունք, մյուսը՝ չունի: Ու էդ ճոխ հագուստը անապահով երեխան տեսնելու է անկախ ամեն ինչից, նաև հենց իր դասարանցիներինը: Ու՞մ ենք խաբում, ինչի՞ համար ենք խաբում: Ի դեպ մի կարևոր հանգամանք. ճոխ չի նշանակում լավ, ճոխ չի նշանակում գեղեցիկ, ճոխ չի նշանակում ճաշակով: Թեև անշուշտ ճոխն էլ կարող է լինել լավը, գեղեցիկ ու ճաշակով:

Ամեն երեխա պետք է դպրոց մտնի որպես անհատ, նրան իր դասարանցիները պետք է ճանաչեն որպես անհատ, ինքնուրույն անձ: Ինքնուրույն անհատի առանձնահատկություններից մեկն իր հագուակի ոճն ու ճաշակն են, որնք շատ բան են պատմում իր աշխարհայացքի մասին, իր մտածելակերպի մասին:

Մեկի ծնողը լավ գրական ճաշակ ունի ու այն սերմանել է իր զավակի մեջ. եկեք չթույլատրենք, որովհետև կողքի ռաբիս ընտանիքի երեխան կճնշվի: Չէ որ սրանք էլ են տարբեր խավեր: Չէ որ սա էլ է տարբերություն, առանձնահատկություն:

[Երկնային]

Համազգեստը համ իր լավ կողմերն ունի իհարկե, համ էլ թերությունները: Ես այդքան էլ կողմ չեմ, որ բոլորը նույն զգեստը հագնեն: Նույնիսկ երբ զույգ երեխաներին են նույն ձև միշտ հագցնում, շատ դեմ եմ, քանի որ երեխայի անհատականությունը ճնշվում ա դեռ փոքր տարիքից, ու ինքը իր ողջ կյանքում ինչ-որ մեկի ստվերն ա սկսում դառնալ: Կամ էլ նենց ահավոր ճաշակի շորեր են պարտադրում հագնել, որ երեխաները ամաչում են տանից դուրս գալ, որ դպրոց գնան:
Մյուս կողմից՝ համազգեստն էնքանով ա լավ, որ սոցիալապես անապահով երեխաները չճնշվեն:

Ուրիշ խնդիր էլ կա: Հիմա դպրոցներում կատաստրոֆիկ վիճակ ա… ախր գոնե սահմաններ գծած լինեն, թե ինչ կարելի է հագնել, իսկ ինչ ոչ…
Ես շատ հաճախ գնում եմ դպրոց ուսուցիչներիս տեսակցության ու ուղղակի ապշում եմ էսօրվա աշակերտներից… Աղջիկների մեծ մասը վուլգար հագնված, բարձրակրունկ կոշիկներով, պրտված դեմքերով, երկու մետրանոց եղունգներով, ուսուցիչների տարիքին են երևում, ոնց որ դիսկո եկած լինեն:

Զգում եմ՝ ծերանում եմ երևի, որտև ես էլ եմ սկսում մտածել՝ իսկ մեր ժամանակ…

[Հարդ]

Ես կողմ եմ: Դպրոցն այն կրթական համակարգն ա, որը դաստիարակում ա երեխային որպես ՀՀ քաղաքացի: Իսկ Չհամազգեստի դեպքում առաջանում են բազմազան հարցեր, անապահով ընտանիքի երեխան վատ ա զգում, որ դասարանցին լավ շորեր ա հագնում, դրանից կոմպլեքսավորվում, չարանում աշխարհի նկատմամբ: Իսկ դպրոցը պիտի քարոզի հավասարություն:

[h.s.]

Դժվարանում եմ պատասխանել, չնայած որ ավելի շատ հակված են ոչ տարբերակին: Կան ինչպես դրական, այնպես էլ բացասական կողմեր: Վերևում արդեն նշվելա, չկրկնվեմ

[Chuk]

Իսկ դպրոցը պիտի քարոզի հավասարություն:

Ի՞նչ ա նշանակում, որ դպրոցը պիտի հավասարություն քարոզի:
Նշանակում ա, որ եթե մեկին 5 ա դրել ուսուցիչը, ուրեմն մյուսին էլ պետք ա դնի, եթե մեկին երկու ա դրել, ուրեմն մյուսին էլ պետք ա դնի, թե չէ կարող ա ճնշվի երկու ստացողը.. որն ի դեպ հեչ էլ վատ չի
Դպրոցը պետք ա կարողանա երեխայի անհատականությունը ջրի երես հանել, պետք ա կարողանա նրա ինդիվիդումը բացահայտել: Իսկ ինդիվիդումի արտահայտումներից մեկը հենց ճաշակը՝ հագուկապի ճաշակն է:

Կրկնում եմ. սոցիալապես անապահով երեխան շքեղ հագնված մարդկանց այլուր էլ է տեսնելու, այդ թվում գնալու է իր միլիոնատեր դասարանցու ծնունդին, տեսնի նրա տան պայմանները, ճնշվի: Դա արգումենտ չի իրականում, դա քննարկումը տուպիկ մտցնելու փորձ ա:

[Chuk]

Եվ ընդհանրապես, եթե էդպես է, եկեք բոլորս միահամուռ պահանջենք, որ քաղաքում թաղամասերը բաշխվեն ըստ սոցիալական ապահովության, որ հանկարծ ու էնպես չլինի, որ նույն շենքում ապրեն տարբեր եկամուտ ունեցող ընտանիքներ, որովհետև բակում խաղալուց երեխան հարևանին կտեսնի, ու կճնշվի, որոշենք, որ անապահով երեխաներին թատրոն, կինո, գազանանոց, մոնումենտ տանել չի կարելի, հանկարծ կարող ա էնտեղ շքեղ հագնված երեխա տեսնեն, եկեք պայմանավորվենք, որ նրանց արգելվում է հեռուստացույց նայել, որովհետև կինոյի մեջ կարող ա ֆինանսապես լավ ապահովված ընտանիք տեսնեն:

Եթե կոպիտ ասեմ, համազգեստավորումը բերում է մարդկանց խմբի նախրի վերածելու: Բանակում, օրինակ, դա հասկանալի ա: Բանակում զինվորը չպիտի մտածի (շատ եմ կոպտացնում, բայց իդեան էդ ա), ինքը պետք ա դառնա ընդհանուր հոծ հոսքի փոքրիկ մասնիկ: Իսկ առօրյա կյանքում այդ նախրացման պրոցեսը ընդամենը մարդու լավագույն հատկանիշների սպանման պրոցես ա:

[Հայկօ]

Անկասկած կողմ եմ: Հագուստը, մանավանդ դպրոցահասակ երեխաների հագուստը, հաճախ (շա՜տ հաճախ) ոչ այնքան յուրատեսակությունն ու անհատականությունն ընդգծելու միջոց է լինում, ինչքան թիթիզանալու, ուրիշների նկատմամբ սեփական առավելությունն ապացուցելու ախմախ միջոց: Չորրորդ-հինգերորդ դասարանցի երեխան ի՞նչ անհատականություն պիտի ընդգծի ու ցուցաբերի իր հագուստով. նա դեռ անգամ ձևավորված ճաշակ չունի, աշխարհայացք չունի: Երեխայի համար հագուստ գնում են ծնողները, ու վա՜յ այդ երեխայի անհատականությանը, եթե ծնողը քաղքենի ու ծանծաղ կերպար է (ինչը, ցավոք, հաճախ է պատահում): Երեխան չի ասի՝ «Անահիտը իր ճղած ջինսով ու տարբեր գույնի քուղերով կոշիկներով ի՜նչ լավ, անհատական, յուրօրինակ կերպար է», բայց կասի (անձամբ եմ լսել տրանսպորտում) «Ախչի դու տեսել ե՞ս էն Անահիտը ինչ քռչոտ ա հագնվում, ամառ-ձմեռ նույն շորն ա հագին, էտի լրիվ բոմժ ա»: Ու այդպես էլ կշարունակեն ծաղրել ու նվաստացնել Անահիտին, որովհետև իրենք կարող են օրը մի հագուստով դասի գալ, իսկ Անահիտը՝ ոչ: Իսկ Անահիտը, գուցե, նրանցից մի քանի գլուխ ավելի բարձր անհատականություն էր: Երեխաների միջավայրում երեխաներից չար ու անհոգի արարածներ չկան, պետք չէ՛ ավելորդ առիթ ստեղծել անապահովի համար՝ հերթական անգամ իրեն մյուսներից ավելի ցածր զգալու:

Չուկ, ասում ես՝ անհատականությու՞ն: Ես արհամարում եմ այն անհատականությունը, որը պիտի հիմնվի ու արտահայտվի միայն հագուստի վրա ու հագուստով: Իսկ չե՞ս կարծում, որ այնպիսի երկրորդական երևույթ, ինչպիսին է հագուստը, առավել ճնշող ազդեցություն է ունենում այդ «զենքը» կիրառելու հնարավորությունից զուրկ անհատականությունների վրա: Քանի՞ անհատականություններ են կուլ գնացել ամբոխին միայն ու միայն այն անհեթեթ պատճառով, որ այդ նույն ամբոխը ավելի մեծ ուշադրություն է դարձրել ոչ թե նրանց, ասենք, խելքին, այլ մեկ ուրիշի նոր կոշիկներին: Թո՛ղ բոլորը իրար հավասար լինեն հագնվելու տեսանկյունից. այդ դեպքում իրական անհատականությունները ինքնաարտահայտվելու ուրիշ՝ ավելի ծանրակշիռ եղանակներ կփնտրեն՝ լինի խելքը, համարձակությունը, սրամտությունը, թե ուժը: Ու կգտնեն: Իսկ եթե մի մարդու հագուստն է դարձնում անհատականություն, ապա, իմհկ, այդ մարդը փուչ անհատ է: Կոստյու՞մն է, որ պիտի քեզ գեղեցկացնե, չէ՞:

Դպրոցը նախևառաջ սովորելու տեղ է: Հագուստի, նոր հեռախոսի, վերջին զանգի փողի հետևից ընկենլով մարդիկ մոռանում են ամենագլխավորը՝ դպրոցի բուն նպատակը: Թո՛ղ տվյալ երեխան դասերից հետո հագնվի այնպես, ինչպես ուզում է (կամ ուզում են նրա ծնողները), թո՛ղ զբաղվի այն բանով, ինչ իրեն դուր է գալիս, բայց եթե գնում է դպրոց, թո՛ղ բարի լինի մտածել սովորելու, այլ ոչ թե մյուս աշակերտներից իր գույնզգույն հագուստով տարբերվելու մասին: Ասում ես՝ անհատականությու՞ն: Իսկ մի՞թե անհատականություն լինելը միշտ է լավ: Անհատականության հականիշը այս դեպքում ոչ թե գորշությունն է, այլ հարգանքը դիմացինի հանդեպ և բոլորի հավասարության արդարացի գիտակցումը: Բոլոր մարդիկ հավասար են: Ու եթե հասուն մարդու համար հնարավոր է, որ հագուստն արդեն ոչ մի բան չնշանակի, երեխայի համար դա մեծ նշանակություն ունի, մանավանդ՝ եթե շրջապատը ամեն կերպ սնում ու քաջալերում է նման մտածելակերպը: Դու պնդում ես, որ երեխան ինքնաարտահայտվու՞մ է իր հագուստով: Իսկ պատկերացնու՞մ ես վերոհիշյալ Անահիտի հոգեվիճակը, երբ նրան անդադար կծաղրեն հին, մաշված հագուստ հագնելու, ինչ-որ նորաոճ վերնաշապիկ չունենալու համար: Պատկերացնու՞մ ես Անահիտի ծնողների վիճակը, երբ նրանց աղջիկը կբողոքի, որ բոլորը հագնում են այդ վերնաշապիկից, իսկ ինքը՝ ոչ:

Համազգեստ պիտի՛ լինի: Ընդ որում՝ խիստ համազգեստ. ոչ թե պարզապես, ասենք, սև-սպիտակ հագուստ, այլ կոնկրետ ա՛յս սև շալվարն ու կոնկրետ ա՛յս սպիտակ վերնաշապիկը: Տարբերվողը կտարբերվի:

[Chuk]

Չուկ, ասում ես՝ անհատականությու՞ն: Ես արհամարում եմ այն անհատականությունը, որը պիտի հիմնվի ու արտահայտվի միայն հագուստի վրա ու հագուստով:

Հրաժարվում եմ գրառման մնացած հատվածը կարդալուց, կանգ եմ առնում էստեղ:
Պարզ պատճառով, ես նման միտք չեմ ասել, ինձ ուղղված պատասխանդ իմ խոսքերի հերքում կամ հակառակ տեսակետ չեն (ուշադրություն ընդգծածս հատվածին):

[Հարդ]

Ի՞նչ ա նշանակում, որ դպրոցը պիտի հավասարություն քարոզի:
Նշանակում ա, որ եթե մեկին 5 ա դրել ուսուցիչը, ուրեմն մյուսին էլ պետք ա դնի, եթե մեկին երկու ա դրել, ուրեմն մյուսին էլ պետք ա դնի, թե չէ կարող ա ճնշվի երկու ստացողը.. որն ի դեպ հեչ էլ վատ չի
Դպրոցը պետք ա կարողանա երեխայի անհատականությունը ջրի երես հանել, պետք ա կարողանա նրա ինդիվիդումը բացահայտել: Իսկ ինդիվիդումի արտահայտումներից մեկը հենց ճաշակը՝ հագուկապի ճաշակն է:

Պիտի ստեղծվեն բոլոր հավասարության պայմանները: Իսկ 5 - ի ու 2 - ի հարցն արդեն գալիս ա երեխայից: Էտ հավասարության մեղավորն էտքանել պետությունը չի: Երեխայի շատ անհատականացման դեպքուն նա դառնում ա կամակոր, որը ժամանակից շուտ դուրս ա բերում դաստիարակության ճանապարհից: Մարդու անհատը ձևավորվում ա 8 - րդ ից 10 - րդ դասարանում: Իսկ այդ ժամանակ համազգեստն այդքանել արդիական խնդիր չի:

[Chuk]

Պիտի ստեղծվեն բոլոր հավասարության պայմանները: Իսկ 5 - ի ու 2 - ի հարցն արդեն գալիս ա երեխայից:

Իսկ ինչու՞ պետք է ստեղծվեն բոլոր հավասարության պայմանները: Էդ երբվանի՞ց են բոլորը հավասար:
Էդ դեպքում բոլորդ ավատարները հանեք, սրանից հետո պահանջելու եմ որ բոլոր նույն ավատարով լինեն: Թե չէ մեկինը ճոխ ա, մյուսինը համեստ:

Իսկ հավասարության պայման ստեղծելուց չմոռանաք բոլորի բոյերը հավասարացնել կամ էլ չթույլատրել, որ տարբեր բոյի մարդիկ նույն դասարանից լինեն. չէ՞ որ շատերը դասարանցուն ծաղրում են կոլոտ լինելու կամ չաղ լինելու համար, չմոռանաք փնթիներին առանձին դասարանում հավաքել, չէ՞ որ դրա համար էլ են ծաղրում, չմոռանաք շատ խելոքներին առանձին դասարաններ տանել, չէ որ անգրագետները գերազանցիկներին հաճախ ծաղրում են: Ու էսպես շարունակ

Կարելի ա կարծել, որ բոլոր խնդիրների հիմնաքարը հագուստն ա:
Ուղղակի տարօրինակաբար համազգեստ ներմուծվելուց հետո խնդիրները չեն վերանում:

Իսկ ես համազգեստների փոխարեն առաջարկում եմ հոգեբաններ ներմուծել դպրոց, դասեր սահմանել, որոնք ամեն շաբաթ երեխեքի հետ կզրուցեն ու էս ծաղրի ու ստորացման խնդիրները կփորձեն վերացնել: Եթե արդեն տենց ինստիտուտ կա, ներողություն, տեղյակ չէի

[Հարդ]

Չէ մի, հոգեբաններ... սովետական դպրոցը մինչև չվերականգնվի, էս խնդիրները չեն վերանա: Անգամ ԱՄՆ - ն ա անցել սովետականի սիստեմին: Բարեկամներ, խստություն ու վերջ:

[Ֆոտոն]

Իսկ ինչու՞ պետք է ստեղծվեն բոլոր հավասարության պայմանները: Էդ երբվանի՞ց են բոլորը հավասար:
Էդ դեպքում բոլորդ ավատարները հանեք, սրանից հետո պահանջելու եմ որ բոլոր նույն ավատարով լինեն: Թե չէ մեկինը ճոխ ա, մյուսինը համեստ:

Իսկ հավասարության պայման ստեղծելուց չմոռանաք բոլորի բոյերը հավասարացնել կամ էլ չթույլատրել, որ տարբեր բոյի մարդիկ նույն դասարանից լինեն. չէ՞ որ շատերը դասարանցուն ծաղրում են կոլոտ լինելու կամ չաղ լինելու համար, չմոռանաք փնթիներին առանձին դասարանում հավաքել, չէ՞ որ դրա համար էլ են ծաղրում, չմոռանաք շատ խելոքներին առանձին դասարաններ տանել, չէ որ անգրագետները գերազանցիկներին հաճախ ծաղրում են: Ու էսպես շարունակ


Իսկ ես համազգեստների փոխարեն առաջարկում եմ հոգեբաններ ներմուծել դպրոց, դասեր սահմանել, որոնք ամեն շաբաթ երեխեքի հետ կզրուցեն ու էս ծաղրի ու ստորացման խնդիրները կփորձեն վերացնել: Եթե արդեն տենց ինստիտուտ կա, ներողություն, տեղյակ չէի

Չուկ, գերազանց է, ո՞ւմ ավատարն ենք կրելու, որոշենք համավատար ու կրենք:
Լրիվ համամիտ եմ: Խնդրի պատճառը ապաքինելու փոխարեն թաքնվում եք խնդրից:

[Rammstein]

Մյուս կողմից՝ համազգեստն էնքանով ա լավ, որ սոցիալապես անապահով երեխաները չճնշվեն:

Ինձ թվում է դա ճնշվելու հետ կապ չունի: Անապահովները եթե ստանդարտ հագուստ գնեն, ապա հարուստները կարան ամենաթանկանոցը գնել, որը կհամապաասխանի համազգեստի բոլոր պահանջներին, բայց տեսքից վռազ կզգացվի, որ թանկանոց է:

Այ եթե դպրո՛ցը բոլորին տրամադրեր համազգեստ, ու բոլորինը բնականաբար լիներ լրիվ նույնը (չհաշված չափսերի տարբերությունը), գուցե չճնշվեր անապահով երեխան:

[Ֆոտոն]

Այ եթե դպրո՛ցը բոլորին տրամադրեր համազգեստ, ու բոլորինը բնականաբար լիներ լրիվ նույնը (չհաշված չափսերի տարբերությունը), գուցե չճնշվեր անապահով երեխան:

Նախ, դպրոցը համազգեստ տվող չի, ո՛չ էլ պետությունը: Դրանք իրենց ծախսերն ունեն ու ավելի կարևոր բաներ, քան հագուստն է: Ավելի լավ է ջեռուցման կամ գրքերի խնդրով զբաղվեն:

Երեխաներին պետք է պայքարել սովորեցնել, ոչ թե այսօր իր ճնշվածությունը քողարկելով վաղը սխալ իդեաներով դաստիարակված, անուժ, մամայի թևի տակ մտած պատանի ունենալ: Ճիշտն ասած՝ ծնողներին երբեմն դա ձեռնտու է, որ երեխան միշտ հաշվի է առնում ծնողի կարծիքը՝ չունենալով սեփական կարծիքը: Երեխան պետք է սեփական կարծիքն ունենա, հետո լսի ծնողներինը, հետո նորից մտածի:

Քանի որ համազգեստի հարցը իմ ցավոտ տեղերից է եղել, մի քանի բան ասեմ:

Ես միշտ էլ իմացել եմ ծնողներիս հնարավորությունները, ու ինքս եմ պայքարել, որ անտեղի փող չտամ: Հավաքել են գումար, 200 դրամ, կանգնել ասել եմ, որ էդ հնարավորությունը չունենք տալու: Ոչ մի անգամ չեմ նեղել մերոնց, որ իբր վատ եմ զգում, կամ երեխեքն ինձ թարս են նայում: Վերջին զանգի ու նման բաների համար էլ փող չեմ տարել ու չեմ մասնակցել, երեկոյան զգեստի փոխարեն էլ ունեցել եմ իմ երազածը՝ դիկտաֆոն:
Համազգեստի համար էլ միշտ եղել են բանավեճեր: Մեկին կտորը դուր չի գալիս, մյուսին դա չի սազում, մեկը երկար է սիրում, մյուսը կարճ կամ փոռերով: Ես նախընտրում էի մամայիս 20 տարվա շրջազգեստը հագնել՝ ավելորդ ծախսից խուսափելու համար: Վերնաշապիկն էլ փոխարինում էի վաղեմի, մոդայից անցած բլուզներով: 9-րդ դասարանում էլ հագնում էի 1 տարեկանիս շորիկը՝ որպես բլուզ: Կրկին փնտրում էի տարբերվելու ձևեր: Իհարկե մի ամիս հետո ամեն համազգեստ էլ մղվում էր պահարանի անկյուն: Ազատ էինք հագնվում: Ճիշտն ասած՝ ազատ հագուստին ավելի քիչ էինք ուշադրություն դարձնում: Սովորական էին նայում: Ճնշվելու կամ ծաղրելու դեպք չեմ հիշում:

Հ.Գ. Ծաղրողներին պետք է համապատասխան դաստիարակություն տալ, ոչ թե սոցիալական անհավասարությունը չտեսնելու համար գլուխը մտցնել ավազների մեջ: Համազգեստը ծնողների ինքնախաբեության համար է, որ իբր երեխան չճնշվի: