Համազգեստ

[Ֆոտոն]

Սա իդեալական իդեալիզմի իդեալ օրինակ է, Ֆոտոն ջան:

Չգիտեմ՝ էդ լա՞վ, թե՞ վատ իմաստով: Չնայած՝ էական չի, չգիտեմ, թե իդեալիստը որն ա:

Գումարած՝ լուն ուղտ սարքելու որոշ տարրեր: Հասարակ համազգեստը դարձավ անհատականությունը ոչնչացնող դաժան գործիք, երեխայի կամքն ու եսը փշրող մեքենա, հրեշ: Սա (օ՜ սարկազմ) ևս մեկ անգամ ապացուցում է, թե ի՜նչ ահավոր մեծ ու անհարկի նշանակություն է այսօր տրվում հագուստին:

Կարծեմ հենց դո՛ւք եք հագուստին այդքան տեղ տալիս, ու հատուկ համազգեստ հորինում, որի կարիքն ամենևին էլ չկա: Մինչև դպրոց գնալը երեխաները բակում ել են խաղում, մանկապարտեզ էլ են գնում, մեկ էլ հանկարծ ծնողների միտքը փայլատակում է՝ «Երեխային կծաղրեն» ու նման բաներ:

Հագուստին ուշադրություն չդարձնող, հագուստով մարդու մասին չդատող մարդը ոչ թե կասեր «Համազգեստը չարիք է», այլ՝ «Թող ինչ ուզում են հագնեն՝ լինի համազգեստ, լինի կանաչ զուգագուլպաներ. ինձ համար միևնույնն է»:

Ես չեմ ասել, թե համազգեստը չարիք է: Չեմ էլ ասել, որ հագուստով չեմ դատում: Այն այնքանով է չարիք, որքան հասարակության կարծիքը: Հետո էլ, ես հենց էդ եմ ասում, ինչ ուզում են, թող հագնեն: Ինչի՞ պիտի երեխան հագնի սևուսպիտակ: Ես, օրինակ, տանել չեմ կարողանում այդ զուգակցությունը, սևն էլ առանձին չեմ սիրում:
Երեխան իրեն հարմար, իր հոգեկան աշխարհին ներդաշնակ պիտի զգա: Չեմ պատկերացնում, որ էդ հագուստը երեխաներին հարմար լինի:

Այո՛, շատ բաներ ճիշտ ես ասում, շատ բաների հետ ընդհանուր առմամբ համաձայն եմ, բայց ախր շատ վերացական ու ամպագորգոռ մտքեր են դրանք բոլորը:

Վերացական է միայն ամբոխին ենթարկվող, սեփական կարծիք չունեցողների համար, որոնց համար, ըստ էության լրիվ մեկ է, թե ինչ հագնեն:

Դու հիմա, այսօր, հենց այս պահին, այս սեպտեմբերի մեկին դպրոց գնացող երեխաների համար ի՞նչ ես առաջարկում: Համապատասխան դաստիարակություն արագացված դասընթացներ անցնել ու պայքարե՞լ սովորել: Ենթադրենք՝ ծանոթիդ փոքրիկ երեխային դպրոցում երեկ ծաղրել են, այսօր ծաղրում են ու կծաղրեն իր մի քանի համար մեծ հագուստի համար. դու կարո՞ղ ես այդ երեխային այնպես մխիթարել ու բացատրել ամեն ինչ, որ նա, ընկճվելու փոխարեն, ինքնաարտահայտական վերելք ապրի, ծաղկի ու փթթի արեգակի տակ: Բոլորին կարո՞ղ ես բացատրել:

Իհարկե կարող եմ: Կարողացել եմ ու արել եմ: Որ պատմեմ, ինքնագովություն կլինի:
Ուզում ես ասել, եթե ծնողները մխիթարել կամ բացատրել անկարող են, երեխան պիտի համազգեստ հագնի՞: Էդ դեպքում ծնողներին է պետք «բուժել»:

Եվ, ի վերջո, ի՞նչ հագուստի միջոցով ինքնաարտահայտման մասին կարող է խոսք լինել, եթե այդ երեխան անգամ նոր շոր գնելու փող չունի: Հնամաշ, մեծ քրոջ-եղբոր շորը ինքնաարտահայտում կամ ինքնուրույնությու՞ն է:

Եթե փող չունի, համազգեստի համար էլ չունի, ինչպես միշտ ես չեմ ունեցել ու հենց համազգեստն եմ դեսից-դենից հայթայթել:
Ես էլ եմ հագել մամայիս, տատիս, մամայիս տատի, քեռուս, անծանոթի, քրոջ և ինչ պատահի հագուստ: Եթե դրանից երեխան վատ է զգում, պետք է դա էլ բացատրել, երեխան ըմբռնող է, կհասկանա:

«Մամայի բալաների», 40 տարեկանների ու երեխաներին գիտակցաբար ճնշող տերթոդիկ ծնողների մասին գրածդ քո թույլատրությամբ համեստորեն կշրջանցեմ :

Հենց էդ է, որ անգիտակցաբար: Ենթագիտակցորեն ծնողը իբր երեխային պաշտպանում է, դրանով իրեն պաշտպանված զգալով:

[Ֆոտոն]

Իհարկե, շատ լավ է, որ քո դասարանում նման դեպքեր չեն եղել, բայց եթե քո բախտը բերել է, դա դեռ չի նշանակում, որ ամեն տեղ է էդպես, ու որ ամեն ինչ կախված է միայն տվյալ մարդուց։ Ցավոք, ոչ բոլոր երեխաներն են համապատասխանաբար դաստիարակված, որ չծաղրեն ու հագուստի պատճառով համապատասխան վերաբերմունքի չարժանացնեն իրենց համադասարանցիներին։ Օրինակ, իմ բախտն էդ առումով հեչ չէր բերել դպրոցում։ Ես շատ վատ էի հագնվում, ու դասարանցիներս բոլորովին չէին «զլանում» հարմար առիթի դեպքում ինձ այդ մասին հիշեցնել։

Ասեմ, որ ինձ էլ են ծաղրել, ավելի վատ, բոյիս համար, ու միշտ էլ թեկուզ նեղվելով, պատասխանել եմ: Բայց ծաղրից խուսափելու համար հատուկ կոշիկներ չեմ հագել: Ոտքերս չեմ հոգնեցրել, միտքս չեմ զբաղեցրել, շարունակել եմ իմ սիրելի տափակ կոշիկները հագնել:

[Lanterfant]

Հոլանդիայում դպրոցական համազգեստի ավանդույթ գոյություն չունի՝ ոչ մի դպրոց չկա որի մեջ են հագնվում: Չեմ կարող պատկերացնել, թե մեր դպրոցներում երեխեք շատ ավելի են ծաղրվում քան օրինակ Անգլիայում, որտեղ համազգեստ հագնելը ընդհանրապես պատադիր է: Իմ ընտանիքից ամենաերիտասարդն եմ, դրա համար միշտ եղբայրների հին հագուստով պետք էր դպրոց գնալ, իսկ դա երբեք ծաղրման մի պատճառ դարձավ:

Բայց սոցիալական խավերի հարցը շատ բարդ է ... իմ կարծիքով, երեխաների համար շատ կարևոր է, որ սովորում են բոլոր մարդկանց հավասարությունը իրենց արժեքով, բայց միաժամանակ էլ պետք է համարվեն մարդկանց բազմազանությանը, դիտելու ամեն մարդ որպես առանձնահատուկ անհատ: Դպրոցական համազգեստը տեսականորեն կարող է օգտակար լինել առաջին նպատակն իրականացնել, իսկ բազմագույն-գունագեղ հագուստով դասարանը կարող է օգնել երկրորդ նպատակի հետ:

[Shah]

Կողմ եմ, քանի որ կարգուկանոնի պարտավորեցնող երանգ ունի համազգեստը, բացի դրանից հավասարության խորհուրդ էլ ունի...
Իհարկե անապահով ընտանիքների երեխանին տրամադրելու պայմանով միայն կողմ եմ..

[Ապե Ջան]

Գեղեցիկ է, երբ բոլորը հագնված են միագույն: Տղաները միանման դաբատներ, աղջիկները՝ յուբկաներ (հայերեն տարբերակը չգիտեմ):

Նախկինում այդպես էր: Գիտեմ, ժամանակին ծնողներս հատուկ համազգեստով են հաճաքխել դպրոց:

[Gayl]

Վատ չէր լինի, բայց կարողա արդեն բարձր դասարանի աշակերտները չհագնեն, ես օրինակ չէի հագնի, մեր դպրոցում ասում էին, որ սև ու սպիտակ հագնենք, բայց ես ինչ ուզում հագնում էի, հագել եմ այն ինչի մեջ ինձ լավ եմ զգացել ու հաստատ տհաճ կլիներ իմ համար ամեն օր նույն ձևի համազգեստով դասի գնայի:

[Ապե Ջան]

Վատ չէր լինի, բայց կարողա արդեն բարձր դասարանի աշակերտները չհագնեն, ես օրինակ չէի հագնի, մեր դպրոցում ասում էին, որ սև ու սպիտակ հագնենք, բայց ես ինչ ուզում հագնում էի, հագել եմ այն ինչի մեջ ինձ լավ եմ զգացել ու հաստատ տհաճ կլիներ իմ համար ամեն օր նույն ձևի համազգեստով դասի գնայի:

Ես ինքս էլ չեմ հետևել դպրոցական տարիներին, դպրոցական համազգեստին: Դպրոցական համազգեստ ասվածը, զուտ միայն պետք է սպիտակ վերնաշապիկ հագնեի:
Բայց միևնույն ժամանակ շատ գեղեցիկ է լինում, երբ բոլորը միագույն են հագնված:

[Gayl]

Ես ինքս էլ չեմ հետևել դպրոցական տարիներին, դպրոցական համազգեստին: Դպրոցական համազգեստ ասվածը, զուտ միայն պետք է սպիտակ վերնաշապիկ հագնեի:
Բայց միևնույն ժամանակ շատ գեղեցիկ է լինում, երբ բոլորը միագույն են հագնված:

Ես էտ էլ չէի անում
Հա դե հո սիրուն նայվելով չի՞, 10 տարի նույն շորերով գնաս դպրոց :

[Ապե Ջան]

Ես էտ էլ չէի անում
Հա դե հո սիրուն նայվելով չի՞, 10 տարի նույն շորերով գնաս դպրոց :

Ոչ տաս տարի պետք չէ նույն շորով գնալ:
Ամեն տարի կարելի մի նոր բան մտածել, որպեսզի նույնը չհոգնացնի:

[Gayl]

Ոչ տաս տարի պետք չէ նույն շորով գնալ:
Ամեն տարի կարելի մի նոր բան մտածել, որպեսզի նույնը չհոգնացնի:

Ապեր 10 օր հագնելն էլ կհոգնացնի գոնե իմ դեպքում եթե ոչ ամեն օր ապա գոնե երկու օրը մեկ շոշերս խառնում էի իրար թազա բա=անում

[Մովսես]

Համազգեստ պետք չի, բայց դպրոցականները պետք են մաքուր ու սիրուն հագնվել, անճոռնի ձևով չհագնվեն:

[Varzor]

Պատասխանել եմ, որ կողմ եմ համազգեստ կրելուն, սակայն որոշ մանրամասներով:
Դպրոցական համազգեստ ասելով ի նկատի չունեմ ոնւյնատիպ միապաղաղ և պարտադրված այն հագուստը, որը եղել է սովետի ժամանակ, կամ էլ հիմա կա:
Համազգեստ ասելով ի նկատի ունեմ որոշակի կանոնների և նորմերի համապատասխանող հագուստ, ինչպես նաև պայուսակ և գրենական պիտույքներ:
Հիմնավորումս հետևյալն է.
1. Դպրոց գնացող երեխայի հագուստ պետք է առավել հարմարեցված լինի ուսումնական պրոցեսին և երեխայի ֆիզիկական զարգացմանը:
Ինձ թվում է, որ համամիտ կլինեք այն մտքի հետ, որ անհարմար և կաշկանդող հագուստը դպրոցում տեղ չունի: Հագուստը պետք է լինի հնարավորինս պարզ, հարմար երկար նստելու և ակտիվ շարժվելու համար, չպարունակի կոշտ, մետաղական, ծակող-կտրող տարրեր, լինի հնարավորինս հեշտ մաքրվեղ և արդուկվող:
2. Երեխան չպետք է կարծրանա դպրոցականի կերպարի վրա և հոգնի իր և իր շրջապատի միապաղաղությունից: Հենց մենակ այն փաստը, որո որոշ երեխաների ստանդարտ համազգեստը չի սազում ընդհանրապես:
3. Քանի որ դպրոցում ուսումնական պահանջների տեսանկյունից բոլոր երեխաները հավասար են, ապա պետք է նրանց մեջ ստեղծել նաև հավասար ուսումնական պայմաններ, այդ թվում նաև արտաքին տեսին վերաբերվող: երեխան չպետք է իրեն վատ զգա, կամ կաշկանդված զգա իր հագուստի տեսի պատճառով, կամ նրանից, որ իր կողքինն ավելի շքեղ է հագնված:
4. Դպրոցականների հագուստը նաև գիտակցորեն և ենթքագիտակցորեն անդրադառնում է ուսուցիչների պահվածքի և վերաբերմունքի վրա: Մասնավորապես շքեղ հագնված աշակերտը իր վրա է հրավիրում ուսուցիչների "բարյացկամ" ուշադրությունը, կամ էլ հոգեբանորեն ճնշում է այդ ուսուցչին` երեխան հագել է մի այնպիսի վերնաշապիկ, որի արժեքը գերաղանցում է ուսուցչի աշխատավարձը:
5. Երեխաների կողմից կողքինի հագուստի "գնահատումն" ու "քննարկումը" պետք է մինիմումի հասնի, որպեսզի ավելի շատ կենտրոնանան ուսումնական պրոցեսի, ինչպես նաև չկենտրոնանան նմանակումների վրա:

Քանի որ նույն երեխան, դպրոցից դուրս կարող է և կրում է տարբեր հագուստ, ապա վերը նշված "բացասական" երևույթները առկա են: Սակայն համաձայնեք, որ 10 տարի որոշակի կանոնների մեջ հագնվելը, կարող է բերել նրան, որ հետո մարդն ընդհանրապես հրաժարվի նմանատիպ հագուստ կրել, այնպես նաև նրան, որ դպրոցական տարիների սովորություն ու գիտակցումը թույլ կտա մարդուն հանգվել ավելի ճիշտ և օգտակար, ինչպես նաև պահպանել հագուստ կրելու կուլտուրայի տարրերը:

Եկեք չանտեսենք նաև այն փաստը, որ բազմաթիվ կայացած և հանրահայտ կրթական համալիրներ ունեն ոչ միայն հագուստի սահմանափակումներ, այլև կոնկրետ տիպի և տեսքի համազգեստներ: Սակայն դա չի խանգարում աշակերտենրին և ուսանողներին, ինչպես նաև բացահայտ դժգոհությունների առիթ չի տալիս:

Սակայն այստեղ բաց է մնում, թե այդ հագուստն ով և ինչպես մետք է տրամադրի: Եթե հագուստը տրամադրվելու է պետական միջոցներից, ապա բնական է այն չի կարող լինել բազմատեսակ: Եթե նունիսկ դրա դիմաց վճարելու են ծնողները, ապա ոչ բոլորն են, որ կցանկանան կամ կկարողանան վճարել դրա դիմաց: Բացի այդ հագուստի փչացման կամ կորուստի դեպքում ում հաշվին է վերականգնվելու կուրուստը:

Իմ կարծիքով պետք է լինի հետևյալ կերպ.
1. Պետք է մշակել հստակ կանոններ և չափանիշներ դպրոցական պարագաների, հագուստի և դրանք կրելու վերաբերյալ:
2. Պետական միջոցներով պետք է նախապես նախագծվեն այդպիսի չափանիշներին համապատասխանող հագուստի և պարագաների մի քանի մոդելներ:
3. Այն երեխաները, որոնք չեն ցանկանա կրել այդպիսի հագուստ, կարող են իրենց հաշվին չեռք բերել նույն չափանիշներին համապատասխանող այլ հագուստ:
4. Այն երեխաները, որոնց ընտանիքները գտնվում են սոցիալապես անապահով վիճակում, կամ չեն ցանկանում գնել հագուստ, ապա նախապես պատվիրելով իրենց ընտրած մոդելը կարող են ստանալ տարվա կտրվածքով հստակ սահմանված քանակով հագուստ (այ այս մասում ամենավտանգավորը պետական միջոցների յուրացումն է այս հագուստ կարող և տրամադրող, ինչպես նաև պատվերներն ընդունող կազմակերպությունների կողմից):
5. Հնարավորություն տալ հասանելի անվճար կամ վճարովի խմբաքանակի հագուստի և պարագաների տեսականուց կատարել տարբեր ընտրություններ:

Ի վերջո փոքր տարիքից է երեխաների մոտ զարգանում հագուստ կրելու ճաշակն ու կուլտուրան: Եթե հիշենք, թե ինչ էին հագնում երեխաները 90-ական թվականներին (պատճառները շատ օբյեկտիվ էին` հագնում էինք այն, ինչ կարելի էր հայթայթել), ապա մեզ համար պարզ կլինի ներկայիս հագուստի մեծերի կողմից այդքան քննադատվող ընտրությունը:

[Mari jesc]

Im karciqov animast bana

[Vaio]

Im karciqov animast bana

Քանի "վերահսկիչ հանձնաժողովը" չի երևացել` խմբագրի գրածդ հայերեն տառերով )))

[Arpine]

Լրիվ կողմ եմ համազգեստ կրելուն, էստեղ դրականն անհամեմատ շատա: Ես իմ փորձից կարող եմ ասել: Երկու տարի համազգեստ եմ կրել ու կարող եմ ասել որ շատ բաներից է փրկում:
Ճիշտ է մեր համազգեստը ահագին տարբերվում էր, ու հաստատ ո՛չ խանութներում կճարվեր, ո՛չ էլ որևէ մեկը նման բան տեսած կլիներ: Համազգեստը, բառիս բուն իմաստով, նույնն էր բոլորի համար, այսինքն և՛ աղջիկների, և՛ տղաների: Աղջիկները հագնում էին ոչ թե կիսաշրջազգեստներ(ինչքան էլ տրօրինակ թվա),

Գեղեցիկ է, երբ բոլորը հագնված են միագույն: Տղաները միանման դաբատներ, աղջիկները՝ յուբկաներ (հայերեն տարբերակը չգիտեմ):

այլ հենց նույն տաբատներից և վերնաշապիկներից: Համազգեստի նման լուծումը իհարկե որոշակի պատժառներ ուներ՝ նախ տաք էր, հետո էլ բավականին մատչելի: Այս դեպքում բողոքողները պիտի որ աղջիկները լինեին: Շատ հետաքրքիր էր հատկապես էքսկուրսիաների ժամանակ բոլորը ինչ-որ նայում էին, հարցնում թե պարի խումբ ենք կամ այլ խմբակ, ու ոնց էին զարմանում պատասխանը լսելիս: Սա իրոք մեծ բան էր գյուղական դպրոցի համար, ու հատկապես ծնողների մեծ մասի համար, նրանք կարող էին շատ չնչին գումարով ձեռք բերել «հագնելու բան» ամբողջ տարվա համար…որոշ մարդիկ զրկվեցին ծաղրելու հնարավորությունից... որոշ մարդիկ հակառակ իրենց կամքի հագան...
Չեմ կարծում, որ սա կարելի լինի մասսայականացնել, բայց մեր դեպքում ուղղակի հրաշալի էր(չհաշված այն, որ վրաս մեծ էր ):