Հայ ընտրողն ու հայկական ժողովրդավարության ապագան

[Philosopher]

Մի քանի հարցեր ունեմ էսպես ասած առանցքային կետերի վերաբերյալ:
Որտեղից քեզ էն համոզմունքը, որ

Եվ իսկապես, ավանդաբար հայ արհեստավորն ու գյուղացին, ինչպես և մտավորականության ցածր ու միջին շերտերը, որոնք խորհրդային համակարգում առանձնանում էին բարձրագույն կրթության դիպլոմով, առավել պահպանողական, ազգային բարոյական և մշակութային արժեքների նկատմամբ իրենց բնական ակնածանքը պահպանած, սեփական աշխատանքով, առանց կեղծիքների կամ սուր մրցակցության սեփական հանապազօրյա հացն ապահովող շերտերն են, որոնք կարող են լինել յուրաքանչյուր հասարակության, առավել ևս` ավանդական հասարակության կայունության երաշխավորը:

մոտակա ժամանակների պատմությունը չէ որ լրիվ այլ բան է ասում:

Միանգամայն համաձայն եմ հարց-պնդումիդ հետ, ավելին` այս վերլուծությունը հենց այդ խնդրին է նվիրված, որ ավանդաբար այդպես ընկալվող խավերը դառնում են ավտորիտար հոգեբանության կրող և կատարում իրենց դեստրուկտիվ դերը հասարակության զարգացման ու պետականության կայացման գործում:

2.Արդյոք չե՞ս կարծում որ ճիշտ կլիներ դիֆերենցված մոտեցում ցուցաբերել հայ, և գերմանացի, անգլիացի ... հատկանիշների մեջ:

Անշուշտ, սակայն կան հասարակությունների զարգացման տիպաբանական ընդհանրություններ, որոնք ընդհանուր են բոլոր հասարակությունների համար և որևէ հասարակություն իր զարգացման ընթացքում չի շրջանցում դրանք: Հենց այսպիսի տիպաբանական մակարդակում է վերլուծությունը կատարվել, իսկ որ այդ ընդհանրությունը պետք է լրացվի ազգային պատմության, հոգեբանության և այլ հանգամանքների վերլուծությամբ, միանշանակ է:

3. Ինչու՞ շատ քիչ տեղ ես տվել արտաքին ազդեցություններին /մասնավորապես ընտրական գործնթացների վրա, և խոշոր հաշվով հասարակական կառույցների վրա/: Տպավորությունս այնպիսին է, որ խոսում ես մի բնական ձևավորված, կայուն զարգացող միջավայրի մասին, սակայն փաստ է, որ որոշիչ են եղել արհեստական միջամտությունները /աքսոր, կոտորած, արտագաղթ, ներգաղթ/ հասարակական պրոցեսի վրա: Այսինքն Հայաստանում կայուն ձևավորված միջին մտածելակերպ գտնել հնարավոր չէ: Վկայություն ՝ երևանցի արհեստական ստեղծված միավորը /նման հռոմեացուն/ :

Ըստ էության նույն խդնիրն ես արձանագրում, ինչ նախորդ դիտարկմանդ մեջ: Իհարկե, ընդհանրությունների հիման վրա կատարվա վերլուծությունը պետք է լրացվի մասնավոր բազմաթիվ հանգամանքներով, որոնցից մի քանիսը նշեցիր: Այս վերլուծությունը ընդհանուր կերպով ուրվագծում էր հայ միջին խավի, նրա ավտորիտար բնավորության և դրա հետևանքների պատկերը:

4. Ինչու՞ ես համոզված, որ Հայաստանում կա մտավորականություն: Այսինքն խավ, որը ի զորու է պրպտել ու հասնել, հասկանալ, թէ ինչ է փաստը, ինչ է ռեալությունը, ինչ է հնարավորը ու ինչ է ռեսուրսը: Պարզ ասած կատարել օբեկտիվ անալիզ ու սինթեզ: Այսօր մեր մտավորական կոչվածի ուղողը սահմանափակվում է ՏԻՐՈՋ գծած սահմաններով: Եվ արդյո՞ք մարդը, որը ունի ՏԵՐ, կարող է ունենալ գլոբալ աշխարահայացք ու ուղեղ:

Բոլորովին համոզված չեմ: Այս խնդրի մասին մենք արդեն խոսել ենք այստեղ: Ոչ միայն չկա մտավորականությունը, այլև գոյություն ունեցող պայմանական մտավորականությունը լծվել է ավտորիտար բնավորության սայլին ու այն բացառապես լրացնում է ազգային-պատմական զգացմունքայնությամբ, սակայն ոչ երբեք իրական բովանդակությամբ: