Գլուխ 4. Հանդիպում Աննա Ֆրանկի հետ
Ամստերդամում գտնվելուց առաջին երկու օրերը քնած եմ անցկացրել: Նախ, սարսափելի հոգնախ էի, երկրորդ՝ քաղաքում թափառելու հավես չունեի: Ընդամենը երկու անգամ եմ դուրս եկել: Առաջին օրը Շակը ինձ տարավ մոտակա սուպերմարկետը. ուտելու բան գրեթե չունեի: Իսկ երկրորդ օրը երեկոյան ինքս դուրս եկա, որ գնամ տրանսպորտի մշտական տոմս առնելու: Բայց նույնիսկ ավտոբուսի կանգառը չգտա: Միայն մի քիչ շրջեցի, ծանոթացա թաղամասին, նստեցի ջրի մոտ, երազեցի… Հետո հասկացա, թե որտեղ է կանգառը, և տուն վերադարձա:
Մշտականս երրորդ օրը ձեռք բերեցի: Սկսում էի կամաց-կամաց սովորել քաղաքին:
Այդ օրը Դավոն պետք է Ուտրեխտից Ամստերդամ գար. Աննա Ֆրանկի տուն-թանգարանում դաս ունեին: Ես, որ տարիներ առաջ կարդացել եմ նրա օրագիրը ու երազել ճանաչել նրան, վազելով որոշեցի Դավոյենց միանալ:
Մի անգամ ընկերուհիս՝ Արաքսյան, ասել է ինձ.
- Եթե դու ու Աննա Ֆրանկն իրար ճանաչեիք, անպայման ընկերություն կանեիք: Քո ու նրա օրագրերն իրար շատ նման են:
Ատում եմ, երբ Աննայի գրածն այդքան քաղաքականացնում են: Եթե նա կենդանի մնար, այդ հրաշք օրագիրն այդպես էլ չէր հրապարակվի, և մենք շատ բան կկորցնեինք: Այն ինձ համար շատ ավելին է, քան պարզապես մի հրեայի պատմությունը: Ես չեմ պատրաստվում բացատրություններ տալ: Նա, ով զգացել է նույնը, ինչ ես՝ այն կարդալուց հետո, ինձ կհասկանա:
Տարբեր տուրիստական գրքեր, քարտեզներ և ինտերնետն օգտագործելով կարողացա ոչ միայն հասցեն պարզել, այլև իմանալ այնտեղ գնացող տրամվայների անունները և մոտակա կանգառի անունը:
Երբ տրամվայից իջա, չգիտեի՝ որ կողմ գնալ: Որոշեցի հարցնել: Մեկը պատասխանեց.
- Չգիտեմ կոնկրետ տեղը, բայց գիտեմ, որ մոտերքում է:
Իսկ երկրորդը պայուսակը երկար քրքրեց, հետո ասաց.
- Կներեք, քարտեզն ամուսնուս մոտ է մնացել:
Ջղայնացա ու որոշեցի ինքս գտնել: Մի քիչ այս ու այն կողմ անելուց հետո նկատեցի, որ խաչմերուկներում ցուցանակներ կան, որոնք սլաքներով են և ցույց են տալիս, թե որ ուղղությամբ գնալով ուր կհասնես: Ես հետևեցի դրանց և հասա մի հսկայական հերթի, որի մասին Դավոն հեռախոսով ասել էր (նա արդեն ներսում էր): Չգիտեմ՝ ինչպես նկարագրեմ դրա մեծությունը, որ հասկանալի լինի: Ասենք, մոտ հիսուն մետր կլիներ (եթե ոչ ավելի): Մարդիկ էլ խելոք մի շարքով կանգնել էին, ոչ թե հայավարի իրար գլխի լցվել: Չնայած չէի ուզում հավատալ, բայց դա իրոք Աննա Ֆրանկի տան մոտ գոյացած հերթն էր: Այդ պահին հասկացա, որ Ամստերդամում որևէ բան հարցնել պետք չէ. ցուցանակները շատ ավելի ինֆորմատիվ են (հիշեցի Երևանի ցուցանակները, որոնց սլաքներն ուղղված են շենքերի վրա ու կրում են, ասենք, «Գառնի» գրությունը):
Ես մի ժամ հերթ կանգնեցի, հետո մտա Աննա Ֆրանկի տուն… Պատերին գրություններ էին նրա օրագրից: Լուսանկարներ ու տարբեր իրեր կային ցուցադրված, որոնց բացատրությունները հենց օրագրից էին մեջբերված: Էկրաններ կային: Տարբեր մարդիկ, որոնք Աննային ճանաչել են, պատմում էին նրա մասին: Հայրը՝ Օտտո Ֆրանկը, ասում էր, որ չգիտեր, որ այդքան խորն է եղել իր աղջիկը: Է՛հ, հայրե՛ր, որքա՜ն բան դուք չգիտեք ձեր սեփական երեխաների մասին: Նորից նույն հարցն է ծագում. ի՞նչ կլիներ, եթե Աննան ապրեր: Այդպես էլ հայրը երբևէ չէր ճանաչի դստերը: Տխուր է հնչում… Իսկ մի՞թե հավատում եք, որ Աննան կենդանության օրոք իր օրագիրը կվստահեր հորը:
Ու շարունակ մի միտք էր պտտվում իմ գլխում. «Նա այստեղ եղել է… Հիմա էլ երևի շրջում է այս սենյակներում ու տխրում…»:
Մի սենյակում՝ ապակե պահարանի մեջ, տեղադրված էր «Աննա Ֆրանկի օրագիրը» տարբեր լեզուներով: Ես ցնցվեցի, երբ հայերեն տարբերակը տեսա: Ազգային սովորություն է. երբ օտար երկրներում մերն ենք տեսնում, խառնվում ենք իրար:
Հետո մի տուփ տեսա, որտեղ փող էին հավաքում «Աննա Ֆրանկ» հիմնադրամի համար: Ուզում էի որպես կատակ մի հիսուն դրամանոց գցել: Հա՛, հիմնադրամի նպատակը ֆաշիզմի ու ռասիզմի դեմ պայքարելն էր: Զայրացա: Ախր ի՞նչ կապ ունի Աննան: Ուզում եք միլիարդներ հավաքեք, միևնույն է, նրան հետ չեք բերի: Դեմ չեմ. ֆաշիզմի ու ռասիզմի դեմ պայքարեք, բայց Աննայի անունը մի՛ օգտագործեք, խնդրում եմ: Մի՞թե բավարար չէ, որ տուրիստներին կլպում եք հենց այս թանգարանով (նախ, տոմսն էր շատ թանկ, հետո, գործում էր մի խանութ «լավ» գներով, որտեղ տուրիստները զմայլված գնումներ էին կատարում. Աննա Ֆրանկը դարձել էր փող աշխատելու միջոց):
Թանգարանից դուրս եկա՝ նորից ու նորից երազելով ճանաչել Աննային:
Մեջբերել
Էջանիշներ