Չեմ ասում ավելի քիչ, ասում եմ` նույն քանակով կրկնակի երկար պարսպի վրա, քանի որ պարսպի յուրաքանչյուր հատված, միևնույն է իր վրա կրում է նույն քանակով մարտիկների հարվածային-պաշտպանողական ուժըLion-ի խոսքերից
Բացի այդ այդպիսի պարիսպների ներսում հնարավոր չէ տեղավորել նույն քանակով զինվոր, ինչ որ նույն երկարությամբ ասենք ուղղանկյուն պարիսպների ներսում
Մենակ բաստիոնները չէ: Սովորաբար խոշոր ամրոց-քացաքների պարիսպները ունեին մինչև 15մ բարձրություն, որը գործնականում անհաղթահարելի պատնեշ էր, հաշվի առնելով այդպիսի երկարության աստիճանների քչությունն ու ամրությունը: Դրա համար հիմնական գրոհները մղվում էին դարպասների ուղղությամբ: Դրա համար էլ հին աշխարհում բավականին տարածված էր հզոր դարպասային պաշտպանության մեխանիզմը, որպես կանոն դարպասները ներս էին գցում` П-ա ձև, որպեսզի հարձակվողները լինեին նաև կողային հարվածների տակ: Դարպասները ամրացնում էին լրացուցիչ աշխատակային և հավելյալ կառույցներով:
Բացի դրանից Երուսաղեմում դժվար էր տեղավորել և պահել ավելի մեծ զորք` թե ապահովումների և թե կենսական տարածքների տեսանկյունից, հաշվի առնելով, որ այդ ժամանակ նաև "մոդա" էին պաշարումները:Է հա, պարզա, տարբերվում են - եթե դու ունես հայկական, անգլիական կամ մոնղոլական նետաձիգներ, Ամրոցի 1.000 հոգանոց կայազորի ՕԳԳ-ն բնականաբար ավելի բարձր է, քան եթե դու ունես նույն քանակությամբ ասենք նորման ռազմիկներ: Չէ, ոնց գցում եմ, "1զ/1մ" բանաձևը խելքին մոտ է: Այլ օրինակ, 1099 թ-ին Երուսաղեմը պաշտպանելու համար Ֆաթիմյանների էմիրությունը առանձնացրեց 1.000 ռազմիկ, մի 500 ռազմիկ էլ, ոնց էլ չլինի, մինչ այդ կլիներ քաղաքում: Ֆաթիմյանները հաստատ մարդկանց ու ռեսուրսների խնդիր այդ ժամանակ չունեին, բայց այնուհանդերձ ավելի շատ զորք չուղարկեցին: Իսկ գիտես ինչու? Քաղաքի պարիսպների շրջանակի երկարությունը 1.600 մետր էր
Ընդհանուր առմամբ փոքր և միջին ամրոցների տեսանկյունից 1զ/1մ խտությունն իրոք որ բավականին լավն է: Բայց նշեմ, որ որոշ դեպքերում այդ խտությունն ուղղակի 3 անգամ ավելին ակորղ էր լինել!!
Օրինակ` հռոմեկանա փայտե ցցապարիսպներով ամրոց-զորակայան: Կար վերին հարթակը` 1զ/1մ, հետո միջին հարթակը` 1զ/1մ, այնուհետև ստորին հարթակը` 1զ/3մ: Ընդ որում այդ պարիսպները կառուցում էին ցանցառ, որպեսզի պարիսպները գրոհողները հայտնվեն ոչ միայն վերևինները, այլև ներքևի հարթակների հարվածների տակ:
Բայց ոչ այդքան բազմազան
Համամիտ եմ, երբ գործ ունենք միջին և փոքր ամրոցների հետ: Սակայն մեծ քաղաքներում, որոնց բնակչությունը կարող էր հասնել մի քանի տասնյակ, նույնիսկ միքանի 100 հազարի, ակնհայտորեն քաղաքային կայազորները ավելի մեծ էին ու ճեղքումների (պարսպային թե դարպասային) դեպքում մեծ դեր էին խաղում:
Ամեն դեպքում, եթե մտան` գործը զոռ է
Պատկերացրու, որ ունես մի բերդ-ամրոց` 100մ տրամագծով ուռուցիկ կառույց (ֆուտբոլի դաշտի մոտ կրկնակի մեծության): Ըստ բանաձևի այդ բերդը պաշտպանելու համար` ~300մ պարիսպ, 1զ/1մ=300 զինվոր միայն պարիսպներին, պլյուս թիկունքը`
350: Բայց ոնց այդքանին տեղավորես այդ տարածքում? Բա պահեստներ, զինանոց, ձիանոց, զորանոց, բակ? Ըստ զուտ մաթեմատիկայի կանոնավոր կարելի է պահել ոչ ավելի քան 200 զինվոր: Դե հաշվի չեմ առնում արտառոց դեպքերը, որոնց ժամանակ 1000 հոգի էլ կարող են գալ ու լցվել ամրոց:
Ինձ թվում է 1զ/1մ բանաձևը պետք է որոշակիացնել և կիրառել պարիսպների որոշակի տիրույթում գտնվող երկարություն ունեցող և որոշ տիպի ամրոցների համար:
Հետաքրքիր ստացվեց
Ասենք սենց`
1. մինչև 1կմ երկարություն և 8-10մ բարձրություն ունեցող պարիսպներով ամրույթունները պաշտպանելու համար կայազորը կարող է լինել մոտ 1զ/1.5-3մ:
կախված բերդի տեղադրությունից ու շրջակա միջավայրից
1.1. լեռնաքարափային հարակից տարածքներով, բարձրադիր դիրքում կամ մի կողմից ժայռափակ ամրոցում` 1զ/3մ
1.2 անտառոտ վայրերում` 1զ/1.5մ
1.3 տափաստանային վայրերում` 1զ/2մ
2. 1-ից մինչև 5 կմ պարիսպների երկարություն և 10-12մ բարձրություն ունեցող ամրոցների համար` 1զ/1-2մ
2.1 զիգզագաձև պարիսպների համար` 1զ/2մ
2.2 խիտ և իրար նայող աշտարակներովի համար` 1զ/1.5մ
2.3 հարթ և միագիծ, աշտարակներով` 1զ/1մ
...
Բայց հետաքրքիր ա, տեսնում ես, արդեն իսկ կարելի է գործակցային մեխանիզ մշակել, ելնելով նաև պատմական վիճակագրական տվյալներից
Էդ արդենդուպատմագետները կասեն
Ծրագրավորողը չի որոշում, թե իր ստեղծած գործիքը որքանով է պիտանի: Այդ գործիքի պիտանելիությունը որոշում է օգտագործողը և/կամ այն պատվիրողը:
Եթե այդպիսի գործիքի անհրաժեշտություն կա պատմագիտության-ռազմապատմագիտության ոլորտում, ապա` ինչու չէ? Ինչի, վատ գիտական աշխատանք կստացվի?
Էջանիշներ