Սատրապական Հայաստանի XX ապստամբություն
(1080-1081)
Սատրապական Հայաստանի XX ապստամբությունը (1080-81) հայ մնալու ու ազգային ինքնությունը պահպանելու ուղղությամբ տարվող պայքարի հերթական փուլն էր և իր արմատներում ուներ Բյուզանդական կայսրությունում հայ ժողովրդի քաղաքական իրավունքների պաշտպանության խնդիրը: Ապստամբությունը ավարտվեց հաջողությամբ և արդյունքում Սատրապական Հայաստանում հայ ժողովուրդը հասավ փաստացի անկախ վիճակի:
Հիմնական իրադարձություններ
1080 նոյեմբեր – Նիկայի, Բյութանիայի և Փոքր Ասիայի մնացած քաղաքները գրավումը
1080 նոյեմբեր – Բարձրաբերդի, ինչպես նաև Կոպիտառ և Կոռոմզոլ ամրոցների գրավումը
Ապստամբության ընթացքը
1080 թ-ի նոյեմբերին Նիկեփոր-Մլեհ Հայի գլխավորած ապստամբները (մոտ 40.000 զինվոր, այդ թվում սելջուկներ) ու նրանց կազմում գտնվող Հայ ռազմիկները (մոտ 4.000 զինվոր) առանց լուրջ մարտերի կառավարական բանակից գրավեցին Նիկան, Բյութանիան և Փոքր Ասիայի մնացած քաղաքները, որից հետո քաղաքներում տեղակայվեցին սելջուկյան կայազորեր: Միաժամանակ Ռուբեն Ռուբինյանի գլխավորած Հայկական բանակը (մոտ 10.000 զինվոր) բյուզանդական կայազորներից (ընդհանուր` մոտ 1.000 զինվոր) ազատագրեց Բարձրաբերդը (Կիլիկիա, Սիսից մոտ 30 կմ հյուսիս-արևմուտք), ինչպես նաև Կոպիտառ (Կիլիկիա, Սիսից մոտ 20 կմ արևելք) և Կոռոմզոլ ամրոցները (Կիլիկիա, Սիսից մոտ 22 կմ հյուսիս): 1081 թ-ի փետրվարին Բյուզանդիայի կայսր հռչակվեց Ալեքսեյ Կոմենոսը` Ալեքսեյ I-ը: Այս պայմաններում վերջինիս քրոջ ամուսին Նիկեփոր-Մլեհը դադարեցրեց ապստամբությունը և հռչակվեց համակայսր: Սատրապական Հայաստանի XX ապստամբությունը վերջացավ: Ստեղծվեց Ռուբինյանների ռազմական պետությունը, որը ընդգրկում էր Լեռնային Կիլիկիան:
Էջանիշներ