Հնեց դրա մասին էլ խոսում էիLion-ի խոսքերից
Պատմական որոշ աղբյուրներում հոներ են, իսկ որոշներում, որոնք չգիտեին, որ այդ տարածքներում սկյութներ այլևս չէին ապրում հոնա-բուգարական ցեղերին անվանել են սկյութներ
Սկյութները չէին վերացել, ուղղակի նրանց արդեն սկսել էին տարբեր անուններ տալ, ըստ Պրոկոպիոս Կեսարացու (հենց ըստ նրա էին սկյութներն իրենք իրենց անվանում սկոլոտներ, այս ինֆորմացիան նա վերցրձլ էր ավելի վաղ հաւոնական աղբյուրներից)` իրենց առաջնորդների անուններով: Ուղղակի սկյութական ցեղերը, մասսամբ մասնակցելով հոնական արշավանքներին, հիմնականում տեղափոխվել էին մի փոքր հյուսիս: Նույն Կեսարացին նշում է, որ սկյութների լեզուն և կրոնը շատ չէին տարբերվում գերմանական ցեղերից (գոթեր, վիզիգոթեր, վանդալներ և ԱԼԱՆՆԵՐ!!! ըստ կեսարացու արիական ցեղեր էին): Սկյութական միավորումների ամենազարգացած վայրը դա Սև ծովի հյուսիսային ափամերձ գոտին էր և դրան հարող տափաստանները: Հենց այս տարածքները սկսեցին զբաղեցնել թուրք-թաթարական ցեղերը:
Կա նաև մի պատմագիտական հիպոթեզ, ըստ որի հենց նույն մազկութները (մասագետները) հանդիսանում են սկյութական ցեղ:
Ի միջի այլոց, ռուսներն իրենց համարում են սկյութների հետնորդներ և փորձում են ապացուցել, որ սկյութները արիական քաղաքակրթության հետնորդներ են, նույնիսկ արիացիներ են, և որ արիական քաղաքակրթությունը ծնվել և տարածվել է Ուրալյան լեռներից արևելք, Ուրալ և Վոլգա գետերի միջին ավազանում: Վեջին տեսությունների համաձայն նունիսկ զրադաշտությունը ծագել է այդտեղ` մարգարե Զրադաշտը (պարս. Զարդոշտ, ռուս. Զարատուստրա) ծնվել է այս վայրերում:
Շեշտեմ, որ հոները թուրքեր չեն, այլ ըստ տերմինի թուրքալեզու ցեղեր են (նույն հունգարերենը հենց հիմնականում հոն-բուգարական ցեղերի և սլավոնական որոշ ցեղերի լեզուների խառնուրդն է, ամենա մոտն է ֆինների լեզվին, սակայն իրար չեն հասկանում):
Հոները իրենց տարածումը սկսեցին միջին ասիայից, որտեղ ճնշեցին և մասսամբ տեղահան արեցին (ստիպեցին հեռանալ) իրանական և հունաիրանական, ինչպես նաև ըստ որոշ վարկածների սկյութական ցեղերին: Սակայն 2000-ականների ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ ամենայն հոնական առաջին պետություն-կազմավորումները գոյություն են ունեցել դեռևս մ.թ.ա. 5-6-րդ դդ, ալթայան տափաստաններում: սա մոտավորապես այն տարածքն է, որտեղ ապրում են ներկայիս թուրքերի նախնիները համարվող ույգուրները:
Հոների մասին հիմնական տեղեկությունները պահպանվել են չինական աղբյուրներում: Ըստ դրանց գոյություն են ունեցել Հուննա ցեղերը, որոնք երբեմն միավորվել են և նույնիսկ թագավորներ են ունեցել: Միշտ արշավել են չինական կայսրության հյուսիսային և հյուսիս-արևմտյան սահմանների վրա, հիմնականում թալանել են, երբեմն էլ ժամանակավոր հարկեր են հավաքել: Ըստ չինական աղբյուրների չինացիները մոտ 1000 տարի պայքարել են Հուննա ցեղերի դեմ, նույնիսկ դտանցից պաշտպանվելու համար են սարքել Մեծ Պարիսպը: Հուննաի դեմ պայքարում օգտագործել են իրենց “սիրած” մարտավարությունը “բարբարոսներն ընդդեմ բարբարոսների” և որպես վարձկաններ օգտագործել են մոնղոլական ցեղերին: Հետագայում ույգուրական կագանատը օգտագործում էին թաթարական խաների դեմ և այլն: Հենց այս ճնշումներին չդիմանալով, և հատկապես մոնղոլական ցեղերի ճնշումների ներքո, ինչպես նաև միգուցե բնակլիմայական պայմանների վատթարացման հետ կապված, տեղափոխվեցին Միջին Ասիայի հյուսիսային և հյուսիս-արևելյան մասերը, որտեղից էլ սկսեցին իրենց Մեծ Տեղաշարժը:
Հոների մոնղոլոիդ ռասսաին պատկանելը արդեն ապացուցված է, նույնիսկ հռոմեկան և հունական պատիմչներն են նրանց նկարագրում այնպես, որ վերարտադրությունը համապատասխանում է մոնղոլոիդ տեսքին: Իսկ լեզուն պատկանում է ֆին-ույգուրական լեզվընտանիքի թուրքական լեզվախմբին (վարկած, նաև ֆին-ուգորական լեզվախումբ):
Էջանիշներ