Հայ ժողովրդի ռազմական Տարեգիրք

[Մեղապարտ]

Հրեական ակտիվ լոբինգըը Ռիչարդ Հովհանեսյանի գլխավորությամբ ընդունելով Հին կտակարանը հրեաների դեպքում որպես հիմք և անտեսելով Հաբեթի գոյությունը մեզ հայերիս մեր Արարատյան աշխարհում համարում է եկվոր:
Հենվելով Հին Կտակարանի վրա աստվածաբանական և գիտական միտքը չի կարող երկու ստանդարտներ ունենալ ,սակայն մեր վաճառված մտավորականները ամեն ինչ անում են որպեսզի Աշխարհի արարման սկզբից մինչև քրիստոսից առաջ 800 թվականները մենք պաշտոնապես այսինքն գիտականորեն սկզբունքորեն (ըստ պատվերի )պետք է բացակայենք համաշխարհայյին պատմա մշակութային դաշտից:
Պատվեր երկրորդ եթե հայերը արդեն կան Արարատյան Աշխարհում ապա հարկավոր է որ նրանք հայտնվեն այդ տարածաշրջանում Ուրարտու կոչվող պետության ժամանակ:
Հիմա մենք ունենք մի քանի խնդիրներ առաջինը ,մշտապես օգտվել ՀինԿտակարանի հիշատակումներից:
Երկրորդը այս աշխարհը ըստ հրեաների արարվել է Նոյի գալստմբ:

[Lion]

Դժբախտաբար մենք դեռ շատ ու շատ ջանքեր պիտի թափենք, որ ազատվենք «ամերիկահայ դպրոց»-ի արտադրած աղբից: Ու ամենացավալին այն է, որ մենք այդ ջանքերը կարող էին օգտագործել ավելի լավ նպատակների համար Ինչ արած - քաղաքական պատվերը հաճախ գերակշռվում է պատմական ճշմարտությունից...

[Javakhk]

Սալլադինը Assassin's Creed -ի մեջ էլ կա:
Հաստատ հայ չէր:

Մի քանի անգամ տեսել եմ հղում իր մասին որպես քրդի...

[Lion]

Ճիշտ հղումներ են եղել. նա քուրդ էր: Ընդ որում քրդերը շատ են հպարտանում այդ փաստով...

[Sandarameth]

հա..ես ել գիտեմ որ քուրդ էր..բայց ժողովուրդ..մարդկանց ճշմարտությունը ցույց տալու համար պիտք ա գոնե տարգմանվեն գրքերը ու տարածվեն աշխարհում/ափպսոս շումերները չկան/ օրինակ ազեռները մի հատ աբսուրդ գիրք հրատարակեցին պրեզիդենտի հովանավորությամբ ու տարան հասցրին բեռլին ինչ որ գրքերի ցուցահանդես..պետք ա մի բան անել որ մեր կառավարությունը հետաքրքրվի դրանով..որ պետությունը հովանավորի գրքերի տպումը, բազմացումը եվ տարածումը..հա լավ..գոնե սկզբի համար մենք մեր ուժերով տարգմանենք որոշ գրքեր..կամ գրքից հատվածներ/չգիտեմ թարգմանած կան այդ գրքերը թե ոչ/ ու գոնե ինտերնետով տարածենք

[Lion]

Միանգամայն ճիշտ եք, բայց մենք ունենք այն, ինչ ունենք...

[Մեղապարտ]

Արարատյան թագավորական տներ(պայմանական)
Հայկակ I որդի (մ.թ.ա. 1381-1363) Արմենիի թագավորություն
Հայկ-Անի (մ.թ.ա. 1375-1345) Հայայի թագավորություն
Անանուններ (մ.թ.ա. մոտ 1561-1280) Արարատյան թագավորություն
Արտաշես (Արտաշումարա) եղբայր (մ.թ.ա. մոտ 1360 - ուղ. 1355 Միտանիի թագ
Տուշրատա եղբայր (մ.թ.ա. 1355-1327)
Տելեպինու քուրմ Սուպիլուլիումա I-ի որդի (մ.թ.ա. մոտ 1360-1334) Կիլիկիայի թագ
Կախպակ Ամբակ II-ի որդի (մ.թ.ա. 883-838) Արմենիի թագ Հայկազունիներ
Կիտա (մ.թ.ա. մոտ 883-835) Կիլիկիայի թագավորություն
Անդովկ (մ.թ.ա. մոտ 844-815) Արմաննայի իշխանություն
Գագիկ (մ.թ.ա. մոտ 875-835) Աղձնիքի իշխանություն
Ուտուպուրշի (մ.թ.ա. մոտ 820-790) Տայքի իշխանություն
Թաթև (Թուաթե) (մ.թ.ա. մոտ 810-775 Մելիդեի իշխանություն
Խաթուսիլ (մ.թ.ա. մոտ 870-854) Կոմագենեի իշխանություն
B

Եթե մենք այս թագավորների ցուցակը հիմք ենք ընդունում ապա շատ հետաքրքիր վիճակ ենք ստանում :Սրանք բոլորը «ՈՒրատական» թագավորության ստեղծման ժամանակակիցներն են :Հնարավոր չէր ,որ նրանք ուղղակի մասնակցած չլիեին նոր պետության կայացման գործնթացին որպես օժանդակող կամ ընդիմադիր:
Եթե նրանք օժանդակել են«Ուրարտու» պետությանը ապա պեք է ունենային մեկ կենտրոնական գաղափար որը շատ ավելի բարձր է ր քան անձնական շահը: Հարկավոր է նաև շեշտել ,որ «Ուրատուն» ներքին տեղական ռեսուրսների հաշվին ստեղծված պետական միավոր է:Տեղական ռեսուրս ասելով հասկանում ենք իշխանական կրող էթնո տիպը, նրա դավանանքը:

[Lion]

Միանգամայն ճիշտ ես: Նրանց մեծ մասը հանդես է եկել ընդդիմադիր դիրքերից. ըստ այս տիրակալների Արամ II-ը իրենցից ընդամենը մեկն էր և որևէ իրավունք չուներ ձգտելու գերիշխել իրենց նկատմամբ: Դե իսկ Արմենիի տիրակալները, ընդհանրապես անհանդուրժող էին, քանի որ, հանդիսանալով Հայկազունիների ավանդույթների կրողը, չէին ընկալում Արարատյան գահակալներին նույնիսկ որպես իրենց հավասար:

Սակայն Արարատյան թագավորության տիրակալներին հաջողվեց հրով ու սրով նվաճել ու իրենց ենթարկեցնել այս տիրակալներին, համենայնդ դեպս - մինչև մ.թ.ա. 7-րդ դարի կեսերը:

[Մեղապարտ]

Միանգամայն ճիշտ ես: Նրանց մեծ մասը հանդես է եկել ընդդիմադիր դիրքերից. ըստ այս տիրակալների Արամ II-ը իրենցից ընդամենը մեկն էր և որևէ իրավունք չուներ ձգտելու գերիշխել իրենց նկատմամբ: Դե իսկ Արմենիի տիրակալները, ընդհանրապես անհանդուրժող էին, քանի որ, հանդիսանալով Հայկազունիների ավանդույթների կրողը, չէին ընկալում Արարատյան գահակալներին նույնիսկ որպես իրենց հավասար:

Սակայն Արարատյան թագավորության տիրակալներին հաջողվեց հրով ու սրով նվաճել ու իրենց ենթարկեցնել այս տիրակալներին, համենայնդ դեպս - մինչև մ.թ.ա. 7-րդ դարի կեսերը:

Ինձ հայտնի բոլոր թագավորները ըստ ավանդույթի «աստծո ընտրյալներն» են մենք գիրենք պատմությունից նաև ,որ երբեմն երբեմն գահին տիրացել են նաև կեղծ ընտրյալներ ինչպես նաև դրածոներ:ՈՒրարտուի դեպքում մենք հստակ տեսնում ենք ,որ գահակալը «աստծո ընտրյալ է» հետևաբար գահին բարձրացել է նա ով ուներ իր ձեռքում և երկնային և երկրային իշխանութուն և բնականաբար նրա գերագույն Աստվածը պետք է լիներ արևապաշտական համակարգից:
ՈՒրարտուի դեպքում առաջին գահակալ մեզ ներկայացվում է կարծես թե առանց ժառանգական անցյալի որը խիստ կասկածելի է :

[Lion]

Ըստ իս "աստվածընտրյալության" պահը ավելի շուտ հանդես է գալիս հետո, երբ բացարձակ իշխանությունը արդեն նվաճվել է... Ի դեպ, Արարատյան գահակալների համեմատաբար հասարակ ծագումը կարծես թե երևում է նրանց "հովիվ" տիտղոսից...

[Բիձա]

626 թ-ի

Մոտ 810 թվականին Խազարական խաքանությունում սկսվեց և մինչև 834 թ-ը շարունակվեց իշխող վերնախավի դեմ ուղղված, մեծ մասշտաբներ ընդունած և հսկայական զոհերի հանգեցրած ներքաղաքական մի պատերազմ: Այդ պատերազմի ընթացքում մինչ այդ Կասպից ծովի հյուսիս-արևելյան տափաստաններում թափառող հունգարները անցան Վոլգան և սկսեցին կռվել ապստամբների կողմում: Իր հերթին ապստամբների դեմ պայքարող խաքանության վերնախավը օգնության կանչեց կրկին Կասպից ծովի հյուսիս-արևելյան տափաստաններում թափառող պեչենեգներին և արևելքում թափառող օղուզներին: Ու թեև արդեն 820-ական թվականներին Խազարական խաքանությունում ընթացող ապստամբությունը հիմնականում ճնշվեց, սակայն այն ունեցավ հսկայական հետևանքներ և բերեց մեծ ու անդառնալի փոփոխությունների:
Նահանջող հունգարները, ինչպես նաև խազար ապստամբների մեծ մասը, ստիպված եղան շարժվել դեպի արևմուտք ու հաստատվել Դանուբի հյուսիսային ափերին: Այստեղ, առժամանակ օգտվելով պեչենեգների կողմից իրական սպառնալիքի բացակայությունից, ինչպես նաև իրենց մեջ տարալուծելով ապստամբ խազարներին, բավականին ուժեղացած հունգարները արդեն 894 թ-ին, օժանդակելով Բյուզանդիային, պարտության մատնեցին բուլղարներին: Սակայն 895 թ-ին Բուլղարական թագավորությանը օժանդակող պեչենեգները իրենք ծանր պարտության մատնեցին հունգարներին, որոնք դրանից հետո ստիպված եղան շարժվել դեպի հյուսիս` գրավելով Ավարական խաքանության անկումից հետո Ֆրանկների կայսրության կողմից թույլ վերահսկվող տարածքները և շարունակելով ավարների արտաքին-ավարառուական քաղաքականությունը: Սակայն արդեն X դարի կեսերից հունգարները, կրելով մի քանի լուրջ պարտություններ, ստիպված եղան դրսևորել հիմնականում ավելի հանգիստ վարքագիծ, իսկ XI դարի սկզբից Հունգարիան վերածվեց տիպիկ եվրոպական ֆեոդալական մի պետության:
Տեղի ունեցան այլ փոփոխություններ ևս: Ապստամբության և նրա ճնշման արդյունքում խաքանության խազար բնակչությունը հիմնականում զոհվեց: Չունենալով կենդանի մնացած խազար բնակչության մեջ հեղինակություն և զրկվելով հենարանից, ինչպես նաև ցանկանալով լրացնել խաքանության բնակչության կրած հսկայական մարդկային կորուստները` խազարական վերնախավը խաքանության տարածքի արևմուտքում բնակեցրեց ապստամբության ճնշման գործում մեծ դեր խաղացած պեչենեգներին, իսկ արևելքում` օղուզներին: Արդյունքում ստացվեց այնպես, որ Խազարական խաքանությունը վերջիններիցս ընկավ լիակատար կախվածության մեջ:
Արդեն լիակատար ինքնուրույնություն վայելող պեչենեգները 889 թ-ին ապստամբեցին և, պարտության մատնելով խազարներին ու վերջիններիս կողմում հանդես եկող օղուզներին, իրենց տիրապետությունը հաստատեցին Մերձսևծովյան տափաստաններում և հիմնեցին Պեչենեգների խանությունը, որը որպես արևելյան սահման ուներ Դոնը, իսկ արևմտյան` Դանուբը: Սրանով պեչենեգները սահմանակից դարձան Բուլղարական թագավորությանը և Բյուզանդիային` մշտական ընդհարումների մեջ մտնելով վերջիններիս հետ:
Վարակիչ օրինակ ստացած օղուզները այս իրադարձություններից կարճ ժամանակ անց նույնպես ապստամբեցին և ստեղծեցին Օղուզական խանությունը: Իսկ Վոլգայի ստորին հովտով սահմանափակված ու խիստ թուլացած Խազարական խաքանությունը ի վերջո կործանվեց 965 թ-ին` Կիևյան Ռուսիայի և Օղուզական խանության միացյալ ջանքերով:

Լիօն ես պատմագրությունից անչափ հեռու մարդ եմ, բայց կարդալով այս բաժնի նախորդ էջերը համոզվեցի, որ դու տիտանական աշխատանք ես կատարել- ի մի բերել, վերլուծել, քո հիմնավորումներով և տեսակետներով լրացրել ու մատուցել մի ահռելի պատմական նյութ:
Մի այլ մեկնաբանությամբ կփորձեմ հայտնել իմ ոչ մասնագետի ընդհանրական կարծիքը:
Առայժմ միայն նշեմ որ հիշում եմ, մի 15 տարի առաջ իմ ձեռքն ընկավ հունգարների լույս ընծայած մի գրքույկ, իրենց Վոլգայի ափերից այժմյան Հունգարիա տեղափոխվելու պատմական մանրամասների մասին:
Ինչքան հիշում եմ, նրանց այդ անցումը եղել է շատ կազմակերպված, տևել է մոտ մեկ տարի: Մանրամասները չեմ հիշում, միայն ինձ զարմացրել էր այն հանգամանքը, որ նրանց մի թևը բանակցելով խազարների հետ անցել էր այժմյան Դերբենտի հատվածով, իջել հասել էր այժմյան Անդրկովկաս, բայց ինչ -ինչ պատճառներով փոշմանել էր ու ետ էր գնացել միացել իրենց հիմնական քոչին:
Ես այստեղ ինչ որ հակասություն եմ տեսնում հունգարների կողմից ներկայացրած իրենց պատմության և դեպքերի քո նկարագրի մեջ:
Ցանկացած քո պատասխան ինձ կբավարարի, քանի որ ինչպես ասեցի պատմագրությունը իմ հետաքրքրություններից շատ հեռու է և իմ նպատակն էր քո ուշադրությունը հրավիրել հնարավոր տարամետ կարծիքների գոյությանը հենց այս մասով:
Հաջորդ հարցը դա այն հայտնի փաստն է, որ խազարների վերնախավը ընդունել էր հուդաիզմ: Առհասարակ ինչ մանրամասնություններ գիտես այդ հարցի մասին: Սա կարևորագույն հարց է, քանի որ գերմանական հրեաների ծագման հիմք ավելի շատ համարվում է խազարական հրեականությունը:
Ներող եղիր, եթե հարցերը պրիմիտիվիզմ կամ անտեղյակություն ունեն իրենց մեջ: Կրկնում եմ, հեռու եմ որևէ լուրջ գիտելիքից այդ ասպարեզում:

[Lion]

.

Լիօն ես պատմագրությունից անչափ հեռու մարդ եմ, բայց կարդալով այս բաժնի նախորդ էջերը համոզվեցի, որ դու տիտանական աշխատանք ես կատարել- ի մի բերել, վերլուծել, քո հիմնավորումներով և տեսակետներով լրացրել ու մատուցել մի ահռելի պատմական նյութ:

Անչափ շնորհակալ եմ, եղբայր, դու ուղղակի չես պատկերացնում, թե քո խոսքերը ինչքան մոտ են ճշմարտությանը թափած աշխատանքի պահով և ինչքան հաճելի են ինձ... Շնորհակալություն, հաճախ երևա այս թեմայում և այս բաժնում - իմ համեստ ուժերի սահմաններում ես կփորձեմ բավարարել քո հետաքրքրությունը

Ինչքան հիշում եմ, նրանց այդ անցումը եղել է շատ կազմակերպված, տևել է մոտ մեկ տարի:

Այո: Շատ հետաքրքիր պատմություն էր: Ի սկզբանե հունգարները (մադյարները) ապրում էին մոտավորապես ներկայիս Ղազախստանի հյուսիս-արևելքում, իսկ նրանց հարևաններն էին ղրղզները, որ ապրում էին ավելի արևելք - Ենիսեյ գետի հովտում: Իններորդ դարի սկզբներին ղրղզները պայքար սկսեցին մինչ այդ հիշատակված և այլ տարածքներին տիրող Ույղուրական խաքանության դեմ և ի վերջո հասան հաղթանակի: Նրանց հաղթանակի արդյունքը եղավ այն, որ ստեղծվեց հզոր Ղրղզական խաքանությունը, որը իր տարածքով մոտավորապես հավասար էր ներկայիս Մոնղոլիայի տարածքին: Ղրղզների այս հաջողության արդյունքներից մեկն էլ այն եղավ, որ նրանցից նեղվող ու հալածվող մադյարները լքեցին հայրենի տափաստանները և շարժվեցին դեպի արևմուտք: Մնացածը, երբ նրանք միացան խազարներին ու անցան ավելի արևմուտք, արդեն ասել եմ...

Մանրամասները չեմ հիշում, միայն ինձ զարմացրել էր այն հանգամանքը, որ նրանց մի թևը բանակցելով խազարների հետ անցել էր այժմյան Դերբենտի հատվածով, իջել հասել էր այժմյան Անդրկովկաս, բայց ինչ -ինչ պատճառներով փոշմանել էր ու ետ էր գնացել միացել իրենց հիմնական քոչին:

Սա շատ վիճելի մի պահ է, որի վերաբերյալ վերջնական կարծիք դեռևս չկա: Ուսումնասիրողների մի մասը, օրինակ, Ուտիքի տարածքում հիշատակվող Սևորդիներին համարում է քո ասած մադյարների այս ճյուղը: Բայց խնդիրն այն է, որ Սևորդիները հիշատակվում են դեռևս ութերորդ դարի կեսերից, երբ մադյարները այս տարածքում դեռ չկային: Մի խոսքով, վիճելի և վերջնականապես չլուծված հարց է՝ հիմնականում սկզբնաղբյուների խիստ սղության պատճառով: Անձամբ ես դեմ եմ այդ տեսությանը և կարծում եմ, որ Սևորդիները որևէ կապ չունեն մադյարների հետ: Մյուս կողմից էլ, սակայն, չես կարող բացառել, որ ասենք մադյարների տոհմերից մեկը ավելի շուտ է լքել իրենց Հայրենիքը, միացել խազարներին և այլն... Քիչ հավանական է, բայց դե...

Հաջորդ հարցը դա այն հայտնի փաստն է, որ խազարների վերնախավը ընդունել էր հուդաիզմ: Առհասարակ ինչ մանրամասնություններ գիտես այդ հարցի մասին: Սա կարևորագույն հարց է, քանի որ գերմանական հրեաների ծագման հիմք ավելի շատ համարվում է խազարական հրեականությունը:

Գերմանական հրեականության մասին չեմ կարող վերջնական կարծիք հայտնել, բայց խազարական հրեականությունը իրոք ունիկալ մի երևույթ է, թեև ոչ բացառիկ: Նույն ույղուրները ժամանակին եղել են նեստորականներ, այնպես որ խնդիրը դա չէ...

Բանն այն է, որ Խազարական խաքանությունը գտնվում էր կարևորագույն տարանցիկ առևտրական ճանապարհների վրա: Իսկ առևտրին այդ ժամանակ մեծապես տոն էին տալիս հրեաները: Խազարները, ստանալով մեծ օգուտներ տարանցիկ առևտրից, աստիճանաբար սկսեցին հակվել դեպի հուդայականությունը: Ու թեև կրկին աղբյուրները սակավ են ու կցկտուր և դժվար է միանշանակ բան ասել, բայց հավանական տարբերակ է համարվում այն, որ մոտավորապես իններորդ դարի սկզբներին խազարական օլիգարխիան իրականացրել է հեղաշրջում, ոչնչացրել է նախկին վերնախվին և զավթել իշխանությունը: Բայց հենց դա հանդիսացավ խազարների կործանման սկիզբը, քանի որ դրանով այս օլիգարխիան օտարացավ խազար հիմնական բնակչությունից, հետո սկիզբ առավ արդեն հիշատակածս Մեծ ապստամբությունը և ի վերջո խազարները կործանվեցին...

Ներող եղիր, եթե հարցերը պրիմիտիվիզմ կամ անտեղյակություն ունեն իրենց մեջ: Կրկնում եմ, հեռու եմ որևէ լուրջ գիտելիքից այդ ասպարեզում:

Հարցերդ լրիվ նորմալ մակարդակի էին… Ասեմ ավելին - ոչ ամեն մի պատմաբան կկաողանա նման հարցեր տալ...

[Բիձա]

Միանգամայն ճիշտ եք, բայց մենք ունենք այն, ինչ ունենք...

Լիօն ջան,

Թե հայոց և այլոց պատմագրության մեջ երևի հազարավոր դրվագներ կգտնվեն, որոնք այս կամ այն չափով կհիշեցնեն Ղարաբաղյան խնդրի այժմյան իրավիճակը:
Չէիր կարող արդյոք ընդհանուր վերլուծական տայիր, թե արդյոք նման դեպքերում թշնամու կողմից նվաճված տարածքի ժողովուրդը որ դեպքերում է ղարաբաղցոց պես անկախության ձգտել թե մայր երկրից և թե նվաճողից, և դեպքերի որ մասում է պայքարն ընթացել հիմնական հակառակորդ ուժերի միջև տվյալ տարածքի համար:
Տեսական հարց լինելով հանդերձ, այսպիսի մոտեցումը մեզ կկողմնորոշի թե ինչքանով է այժմյան հայաստանյան և արցախյան քաղաքականությունը պատմականորեն հիմնավորված կամ մերժված:
Հասկանում եմ,որ մի գուցե այժմյան խնդիրը իր նախնական ելակերտերի առումով նախադեպ կարող է և չունենալ և ունիկալ վիճակ է, բայց ամեն դեպքում եթե պարզություն մտցնես որպես մասնագետ, դա արժեք կունենա, և ոչ միայն այս լսարանի համար:

[Բիձա]

մենք ունենք այն, ինչ ունենք...

Իմ խոստացած ընդհանրական կարծիքը:
Լիօն ջան, հաշվի առ, որ չեմ կարդացել քո գրքույկները և ներող եղիր, եթե անտեղյակ ենթադրություններ անեմ այն դեպքում, երբ դու ինչ որ տեղ արդեն տվել ես այդ հարցի պատասխանը:
1-Տրիբունի բանակների և սպառազինության ընդիմախոսության և փաստարկների հետ կապված:
Հարցերի այդ շարքը քո նյութի հիմքային մասին է վերաբերում: Ցայտուն երևում է, որ դուրս գալով զուտ պատմագիտական -փաստագրական տրադիցիոն դաշտից հարցերը կարող են հիմնավորվել կամ հերքվել այլ տրամաբանական, տեխնիկական, մինչ այդ հաշվի չառնված, ռացիոնալ և բազմաթիվ այլ հաշվարկներով ևս:
Հետևաբար ես խորհուրդ կտայի քեզ սպասվելիք մեծածավալ բազմահատոր, վերամաշակված գրքի ներածականից հետո անմիջապես քննարկման առարկա դարձնես առհասարակ բանակների կազմի, քանակի, սպառազինության, տեղաշարժման արագության և դրա հետ առնչվող ու նմանատիպ այլ հարցերի տեսական վերլուծությունը և մեկընդմիշտ շեշտես քո հաշվարկների և մոտեցումների մեթոդոլոգիան և տրամաբանությունը:
Այս ձևով մոտենալով դու կարող ես խուսափել հնարավոր անզգույշ սխալներից, չափազանցություններից ու անճշտություններից: Ինչքան ես գիտեմ, պատմությունը դա հաղթողների պատվերով գրված նյութերի շարան է: Չափազանցություններից խուսափելու համար ես կնախընտրեի թվերի ստորին հավաստի սահմանի վրա փաստերի ներկայացումը: Դու կարող ես ամեն մի կոնկրետ էպիզոդի համար նշել քո հավաստիության ճշտությունը սկսած ստորին սահմանից և հիմնավորել որ գոնե դա ապացուցելի է: Թվերի անզգույշ ուռճեցումը քո նպատակի և պատմագրության համար ամենավնասակար բանն է: Կկառչեն այդպիսի դեպքերի հնարավոր տարամետ մեկնաբանությունների հնարավորությունից ու դա կդառնա մեծ գլխացավանքի աղբյուր այն դեպքում երբ սպասվելիք օգուտը զերոյական է:
Պատմագրական առումով մեծ նշանակություն չունի 100000 թե 300000 զինվոր է եղել, /կամ էլ դա միայն քո խնդիրը չէ, այդ հարցը թող այլոց հույսին/ բայց անտեղի տեղը դու հայտնվում ես ծուղակում, փորձելով դուրս գալ նաև ոչ պատմագիտական արգումենտների տակից, որոնք երբեմն մի հարվածով կարող են կործանել քո ամիսների մանրակրկիտ աշխատանքը:
2- Ցանկացած բաժնի, առանձին նյութի կամ պնդման վերաբերյալ, որի ապացույցը սպառիչ չէ, պետք է հատուկ շեշտել, որ այս- այս փաստերով դա հիմնավորվում է, բայց որ կա նաև ենթադրական մաս, որը հիմնված է այս-այս նկատառումների վրա: Կարծում եմ, որ իմաստ ունի այդպիսի նյութերը առանձնացնել մի առանձին գլխում:
Դրանով դու ոչ միայն ցույց կտաս քո որպես պատմագետի անաչառությունը, անկողմնակալությունը այլև հնարավոր ընդդիմախոսին նախապես կսահմանափակես: /ինչքան հասկանում եմ պատմագետների 90 տոկոսի դեմ ես դուրս եկել: /
3-Հիմա արդեն կան ծրագրեր, որոնք ապահովում են ցիտման առավել դինամիկ կառավարումը և համընթաց ավտոմատ տեղափոխումը վերախմբավորումների ժամանակ: Ես տեղյակ չեմ, թե պատմագրությանը որը ավելի հարմար կլինի: նայիր այստեղ http://en.wikipedia.org/wiki/Compari...ement_software
Երևի կգտնվի քեզ հարմարը:
Կարծում եմ, որ ֆորումի մասնագետները այս հարցում քեզ կարող են շատ օգտակար լինել: Այլ ասպարեզներում տեղյակ եմ դրանցից օրինակ EndNote –ին, մի փառահեղ բան է: Մի անգամ մտցնում ես ցիտումը, հետագայում այն վերահամարակալվում, շարժվում է տվյալ նախադասության հետ և համապատասխանորեն նշված է մնում ցիտման ցանկում:
4-Պարզ է, որ թղրին ես հանձնել այն, ինչ քիչ թե շատ կարևոր ես համարել: Հիմա ժամանակն է եղածը հիմնովին ֆիլտրելու: Դու պետք է վճռականություն ունենաս առնվազն 20 տոկոս կրճատումներ, մաքրագրումներ փոփոխություններ անելու: Հիշիր անգլիական գազոն ստանալու հայտնի ասացվածքը: Դու գազոնի կանաչն ունես, մնում է այն խուզել ու անթերի վիճակի բերել:
5- Հիշիր, որ սեփական երկրներում մարգարեներ չեն լինում: Բոլոր մեծ հայերը կամ դրսից են ներգաղթել, կամ էլ դուրս գնալ ետ վերադառնալուց հետո են ինչ որ չափով ընդունվել տեղաբնակների կողմից:
Դու կամ պետք է գնաս, դրսում ընդունվես որպես գիտական մեծություն, հետո հետ գաս ու ներսում ընկալվես որպես այդպիսին: Մյուս տարբերակն այն է, որ քո աշխատանքը տպագրվի դրսում, արձագանք ստանա, որից հետ ներսում արդեն ստիպված կլինեն հաշվի նստել:
Դրսում տպագրվելու և դրականորեն ընկալվելու համար դու պետք է ամբողջովին դեն նետես նեղ- հայրենասիրական- հայկականը, հանդես գաս որպես անաչառ դիտորդ, վերլուծող, մտածող:
Փորձիր, կտեսնես, որ դա շատ ավելի լուրջ և շնորհակալ գործ է, քան հայերի մեջ հայրենասիրություն սերմանելը:
.

[Lion]

Լիօն ջան,

Թե հայոց և այլոց պատմագրության մեջ երևի հազարավոր դրվագներ կգտնվեն, որոնք այս կամ այն չափով կհիշեցնեն Ղարաբաղյան խնդրի այժմյան իրավիճակը:
Չէիր կարող արդյոք ընդհանուր վերլուծական տայիր, թե արդյոք նման դեպքերում թշնամու կողմից նվաճված տարածքի ժողովուրդը որ դեպքերում է ղարաբաղցոց պես անկախության ձգտել թե մայր երկրից և թե նվաճողից, և դեպքերի որ մասում է պայքարն ընթացել հիմնական հակառակորդ ուժերի միջև տվյալ տարածքի համար:
Տեսական հարց լինելով հանդերձ, այսպիսի մոտեցումը մեզ կկողմնորոշի թե ինչքանով է այժմյան հայաստանյան և արցախյան քաղաքականությունը պատմականորեն հիմնավորված կամ մերժված:
Հասկանում եմ,որ մի գուցե այժմյան խնդիրը իր նախնական ելակերտերի առումով նախադեպ կարող է և չունենալ և ունիկալ վիճակ է, բայց ամեն դեպքում եթե պարզություն մտցնես որպես մասնագետ, դա արժեք կունենա, և ոչ միայն այս լսարանի համար:

Անկեղծ ասած - հարցդ ինձ համար պարզ չէր

.

1-Տրիբունի բանակների և սպառազինության ընդիմախոսության և փաստարկների հետ կապված:
Հարցերի այդ շարքը քո նյութի հիմքային մասին է վերաբերում: Ցայտուն երևում է, որ դուրս գալով զուտ պատմագիտական -փաստագրական տրադիցիոն դաշտից հարցերը կարող են հիմնավորվել կամ հերքվել այլ տրամաբանական, տեխնիկական, մինչ այդ հաշվի չառնված, ռացիոնալ և բազմաթիվ այլ հաշվարկներով ևս:
Հետևաբար ես խորհուրդ կտայի քեզ սպասվելիք մեծածավալ բազմահատոր, վերամաշակված գրքի ներածականից հետո անմիջապես քննարկման առարկա դարձնես առհասարակ բանակների կազմի, քանակի, սպառազինության, տեղաշարժման արագության և դրա հետ առնչվող ու նմանատիպ այլ հարցերի տեսական վերլուծությունը և մեկընդմիշտ շեշտես քո հաշվարկների և մոտեցումների մեթոդոլոգիան և տրամաբանությունը:
Այս ձևով մոտենալով դու կարող ես խուսափել հնարավոր անզգույշ սխալներից, չափազանցություններից ու անճշտություններից: Ինչքան ես գիտեմ, պատմությունը դա հաղթողների պատվերով գրված նյութերի շարան է: Չափազանցություններից խուսափելու համար ես կնախընտրեի թվերի ստորին հավաստի սահմանի վրա փաստերի ներկայացումը: Դու կարող ես ամեն մի կոնկրետ էպիզոդի համար նշել քո հավաստիության ճշտությունը սկսած ստորին սահմանից և հիմնավորել որ գոնե դա ապացուցելի է: Թվերի անզգույշ ուռճեցումը քո նպատակի և պատմագրության համար ամենավնասակար բանն է: Կկառչեն այդպիսի դեպքերի հնարավոր տարամետ մեկնաբանությունների հնարավորությունից ու դա կդառնա մեծ գլխացավանքի աղբյուր այն դեպքում երբ սպասվելիք օգուտը զերոյական է:
Պատմագրական առումով մեծ նշանակություն չունի 100000 թե 300000 զինվոր է եղել, /կամ էլ դա միայն քո խնդիրը չէ, այդ հարցը թող այլոց հույսին/ բայց անտեղի տեղը դու հայտնվում ես ծուղակում, փորձելով դուրս գալ նաև ոչ պատմագիտական արգումենտների տակից, որոնք երբեմն մի հարվածով կարող են կործանել քո ամիսների մանրակրկիտ աշխատանքը:

Սկզբունքորեն ճիշտ ես Նման մի բան իմ մտքով էլ է անցել, ուղղակի դա մի առանձին ու լուրջ աշխատանքի թեմա է, որի ժամանակը ես հիմա, դժբախտաբար, չունեմ

2- Ցանկացած բաժնի, առանձին նյութի կամ պնդման վերաբերյալ, որի ապացույցը սպառիչ չէ, պետք է հատուկ շեշտել, որ այս- այս փաստերով դա հիմնավորվում է, բայց որ կա նաև ենթադրական մաս, որը հիմնված է այս-այս նկատառումների վրա: Կարծում եմ, որ իմաստ ունի այդպիսի նյութերը առանձնացնել մի առանձին գլխում:
Դրանով դու ոչ միայն ցույց կտաս քո որպես պատմագետի անաչառությունը, անկողմնակալությունը այլև հնարավոր ընդդիմախոսին նախապես կսահմանափակես: /ինչքան հասկանում եմ պատմագետների 90 տոկոսի դեմ ես դուրս եկել: /

Եվ կրկին ճիշտ ես, բայց ոչ սույն գրքի համար: Այստեղ ես շարադրել եմ ժամանակագրական հերթականությամբ իրադարձությունները (ճակատամարտերը և այլն): Քո ասածի դեպքում գրքիս ժամանակագրական սկզբունքը կխախտեմ: Ընդ որում պետք է հաշվի առնել նաև, որ իմ գրքում կա 6337 ճակատամարտ - պատկերացնու՞մ ես, եթե ես նրանից յուրաքանչյուրին մոտենամ քո ասած տեսակետից: Հնարավոր է մարդկային կյանքը չհերիքի անել ու վերջացնել այդ գործը

3-Հիմա արդեն կան ծրագրեր, որոնք ապահովում են ցիտման առավել դինամիկ կառավարումը և համընթաց ավտոմատ տեղափոխումը վերախմբավորումների ժամանակ: Ես տեղյակ չեմ, թե պատմագրությանը որը ավելի հարմար կլինի: նայիր այստեղ http://en.wikipedia.org/wiki/Compari...ement_software
Երևի կգտնվի քեզ հարմարը:
Կարծում եմ, որ ֆորումի մասնագետները այս հարցում քեզ կարող են շատ օգտակար լինել: Այլ ասպարեզներում տեղյակ եմ դրանցից օրինակ EndNote –ին, մի փառահեղ բան է: Մի անգամ մտցնում ես ցիտումը, հետագայում այն վերահամարակալվում, շարժվում է տվյալ նախադասության հետ և համապատասխանորեն նշված է մնում ցիտման ցանկում:

Շնորհակալություն: Գրքիս տպագրման այս փուլում իմը լրիվ հերիք է, դե իսկ երբ այն տպվի այլ կերպ - այն ժամանակ արդեն պրոֆեսիոնալ տպագրիչները կզբաղվեն այդ հարցով...

4-Պարզ է, որ թղրին ես հանձնել այն, ինչ քիչ թե շատ կարևոր ես համարել: Հիմա ժամանակն է եղածը հիմնովին ֆիլտրելու: Դու պետք է վճռականություն ունենաս առնվազն 20 տոկոս կրճատումներ, մաքրագրումներ փոփոխություններ անելու: Հիշիր անգլիական գազոն ստանալու հայտնի ասացվածքը: Դու գազոնի կանաչն ունես, մնում է այն խուզել ու անթերի վիճակի բերել:

Հասկացա, բայց ոչ այս աշխատանքի համար: Ի սկզբանե այս աշխատանքի խնդիրն այլ է եղել՝ հավաքել ԲՈԼՈՐ ճակատամարտերը և նմանատիպ իրադարձությունները: Եթե ուզենամ ֆիլտրեմ (իսկ դրանից հեշտ բան այս պահին ինձ համար չկա), կարող եմ լույս ընծայել օրինակ «Հայ ժողովրդի 100 մեծագույն ճակատամարտերը», «Հայ ժողովրդի 100 մեծագույն պատերազմները», «Հայ ժողովրդի 100 մեծագույն ամրոցները» և այս ոճի լիքը բաներ: բայց ինձ դուր է գալիս գրքիս հենց տոտալ բնույթը, այն, որ այստեղ մարդ ամբողջական ու լրիվ պատկերացում է ստանում հայ ժողովրդի ռազմական պատմության վերաբերյալ: Ֆիլտրած վիճակում քո ասած գործ շատերը կարող են անել, իսկ այն իմ արած գործի նման գործ - կասկածում եմ, որ որևէ մեկը կկարողանա կրկնել այն

5- Հիշիր, որ սեփական երկրներում մարգարեներ չեն լինում: Բոլոր մեծ հայերը կամ դրսից են ներգաղթել, կամ էլ դուրս գնալ ետ վերադառնալուց հետո են ինչ որ չափով ընդունվել տեղաբնակների կողմից:
Դու կամ պետք է գնաս, դրսում ընդունվես որպես գիտական մեծություն, հետո հետ գաս ու ներսում ընկալվես որպես այդպիսին: Մյուս տարբերակն այն է, որ քո աշխատանքը տպագրվի դրսում, արձագանք ստանա, որից հետ ներսում արդեն ստիպված կլինեն հաշվի նստել:

Ես էս երկիրը լքող չեմ

Դրսում տպագրվելու և դրականորեն ընկալվելու համար դու պետք է ամբողջովին դեն նետես նեղ- հայրենասիրական- հայկականը, հանդես գաս որպես անաչառ դիտորդ, վերլուծող, մտածող:

Փորձիր, կտեսնես, որ դա շատ ավելի լուրջ և շնորհակալ գործ է, քան հայերի մեջ հայրենասիրություն սերմանելը:

Շնորհակալություն բարի ցանկությունների համար: Առայժմ մոտակա ծրագիրը հետևյալն է՝ անհրաժեշտ ֆինանսավորում ապահովելուց հետո ստեղծել Հայկական ազմական «Վիկիպեդիայի» պես մի բան, մի սայթ, որտեղ կտեղադրվի գրքումս առկա ինֆորմացիան եռալեզու տարբերակով և որտեղ ցանկացած ոք կկարողանա հասու դառնալ իր ժողովրդի ռազմական պատմությանը... Երբ ֆինանսավորումն ապահովեմ - անպայման կանեմ այդ գործը