Տրիբուն
Բասենի ճ-մ-ից առաջ այն ԴԵՌ կիսակործանվող պետություն չէր: Դրանից հետո սկսեց "կիսակործանվել"...Կիսակործոնվող տերությունը փող էր ճարել.. տալիք արած կլինի մի տեղից )))
Ամենևին ոչ: Ճակատամարտը իրոք եղել է, ուղղակի այն մնացել է ստվերում, նրան լուրջ չեն վերաբերվել: Իսկ իմ դեպքում այն, ինչպես մոզայկայի հատիկը, գտնում է իր հստակ տեղը դեպքերի տրամաբանական շղթայումԼիոն ջան, ախպեր ջան; Կհասկնա՞ս միտքս: Քո մեթոդով, սկզբից հայտնագործում ենք ճակատամարտը, հետո պատմական դեպքերն ու զարգացումները հարմարեցնում ենք դրան:
Ես ընդամենը արձանագրող եմ... ինձ ավելացնել կամ պակասեցնել պետք չէԵթե քեզ շատ ա պետք ճակատամարտ, որտեղ հայերը ավելի քիչ զորքով դուրս եկան թշնամու գերազանցող ուժերի դեմ ու գլխովին ջաղջախեցին՝ մեկին չորս քիչ զոհ տալով, վերջում էլ հարիֆների բերած փղերին խորոված արեցին ու կերան, ապա մնացած ամեն ինչը կարող ենք մանրից հարմարեցնել դրան - անուններից սկսած, տարեթվերով ու մնացած թվերով վերջացրած:
Հարգելի Վանական
Ուրախ եմ քեզ կրկին տեսնել այս ֆորումում: Անձամբ ինձ համար քո բացակայությունը զգալի էրԵղբայր, քո պոստը ինձ շատ հետաքրքրեց, դրա համար էլ փորձեմ մանրամասն պատասխանել դրան, հնթացս անելով մի քանի հարցադրումներ...
Նույն ուղին անցել եմ նաև ես: Նույնիսկ այս ֆորումում նույն այդ վերաբերմունքն է, թեև ավելի շատ սիրողական մակարդակով: Այնուհանդերձ խոսքը հնչել է և այն անպայման կունենա արձագանքՄիջագետքի պատմության մասնագետները շոկի մեջ են քանի որ ,չեն կարողանում հասկանալ այդ ինչպես հեղինակին հաջողվեց ընդհարացնել մի հզոր շերտ որի մասին մեր Հայ ժողովրդի Պատմության մեջ կա մի քանի տող:
Շոկը փոխվում է զարմանքի իսկ զարմանքը փոխվում է առհամարանքի որը ավարտվում է հետևյալ մտքով «ով էլ ասես կարող է գրրել»: Ես այդ ակադեմիական «գիգանտներին» պատասխանում եմ իսկ ինչու, մինչև այժմ չեք գրել:Պատասխան չկա:
Ահա. ինչ է սուբյեկտիվ մոտեցումը? Եթե նկատի է ունեցվում, որ ես անհիմն գերագնահատել կամ թերագնահատել եմ որևէ երևույթ /ասենք միտումնավոր բաց եմ թողել Հայկական բանակի համար որևէ պարտված ճակատամարտ, միտումնավոր ավել եմ ցույց տվել Հայոց պետության հաջողությունները կամ նվազեցրել եմ պարտությունները/, ապա ասեմ, որ դա այդպես չէ և ես կարող եմ հիմնավորել իմ ամեն մի խոսքը: Բայց եթե սուբյեկտիվ մոտեցման տակ նկատի է ունեցվում ավելի նեղ մի հարց /ասենք որևէ ամրոցում պաշտպանվող կայազորի թիվը, կողմերի կորուստները և այլն/, ապա, այո, իհարկե այստեղ կա սուբյեկտիվ մոտեցում: Սակայն ոչ վատ իմաստով: Դա իմ կարծիքն է, իմ մոտեցումը, որը բնականաբար ձևավորվել է իմ անցած ուղու, իմ կարդացած ինֆորմացիայի և իմ ուղեղի կողմից դրա ընդհանրացման արդյունքում: Այստեղ ես որևէ խնդիր չեմ տեսնում և տեղ եմ թողնում այլ մենկաբանությունների համար: Պատահական չէ, որ իմ գրքում այդչափ հաճախ օգտագործվում է "մոտ" տերմինը, որը նշանակում է ենթադրություն, վերսիա... Մասնավորապես թվական տվյալների վերաբերյալ այսպիսի մի միտք կա իմ գրքի առաջաբանում.Հաջորդ խումբը դրանք սիրողներն են որոնք հաստատ համոզված են, որ գրքի մեջ շատ ճշմարտություններ կան նաև կա շատ սուբեկտիվ մոտեցում:Նրանք ուրախ են գոնե որ այս կա:
"Հատկապես ուզում եմ ընթերցողի ուշադրությունը հրավիրել այս հանգամանքի վրա, քանի որ բերված ճակատամարտերի ճնշող մեծամասնության վերաբերյալ մարտնչող բանակների թվական տվյալները, ինչպես նաև կորուստները հայտնի չեն: Այս դեպքում կա սկզբունքային երկու լուծում.
ա) ընդհանրապես չանրադառնալ թվական տվյալներին և կորուստներին,
բ) փորձել այնուհանդերձ գոնե մոտավորապես նշել դրանք` հիմնվելով եղած տեղեկատվության վերլուծության, իրադարձության ընթացքի, պետությունների ու նրանց բանակների ռազմական պոտենցյալների, ճակատամարտի ընթացքի ու տևողության և այլ կողմնակի հանգամանքների վրա:
Ես ընտրել եմ երկրորդ լուծումը, քանզի թվական տվյալները չնշելը ցանկացած դեպքում ելք չէ, այն դեպքում, երբ իմ կողմից տրված լուծման դեպքում ընթերցողը գոնե մոտավոր պատկերացում կունենա մարտնչող բանակների թվակազմի և նրանց կրած կորուստների մասին, որն էլ իր հերթին հիմք կտա առավել ամբողջական պատկերացում կազմել իրադարձության վերաբերյալ:
Ուզում եմ հատկապես ուշադրություն հրավիրել մի կարևոր հանգամանքի վրա: Ենթադրաբար տրված թվերը երբեք էլ չեն ենթադրում որևէ կամայական մոտեցում: Յուրաքանչյուր, այո, ընթերցող, առանց չափազանցության ես դա կարող եմ ասել, յուրաքանչյուր նման դեպքում իրականացվել է մարտնչող բանակների և երկրների ռազմական պոտենցյալի, պատերազմի ու ճակատամարտի ընթացքի, ռազմա-քաղաքական և այլ հանգամանքների խորը ու բազմակողմանի վերլուծություն` բազմաբնույթ հանգամանքների համակարգային հաշվառումով:
Հատկապես պահանջկոտ ընթերցողին հրավիրում եմ իրականացնել նմանատիպ տվյալների փոքրիկ վերլուծություն և ես վստահ եմ, որ նա ևս, օբյեկտիվ ու անկողմնակալ մոտեցման դեպքում, կհանգի մոտավորապես իմ բերած թվերին… "
Դե այս մարդկանց առաջնորդում է հիմնականում նախանձը ու չարությունը: Նման մարդիկ միշտ էլ եղել են, կան և կլինեն: Նույն Ղազար Փարպեցին, որ աշխատանքով հիմա բոլորս հիանում ենք, Վահան Մամիկոնյանին գրած իր հայտնի նամակում բողոքում է նման մարդկանց վերաբերմուն քից: Բայց Ղազարի մասին հիմա բոլորս գիտենք և բարձր ենք գնահատում նրանց, իսկ նման մարդկանցից գոնե մեկի անունը մեզ չի հասելՀաջորդ խումբը սխալ մանեկողների խումբն է, որոնց համար անհետաքրքիր է աշխատանքի ծավալը նրանք երջանիկ են սխալ գտնելու համար և այն վայելելու:
Ինձ անչափ հետաքրքիր է, ովքեր են այդ մարդիկ: Խնդրում են նամակով տեղեկացրու այդ մարդկանց մասինԽոսել եմ շատ լուրջ երկու մասնագետների հետ
Խնդրեմ: Ինձ թվում է, որ ես "առավելագույնը հրաժարվել եմ սուբյեկտիվիզմից", բայց ես պատրաստ եմ ընդունել ցանկացած կոնստրուկտիվ քննադատություն: Բոլոր այն դեպքում, երբ ինձ տրամաբանական ողջամիտ մեթոդների կիրառմամբ և փաստերի վերլուծությամբ ԿԱՊԱՑՈՒՑՎԻ, որ ես սուբյեկտիվ եմ, ես անմիջապես կուղղեմ իմ գրքի այդ հատվածը: Օրինակ, արդեն մի քանի օր է, որ Տրիբուն-ի հետ քննարկում ենք իմ գրքի վիճահարույց ճակատամարտերից մեկը: Ըստ իս առայժմ նա ոչինչ չի ապացուցել...որոնք, իրոք կարդացել են աշխա տանքները նրանք ասել են հետևյալ « հեղինակը նորից պետք է խմբագրի իր աշխատանքը և անի հետևյալը առավելագույնս հրաժարվի սուբեկտիվիզմից,
Համաձայն եմ: Դա արդեն հաջորդ քայլումայն դեպքեր որոնք իր լուսաբանման արդյունքն է ապա այդ լուսաբանումները պետք է լինի հստակ առանձնացված որպես հեղինակի եզրակացություն:
Այ սա շատ լուրջ է... Գրքում կա, ուշադիր, մոտ 5.300 ճակատամարտ և պատերազմ: Ամեն մեկի կապակցությամբ առնվազն հիշատակվում է 4 թվական տվյալ` 2 բանակների թվակազմը և նրանց կորուստները: Սա արդեն արեց մոտ 22.000 վերլուծություն: Գումարենք ևս մոտ 8.000 վերլուծություն, նկատի ունենալով, որ շատ ճակատամարտերում հակամարտող բանակները 2-ից ավել են... Կլորացնենք ու կստանանք մոտ 30.000 վերլուծություն: Հիմա դուք ոնց եք պատկերացնում 30.000 ծանոթագրությունը իմ գրքի մեջ??Այն թվական տվյալները որոնք կապված են բանակի հետ ,պետք է ներկայացվի որպես վերլուծության արդյունք:
Այ սա չհասկացա...Խմբագրվելուց հետո այն կամ պետք է ներկայանա որպես որոշակի դեպքերի խրոնոլոգիա կամ պետք է ներկայանա որպես գիտա հանրամատչելի աշրատանք կամ պատմական դեպքերի գեղարվեստական շարադրանք կամ որպես մենագրություն :
Եվ դեռ շարունակում է հնչեցնել ու կհնչեցնիԵս դեռ չեմ կարդացել սակայն ինձ համար պարզ է ,որ այս աշխատանքը իր հասանելիք զանգը արդեն հնչեցրել է:
Էջանիշներ