Սալարյան II պատերազմ
(966)
Մարզուբան I-ի մահվանից հետո Սալարյանների էմիրությունում սկսված գահակալական խառնաշփոթը շարունակվեց բավականին երկար: Այնուհանդերձ, արդեն 966 թ-ին Սալարյանների հերթական էմիր Իբրահիմ I-ը (960-983) կարողացավ որոշակիորեն կայունացնել իրավիճակը և նորից իրական սպառնալիքներ ստեղծել Անիի թագավորության համար: Ընդ որում Հայոց թագավորության համար վիճակը որոշակիորեն բարդանում էր նրանով, որ թագավորության հիմնական ուժերը գտնվում էին երկրի հարավ-արևմտյան սահմաններում, որտեղ հենց նոր էին ավարտվել Համդանյանների էմիրության դեմ մղվող պատերազմական գործողությունները: Բացի այդ, ռազմա-քաղաքական վերելքում գտնվող Բյուզանդիան լուրջ առաջխաղացում էր իրականացնում դեպի արևելք և այս պայմաններում Անիի թագավորությունը կրկին ստիպված էր լուրջ ուժեր թողնել արևմուտքում:
Օգտվելով այս իրավիճակից` 966 թ-ին
Արտավանյան-Գողթն երթուղով Անիի թագավորության տարածք ներխուժած Սալարյանների և Հերի էմիրությունների միացյալ բանակը (մոտ 50.000) գրավեց
Նախիջևանը Անիի թագավորության կայազորից (մոտ 1.000): Շարունակելով առաջխաղացումը դեպի հյուսիս-արևմուտք` թշնամին Գողթնի էմիրության բանակից (մոտ 1.000) ու քաղաքի Հայ ռազմիկներից (մոտ 500) գրավեց նաև
Դվինը: Դվինը և Նախիջևանը ընկան վերստեղծված ու Սալարյանների էմիրության գերիշխանությունը ընդունած Շադադյանների էմիրության տիրապետության տակ:
Սալարյան II պատերազմը ավարտվեց: Արդյունքում Անիի թագավորությունը կորցրեց Դվինը և Նախիջևանը, ինչպես նաև Ոստան Դվնա, Նախիջևան, Արած ու Ուրծաձոր գավառները: Թշնամին կրկին ստացավ մշտական ու հարմար մի պլացդարմ, որից կարող էր ուղղակի մուտք գործել Անիի թագավորության կենտրոնական շրջաններ:
Բարեբախտաբար թշնամական պետության ոչ ամուր ներքին կառուցվածքը այս անգամ էլ որոշակիորեն մեղմացրեց Հայոց թագավորության վիճակը: Վերստեղծված Շադադյանների էմիրությունը 970 թ-ին ապստամբեց իր սյուզերենի դեմ և, օգտվելով վերջինիս թուլությունից, գրավեց նաև
Գանձակ ու Պարտավը: Արդյունքում, ինչպես Գողթնի էմիրության պարագայում եղավ 957-966 թվականներին, Անիի թագավորության հարավ-արևելքը (Սյունիքի և Արցախի սահմաններով) սկսեց եզրել բուֆերային Շադադյանների էմիրությունը, որը, բավարար ուժեր չունենալով լրջորեն սպառնալու Անիի թագավորությանը, ստեղծեց մի վիճակ, երբ Անիի թագավորությանը հարավ-արևելքից սպառնացող վտանգը լրջորեն թուլացավ...
Chuk-ի խոսքերից
Շինարար ջան, քեզ հասկանում եմ
Լիոն ջան, հիմա էս պարագայում դու արդար կողմ ես, էդ տարեգրությունը գրել ես, հրատարակել, բարով-խերով վաճառել, Դեմոյանը ասել է, թե էդ կարգի գիրք չկա, փաստն էն ա, որ կա՝ անկախ այն բանից, թե դրանում պատմված փղերը քանիսն են եղել կամ արդյոք ընդհանրապես չեն եղել… Ինչու՞ չես պատասխանում մի հոդվածով, վիճարկում բնագավառում առաջամարտիկությունը… Հարցս հռետորական է, ինքս իմ համար պատասխանը ունեմ, որն էլ ինձ կխանգարեր քնելու, եթե հիմա չասեի… Ես այստեղ չեզոք մարդ եմ, ոչ Դեմոյանն է իմ ընկերը, ոչ էլ Լիոնը… Ոչ էլ մտածում եմ մի օր ինքս ռազամական տարեգրություն գրել… Դեմոյանը ինչու չի նշել քո գրքի առկայության մասին, ըստ իս այդ նույն պատճառով էլ դու չես ուզում իր հետ բանավեճի դուրս գալ, բնականաբար բանավիճելով իրար հետ, դուք միմյանց ՓիԱր կանեք, ահա այստեղ է թաքնված Ճ-ն, չեք ուզում իրար մասին բարձրաձայնել՝ թեկուզ մերժող կարծիքներ հայտնելով միմյանց աշխատանքների մասին, որպեսզի միմյանց աշխատանքների նկատմամբ հետաքրքրություն չառաջացնեք… Գուցե սխալվում եմ, բայց առայժմ այլ տրամաբանական պատճառ այդ փոխադարձ անտեսման համար չեմ տեսնում
: Ասեմ, որ առաջին անգամ կյանքում ֆորում եմ մտել Դար ակումբ, ասեմ նախավերջին հղումն էլ դու ես եղել
, քանզի ժամանակին չգիտեմ ինչու, որպես նախասիրություն մոտս ցանկություն առաջացավ ինտերնետում փորփրել հայկական ռազմարվեստի վերաբերյալ նկարներ, նկարներից անցա որոշակի թեմաներ կարդալուն, ու մեկ էլ հոպ, մի կայքից հղում տեսա Հայ Ժողովրդի Ռազմական Տարեգիրքը, որն էլ բերեց ինձ այստեղ՝ Դար ակումբ /կյանքումս տեղի ունեցաց երևի ամենաօգտակար, ամենագեղեցիկ ու ամենահիասքանչ բացահայտումը
/: Թեև ժամանակի ընթացքում բացահայտեցի այլ հայկական ֆորումներ ու որքան էլ, որ նմանատիպ են, բովանդակային առումով եթե նույնիսկ գերազանցեն էլ 
մեկ է ինձ ծեծելով էլ հանեն այստեղից, չեմ գնա:
Ինչ եմ ուզում ասել, կարևորը առաջինն է, ավելին՝ ամենակերևորը, որ այդ առաջինը այնպես ներկայանալի դառնա, այնպես պահպանի, գրավվի, կախարդի, որ իրեն բացահայտողը, կարդացողը, ուսուոմնասիրողն ու հետազոտողը երբեք չդադարի լինել իր այսպես ասած մշտական հաճախորդը: Դար ակումբը, ինձ համար առաջինն է, ի դեպ առիթից օգտվելով էլ ուզում եմ խորին շնորհակալությունս հայտնել ղեկավար անձնակազմին՝ անգերազանցելի ու յուրօրինակ ծավալուն նախագիծը ստեղծելու, պահպանելու ու մի ամբողջ հասարակություն այնտեղ ներգրավվելու համար: Քո գործն էլ ինձ ու երևի շատ շատերի համար առաջինն է, այնպես որ Մհեր ջան ուզում է մի տաս հոգի էլ գան, ավելի գունազարդ լինեն կամ որակյալ տպագրությամբ, էականը դա չի էական միջի նյութն է, իսկ դրանք ժամանակի ու մի քիչ էլ տվյալ պարագայում ֆինանասկան խնդիր է: Չմտածես
Էջանիշներ