Հայ ժողովրդի ռազմական Տարեգիրք

[Lion]

Խանգարելու եմ

Խանգարելու եմ, որովհետև համարում եմ քեզ թույլ պատմաբան, որն իր աշխատությամբ հայոց պատմությանն արջի ծառայություն է մատուցում: Չէի խանգարի, եթե քննադատությանը մոտենայիր կոնստրուկտիվ, դա կնշանակեր, որ դրական քայլ է արվում: Դրական քայլ, իմ սուբյեկտիվ տեսակետով, չեմ տեսնում, հետևաբար ինչքան ուժ ունեմ խանգարելու եմ

ճիշտ թե սխալ, չգիտեմ, քանզի պատմաբան չեմ,

http://www.akumb.am/showpost.php?p=1...&postcount=666

Եվ այս պայմաններում Chuk-ն համարում է ինձ թույլ պատմաբան

հ.գ. Զուտ անձնական լավ հարաբերությունների հետ սա կապ չունի, պարզապես համարում եմ, որ պատմագիտությունը անտեր բոստան չի, որ ով ուզի մտնի ինչ ուզի ցանի

[Chuk]

ճիշտ թե սխալ, չգիտեմ, քանզի պատմաբան չեմ,

http://www.akumb.am/showpost.php?p=1...&postcount=666

Եվ այս պայմաններում Chuk-ն համարում է ինձ թույլ պատմաբան

հ.գ. Զուտ անձնական լավ հարաբերությունների հետ սա կապ չունի, պարզապես համարում եմ, որ պատմագիտությունը անտեր բոստան չի, որ ով ուզի մտնի ինչ ուզի ցանի

Լիոն ջան, այ քո պատմաբանությունն էլ է այս մակարդակի
Ես պատմաբան չեմ: Ես պատմությունից ուժեղ չեմ (դա չի նշանակում որ թույլ եմ): Ու այսուհանդերձ դա ինձ չի խանգարում որոշակի ուսումնասիրությունների հիման վրա եզրակացնել, որ դու թույլ պատմաբան ես: Ինչպես օրինակ ես աշխարհագրագետ չլինելով կարող եմ որևէ աշխարհագրագետի աշխատություն ուսումնասիրեմ ու եզրահանգման գամ: Կամ շինարար չլինելով հասկանամ, պատն ամուր են շարում, թե ոչ և այլն:

հ.գ. հուսով եմ, որ նախորդ գրառումս՝ քեզ խանգարելու վերաբերյալ, լուրջ չես ընդունել: Որ քեզ թույլ պատմաբան եմ համարում, դա լուրջ է: Բայց քեզ խանգարելու ոչ հավես ունեմ, ոչ ժամանակ, ոչ ցանկություն: Եթե իհարկե նման գրառումներս խանգարել չես համարում: Եթե համարում ես, ապա խանգարելու եմ

հ.գ. Նույն ակումբում քո գրքերի մի շարք հատվածներ հերքվել են, հիմնավոր, տարբեր մարդկանց կողմից: Հերքումներից ոչ մեկը լսել անգամ չես ուզել, անմիջապես պաշտպանողական կեցվածքով սկսել ես հակադարձել: Դրանից հետո նվազ ցանկություն անգամ չի մնում լրջորեն ուսումնասիրելու ու կետ առ կետ հերքելու, քանզի ժամանակն ափսոս է:

[Գալաթեա]

հ.գ. Զուտ անձնական լավ հարաբերությունների հետ սա կապ չունի, պարզապես համարում եմ, որ պատմագիտությունը անտեր բոստան չի, որ ով ուզի մտնի ինչ ուզի ցանի

Մհեր ջան, բա էդ դեպքում դու ի՞նչ գործ ունես այդտեղ

[Lion]

հ.գ. հուսով եմ, որ նախորդ գրառումս՝ քեզ խանգարելու վերաբերյալ, լուրջ չես ընդունել:

Լավ էլի «Տակիե վապռօսի զադաետե... չտօ նեուդօբնօ օտվեչատ»

Ես պատմաբան չեմ: Ես պատմությունից ուժեղ չեմ (դա չի նշանակում որ թույլ եմ): Ու այսուհանդերձ դա ինձ չի խանգարում որոշակի ուսումնասիրությունների հիման վրա եզրակացնել, որ դու թույլ պատմաբան ես:

Եսի՞մ: Արի ավելի լավ է կոնկրետ փաստեր բեր

Ինչպես օրինակ ես աշխարհագրագետ չլինելով կարող եմ որևէ աշխարհագրագետի աշխատություն ուսումնասիրեմ ու եզրահանգման գամ: Կամ շինարար չլինելով հասկանամ, պատն ամուր են շարում, թե ոչ և այլն:

Օրինակ ես չեմ կարող... համենայն դեպս, եթե ակնհայտ սխալներ չկան, իսկ ինձ մոտ դու ակնհայտ սխալներ դեռ ցույց չես տվել, ես չեմ կարող ասել, թե օրինակ որ աշխարհագրագետն է ճիշտ՝ Պողոսը, թե Պետրոսը: Դրա համար պետք է գոնե ամենահեռավոր կերպով մոտիկ լինել այդ մասնագիտությանը...

Որ քեզ թույլ պատմաբան եմ համարում, դա լուրջ է:

«Դե... արդեն պարզ է, որ դուք ինձ չեք սիրի: Ես երբեք չեմ հասնի Ձեզնից նրան, ինչին հասավ իմ մանկության ընկեր Կոլյա Օստենբակենը իմ մանկության ընկերուհի, լեհ գեղեցկուհի Ինգա Զայոնցից - աղջիկը նրան սիրեց...»

.Բայց քեզ խանգարելու ոչ հավես ունեմ, ոչ ժամանակ, ոչ ցանկություն: Եթե իհարկե նման գրառումներս խանգարել չես համարում: Եթե համարում ես, ապա խանգարելու եմ

Ուււխխխխ

.հ.գ. Նույն ակումբում քո գրքերի մի շարք հատվածներ հերքվել են, հիմնավոր, տարբեր մարդկանց կողմից:

Այստեղ իմ գրքերի և ոչ մի թեզիս չի հերքվել, այն էլ հիմնավոր կերպով: Խնդրեմ, բեր օրինակներ...

Հերքումներից ոչ մեկը լսել անգամ չես ուզել, անմիջապես պաշտպանողական կեցվածքով սկսել ես հակադարձել:

Կներես, իսկ ես որևէ տեղ պարտավորվել էի հնազանդ կերպով գլուխս կախել և համաձայնել առաջին իսկ քննադատության հե՞տ: Իրոք, եղբայր, զարմանալի բաներ ես ասում - փաստորեն դու ինձ մեղադրում ես նրանում, որ ես պաշտպանել եմ իմ թեզիսները... Ես քեզ ճի՞շտ եմ հասկանում:

Դրանից հետո նվազ ցանկություն անգամ չի մնում լրջորեն ուսումնասիրելու ու կետ առ կետ հերքելու, քանզի ժամանակն ափսոս է:

Ճիշտ է: Բա քեզ հարյուր տարի մնա, պետքա հազար տարի առաջ մեռած մարդկանց ոսկորները հերիք չի հաշվել, հետո էլ դրա հիման վրա վիճել ինձ հետ

[Chuk]

Օրինակ ես չեմ կարող... համենայն դեպս, եթե ակնհայտ սխալներ չկան, իսկ ինձ մոտ դու ակնհայտ սխալներ դեռ ցույց չես տվել, ես չեմ կարող ասել, թե օրինակ որ աշխարհագրագետն է ճիշտ՝ Պողոսը, թե Պետրոսը: Դրա համար պետք է գոնե ամենահեռավոր կերպով մոտիկ լինել այդ մասնագիտությանը...

Հրաժարվում եմ գրառմանդ մնացած հատվածը կարդալ անվերջ ջուրծեծոցի խոսակցությանը վերջ տալու համար: Ինչու՞ եմ այսպես ասում: Որովհետև քեզ քանի անգամ ասացի, որ քո և Ayoe-ի բանավեճում չեմ պնդում, որ ինքն ա ճիշտ, պնդում եմ, որ դու վատ էիր փաստարկում: Եթե դու նույնիսկ այդ հասարակ հասկացությունը ոչ մի կերպ չես ընկալում ու այսքան երկարացնում ես, ապա ես խոսակցությունը համարում եմ փակված:

հ.գ. Այ իրա հետ էլ էիր էդպես խոսում. «լավ էլի այոե, արի ընդունի որ հայը հայ ա, լավ էլ, լավ էլի, չէ ընդունի, ոնց, հայը հայ չի: Չէ հայը հայ ա: Դու բան չես հասկանում, ասում եմ հայը հայ ա: Իսկ ես ասում եմ, որ հայը հայը: Չե ախր հայը հայ ա: Իսկ դու գիտես որ հայը հայ ա: Այոե հայը հայ ա»... հա՛յ-հա՜յ...

[Lion]

Լավ, ապեր, արի թարգենք այս վեճը: Ով որ ուզում է ինքնուրույն կարծիք կազմել, արդարացի է Chuk-ը թե ոչ, թող անցնի ստորագրությանս վրա նշված լինկով և իր կարծիքը կազմի...

[Լուսաբեր]

Ամբողջը՝ էստեղ և նշված լինկում, կարդացի և եկա մի եզրակացության.
Մհեր ջան, ես շատ ուրախ եմ, որ դու ոչ թե պատմաբան ես, այլ իրավաբան և առավել շատ, որ լավ իրավաբան ես... Դա քեզ թույլ է տալիս առանց զգացմունքների, առանց որևէ շահի և սառնասրտորեն հակահարված տալ քո դեմ ուղղված բոլոր հիմնավոր և անհիմն ճնշումներին:
Ճիշտա, քո աշխատանքում/գրքերում, հնարավոր է գտնվեն կետեր, որոնց հավաստիությունը կարելի է վիճարկել, բայց մի բան ակնհայտ է. քո գործի օգտակարությունը,կարևորությունը և ընդհանուր առմամբ հավաստիությունը անվիճելի է

[Lion]

Պատմաբանների վերաբերմունքը դեպի Տրոյական պատերազմ տեղակայված է բացարձակապես հերքման և բացարձակապես հաստատման միջև: Դասական Տրոյաբանները շարունակում են Շլիմանյան դպրոցը և համոզված են որ Տրոյան նա է ինչ հայտնաբերեց Շլիմանը:Գիտնականների մեկ այլ խումբ համոզված է, որ Տրոյան գտնվում էր Եվրոպայում և երրորդ տեսակետը Տրոյական պատերազմի հիմնական գործողությունները տեղի են ունեցել Կիլիկիայում:

Փաստորեն ես առաջին խմբի կողմնակիցն եմ

Ես այս տեսակետի կողմնակիցն եմ:Տրոյաի հետ կապված շատ, շատ ուսումնասիրություններ կան սակայն ոչինչ չի փոխվել:Տրոյական պատերազմի այսօրյա միակ իրեղեն ապա ցույցը Հոմերոսի «Իլիականն է» այն ամենը ինչ պատմագիտույունը ունի այսօր, լրացուցիչ ոչինչ չտվեց հարցի պարզաբանման համար:

Երևի այնուհանդերձ չէ: Օրինակ, Խորենացին հայտնում է տվյալներ, որոնց մասին Հոմերոսը չգիտի: Իսկ դա ենթադրում է, որ Խորենացու ձեռքի տակ են եղել այլ աղբյուրներ, որոնք հայտնել են լրացուցիչ մանրամասներ...

Տրոյական ուսումնասիրութ յունների գլխավոր խնդիրը այն է որ հայտնաբերվել է ամեն ինչ բացարապես տաս նամյա ռազմական հակամարտության հետքեր այն տարածքներում որոնոք ներ կայացվում են որպես Տրոյա:Հետևաբար կամ պատերազմ չի եղել այդ են վկայում Տրոյա հայտարարված մշակութային տարածքի ուսումնասիրությունների արդյունք նեը կամ Հոմերոսի Տրոյան հարկավոր է փնտրել մեկ այլ տարածքում :

Վստահ չեմ պնդմանս մեջ, բայց կարծես թե ինչ-որ տեղ հանդիպել եմ հնագետի կարծիք, որ Տրոյայի ուսումնասիրության արդյունքում պարզվել է, որ մոտավորապես մ.թ.ա. XII դարի սկզբներին այն հրդեհվել է...

Անհայտ է Տրոյական պատերազմի իրական պատճառները

Իրականում, հարգելի Մեղապարտ, "Տրոյական պատերազմ" կոչվածը ընդամենը մի էպիզոդն էր այն հսկայական ու դարակազմի իրադարձությունների, որոնք սկիզբ առան մ.թ.ա. XII դարի սկզբներին. խոսքը մ.թ.ա. 1190 թ-ից Բալկանյան թերակղզուց ներխուժումներ սկսած այսպես կոչված "Ծովի ժողովուրդներ"-ի (միկենյան հույներ, աքայացիներ, փռյուգացիներ և այլն) մասսայական ու չտեսնված ավերիչ արշավանքի մասին է: Այս ցեղերը, ըստ Եգիպտոսի փարավոն Ռամզես III-ի (մ.թ.ա. 1184-1153) "Անալներ"-ի, հենց իր թագավորության ժամանակ կործանեցին Խեթթին և հենց նույն ժամանակ էլ 10 տարվա պաշարումից հետո գրավեցին Տրոյան: Այս ամենից պարզ է դառնում, որ Արմենիի արքա Զարմայրը (մ.թ.ա. 1194-1180) ևս, որը հաշվի առնելով "Ծովի ժողովուրդներ"-ի արշավանքի աննախադեպ չափերը, իր ուժերով օգնում էր Տրոյային, ակնհայտորեն նպատակ ունենալով արգելակել ներխուժողների հնարավոր հետագա արշավանքը դեպի Հայաստան, զոհվել է հենց ճշգրիտ այն տարում, երբ ընկել է Տրոյան: Հետաքրքիր է նաև, որ ըստ Մխիթար Այրիվանցու (մաս 2) Զարմայրը իշխում էր այն ժամանակ, երբ. "Հռոմեացիների վրա թագավորեց Էնեյը (Էնեյ (մ.թ.ա. մոտ 1230-1190) – Մ.Հ.)", իսկ ըստ ամերիկացի աստղագետների, Ոդիսևսը վերադարձել է Իթաքիա... մ.թ.ա 1178 թ-ին

Տրոյաի պաշտպանությանը մասնակցում էին վերջապես հայերը (այս մասին թող գրի Լիոնը):

Այս պատերազմին Արմենիի արքա Զարմայրի (մ.թ.ա. 1194-1180) մասնակցության մասին ուղղակի նշում կա Մովսես Խորենացու մոտ (Գիրք 1, գլուխ 32): Բնականաբար նա չէր կարող միայնակ լինել, առանց Հայկական բանակի գոնե մի մասի: Հոմերոսն էլ իր հերթին նշում է որպես "արիմանների երկիր" հայտնի Կիլիկիայից եկած բանակի մասին:

Իլլիականի մեջ տրոյացիները կոչվում են «hippodamoi ձիեր հնազանդեցնողներ»:Առասպելները ասում են որ Տրոյական թագավոր Դարդանը հիասքանչ ձիերի երեմակ ուներ որոնք հյուսիսայի քամուց էին սերում:Տրոյական պատերազմից ցավոք սրտի ել ուրիշ բան հայտնի չէ

Այս ամենի հիման վրա բավականին հիմնավորված վարկած է առաջ քաշվում, որ տրոյացիները արիական ժողովուրդ էին, ազգակից խեթերին:

Ի դեպ, բերված թիվը` 100.000 ռազմիկ և 1.186 նավ, միանգամայն իրական է: "Ծովի ժողովուրդներ"-ը միանգամայն ի վիճակի էին մարտադաշտ հանել այդպիսի մի բանակ, եթե ոչ ավելին, ինչպես նաև նավատորմ: Հատկապես վերջին պարագայի պահով` սրանք անգերազանցելի ծովայիններ էին; Ի դեպ - նավերի թիվը հետաքրքիր կերպով հաստատում է բանակի թիվը. միջին հունական մարտանավում կարող էր տեղավորվել մոտ 100 ռազմիկ...

[Մեղապարտ]

Կարող էս Զարմայրին ավելի ամբողջական ներկայացնել շարադրելով քո պրպտումները ,իհարկե եթե այն կա:

[Lion]

Կարող էս Զարմայրին ավելի ամբողջական ներկայացնել շարադրելով քո պրպտումները ,իհարկե եթե այն կա:

Մեղապարտ ջա, դժբախտաբար այդ արքայի մասին գիտենք միայն այդքանը; Դե իսկ ընհանուր կարգի տեղեկություններից ելնելով կարող ենք ասել, որ նա Հորոյի (մ.թ.ա. 1197-1194) որդին էր և ձևական առումով գերագահության իրավունք ուներ Հինգի թագավորության ժամանակաշրջանում Հայաստանում գոյություն ունեցած մյուս պետական միավորների նկատմամբ:

Ի դեպ - Sinner-ը` ակումբից, ինձ հյուր եկավ

http://forum.hayastan.com/index.php?...dpost&p=891710

և... բնականաբար պաշտպանում է այն մարդուն, ով իր գրածներով ուղղակի ձգտում է արժեզրկել մեր ազգի պատմական գլխավոր գրավոր հուշարձաններից մեկը... Ինչ ասեմ...?

[Մեղապարտ]

Այն հնեագիտական տարածքները որոնք կապված են Շլիմանյան Տրոյաի հետ կազմված են ինը մշակութային շերտերից այն շերտը որտեղ կան հրդեհի հետքեր վերաբերվում են ավելի ուշ շրջանին: Շլիմանի հայտնաբերածը պատկանում է ավելի նոր շրջանի իսկ վերջին իներորդ շերտը իր տարիքով համապատասխանում է Հոմերոսյան Տրոյաի տարիքին: Հիմք ընդունելով բոլոր պատմական և դիցաբա նական փաստերը հստակ կարող ենք ասել ,որ «Տրոյական պատերազմը» ամենա կենտրոնականն էր այդ ժամանակաշրջանի համար և չեր կարող« ընդամենը մի էպիզոդ լիներ»: Այսպես կոչված "Ծովի ժողովուրդներ"-ի թեման ընդունելի է ինձ համար բայց ներկայացված տեղաշարժի հիմնական ուղղությունն է սխալ ներ կայացվում:
Գիտական աշխարհի մեջ Օսվալդ Սպենգլերի (Oswald Spengler: Frühzeit der Weltgeschichte. München 1966 «Համաշխարhային պատմության հնագույն ժամանակները» բառացի թարգմանություն) կամ «Հին աշխարհի պատմություն» աշխատությունը, եվրոպական մշակույթի հնագույն ժամանակաշրջանի վերաբերյալ գիտական աշխատանքների մեջ տևական տեղապտույտ առաջացրեց: Սպենգլերի այս աշխատանքը հետաքրքիր է այն առումով, որ այն ինչ տեղի էր ունենում ողջ եվրասիական տարածաշրջանում դիտվում էր «Ինդոգերմանական» կտրվածքի միջով: Տևական տեղապտույտը և 40 ամյա անդորրը վերացավ Ռաուլ Շրոթի գրած «Հոմերոսի հայրենիքը» գրքի հրապարակմամբ, որի միջոցով, ակտիվ քննարկվում է Հոմերոս,Տրոյա, Հունաստան եռանկյունու փոխհարա բերությունները: Հեղինակաը իր «Հոմերոսի հայրենիքը»գրքի միջոցով բարձրացրել է եվրո պական մշակույթին վերաբերող որոշակի ելակետային և սկզբունքային հարցեր: Ըստ էության Ռաուլ Շրոթը բարձրացրել է հետևյալ հարցը, Եվրոպական մշակութային մտքի և մտածողության ձևավորման հիմնական ակունքները սկսվում են «գերմանական» և «հին հունական» ակունքներից, թե՞ «գերմանները» և «հին հույները» օգտվում էին ուրիշ ակունք ներից , որը ամբողջացվել է այդ «ուրիշ ակունքներին» ամենամոտ կանգնած մշակութային գործչի՝ Հոմերոսի կողմից:
Ռաուլ Շրոթի հարցադրումը ուղղակի կասկածի տակ է դնում «հին հունական» վարկածը, որը բնականաբար ավտոմատիկորեն կասկածի տակ է դնում նաև Սպենգլերի «Ինդո գերմանական» վարկածը: Այս գրքի մեջ Շրոթը կատարել է մի շարք սկզբունքային հարցադրումներ, թվար կենք մի քանիսը ՝
1) Ով էր Հոմերոսը,
2) Որտեղ էր Տրոյան,
3) Ում և ինչ պատվեր է կատարել Հոմերոսը,
4) Ինչ է իրենից ներկայացնում «Իլիականը»:

Համաձայն Շրոթի, Հոմերոսը հավաքագրել և ամբողջացրել է տարբեր ժամանա կաշրջաններում Կիլիկյան տարածաշրջանում տեղի ունեցած աշխարհակալական ընդհա րումների հայտնի ավանադապատումները և ամբողջացրել մեկ շարքի մեջ, որը մեզ հայտնի է «Իլիական» անունունով: Շրոթի կարծիքով՝ Հոմերոսյան Տրոյան գտնվում է Կիլիկիայում, որտեղ գերագույն աստվածն էր Թեյշիբան: «Իլիական»-ը ներկայացնում է Կիլիկիան միջերկրական ծովին հարող այն տարածաշրջանը որտեղ ավանդականորեն եղել է հրապաշտական գաղափարախոսությունը: Կիլիլիկիան հանդիսանու էր որպես գաղափարական կենտրոն արևմուտք և արևելքի միջև ,կոնտինենտալ հիմնական ճանա պարհներից մեկը անցնում էր այդ տարածքներով: Ըստ Սփինգլերի Տրոյական պատերազմի ավարտը մ.թ.առաջ 1200 թվականը հա մարվում է Ինդոգերմանական-Փռուգյան ցեղերի (indogermanisch-phrygische) վերա բնակեցման ժամանակաշրջանը Փոքր Ասիայում: Սփինգլերի նշած ժամանակաշրջանը,Տրոյական պատերազմը, Հեթական ավանդա պատումները, Տավրոսի լեռնաշղթայի անվանումը ասում են այն մասին որ, Կիլիկիան երկար ժամանակ պետք է ճանաչված լիներ որպես դավանաբանական և աստվածապաշտական հնագույն կենտրոն որպեսզի դառնար աստվածների սերնդափո խությունը վայր:Աստվածների սերնդափոխության երևույթ կապված էր հիմնականում տարբեր դավանաբանական գաղափարների վերաարժեքավորման խնդիրների հետ:Նշենք նրանիցից մի քանիսը՝
1) Արարիչ աստծո հավաքական պատկերը և նրա կարևորագույն ատրիբուտ ները:
2) Հայր աստված հավաքական պատկերը և նրա կարևորագույն ատրիբուտ ները:
3) Մայր աստված հավաքական պատկերը և նրա կարևորագույն ատրիբուտ ները:
4) Զավակի կամ որդու հավաքական պատկերը և նրա կարևորագույն ատրի բուտները
Հեթթական ավադապատումները այդ ժամանակաշրջանի համար մի շատ կարևոր մեկնաբանություն են կատարել այսօրյա մեզ հայտնի Կիլիկիայում (Կիցցուվա դնա) տեղի ունեցավ Աստվածների սերնդափոխությունը: Նրանք նաև կարծում էին, որ գոյություն են ունեցել «հեթական հազար աստվածներ»՝ կազմված նեսիտների, լուվիա ցիների, պալայցիների, հուրիների, ասուրա-բաբելոնական աստվածներից: Կարելի է համոզված ասել որ այդ սերնդափոխման կուլմինացիան դարձավ Տրոյական պատերազմը, ինչը և ներկայացնում է Հոմերոսը: Հոմերոսյան Տրոյական պատերազը երկու կողմից ել առաջնորդում են աստվածները որոնք էլ ըստ էության վճռում են պատերազմի ելքը: Հեթթերի աստվածների սերնդա փոխության անվանակ տակ մենք պետք է հասկանանք գաղափարանշանների վերաիմաստավորում, մերժում և ընդունում: Կիլիկիյաում (Կիցցուվադնա) տարածաշրջանի հետ է կապվում նաև Արամի կռիվը Պայապիս Քաղեայի Տիտանեանի դեմ (Մաժաք) Կեսարիայում: Իրադարձությունները տեղի են ունեցել այն ժամանակ երբ հույները ապրում էին Կապադովքիայում: Իլիականի մեջ Արիմ-ների բնակության վայրը դիտվում է այն տեղ որտեղ ապրում էր Տիֆոնը(Tyrhaeus)-ը:Արամը հաղթելով Տիֆոնի զարմ Պայապոս Քաղեայի Տիտանեանին գերեց նրան և աքսորեց միջերկրական ծովի կղզիներից մեկը:Այս ավանդապատումը հաստատում է որ հայերի համար Կիլիկիան և նրա հարակից տարածքները եղել է հայ էթնոսի կենտրոննետից մեկը և Տավրոսի լեռների շրջանում տեղի ունեցած իրադարձություններ կենսական էին հայ էթնոսի համար: Որոշակի պարզա բանման կարիք ունի Իլիաէ/Իլիաս/էլիաս Հոմերոսյան պոեմի անունը այն ուղղակիօրեն առնչվում է,Հալլ/Հելլ/ Էլլ բառի հետ որի արամեական կամ ասորա կան տարբերակն է «Էլի»-ն:Դասավորենք շարքը Հալլ/Հելլ/ Էլլ/ Էլի վերջապես Իլիաէ/Իլիաս/էլիաս, արամեական կամ ասորական տարբերակում «Էլի» նշանակում է հայր որը համարժեք է Հալլ/Հելլ/ Էլլ բարերի իմաստների հետ: Տանք հերթականորեն այս անվանումների բացատրությունը Իլիաէ նմանակում է «Արարիչ հոր էություն», Իլիաս/էլիաս նշանակում է «հոր առջնեկը»:
Համեմատելով անվան իմաստները և Կիլիկիայի Asatibada բերդաքաղաքի անվան հետ որը նշանակում է «առա ջին Ա աստծո լույս պատ» մենք տեսնում ենք որ Հոմերոսյան հայտնի էպոսի Իլիաէ/Իլիաս/էլիաս անվան ծագումնաբանությունը կապված է հայկական էթնոսի լեզվամտածողության հետ:
Տրոյական պատերազմում հայկական կողմը պաշտպանում էր Տրոյա քաղաքի դարպասներից մեկ, այդ դարպասը կոչվում էր «Սկայի դուռ» մեր պատմիչների շարադրանքից պարզ է դառնում, որ հայոց արքա Զարմայրն է այն հայ արքան որը մասնակցել է Աստվածների և Հերոսների կռվին: Հոմերոսյան շարադրանքից հայտնի է դառնում որ այս ճակատամարտը աստվածներին էր հետևաբար պատերազմի մասնակիցները նույնպես պատահական պերսոններ չէին: Բնականաբար Տրոյա կոչված քաղաքը պետք է ունենար մի քանի գլխավոր դար պասներ և նրանց պաշտպանությունը պետք է հանձնված լիներ ամենա հզոր ներին,նրանց շարքում էր Զարմայրը բնականաբար նա չէր կարող միայնակ լինել, և բնականաբար այնտեղ պետք է գտնվեին Հայկական զորքի ընտրանին: Ես պատա հական չեմ նշել որ Իլլիականում տրոյացիները կոչվում էին «hippodamoi ձիեր հնազանդեցնողներ »այն հեռավոր ժամանակներում գիտեին որ ձիավարժությունը հայերի առանձնաշնորհն է:Այս ամենի հիման վրա բավականին հիմնավորված կատելի է ասել որ Տրոյական պատերազը հաերի համար նույնքան կարևոր էր իսկ բնակչության մի մասը հայեր էին:

[Lion]

Այն հնեագիտական տարածքները որոնք կապված են Շլիմանյան Տրոյաի հետ կազմված են ինը մշակութային շերտերից այն շերտը որտեղ կան հրդեհի հետքեր վերաբերվում են ավելի ուշ շրջանին: Շլիմանի հայտնաբերածը պատկանում է ավելի նոր շրջանի իսկ վերջին իներորդ շերտը իր տարիքով համապատասխանում է Հոմերոսյան Տրոյաի տարիքին: Հիմք ընդունելով բոլոր պատմական և դիցաբա նական փաստերը հստակ կարող ենք ասել ,որ «Տրոյական պատերազմը» ամենա կենտրոնականն էր այդ ժամանակաշրջանի համար և չեր կարող« ընդամենը մի էպիզոդ լիներ»:

Էպիզոդների պահով չեմ պնդում: Եթե Տրոյան ամենագլխավոր էպիզոդը չի եղել, ապա առաջիններից մեկն է եղել հաստատ...

Համաձայն Շրոթի, Հոմերոսը հավաքագրել և ամբողջացրել է տարբեր ժամանա կաշրջաններում Կիլիկյան տարածաշրջանում տեղի ունեցած աշխարհակալական ընդհա րումների հայտնի ավանադապատումները և ամբողջացրել մեկ շարքի մեջ,

Ամեն դեպքում ես շարունակում եմ դեմ արտահայտվել "Տրոյան Կիլիկիա տեղափոխելու" գաղափարին

Արամը հաղթելով Տիֆոնի զարմ Պայապոս Քաղեայի Տիտանեանին գերեց նրան և աքսորեց միջերկրական ծովի կղզիներից մեկը:

Այս իրադարձությունը ընկնում է մ.թ.ա. 1790 թվականին` +/- 5 տարի:

Տրոյական պատերազմում հայկական կողմը պաշտպանում էր Տրոյա քաղաքի դարպասներից մեկ, այդ դարպասը կոչվում էր «Սկայի դուռ»

"Հսկայի դուռ", սկզբունքորեն կարող է ճիշտ լինել:

[Մեղապարտ]

Լիոն գիտես ինչն է ինձ ուրախացնում ,ինչպես Դյակոնովի դեպքում երբ նա գրեց ,գրեց հետո հայտարարեց «Հայերը Ավտոխոն են»: Սա Ռուսատանում Նա սա ասել է Սպլինգերից քսան տարի անց իսկ Սպլինգերը ամենա հեղինակավոր եվրոպական պատմաբանն է որի գլխավոր տեսությամբ մենք դարձել ենք եկվոր:
Եվրոպայում հայտնվում է մեկ այլ մտավորական որը հերքում է Սպլիգերին ,ջախջախում է նրան իր նո ր աշխատանքով և շեղակիորեն իրենից անկախ հաստատում է Դյակոնովի եզրակացությունը:Մեր հայ պատմաբանները լեզուն չտիրապետելու պատճառով սպասելու են այնքան մինչև Շրոթի գիրքը թարգմանվի ռուսերեն, ոպեսզի կարողանան բան ասել ,բնականաբար դա կլինի մի տաս տասնինգ տարրի հետո:
Տրոյակն պատերազմի լեգենդը և Շլիմանյան տրոյան մեծ բիզնես է որը արդեն հեռու է պատմությունից:Ինը շերտ ուսումնասիրված է հետևություն ը այս է
Շլիմանը չի հայտնաբերել Տրոյան քանի ,որ այն ինչ գտել էր նա Տրոյական պատերազմից ջահել է մի հազար տարով մինիմում:
Վերջին շերտի ուսումնասիրությունը որը համարժեք է Տրոյաի տարիքին իր վրա պատերազմի հետքեր չի կրում:
Հաջորդ հետևությունը Տրոյական պատերազմի գլխավոր մարտադաշտը հարկավոր է փնտրել այլ տարածքներում,նման համապատասխան տարածք Կիլիկիայից բացի չկա այս եզրակացուփյունը նույնպես մերը չէ:
Եթե հաստատվում է Կիլիկյան վարկածը( իսկ այն թույլ տալ չի կարելի) ստացվում է որ Գերմանական պատմագիրները ժամանակին գրել են բացարձակ ճշմարտություն որն էր«գերմանացիների լեզվով խորում էին Կիլիկիայի հայերը»:Նայիր վերջին պոստերը «Հայ Բավարական» թեմայում:
«Սկայի դուռը» հստակ հիշատակված է մեր պատմույան մեջ և ի հիշատակ տրոյական իրադարձությունների մեր թագավորը կրում է Սայի որդի անունը:
Մեկ բան ել եվրոպական պատմագրությունը մեկ խնդիր ել ունի որը փորձում են պարզաբանել ,այն հետևյալն է պատերազմը կոչվում է Տրոյական քաղաքի անունով թե երկրի անունով թե որևէ տարածքի անունով:
Պատճառը Հոմերոսի «Իլիականն է» Իլիոն անունն է:

[Lion]

Դե իհարկե, աշխարհը վաղ թե ուշ ստիպված կլինի ընդունել այն ամենը, ինչ ասվումէ հայերի ավտոխոնտության մասին: Ուղղակի կան մի շարք օբյեկտիվ երևույթներ, որ խանգարում են մեզ -

1. մեր թույլ լոբբին,
2. քաղաքական պահերը, երբ ոչ-ոքի մեծ հաշվով ձեռք չի տալիս սա ընդունել,
3. արդեն իսկ ընդունված գիտական շրջանակների հակազդեցությունը - մարդիկ հոդվածներ ու գրքեր են գրել, հո չեն կարող հիմա կանգնել ու ասել,ո ր սխալվել են
4. և այլն...

Բայց ես վստահ եմ, վաղ թե ուշ, հատկապես երբ հեռանան հին սերնդի գիտնականները, ճշմարտությունը ջրի երես դուրս կգա...

[Մեղապարտ]

Վերադառնանք մեր քննախուզության սկզբին,
Տելեպինու քուրմ Սուպիլուլիումա I-ի որդի (մ.թ.ա. մոտ 1360-1334) Կիլիկիայի թագավոր Հիմք ընդունելով տարածաշրջաին հետագա զարգացումնները կապված Տրոյական խնդրի հետ,մենք տեսնում ենք որ Կիլիկիան դեռ Տրոյական պատերազմից բավականին առաջ կենտրոնական էր Հավտամքի առումով:Սկսվում է «Տրոյական պատերազմը» և մենք տեսնում ենք որ հայկական կողմը ներկա է այդ պատերազմում որպես շահագռգիռ կողմ:Պատմությունը և դիցաբանությունը երկու կողմից ամրագրել է Հայերի ներկայութ յունը այդ ճակատամարտին :Հայ արքան զոհվեց ,իսկ դուռը որը պաշտպանում էին հայերը կոչվեց«Սկայի դուռ»:Որն է այս արտահայտության իմաստը , իսկ ավելի ընդհանրական որտեղից է այն գալիս ,Հայկ Նահապետ հսկա ,տիտան :Նա ով մասնակցել էր Տրոյական պատերազմին հայկական կողմից ներկայացնում էր դիցաբանական գաղափարա խոսությունը այսինքն մասնակցում էր աստվածների կռվին և կրում էր իր վրա Հայկ Նահապետի ավանդական կոչումը տիտղոսը «հսկա» և դուռ «Սկայի դուռ»:Այսինքն Տրոյական պատերազմում պայմանական Տրոյա քաղաքի ներսում կենտրոնացել էին արևապաշտական դիցարանի կողմնակիցները ,բնականաբար նրանց մեջ պետք է լիներ հավատամքի դաշտում բոլորի կողմից ընդունված առաջնորդ դա ԶԱՅՐՄԱՅՐՆ էր որի անվան մեկնաբանությունը ճշտությամբ տալիս է մեր որոշ հարցերի պատասխան : Բառացիորեն անունը նշանակում է «իսկական այր մեկ այր» ինչ է սան նշանակում և ինչպես է այն կապված քաղաքի պաշտպանության հետ հատկապես «Սկայի դուռ» կամ դարպասներից մեկի պաշտպանութան հետ:Վերլուծությունը ցույց է տալիս որ Զայրմայրը ներկայացնւոմ էր Հայկյան դիցաբանական ճյուղը այսինք ժառանգական արևապաշտա կան գաղափարախոսությունը ,իսկ այդ գաղափարախոսության առաջնորդը ընդունված էր բոլոր արևապաշտների կողմից:Հետևաբար նա պետք է իր վրա վերցներ ավելի շատ պար տավորություն քան Տրոիայի մնացած պաշտպանները:Ես հակված եմ կարծելու որ Զայրմարը պաշտպանում էր քաղաքի գլխավոր դարպասը ,այսինքն մշտական հարվսծի թիրախն էր և նրա զոհվելը պատահական չէր և ելնելով դիցաբանական տարբեր խորհրդների մեկնաբանություններից Տրոիայի անկումը Զայրմայի մահվանից հետո դառնում է անխուսափելի:Հետագայում մեր պատմագրության մեջ մենք տեսնում ենք որ Սկայը իր շարունակությունն է ստանում մեջ բերում քո ներկայացրածից
Հսկան և նրա որդի Պարույր Հսկայորդին Չամչյանի մոտ տեղավորված են մ.թ.ա. 765-700 թ-երին, որից հետո առաջ են բերված նաև Արմենիի հաջորդ գահակալների կառավարման տարիները: Սակայն Պարույր Հսկայորդին ըստ Մովսես Խորենացու մասնակցել է Նինվեի գրավմանը, որը տեղի է ունեցել մ.թ.ա. 612 թ-ին: Չամչյանի մասամբ սխալվելը իմ կարծիքով բացատրվում է նրանով, որ նրան հայտնի չի եղել Արարատյան թագավորության գոյության փաստը և ըստ նրա Հայաստանում շարունակել են անընդհատ գերագահության իրավունքով իշխել Հայկազունիները: Սակայն նա կամ այն աղբյուրը, որից նա օգտվել է, հաշվի չեն առել, որ նախ Հայկազունիները այդ ժամանակ իշխել են Հայաստանի միայն մի մասում` Արմենիում, և հետո, որ նրանց արքայական իշխանությունը (սակայն ոչ տոհմը) Փառնակ II-ի (մ.թ.ա. 805-765) մահից հետո վերացել է 92 տարով:

Այսպիսով այն բանից հետո, երբ լայնածավալ նվաճումներ սկսած և եռանդուն քաղաքականություն վարող Արարատյան թագավորության հզոր արքա Սարդուր II-ը (մ.թ.ա. 765-735) իր գահ բարձրանալուց անմիջապես հետո, օգտվելով Փառնակ II-ի մահից, վերջնականապես իր գերագահությունը հաստատեց նաև Արմենիում և այն մտցրեց Արարատյան թագավորության կազմի մեջ, պետք է դադարած համարել Արմենիի Հայկազունիների արքայացանկի հիշատակումը (որը սակայն ամենևին չի նշանակում, թե նրանք վերացել են (ուղղակի դադարել են արքայական տիտղոս կրել)), և այն պետք է կրկին վերսկսած համարել մ.թ.ա. 673 թ-ից, երբ չնայած Արարատյան թագավորության և Ասորեստանի արշավանքին, Արմենիին Հսկայի օրոք ձեռք բերեց անկախություն` մ.թ.ա. 664 թ-ին վերջնականապես դուրս գալով Արարատյան թագավորության կազմից: Դրանից հետո տեղում իշխող Հայկազունիները կրկին սկսեցին կրել արքայական տիտղոսներ:
Այսպիսով Հայկազունիների գահացանկում Հսկայից մինչև Հրաչյա գահակալման տարիները պետք է տալ ոչ թե ըստ Չամչյանի նշած թվականների, քանի որ վերևում արդեն նշված պատճառով նա սխալվել է, այլ մ.թ.ա. 673 թ-ից հաշված` ըստ Չամչյանի տված գահակալման փաստացի տարիների:
Մ.թ.ա. 569 թ-ին Հայկազունիների իրավունքը նորից վերականգնվում է,գահ է բարձրանում Երվանդ I Սակավակյացը: