Ասել ճշմարտությունը

[Սամվել]

Շատ դժվար հարցա…երևի մարդուցա կախված մեծամասամբ…սակայն խեղճ բժիշկը ոնց իմանանա իր դիմացինը ինչ մարդ է…այստեղից հետևում է որ ամեն դեպքում սկզբում երևի չարժի ասել…կարելի տնեցիներին ասել թող իրենք որոշեն, որը նրա համար ավելի լավ կլինի……եսիմ դժվարա …

[Արշակ]

Անպայման պետք է բացառապես ճշմարտությունն ասել։ Իմ կարծիքով բժիշկն ուղղակի բարոյական իրավունք չունի ճշմարտությունը չասելու։ Հարազատների որոշմանը թողնելը սխալ եմ համարում։ Հարազատը ևս իրավունք չունի չասելու։
Ուղղակի պիտի բժիշկը շատ նրբանկատ լինի ու կարողանա այդ ճշմարտությունը նենց ասել հիվանդին, որ հիվանդը հնարավորին չափ լավ տանի։
Բոլորս էլ գիտենք, որ նույն միտքը տարբեր ձևերով ձևակերպելու, տարբեր ինտոնացիայով ու դիմացինի նկատմամբ վերաբերմունքով ասելու դեպքում խիստ տարբեր ազդեցություններ են լինում։
Ամեն դեպքում, պարտավոր է միայն ու միայն ճշմարտությունն ասել։

«Բարի մտքով լինի ասված թե չար, սիրուց թե ատելությունից – սուտը սուտ է և միշտ դատապարտելի»։
Հովհաննես Թումանյան

[Սամվել]

Եսիմ …իսկ միգուցե նաև հիվանդության տեսակից է՞ կախված…օրինակի համար …կարողա մի քիչ էլ կյանքից հիասթափված մարդ լինի և իմանալով իր հիվադությամ անբուժելիությունը և իր ճակատագրի դառնությունը դիմի անկանխատեսված անմտածված քայլերի

[Արշակ]

Եսիմ …իսկ միգուցե նաև հիվանդության տեսակից է՞ կախված…օրինակի համար …կարողա մի քիչ էլ կյանքից հիասթափված մարդ լինի և իմանալով իր հիվադությամ անբուժելիությունը և իր ճակատագրի դառնությունը դիմի անկանխատեսված անմտածված քայլերի

Հենց դրա համար էլ ասում եմ, որ պետք է նրբանկատ լինել ու նենց ասել մարդուն, որ մարդուն չդրդես նման քայլերի։ Պետք է դուխ տալ, օգնել, հարազատները պիտի կողքին լինեն դժվար պահին։ Դրանում է կայանում հարազատների դերը, այլ ոչ թե՝ խաբելում։
Իսկ ի՞նչ գիտես, թե ճշմարտությունը լսելով ինչպես կվարվի էդ մարդը։ Գուցե էդ անբուժելի հիվանդ մարդը լիքը գործ ունի անելու էս կյանքում, նպատակներ, բարոյական պարտքեր ունի ու, լսելով հիվանդության մասին, սկսում է նենց ապրել, որ հասցնի ու հանգիստ խղճով մեռնի։
Ու սենց բազմաթիվ նուրբ հարցեր կան, որոնց մասին հնարավոր է, որ ո՛չ բժիշկը իմանա, ո՛չ էլ հարազատները։ Ու ոչ ոք իրավունք չունի հիվանդի փոխարեն կյանքի տենց կարևոր հարցերում որոշումներ ընդունել։
Կամ էլ գուցե դու չես կարող բուժել, բայց էս մարդը, իմանալով հիվանդության մասին, բուժման այլ ուղիներ է գտնում և այլն։
Մի խոսքով, ոչ ոք իրավունք չունի ուրիշի կյանքը առանց նրա համաձայնության տնօրինելու։

[Սամվել]

Հենց դրա համար էլ ասում եմ, որ պետք է նրբանկատ լինել ու նենց ասել մարդուն, որ մարդուն չդրդես նման քայլերի։ Պետք է դուխ տալ, օգնել, հարազատները պիտի կողքին լինեն դժվար պահին։ Դրանում է կայանում հարազատների դերը, այլ ոչ թե՝ խաբելում։
Իսկ ի՞նչ գիտես, թե ճշմարտությունը լսելով ինչպես կվարվի էդ մարդը։ Գուցե էդ անբուժելի հիվանդ մարդը լիքը գործ ունի անելու էս կյանքում, նպատակներ, բարոյական պարտքեր ունի ու, լսելով հիվանդության մասին, սկսում է նենց ապրել, որ հասցնի ու հանգիստ խղճով մեռնի։
Ու սենց բազմաթիվ նուրբ հարցեր կան, որոնց մասին հնարավոր է, որ ո՛չ բժիշկը իմանա, ո՛չ էլ հարազատները։ Ու ոչ ոք իրավունք չունի հիվանդի փոխարեն տենց կարևոր կյանքի հարցերում որոշումներ ընդունել։
Կամ էլ գուցե դու չես կարող բուժել, բայց էս մարդը, իմանալով հիվանդության մասին, բուժման այլ ուղիներ է գտնում և այլն։
Մի խոսքով, ոչ ոք իրավունք չունի ուրիշի կյանքը առանց նրա համաձայնության տնօրինելու։

Հե դե երևի դու ես ճիշտ…դրա համար էլ սկզբից ասեցի որ հաստատ բան չգիտեմ…բայց փաստարկներտ շատ լավն էին լիովին համաձայն եմ

[Ուլուանա]

Արշակի հետ լիովին համաձայն եմ։
Հետաքրքիրն այն է, որ երբ խոսքն ուրիշի մասին է, շատերը մտածում են, որ գուցե չասելն ավելի ճիշտ է, բայց բավական է, որ մարդկանց առաջարկես իրենց համար պատասխանել՝ նման իրավիճակում կուզենային ճշմարտությունն իմանալ, թե ոչ, համարյա բոլորը գերադասում են դառը ճշմարտությունը։ Ես այսքան ժամանակ միայն մի հոգուց եմ լսել, որ ինքը նման իրավիճակում հայտնվելու դեպքում կգերադասեր չիմանալ դրա մասին ու ապրել երջանիկ անգիտության մեջ։

[Angelina]

Իրոք, շատ դժվար հարց է: Երևի թե նայած, թե ինչ հիվանդություն է:

[Արշակ]

Ժողովուրդ, ով որ կարծում է, որ թեկուզ ինչ-որ տարիքներում պետք չի ասել, խնդրում եմ, որ պատասխանեք իմ այս գրառման մեջ հնչած հարցադրումներին.

Հենց դրա համար էլ ասում եմ, որ պետք է նրբանկատ լինել ու նենց ասել մարդուն, որ մարդուն չդրդես նման քայլերի։ Պետք է դուխ տալ, օգնել, հարազատները պիտի կողքին լինեն դժվար պահին։ Դրանում է կայանում հարազատների դերը, այլ ոչ թե՝ խաբելում։
Իսկ ի՞նչ գիտես, թե ճշմարտությունը լսելով ինչպես կվարվի էդ մարդը։ Գուցե էդ անբուժելի հիվանդ մարդը լիքը գործ ունի անելու էս կյանքում, նպատակներ, բարոյական պարտքեր ունի ու, լսելով հիվանդության մասին, սկսում է նենց ապրել, որ հասցնի ու հանգիստ խղճով մեռնի։
Ու սենց բազմաթիվ նուրբ հարցեր կան, որոնց մասին հնարավոր է, որ ո՛չ բժիշկը իմանա, ո՛չ էլ հարազատները։ Ու ոչ ոք իրավունք չունի հիվանդի փոխարեն կյանքի տենց կարևոր հարցերում որոշումներ ընդունել։
Կամ էլ գուցե դու չես կարող բուժել, բայց էս մարդը, իմանալով հիվանդության մասին, բուժման այլ ուղիներ է գտնում և այլն։
Մի խոսքով, ոչ ոք իրավունք չունի ուրիշի կյանքը առանց նրա համաձայնության տնօրինելու։

Եթե պետք է, կարող եմ մի հարյուր հատ էլ նմանատիպ իրավիճակներ ներկայացնել, երբ չես կարող իմանալ թե տվյալ հիվանդի համար ինչքան ողբերգական կլինի ճշմարտությունը չասելը։ [կատակախառը]Ուզում եք մի քանի հատ էլ դաժանառոմանտիկաողբերգական լացելու կինոների սցենարներ էլ նկարագրեմ էդ թեմայով, մի կուշտ լացեք, որ նոր համաձայնվեք հետս։ [/կատակախառը]

Իսկ այն դեպքում, երբ հիվանդն ինքը պնդում է, որ չի ուզում ճշմարտությունը լսել, իհարկե, այդ դեպքում պետք չի ասել։
Բայց դե հիվանդն այդ դեպքում անիմաստ ինքախաբեությամբ է զբաղվում։ Դա նման է այն երևույթին, որ ջայլամը, տեսնելով մոտեցող վտանգը, գլուխն ավազի մեջ է մտցնում։ Բայց դե դա ջայլամի/հիվանդի անձնական գործն է։ Բժիշկն էլ իրավունք չունի զոռով հիվանդի «գլուխը ավազի միջից հանելու»։
Իսկ երբ հիվանդը չի խնդրել նման բան, ապա շարունակում եմ մնալ այն համոզմանը, որ բժիշկն իրավունք չունի ճշմարտությունը չասելու։

[Սամվել]

Ժողովուրդ, ով որ կարծում է, որ թեկուզ ինչ-որ տարիքներում պետք չի ասել, խնդրում եմ, որ պատասխանեք իմ այս գրառման մեջ հնչած հարցադրումներին.

Իսկ ի՞նչ գիտես, թե ճշմարտությունը լսելով ինչպես կվարվի էդ մարդը։ Գուցե էդ անբուժելի հիվանդ մարդը լիքը գործ ունի անելու էս կյանքում, նպատակներ, բարոյական պարտքեր ունի ու, լսելով հիվանդության մասին, սկսում է նենց ապրել, որ հասցնի ու հանգիստ խղճով մեռնի։
Ու սենց բազմաթիվ նուրբ հարցեր կան, որոնց մասին հնարավոր է, որ ո՛չ բժիշկը իմանա, ո՛չ էլ հարազատները։ Ու ոչ ոք իրավունք չունի հիվանդի փոխարեն կյանքի տենց կարևոր հարցերում որոշումներ ընդունել։

Դե Արշակ ջան կա տարիք երբ մարդը այդքան էլ շատ գործեր ու հոգու պարտքեր չի ունենում…որպես օրինակ նշեմ 5-12 տարեկան երեխաներին …ավելի փոքրները բան չեն հասկանում…նրանց դեպքում իմ կարծիքով նպատակահարմար է ասել նրանց ծնողներին բայց ոչ մի դեպքում հենց նրանց…եթե նրանց մնացել է քիչ ժամանակ թող այդ ժամանակն էլ անցկացնեն անհոգ և չտանջվեն…

Կամ էլ գուցե դու չես կարող բուժել, բայց էս մարդը, իմանալով հիվանդության մասին, բուժման այլ ուղիներ է գտնում և այլն։

Այս դեպքում նունպես որոշում ընդունողները նրանք չեն…պետք է ասել ծնեղներին …և անկասկած նորմալ ծնողը կփորձի փրկել իր երեխային ինչ գնով էլ լինի

[dvgray]

ստեղ դիտարկվում է միմիայն տրամաբանական կողմը: Հիվանդի դեպքում ավելի էական է հուզական-զգացմունքային ասպեկտը: Եթե հիվանդը չոր, կայացած տրամաբանությամբ անձմավորություն է, ապա կարելի է և ասել: Սակայն եթե գործ ունես անչափ զգացնմունքային մարդու հետ, որի հիվանդությունը միայն կարող է սրել զգացմունքային մոմենտները, ապա ասելը կարող է բերել անկանխատեսելի արդյունքների: Անկանխատեսելի՝ շրջապատի, ծանոթ-ազգականների համար: Նաև կարող է դառնալ իսկական չարիք բոլորի համար...

Ասածս էն է, որ բժշկությունը ընդհանրապես, և էս դեպքում առավել ևս պետք է հանդես բերի ճկունություն և խիստ անձնականացված ու բազմակողմանի կշռադատված մոտեցում:

Հ.Գ. Կոնկրետ իմ դեպքում ես միայն շնորհակալություն զգացում կունենամ ինձ ճիշտը ասելու համար: Սակայն ինչպե՞ս ինձ կպահեմ դրանից հետո... ի՞նչ "անհետաձգելի" գործեր կձգտեմ ավարտել էս աշխարհում, կյանքիցս վերջնականապես ձեռ քաշելով... Ի՞նչ վերջին "ճշտի" համար կզոհեմ իմ արդեն օրերի հաշիվ ունեցող կյանքը/իսկ որ կզոհեմ, դա հաստատ գիտեմ/:... դա մոտավոր գծերով մենակ ինձ է հայտնի:

[Արշակ]

Դե Արշակ ջան կա տարիք երբ մարդը այդքան էլ շատ գործեր ու հոգու պարտքեր չի ունենում…որպես օրինակ նշեմ 5-12 տարեկան երեխաներին …ավելի փոքրները բան չեն հասկանում…նրանց դեպքում իմ կարծիքով նպատակահարմար է ասել նրանց ծնողներին բայց ոչ մի դեպքում հենց նրանց…եթե նրանց մնացել է քիչ ժամանակ թող այդ ժամանակն էլ անցկացնեն անհոգ և չտանջվեն…

Նախ, ի՞նչ իմանաս, գուցե այդ 10 տարեկան երեխան, իմանալով իր լուրջ հիվանդության մասին, իր համար շատ կարևոր (թեկուզ մեզ համար ոչ էական), անկեղծ, մտերմիկ զրույց է ունենում իր ծնողների հետ, ինչ-որ հարցում բացվում է ու հանգստանում, իսկ այլ դեպքում տենց չէր վարվի։
Կամ էլ թեկուզ սենց.
երեխան չիմանալով իր հիվանդության մասին՝ իրեն տանջելով դաս է անում, գիրք է կրծում, իսկ մայրը, իմանալով հիվանդության մասին, երեխային համոզում է, թե՝ «գնա քո համար խաղ արա, հերիքա քեզ տանջես»։ Երեխան էլ, թե. «Չէ, մամ, ի՞նչ ես ասում, բա ես քեզ խոսք եմ տվել որ լավ բժիշկ եմ դառնալու, որ հիվանդ երեխաներին բուժեմ, որ իմ մահացած մեծ եղբոր պես ուրիշ ոչ ոք չմահանա»։ Ու ոչ մի կերպ չեն կարողանում ծնողները երեխային համոզել, որ քիչ դաս անի։ Երեխան էլ նեղվում է ծնողների նման վերբերմունքից։ Իսկ եթե իմանար հիվանդության մասին, նա մյուս երեխաների պես բակում կխաղար՝ վայելելով կյանքի վերջին օրերը։
Էդ էլ քեզ անհոգ խաղալու վերաբերյալ օրինակ։

Ու սենց լիքը դեպքեր կարող են լինել։ Ու էդ դեպքերից շատերում էլ նույնիսկ մտերիմները կարող են չիմանալ։

... Ի՞նչ վերջին "ճշտի" համար կզոհեմ իմ արդեն օրերի հաշիվ ունեցող կյանքը/իսկ որ կզոհեմ, դա հաստատ գիտեմ/:... դա մոտավոր գծերով մենակ ինձ է հայտնի:

Ի դեպ, համոզված եմ, որ երեխաները նմանատիպ բաներն ընդհանուր առմամբ շատավելի հանգիստ են տանում, ավելի ճիշտ են վերաբերվում, քան մեծահասակները։ Մեծահասկաներն են հակված տենց դեպքերում ծանր տանելու, հիվանդագին ընկալելու ու ողբերգական հետևանքների բերող քայլերի դիմելու։

ստեղ դիտարկվում է միմիայն տրամաբանական կողմը: Հիվանդի դեպքում ավելի էական է հուզական-զգացմունքային ասպեկտը: Եթե հիվանդը չոր, կայացած տրամաբանությամբ անձմավորություն է, ապա կարելի է և ասել: Սակայն եթե գործ ունես անչափ զգացնմունքային մարդու հետ, որի հիվանդությունը միայն կարող է սրել զգացմունքային մոմենտները, ապա ասելը կարող է բերել անկանխատեսելի արդյունքների: Անկանխատեսելի՝ շրջապատի, ծանոթ-ազգականների համար: Նաև կարող է դառնալ իսկական չարիք բոլորի համար...

Ասածս էն է, որ բժշկությունը ընդհանրապես, և էս դեպքում առավել ևս պետք է հանդես բերի ճկունություն և խիստ անձնականացված ու բազմակողմանի կշռադատված մոտեցում:

Հ.Գ. Կոնկրետ իմ դեպքում ես միայն շնորհակալություն զգացում կունենամ ինձ ճիշտը ասելու համար: Սակայն ինչպե՞ս ինձ կպահեմ դրանից հետո... ի՞նչ "անհետաձգելի" գործեր կձգտեմ ավարտել էս աշխարհում, կյանքիցս վերջնականապես ձեռ քաշելով... Ի՞նչ վերջին "ճշտի" համար կզոհեմ իմ արդեն օրերի հաշիվ ունեցող կյանքը/իսկ որ կզոհեմ, դա հաստատ գիտեմ/:... դա մոտավոր գծերով մենակ ինձ է հայտնի:

dvgray, համաձայն եմ քեզ հետ, որ շատ կարևոր է հաշվի առնել հուզական-զգացմունքային ասպեկտը ու որ բժիշկը պետք է ցուցաբերի ճկունություն, խիստ անձնականացված մոտեցում, էն իմաստով որ.

Ուղղակի պիտի բժիշկը շատ նրբանկատ լինի ու կարողանա այդ ճշմարտությունը նենց ասել հիվանդին, որ հիվանդը հնարավորին չափ լավ տանի։
Բոլորս էլ գիտենք, որ նույն միտքը տարբեր ձևերով ձևակերպելու, տարբեր ինտոնացիայով ու դիմացինի նկատմամբ վերաբերմունքով ասելու դեպքում խիստ տարբեր ազդեցություններ են լինում։
Ամեն դեպքում, պարտավոր է միայն ու միայն ճշմարտությունն ասել։
…
…պետք է նրբանկատ լինել ու նենց ասել մարդուն, որ մարդուն չդրդես նման քայլերի։ Պետք է դուխ տալ, օգնել, հարազատները պիտի կողքին լինեն դժվար պահին։ Դրանում է կայանում հարազատների դերը, այլ ոչ թե՝ խաբելում։

Ու ընդհանրապես, բժիշկը չպիտի ուղղակի դիագնոզը խփի հիվանդի ճակատին։ Նա պիտի նախ և առաջ հոգեբանորեն մարդուն օգնի, որ հիվանդը կարողանա ճիշտ վերաբերվել իր հիվանդությանը, ճիշտ եզրակացություններ անել։
Ի վերջո հոգեբանությունն էլ մարդու հոգեկանը բուժելու դեր ունի։ Հոգեբանական ճիշտ մոտեցումն այստեղ ամենակարևորն է։

[lulushik]

իսկ իմ կարծիքով բժշկի անկեղծությունը կարող է սպանել հիվանդին

[Dayana]

Անպայման պետք է բացառապես ճշմարտությունն ասել։ Իմ կարծիքով բժիշկն ուղղակի բարոյական իրավունք չունի ճշմարտությունը չասելու։ Հարազատների որոշմանը թողնելը սխալ եմ համարում։ Հարազատը ևս իրավունք չունի չասելու։
Ուղղակի պիտի բժիշկը շատ նրբանկատ լինի ու կարողանա այդ ճշմարտությունը նենց ասել հիվանդին, որ հիվանդը հնարավորին չափ լավ տանի։
Բոլորս էլ գիտենք, որ նույն միտքը տարբեր ձևերով ձևակերպելու, տարբեր ինտոնացիայով ու դիմացինի նկատմամբ վերաբերմունքով ասելու դեպքում խիստ տարբեր ազդեցություններ են լինում։
Ամեն դեպքում, պարտավոր է միայն ու միայն ճշմարտությունն ասել։

«Բարի մտքով լինի ասված թե չար, սիրուց թե ատելությունից – սուտը սուտ է և միշտ դատապարտելի»։
Հովհաննես Թումանյան

Արշակ ջան դու իհարկե ճիշտ ես, ու ես էլ կողմ կլինեմ իմանալ ճշմարտությունը, բայց երբեմն այդ իմանալը շատ ավելի բացասական է ազդում հիվանդի վրա։
Օրինակս շատ հեռու չէ։ Իմ պապաիկը նա քաղցկեղով է հիվանդացել ու երբ ասել են, որ անբուժելի հիվանդ է, մի երկու շաբաթում սաստիկ ընկճվելուց խիստ վատացել է այն դպքում, երբ մինչ բժշկին դիմելը ուղղակի մի թեթև վատ է զգացել իրեն Այնպես ,որ ոչ ասելն է լավ, ոչ չասելը

[Mitre]

Հայաստանում եթե բժիշկը հարազատներին չասի,բա էլ ումից փող ուզի:

[StrangeLittleGirl]

Իսկ, եթե հարազատները մի պոքր նախապատրաստեն, դա էլ է ոչ բարոյական իրավունք, կուզենայի իմանալ: Օրինակ ես կնախընտրեմ ինձ հարազատ մարդուց լսեմ նուրբ բառեր, հետո նոր լսեմ բժշկի մասնագիտական լուրջ տերմիններով բառեր: Վերջերս ԱՄՆ-ից մի հիվանդ կին էր եկել: Նրան բժիշկներն ասել էին, որ 2 ամիս է մնացել ապրելու: Խեղճ կինը պատմում էր, որ այնքան չոր ու կոպիտ էին խոսել նրա հետ ու ոչ մի բարեկամ այդ պահին իր կողքին չէր եղել: Դա էլ է ոչ բարոյական, չեք կարծում?

Ո՛չ, միևնույն է, դա բժշկի պարտականությունն է: Նա պետք է առանց տերմինների, պարզ ու հասարակ բացատրի: Հասկանու՞մ ես, բժիշկը հարազատին չի բուժում, այլ՝ հիվանդին, իսկ մեջտեղը հարազատ խառնելը փչացնում է բժիշկ-հիվանդ հարաբերությունները: Հետո, հարազատը վայնասուն է բարձրացնում, կարող է որոշել չասել, կարող է լարվածությունից չափազանցնել, կարող է ընդհանրապես սխալ հասկանալ ու սխալ բացատրել: