Բայց, ինչպես տեսնում եմ ես էլի շեղվեցի թեմայից ու շատ հնարավոր է, որ դա դիտմամբ արեցի: Բանն այն է, որ չէի ուզում այս պատմությունս նմանվեր լրատվական թերթի վերլուծական հոդվածի:
Թերթ ասացի, հիշեցի, թե որտե՞ղ էի կանգնել: Այսպիսով իմ սենյակ հասնելուց հետո մի շարք սպաներ գալիս ու այստեղ կարդում են այդ նույն թերթերը: Գալիս ու կարդում են նաև մի քանի համարձակ զինվորներ: Ու, չնայած, փաստորեն ինձ չարգելվեց այդ թերթերը գնելն ու կարդալը, բայց այս ամենը բավական է հասկանալու համար, որ բանակում «Հայլուր» այլընտրանք լրատվական միջոցը բացառիկ երևույթ է: Ի դեպ, չեմ կարծում, որ այլ զորամասերում այսպես հեշտությամբ թույլատրվեր այդ թերթերի ձեռք բերումը, թեև հաստատ հնարավոր կլիներ:
ինչևէ, այսպիսով, առաջնորդվելով միայն որոշակի մարդկանց տեսակետով (ասել կուզի «Հայլուր» լրատվակից հնչած տեսակետի) զինվորների մեջ ձևավորվում է քաղաքական հայացքներ, որոնք, իրականում, նրանց քաղաքական հայացքները չեն, այլ նրանց քաղաքական հայացքների բացակայությունն են: Այնպես որ երկար մտածել պետք չէ, հասկանալու համար, թե զինվորն ու օգտին է քվեարկելու ընտրության ժամանակ:
Փաստորեն, իրականում, նույնիսկ հարկադրելու կարիք չկա: Անհրաժեշտ է միայն մի փոքր ուղղություն տալ: Օրինակ կարելի է ընտրության նախորդ օրը շատ կամաց հիշեցնել թե կառավարությունը որքան լավ բաներ է արել երկրի ու բանակի համար: Չեմ հերքում, ասենք թե արել է: Բայց դա ընտրությա՞ն հետ ինչ կապ ունի: Գուցե Պողոսն ավելի՞ն կանի: Բայց այդքանի մասին զինվորը մտածել, ավելի ճիշտ իրար կողք դնել տարբեր քաղաքական ուժերի ասածները, համեմատել ու եզրահանգման գալ, ուղղակի չի կարող...
***
Էլի շեղվեցի: Ընտրությունների նախորդ օրն է: Հենց այն օրը, երբ ես տողանի չգնացի: Հիմա հիշում ենք, որ ես օրվա իրադարձություններին պետք է նայեմ լայն բացված աչքերով: Իսկ հիմա մեր դասակին իր մոտ է կանչում սպաներից մեկը՝ հրահանգավորման, կապված վաղվա ընտրությունների հետ: Մեր դասակի անունը պայմանական է դասակ, քանի որ իրականում ութ հոգի ենք, դեռ մեկն էլ գործուղված է: Ինչևէ, գնում ու շարվում ենք՝ մի գծի վրա: Սպան սկսում է հրահանգավորելը.
- Վաղը ընտրություններ են, բոլորս պետք է մեկ մարդու նման գնանք: Մենք այն անպարտաճանաչ քաղաքացիներից չենք, որ ալարում են ընտրության գնալ ու իրենց քաղաքացիական պարտքը կատարեն: Վաղը հիվանդանալ, բան-ման չկա...
Այստեղ ես շատ փոքր ժամանակով կկտրեմ պարոն մայորի խոսքը, ու կասեմ, որ ընտրությունների օրն իսկապես հիվանդանալ, բան-ման չկար: Ով բողոք ուներ, բուժկետում ստանում էր պատասխան, որ առանձնապես լուրջ բան չկա, անկողնային չէ: Հոսպիտալ տեղափոխվողներին հայտնվել էր, որ հաջորդ օրը կգնան: Այդ օրը, բնականաբար, չկար ազատ արձակում, ի սկզբանե այնպես էր դասավորվել, որ ոչ մի զինծառայող այդ օրն արձակուրդի մեջ չլինի: Այս ամենը արտաքուստ արվում էր նրա համար, որ զինվորները սովորեն իրենց քաղաքացիական պարտքը կատարել, իսկ լայն բացված աչքերով նայելիս հասկանում ենք, որ պատճառը մարդաքանակի ապահովումն է, որ զորամասերից յուրաքանչուրին տրվել է հրահանգ, ապահովել այսքան ձայն: Սա իհարկե ենթադրությունների ոլորտից է, բայց չեմ կարծում, թե սխալված կլինեմ: Ինչևէ, քանի դեռ մենք այսպես քաղցր զրուցում ու բամբասում ենք, պարոն մայորը շարունակում է մեզ խրատել, ու հիմա մենք նորից կսկսենք լսել նրա խոսքերը.
- Լսած կլինեք, որ ասում են, թե բանակում զինվորին պարտադրում են այսինչին ընտրել: Սուտ է: Այդպիսի բան չկա: Ես հիմա պաշտոնապես հայտարարում եմ, կընտրեք ձեր խղճի սահմանում, ում կուզեք, նրան էլ կընտրեք: Բայց մի մոռացեք, որ մենք զինծառայող ենք: Կարծում եմ այսքանը ձեզ ամեն ինչ ասում է: Մի մոռացեք այն ամենը, ինչ արել են ձեզ համար որոշ մարդիկ, դուք բոլորդ ինստիտուտն ավարտած, խելոք տղերք եք, կարծում եմ առանց ավելորդ բառերի էլ հասկացաք: Մի մոռացեք նրանց, ովքեր էս բանակը բանակ են սարքել, այդքան բան եմ ասում, մնացածը հասկացեք...
Հասկացանք, պարո՛ն մայոր, հասկացանք, տաս անգամ մի կրկնեք...
- Իսկ հիմա ես կարդում եմ ձեր համարները: Վաղը այդ հերթականությամբ եք քվեարկելու: Դուք ընտրական տեղամասի ցուցակում ունեք որոշակի համար: Որ խառը խուռը չգնանք ու ժամանակն իզուր չձգվի ձեր անունը գտնելու համար, ամեն մեկդ հիշում եք ձեր համարը, ձեր հերթին մոտենում հանձաժողովի անդամին, ստորագրում ձեր դաշտում, վերցնում քվեաթերթիկը, գնում քվեարկելու...
Դրանից հետո պարոն մայորը սկսեց կարդալ մեր դասակի անդամների անուն ազգանուն զինկոչումները ու նրանց հերթական համարը: Սովորական հայացքով նայելուց ամեն ինչ նորմալ է, իսկ լայն բացված աչքերով նայելիս հասկանում ենք, որ առաջին երեք անծանոթ անուն ազգանունները, որոնք նա կարդաց, ամենևին էլ լեզվի սայթաքում չէին, ոչ էլ ուրիշ դասակի զինվորների անուններ էր կարդացել: Այդ անձինք իրոք մեր դասակից էին, ափսոս որ միայն մեկ օրով և ափսոս, որ մենք նրանց այդպես էլ չենք տեսնի, նրանց հետ չենք ծանոթանա: Իհարկե կարելի է ուրիշ ենթադրություններ անել, օրինակ ենթադրել որ նրանք մեր դասակից են, բայց գործուղված են այլ զորամաս, իսկ օրենքի համաձայն պետք է գան ու ընտրեն այս զորամասի կազմից, բայց այդ դեպքում մենք նրանց անունները, գոնե անունները կիմանայինք: Կարելի է ենթադրել, որ սրանք այն զինվորներից են, որ իբր ծառայում են, իրականում տանը նստած են, բայց ընտրության օրը կանչվել են քվեարկելու: Բայց կարծում եմ, որ այս դեպքում էլ նրանց գոնե անունները կիմանայինք: Կարելի է էլի ուրիշ ենթադրություններ անել, բայց կարծում եմ խորանալու շատ կարիք չկա ու ընթերցողս ինքը կհասկանա, թե ովքեր էին այդ զինծառայողները, ում այդպես էլ, իրոք, չտեսանք:
Ինչևէ ավարտվեց նաև այդ օրն ու գնացինք քնելու, իմանալով, որ առավոտյան գնալու ենք ընտրության...
Մեջբերել
Lion-ի խոսքերից
Էջանիշներ