Թեմայից դուրս, բայց հետաքրքիր կամ կարևոր գրառումներ

[ivy]

Վերայի պոստերը մեկումեջ տեսնում եմ ֆբ֊ում, բայց Աթեիստից հենց խաբար չեմ։ Բայց կարելի ա ուղղակի թեգել @Աթեիստ

Վերջերս թեգել էի, հետո էլ գրել էի իր անհետանալու մասին, բայց ձայն չկա:

Օգոստոսին մի պահ ասեց, որ արձակուրդի էին, շուտով հետ են գալու, ու մի քանի օր էլ պետք կլինի հունի մեջ ընկնելու համար: Ու էլ բան չլսեցինք:

[Freeman]

Ժողովուրդ, Աթեիստն ու՞ր ա։ Նորմա՞լ ա իրանց մոտ ամեն ինչ։

Տելեգրամում ակտիվ ա, երևի նորմալ ա ))

[ivy]

Ակումբում մարդիկ հա էլ գնում-գալիս են, բայց ինքը մի ձև կայուն ու հաստատուն էր էդ հարցում, դրա համար շատ անսովոր ա, որ չկա:

[Գաղթական]

Վիեննայի փաստաթուղթը ո՞րն ա..

Վարորդական իրավունքների թարգմանության պարտադրանքն առնչվում է իրանահայերին և սիրիահայերին․ փոխոստիկանապետ

Այսինքն՝ եթե իրանաքուրդ ա խոսքի, իրա վրա չի տարածվում էլի ))

[Տրիբուն]

Տելեգրամում ակտիվ ա, երևի նորմալ ա ))

Որ տեսնեք օտար ամայի ճամփեքին, ասեք որ իրանց ստեղ կարոտում-մարոտում են։

[Ուլուանա]

Վերջերս թեգել էի, հետո էլ գրել էի իր անհետանալու մասին, բայց ձայն չկա:

Օգոստոսին մի պահ ասեց, որ արձակուրդի էին, շուտով հետ են գալու, ու մի քանի օր էլ պետք կլինի հունի մեջ ընկնելու համար: Ու էլ բան չլսեցինք:

Տելեգրամում ակտիվ ա, երևի նորմալ ա ))

Ֆեյսբուքում էլ ա ակտիվ: Աչքիս` Ակումբից ա արձակուրդ գնացել:

[Thom]

Վերջերս մի հետաքրքիր միտում եմ նկատում։ Ռուսների հետ շփումը ու կապ հաստատելը ահագին դժվար ու էներգատար պրոցես ա։ Իրանց մոտ ինչ-որ գոռոզություն, մեծամտություն եմ զգում։ Չգիտեմ, դա ինձ թվում ա, թե իրականում էտպես ա։ Տպավորություն ա, որ իրանք իրանց բոլորից բարձր են դասում, հիմնականում թքած ունեն կուլտուրայի ու պայմանավորվածությունների վրա, ու անգամ եթե էս հարցերով հետները խնդիր չես ունենում, առօրյա շփման մեջ մեկա իրանք իրենց դրսևորում են։ Հիմա արդեն մի տեսակ խուսափում եմ իրանցից։ Խնդիրը իմ մեջ ա, թե՞ իրանք իրոք էտպես են։

[Ruby Rue]

Վերջերս մի հետաքրքիր միտում եմ նկատում։ Ռուսների հետ շփումը ու կապ հաստատելը ահագին դժվար ու էներգատար պրոցես ա։ Իրանց մոտ ինչ-որ գոռոզություն, մեծամտություն եմ զգում։ Չգիտեմ, դա ինձ թվում ա, թե իրականում էտպես ա։ Տպավորություն ա, որ իրանք իրանց բոլորից բարձր են դասում, հիմնականում թքած ունեն կուլտուրայի ու պայմանավորվածությունների վրա, ու անգամ եթե էս հարցերով հետները խնդիր չես ունենում, առօրյա շփման մեջ մեկա իրանք իրենց դրսևորում են։ Հիմա արդեն մի տեսակ խուսափում եմ իրանցից։ Խնդիրը իմ մեջ ա, թե՞ իրանք իրոք էտպես են։

Չեմ ուզում ռասիստական բան գրել, բայց Եվրոպաներում հանդիպածս ռուսների մեծամասնությունն իրենց բարձր ա դասում ռուսերեն խոսող այլ մարդկանցից, մասնավորապես՝ պոստսովետական երկրների ժողովուրդներից։ Ահագին շատ եմ շփվել ռուսերեն իմացող մարդկանց հետ՝ թե՛ հետսովետական երկրների ուսանողների, թե՛ ռուսացված գերմանացիների (ազգությամբ գերմանացիներ, որ ժամանակին հաստատվել են Ռուսաստանում, հետո իրենց սերունդները էլի տեղափոխվել են Գերմանիա), բայց ոչ ոքի մոտ էդ գոռոզությունն ու մեծամտությունը չեմ նկատել։ Ըստ իս՝ հետսովետական սինդրոմն ա դեռ մեջները, քանի որ իրենք ռուսերենի լեզվակիր են, ալֆան ու օմեգան։ Օրինակի համար, շատերն էնպիսին են, որ իրենց մոտ նույնիսկ ռուսերեն եմ խուսափում խոսել, քանի որ դե ոնց կլինի, ակցենտ ունես ռուսերենում։

[StrangeLittleGirl]

Չեմ ուզում ռասիստական բան գրել, բայց Եվրոպաներում հանդիպածս ռուսների մեծամասնությունն իրենց բարձր ա դասում ռուսերեն խոսող այլ մարդկանցից, մասնավորապես՝ պոստսովետական երկրների ժողովուրդներից։ Ահագին շատ եմ շփվել ռուսերեն իմացող մարդկանց հետ՝ թե՛ հետսովետական երկրների ուսանողների, թե՛ ռուսացված գերմանացիների (ազգությամբ գերմանացիներ, որ ժամանակին հաստատվել են Ռուսաստանում, հետո իրենց սերունդները էլի տեղափոխվել են Գերմանիա), բայց ոչ ոքի մոտ էդ գոռոզությունն ու մեծամտությունը չեմ նկատել։ Ըստ իս՝ հետսովետական սինդրոմն ա դեռ մեջները, քանի որ իրենք ռուսերենի լեզվակիր են, ալֆան ու օմեգան։ Օրինակի համար, շատերն էնպիսին են, որ իրենց մոտ նույնիսկ ռուսերեն եմ խուսափում խոսել, քանի որ դե ոնց կլինի, ակցենտ ունես ռուսերենում։

Ես էլ եմ ահավոր շատ ռուսների հետ շփվել ու նկատել նույն գոռոզությունը։ Բայց իմ պատկերացմամբ էդ էնքան լեզվի հետ կապված չի (ես ռուսների հետ պրոգրեսիվորեն ավելի շատ անգլերեն եմ շփվում), ոչ էլ հետսովետական գաղութատիրական մտածելակերպով, այլ, կարծում եմ, կրթական համակարգն ահագին մեծ դեր ունի։ Ես հիմնականում շփվել եմ բավական մեծ բարձունքների հասնող, ամբիցիոզ մարդկանց հետ, ովքեր իրանց պուճուր գյուղից գնացել են Մոսկվա բարձունքներ նվաճելու, Մոսկվայից էլ՝ Եվրոպա։ Իրանք հիմնականում էն մարդիկ են, որոնց դպրոցներում ու համալսարաններում անընդհատ գովել են, էրես տվել։ Հետն էլ էդ նույն կրթական համակարգում իրանց ասվել ա, որ ռուսական ամեն ինչը վերջն ա։ Ու էս մարդիկ հայտնվելով ուրիշ երկրներում՝ վստահ են, որ իրանք վերջն են, իրանցից էն կողմ մարդ չկա։ Ասենք, դեպք ա էղել, որ ռուս ուսանողս «գերազանց» չստանալու դեպքում ինձ մեյլ ա գրել, թե՝ this is not acceptable։

Սենց մարդիկ իրականում շատ վատ են ինտեգրվում, անընդհատ դասախոսների ու մնացածների հետ կոնֆլիկտներ են ունենում։ Բայց տխուրն էն ա, որ նույն արևմտյան կրթական համակարգն էլ մարդկանց նենց ա սովորացնում ամեն ինչ, ոնց որ Ռուսաստանն ու Սովետական Միությունը գոյություն չեն ունեցել, էնտեղ գիտություն չի էղել, մինչդեռ իրականությունն էն ա, որ էնտեղ էլ ա հզորագույն գիտություն էղել ու կա, ու դրա հետ պետք ա հաշվի նստել։ Մեկը իմ ոլորտում Ալեքսանդր Լուրիան հզորագույն գիտնական ա, որի գործերին շատ քչերն են ծանոթ արևմուտքում

[One_Way_Ticket]

Ես հակառակը, ռուսների հետ շատ ավելի հեշտ եմ լեզու գտնում, քան որևէ այլ ազգի (այդ թվում երևի հայերի)։ Ես էլ եմ ռուսերեն ակցենտով խոսում (չնայած արդեն ոչ այնքան ուժեղ), ու դա բացարձակապես չի խանգարում։ Ինձ թվում է՝ ռուսական մշակույթի որոշ տարրեր կարող են թյուրիմացաբար ընկալվել որպես գոռոզություն ու շովինիզմ։ Ասենք, ժպտալը իրենց մոտ հեչ պարտադիր չէ, առավել ևս անծանոթ մարդուն։ Ու դա չի նշանակում, որ պատճառը քո արտաքինն է կամ ակցենտը։

Շատ եվրոպացիներ շատ ավելի ռասիստ են, քան ռուսները։ Չեխիայում մի քանի անգամ նենց զզվելի վերաբերմունքի եմ արժանացել, որ երևի էլ ոչ մի անգամ չգնամ առանց լուրջ պատճառի։

[Ruby Rue]

Ես էլ եմ ահավոր շատ ռուսների հետ շփվել ու նկատել նույն գոռոզությունը։ Բայց իմ պատկերացմամբ էդ էնքան լեզվի հետ կապված չի (ես ռուսների հետ պրոգրեսիվորեն ավելի շատ անգլերեն եմ շփվում), ոչ էլ հետսովետական գաղութատիրական մտածելակերպով, այլ, կարծում եմ, կրթական համակարգն ահագին մեծ դեր ունի։ Ես հիմնականում շփվել եմ բավական մեծ բարձունքների հասնող, ամբիցիոզ մարդկանց հետ, ովքեր իրանց պուճուր գյուղից գնացել են Մոսկվա բարձունքներ նվաճելու, Մոսկվայից էլ՝ Եվրոպա։ Իրանք հիմնականում էն մարդիկ են, որոնց դպրոցներում ու համալսարաններում անընդհատ գովել են, էրես տվել։ Հետն էլ էդ նույն կրթական համակարգում իրանց ասվել ա, որ ռուսական ամեն ինչը վերջն ա։ Ու էս մարդիկ հայտնվելով ուրիշ երկրներում՝ վստահ են, որ իրանք վերջն են, իրանցից էն կողմ մարդ չկա։ Ասենք, դեպք ա էղել, որ ռուս ուսանողս «գերազանց» չստանալու դեպքում ինձ մեյլ ա գրել, թե՝ this is not acceptable։

Սենց մարդիկ իրականում շատ վատ են ինտեգրվում, անընդհատ դասախոսների ու մնացածների հետ կոնֆլիկտներ են ունենում։ Բայց տխուրն էն ա, որ նույն արևմտյան կրթական համակարգն էլ մարդկանց նենց ա սովորացնում ամեն ինչ, ոնց որ Ռուսաստանն ու Սովետական Միությունը գոյություն չեն ունեցել, էնտեղ գիտություն չի էղել, մինչդեռ իրականությունն էն ա, որ էնտեղ էլ ա հզորագույն գիտություն էղել ու կա, ու դրա հետ պետք ա հաշվի նստել։ Մեկը իմ ոլորտում Ալեքսանդր Լուրիան հզորագույն գիտնական ա, որի գործերին շատ քչերն են ծանոթ արևմուտքում

Հետաքրքիր տեսակետ ես բարձրացնում, բայց արդյո՞ք մեր կրթական համակարգը նույն հիմքերը չունի, ինչ ռուսականը։ Պլյուս, թե՛ հայ, թե՛ շատ այլ հետսովետական երկրներից ուսանողներ էլի նույնատիպ համակարգերից են գալիս, էլի են երես տված էդ տեսանկյունից։ Ասենք՝ համեմատած միջին վիճակագրական Եվրոպայում սովորող եվրոպացի կամ ամերիկացի ուսանողի, հայ ուսանողների մեծ մասն էլ շատ երկար ճանապարհ ա անցնում գերազանցության ու կրթաթոշակների, որ կարողանա նույն կրթությունը ստանա։
Եսիմ, կարող ա ընդհանուր առմամբ հասարակության մոտ Ռուսաստանին որպես բացարձակ մոնստր դիտարկելու տենդենցը կա։

Ես հակառակը, ռուսների հետ շատ ավելի հեշտ եմ լեզու գտնում, քան որևէ այլ ազգի (այդ թվում երևի հայերի)։ Ես էլ եմ ռուսերեն ակցենտով խոսում (չնայած արդեն ոչ այնքան ուժեղ), ու դա բացարձակապես չի խանգարում։ Ինձ թվում է՝ ռուսական մշակույթի որոշ տարրեր կարող են թյուրիմացաբար ընկալվել որպես գոռոզություն ու շովինիզմ։ Ասենք, ժպտալը իրենց մոտ հեչ պարտադիր չէ, առավել ևս անծանոթ մարդուն։ Ու դա չի նշանակում, որ պատճառը քո արտաքինն է կամ ակցենտը։

Շատ եվրոպացիներ շատ ավելի ռասիստ են, քան ռուսները։ Չեխիայում մի քանի անգամ նենց զզվելի վերաբերմունքի եմ արժանացել, որ երևի էլ ոչ մի անգամ չգնամ առանց լուրջ պատճառի։

Եսիմ, ըստ իս, հարցը չժպտալն ու սառը լինելը չի բացարձակ, շատերը հենց ցուցադրական գոռոզ են։ Միգուցե շփման դժվարությունն են էդպես կոմպենսացնում, չգիտեմ։

Իսկ ինչ վերաբերում ա եվրոպացիների ռասիզմին, լրիվ այլ թեմա ա, կարող եմ անընդմեջ գրել ու գրել, հատկապես՝ գերմանացիների վերաբերյալ։

[One_Way_Ticket]

Եսիմ, ըստ իս, հարցը չժպտալն ու սառը լինելը չի բացարձակ, շատերը հենց ցուցադրական գոռոզ են։ Միգուցե շփման դժվարությունն են էդպես կոմպենսացնում, չգիտեմ։

Նախ ասեմ, որ ես Եվրոպայում ապրող ռուսների հետ առանձնապես չեմ շփվել (բացի Բալթյան երկրներից, որը մի քիչ ուրիշ է, քանի որ իրենք այստեղ ծնվել-մեծացել են)։ Այնպես որ կարող է իրոք գոռոզ են։ Բայց եթե մի քիչ ավելի մանրամասն նկարագրես, կամ մեկ-երկու օրինակ բերես, թե ինչում է այդ գոռոզությունն արտահայտվել, ավելի հեշտ կլինի քննարկել։

[StrangeLittleGirl]

Հետաքրքիր տեսակետ ես բարձրացնում, բայց արդյո՞ք մեր կրթական համակարգը նույն հիմքերը չունի, ինչ ռուսականը։ Պլյուս, թե՛ հայ, թե՛ շատ այլ հետսովետական երկրներից ուսանողներ էլի նույնատիպ համակարգերից են գալիս, էլի են երես տված էդ տեսանկյունից։ Ասենք՝ համեմատած միջին վիճակագրական Եվրոպայում սովորող եվրոպացի կամ ամերիկացի ուսանողի, հայ ուսանողների մեծ մասն էլ շատ երկար ճանապարհ ա անցնում գերազանցության ու կրթաթոշակների, որ կարողանա նույն կրթությունը ստանա։
Եսիմ, կարող ա ընդհանուր առմամբ հասարակության մոտ Ռուսաստանին որպես բացարձակ մոնստր դիտարկելու տենդենցը կա։

Իհարկե, մեզ մոտ էլ նույնը կա։ Բայց մեր կրթական համակարգը մեզ սովորեցնում ա, որ ռուսներն են դեմք, ոչ թե մենք (խոսքս բարձրագույն կրթության մասին ա, թե չէ դպրոցական խայատառակ ծրագրի մասին սաղս էլ գիտենք)։ Նույն Լուրիայի օրինակով ասեմ. իմ նյարդահոգեբանության դասախոսն անձամբ Լուրիայի ուսանողն ա էղել, անունով երդվում էր ու աջ ու ձախ խոսում իրա հանճարի մասին։ Էս տեսակի բաները հարգանք ու ակնածանք են ներշնչում ռուս մշակույթի նկատմամբ։ Մյուս կողմից էլ, առավել ամբիցիոզ ու երկար ճանապարհ անցնող հայ ուսանողները նաև ծանոթանում են արևմտյան մեծություններին։ Վրայից ավելացրու, որ ամեն անգամ ասում ես՝ հայ ես, սաղ ասում են՝ կներես, աշխարհագրությունից լավ չեմ, էդ որտե՞ղ ա։ Ու էդպես գիտակցում ես սեփական ոչնչությունը։ Արդյունքում՝ հակառակ իրավիճակը. անլիարժեքության բարդույթ, ցածր ինքնագնահատական և այլն (համենայնդեպս, շատ եմ նկատել դրսում սովորող հայ ուսանողների մոտ)։

[ivy]

Չեմ ուզում ռասիստական բան գրել, բայց Եվրոպաներում հանդիպածս ռուսների մեծամասնությունն իրենց բարձր ա դասում ռուսերեն խոսող այլ մարդկանցից, մասնավորապես՝ պոստսովետական երկրների ժողովուրդներից։ Ահագին շատ եմ շփվել ռուսերեն իմացող մարդկանց հետ՝ թե՛ հետսովետական երկրների ուսանողների, թե՛ ռուսացված գերմանացիների (ազգությամբ գերմանացիներ, որ ժամանակին հաստատվել են Ռուսաստանում, հետո իրենց սերունդները էլի տեղափոխվել են Գերմանիա), բայց ոչ ոքի մոտ էդ գոռոզությունն ու մեծամտությունը չեմ նկատել։ Ըստ իս՝ հետսովետական սինդրոմն ա դեռ մեջները, քանի որ իրենք ռուսերենի լեզվակիր են, ալֆան ու օմեգան։ Օրինակի համար, շատերն էնպիսին են, որ իրենց մոտ նույնիսկ ռուսերեն եմ խուսափում խոսել, քանի որ դե ոնց կլինի, ակցենտ ունես ռուսերենում։

Գերմանիայում իմ ուսանողական ընկերների մի մասը ռուսերեն լեզվակիրներ էին (Ռուսաստանից ու Ուկրաինայից). ոչ մեկի մոտ էդ ասածդ գոռոզությունը չեմ նկատել: Մի երկուսի հետ մինչև հիմա էլ լավ կոնտակտի մեջ եմ: Ընդհանրապես 13 տարվա մեջ էդպիսի միտումի չեմ հանդիպել:
Պարզ է, որ ամեն տեսակի մարդիկ էլ լինում են, բայց ընդհանրացնել հաստատ չարժի:

[Varzor]

Գերմանիայում իմ ուսանողական ընկերների մի մասը ռուսերեն լեզվակիրներ էին (Ռուսաստանից ու Ուկրաինայից). ոչ մեկի մոտ էդ ասածդ գոռոզությունը չեմ նկատել: Մի երկուսի հետ մինչև հիմա էլ լավ կոնտակտի մեջ եմ: Ընդհանրապես 13 տարվա մեջ էդպիսի միտումի չեմ հանդիպել:
Պարզ է, որ ամեն տեսակի մարդիկ էլ լինում են, բայց ընդհանրացնել հաստատ չարժի:

Միանշանակ համամիտ եմ՝ ընդհանրացնել չարժե։
Բայց որոշակի օրինաչափություններ կան, որ շատերն են նկատում։
ԻՀԿ, էդ գոռոզությունն ու գերագնահատված եսը բնորոշ են իրականում թերարժեքության բարդույթով տառապող կամ տգետ մարդկանց, որոնք անընդհատ փորձում են շրջապատին ցույց տալ, ապացուցել, որ իրենք առավելություն ունեն, որ իրենք այն չեն, ինչպես իրենց մասին "մտածում" են դիմացինները։ Ու էդ տեսանկյունից ոչ այդքան կարևոր է ազգությունը, այլ այն միջավայրը, որտեղ մարդը ձևավորվել է որպես անհատ և "նվեր" է ստացել իր թերարժեքության բարդույթը։ Բնականաբար էդ ամեն ինչում անմասն չէ նաև կրթական ցենզը։
Մի դիտարկում ասեմ․
Կա Ռուսաստան և ոնց որ թե առանձին Մոսկվա։ Մոսկվացիների վերաբերմունքն ու ինքնագնահատականը որոշակիորեն տարբերվում են ռուսաստանի այլ շրջանների բնակիչներինից։ Իրենք իրենց "էլիտար" ռուսներ են կարծում։ Բարձրից են նայում ոչ միայն այլազգիներին և օտարերկրացիներին, այլև ռուսաստանի այլ շրջաններից եկած մարդկանց։ Քիչ չեն, որ նույնիսկ թեթև ակցենտով խոսող մարդու վրա ծիծաղում են, ձեռք են առնում։ Ու էդ նույն ծիծաղողների մեծ մասը միջինից ցածր կրթական մակարդակի ու ինտելեկտի տեր մարդիկ են։ Բայց այդ երևույթն ավելի ընդգծված է մասնավորապես ոչ թե "բնիկ մոսկվացիների" մոտ, այլ առավելագույնը մեկ սերունդ առաջ կամ նույնիսկ մի 10-20 տարի մոսկվայում բնակվող մարդկանց մոտ։ Կարծում եմ բանը նրանումն է, որ մոսկվա ժամանելով տառապել են այդ թերարժեքության բարդույթից, որը խորացել է և վերածվել է ինչ-որ անհասկանալի և իրականում անհիմն պաշտպանական ռեֆլեքսի մակարդակի հասնող գոռոզության, նույնիսկ այլատյացության։
Էդ ֆոնի վրա ուրույն տեղ են գրավում ռուսաստանից դուրս պոկված անձինք, որոնք նույն թերարժեքության բարդույթը վերապրում են երկրորդ անգամ ու նորովի։
Մի կողմից արևմտյան աշխարհի կողմից նախկին ԽՍՀՄ և դրա արբանյակ երկրների բնակիչները փորձում են "պաշտպանվել" նոր միջավայրի կողմից իբր թե իրենց փակցվող, այսպես ասած "թերզարգացած կոմունիստի" պիտակից, մյուս կողմից իրենք իրենց համարելով ավելի առաջադեմ ու "զարգացած", քանի որ "աշխարհ են դուրս եկել", ինքնահաստատվում են ռուս, ռուսալեզու կամ պարզապես իրենց հետ ռուսերեն խոսող այլ անձանց նկատմամբ։ Միտքը մոտավորապես այսպիսին է "Ես հո ձեր իմացած (ձեր նման)հետամնաց ու ստրուկ ռուսներից չե՞մ։ Ես զարգացած բարձր արժեքների տեր և էլիտար տեսակի մարդ եմ, իսկ դուք նույնն եք, ինչից ես փախել եմ։"

Բայց երևի նորից կրկնվեմ, որ նման գոռոզություն ու քիթ ցցած լինելն ԻՀԿ բացարձակ հատուկ չէ իրենց ռուս կամ ռուսաստանցի (ԽՍՀՄ-ցի) լինելուց չկաշկանդված մարդկանց, և առավելապես հատուկ է համեմատաբար ցածր կրթական մակարդակ և ինտելեկտ ունեցողներին։ Ու դա կարծում եմ ոչ միայն ռուսներին է վերաբերվում, այլ այսպես կոչված "երրորդ կարգի" երկրներից արևմուտքում հայտված մարդկանց, այդ թվում և հայերին։

Իսկ անձնական փորձից ելնելով ասեմ, որ գործնական կամ զուտ մարդկային շփումներին հազվադեպ եմ դժվարություններ ունենում կամ ունեցել ռուսների հետ։ Միգուցե ռուսերեն բավականին վարժ եմ խոսում և համարյա առանց ակցենտի։ Կամ էլ միգուցե սովետում եմ մեծացել դրա համար։ Բայց ասենք հենց գործնական հարցերով միշտ ավելի հեշտ եմ շփվել ռուսախոս (ռուսաստանցի կամ ԽՍՀՄ-ցի) գործընկերների հետ։ Մի տեսակ ավելի արագ ենք իրար հասկանում ու ավելի հեշտ ենք աշխատում, քան ուրիշների հետ։ Միգուցե մտածելակերպի որոշակի ընդհանրություն կա՞։