Թեմայից դուրս, բայց հետաքրքիր կամ կարևոր գրառումներ

[Հարդ]

Եթե համեմատենք խորհրդային Հայաստանը ներկայիս «անկախ» Հայաստանի հետ, խորհրդայինը կարևոր առավելություն ուներ սրա նկատմամբ. կրթության մակարդակը:

Էսօր մենք ամբողջ մեր երկրով անգրագետ ենք դառել, երկիրը վերածվել ա սիրողական պետության որ յա կա յա չկա: Քաղաքացին ի տարբերություն առաջվա հավատ չունի էն մասնագետի վրա ու դիմում ա: Մենք էսօր ոչ բժիշկներին ենք հավատում, ոչ ոստիկանությանը, ոչ մեր տելեվիզրը սարքողին ու ոչ մեկի՝ ում ծառայությանն ենք դիմում: Որովհետև մենք ներքուստ էլ գիտենք որ «պրոֆեսիոնալ» բառը վաղուց էս երկրի համար չի: Որ մեր գագուլիկի տղեն կարա դառնա նախարար, «դե տղեն քանի տարի ա էդ ոլորտում ա էլ ում տանք եթե իրան չտանք»: Ով մի թեթև մի ոլորտում բզբզում ա դառնում ա երկրի գլխավոր էդ գործն անողը: Ինչի՞: Դե որտև կամ ծանոթ ունի, կամ էլ ի տարբերություն մնացածի մի երկու բան ա տեսել սովորել, բայց իրականում հազիվ միջակության ա ձգում:

Էսօր ոչ մեր իշխանությունն ա պրոֆեսիոնալ, ոչ նախագահը, ոչ էլ պետությունը: Եթե սարկազմ էլ թեթևակի մտցնենք մեր քաղաքացին սկի պրոֆեսիոնալ քաղաքացի չի: Ամեն ինչ սկսվում ա նրանից որ սիգարետի բիչոկը քցում են գետնին աղբամանը կողքը դրած: Երևի հենց սրան էլ արժանի ենք ինչ ունենք:

Ու կարծում եմ հենց անգրագիտությունն ա ամենավախենալու արհավիրքը մեր ապագայի համար: Կրթության հարցով միանշանակ սովետ:

[Chuk]

Սովետից մնացած թերմոս ունենք, օրից ավել ջուրը եռացրած ա պահում: Հիմա ինչ թերմոս առնում ենք, մեջի ջուրը իսկի գոլ չէ, մի քանի ժամ հետո սառում ա:

Լավ էր էլի Սովետը:

[Տրիբուն]

Սովետից մնացած թերմոս ունենք, օրից ավել ջուրը եռացրած ա պահում: Հիմա ինչ թերմոս առնում ենք, մեջի ջուրը իսկի գոլ չէ, մի քանի ժամ հետո սառում ա:

Լավ էր էլի Սովետը:

Իձի նախ .... քո արեվին սարկազմ ես անում, այ համագործակցված քաղվերլուծող )))

[Chuk]

Իձի նախ .... քո արեվին սարկազմ ես անում, այ համագործակցված քաղվերլուծող )))

Իմ արև չէ, ուղղակի հենց հիմա սովետական թերմոսով թեյ ա կողքս դրած, որ գիշերվա ընթացքում խմեմ, ուզում էի մտնեի օրագրումս գրեի, մեկ էլ զգացի էս թեմայի հետ համահունչ ա

[Տրիբուն]

Իմ արև չէ, ուղղակի հենց հիմա սովետական թերմոսով թեյ ա կողքս դրած, որ գիշերվա ընթացքում խմեմ, ուզում էի մտնեի օրագրումս գրեի, մեկ էլ զգացի էս թեմայի հետ համահունչ ա

Ասում ես թերմոս ? Սովետի ժամանակ տսն կնիկը նաեւվ շտանգիստ էր, քանի որ սովետական արդուկ էր օգտագործում։ Իսկ իմ կնիկը հիմա մաքսիմում 400 գրամ ա գետնից կտրում։

[Chuk]

Ասում ես թերմոս ? Սովետի ժամանակ տսն կնիկը նաեւվ շտանգիստ էր, քանի որ սովետական արդուկ էր օգտագործում։ Իսկ իմ կնիկը հիմա մաքսիմում 400 գրամ ա գետնից կտրում։

Տենց չէ, ասում ա հիմա նոր ինչ-որ ֆիրմաներ անլար հարթուկ են ստեղծել ու գլուխ են գովում, իսկ Սովետի ժամանակ հարթուկներն էն գլխից անլար էին՝ գոնե սկզբներում:

[Շինարար]

Ապեր, արի սովետ չասենք, ասենք «էն վախտ» ու «էս վախտ» Ես ինչ-որ տեղ համոզված եմ, որ եթե 1991 թվականի հայությանը ապագայից եկած հյուրը պատմեր սաշիկների, նեմեցների ու լիսկաների մասին, անկախության հանրաքվեն Հայաստանում կտապալվեր։ Ուրիշ բան, որ հիմա էլ հետ ողորմյա չենք կարա անենք։ Բայց որ տարբերակ լիներ, երևի բնակչության կեսից ավելին կքվեարկեր հետ ողորմյայի օգտին։

Ու մեր տառապանքները դեռ առջևում են, ուղղակի դեռ չենք ջոգում։ Էս երկիրը դեռ իներցիայով գոյատևում ա էն վախտվա ենթակառուցվածքների հաշվին, ճանապարհ, էլեկտրոկայաններ, հաղորդիչ ցանցեր, ոռոգման համակարգեր, ջրամատակարարում։ Էս քսան տարվա մեջ էտ համակարեգերը շարունակվել են մաշվել, իսկ էն փողը, որով դրանք պիտի պահպանվեին, նորոգվեին ու թարմացվեին գնացել ա սաշիկների ջեբը։ Էս հոսանքի թանկացման շուխուռն օդից չի, ընկեր։ Համակարգը իրոք կարող ա մի օր կանգնի, քանի որ լափել են, իսկ ինքը օր օրի քայքայվում ա։ Այ հենց սկսեն դրանք արագ շարքից դուրս գալ, էտ ժամանակ լիքը մարդ էրնեկ կտա էն վախտվան, քանի որ հարցը էլ չի վերաբերվի հիմնական ազատություննեին, կվերաբերվի ձվերը սառացնելուն, որը շատ ցավոտ ա, ու Չուկի սիրած մութ ու ցուրտ տարիները, լեզուս չորանար, կարող ա երանության նմանվի։

Ապեր, նոր ու հին սահմանադրություն, բուրժուադեմոկրատական հեղափոխություն, սաղ խույնյայա․ երկիրը ենթակառուցվածքներ ու աշխատող համակարգեր պիտի ունենա։ Իսկ ես չեմ կարծում ու Մուկն ու Գալուստը Սերժիկի գլխավորությամբ էտքանը հասկանում են։ Քանի որ, բացի նրանից որ իրանք գող են, իրանք նաև ապուշ են, որն ավելի վատ ա։

Մի ամիս առաջ լուր տարածվեց, որ Քաջարանի հիվանդանոցում հեպատիտ C են հիվանդները վարակվել։ Էս առաջին դեպքը չի, ու գնալով շատանալու են էս դեպքերը, քանի որ Երևանում մի հատ Նաիրի կենտրոն ա, իսկ մնացած հիվանդանոցների վիճակը, հատկապես շրջաններում, գնալով վատանում ա։ Այսինքն, մենք շատ խրոխտ ու ռազմահայրենասեր քայլերով գնում ենք դեպի Ճ կլասի աֆրիկյան երկրների շարքերը։

Տրիբուն, ես մի երկու ամիս առաջ քո էդ ասած աֆրիկյան երկրներից մեկում ամսից ավել մնացի ու խոր ընկճախտի մեջ էի ոչ էնքան իրանց համար, որքան էն գիտակցումից, որ հայաստանն էդ ուղղությամբ ա շարժվում, բայց էդ ամենը կապ չունի, Սովետը վատագույն բաներից ա, ինչ մեզ հետ կատարվել ա մեր պատմության ընթացքում՝ դաշնակներից հետո, բայց հանրապետականներից առաջ, ու դու լավ գիտես, որ էսօրվա քաք վիճակը սովետի շնորհիվ ա

[Kuk]

ուզում եմ Տրիբունի անունով ֆան փեյջ բացեմ ֆեյսբուքում, կայֆավատ անենք, ի՞նչ կարծիքի եք

[Ներսես_AM]

Եթե համեմատենք խորհրդային Հայաստանը ներկայիս «անկախ» Հայաստանի հետ, խորհրդայինը կարևոր առավելություն ուներ սրա նկատմամբ. կրթության մակարդակը:

Էսօր մենք ամբողջ մեր երկրով անգրագետ ենք դառել, երկիրը վերածվել ա սիրողական պետության որ յա կա յա չկա: Քաղաքացին ի տարբերություն առաջվա հավատ չունի էն մասնագետի վրա ու դիմում ա: Մենք էսօր ոչ բժիշկներին ենք հավատում, ոչ ոստիկանությանը, ոչ մեր տելեվիզրը սարքողին ու ոչ մեկի՝ ում ծառայությանն ենք դիմում: Որովհետև մենք ներքուստ էլ գիտենք որ «պրոֆեսիոնալ» բառը վաղուց էս երկրի համար չի: Որ մեր գագուլիկի տղեն կարա դառնա նախարար, «դե տղեն քանի տարի ա էդ ոլորտում ա էլ ում տանք եթե իրան չտանք»: Ով մի թեթև մի ոլորտում բզբզում ա դառնում ա երկրի գլխավոր էդ գործն անողը: Ինչի՞: Դե որտև կամ ծանոթ ունի, կամ էլ ի տարբերություն մնացածի մի երկու բան ա տեսել սովորել, բայց իրականում հազիվ միջակության ա ձգում:

Էսօր ոչ մեր իշխանությունն ա պրոֆեսիոնալ, ոչ նախագահը, ոչ էլ պետությունը: Եթե սարկազմ էլ թեթևակի մտցնենք մեր քաղաքացին սկի պրոֆեսիոնալ քաղաքացի չի: Ամեն ինչ սկսվում ա նրանից որ սիգարետի բիչոկը քցում են գետնին աղբամանը կողքը դրած: Երևի հենց սրան էլ արժանի ենք ինչ ունենք:

Ու կարծում եմ հենց անգրագիտությունն ա ամենավախենալու արհավիրքը մեր ապագայի համար: Կրթության հարցով միանշանակ սովետ:

Ապեր դու ոնց որ սովետի վախտով հլը ծնված չես եղել, ես էլ մի մատ երեխա եմ եղել։ Բայց ընգեր մի ասա թե սովետի վախտ կրթված էին‎։ ՈՒ ընհանրապես մի ասա որ էն վախտով պրոֆեսիանալներն էին երկրի ղեկավար‎։ Էսօրվա նախագահը ու ԱԺ նախագահը էն վախտերով սորտ դեմքեր են եղել։ Հիմա իրանք իրենց որ արժանիքների համար էին հասել էդ պաշտոններին։ Ոնց որ հիմա նենց էլ էն վախտ ոչ մի բժիշկներին էին հավատում, ոչ առավել ևս ոստիկանությանը, ոչ էլ ձեր տելեվիզրը սարքողին‎։ Այ էն վերևը ոնց նկարագրել էս տենց էլ ռայկոմի քարտուղարի տղեն դառնում էր եսիմ որ բաժնի պետ‎։ Ընգեր ինչ կրթության մասին ա խոսքը, որ սովետի վերջին տարում միլիոնավոր մարդիկ տելեվիզրի դեմը բանկով ջուր էին դնում որ Կաշպիրովսկին էդ ջուրը լիցքավորեր։ Դու ջոկու՞մ ես մարդ ինչքան պիտի կրթությունից հեռու լինի որ տենց բաների հավատա։
Հետո մի խաբնվի է էդ մարդկանց տների գրքերի քանակին։ Ապեր էդ գրքերը մի նպատակի են ծառայել՝ մեբել։ Էդ որ սովետը գլուխ էր գովում թե աշխարհի ամենակարդացող ազգն են‎։ Առըհա թե տենց էր։ էդ կարդացող ազգը չէր կարա մի տարում ոչնչանար։ Միլիոնանոց քաղաքում երկու հատ կիսասատկած գրախանութ կա։ Ցանկացած եվրոպական քաղաք գնա ու նայի թե դրսում ինչքան գիրք կարդացող մարդ կտեսնես։
Սովետը ինչքան լուսավոր մարդ կար սաղի գլուխը կերան։
Շինի հետ լրիվ համաձայն եմ Սովետը վատագույն բաներից ա, ինչ մեզ պատահել ա։

[Շինարար]

Մի տեսակ հավատս չի գալիս, որ սովետական կրթության մասին գրառմանը Տրիբունը լրջորեն ա լայքել:

[John]

Թող տպավորություն չստեղծվի, թե սովետի գովքն եմ անում։ Բայց եթե ցույց տաք մի մարդ, ով ասում ա, որ հիմա ավելի լավ ա, քան սովետում էր, ու ինքը ապրել է սովետում մինիմում 20-25 տարի, ուրեմն կներեք, բայց ես կկասկածեմ, որ էն վախտ ինքը գողանալու ձև չուներ, իսկ հիմա ունի։ Չէ, լավ, կարող ա ինքը կառավարությանը բաց տեքստով քֆրտելու կարիք ուներ, որ չէր կարում բավարարեր, իսկ հիմա ունի։ Բայց էդ կարևոր չի․ փաստացի ինքը գոհ ա, որտև իրա համար հիմա ավելի լավ ա, քան էն ժամանակ։ Բայց տենց մարդիկ հազիվ թե 5-10տոկոսից ավել լինեն։
Մի հատ հլը շուրջներդ նայեք․․․ Հրազդան ու Հանրապետական ստադիոններ, մարզահամերգային համալիր, օպերայի ու բալետի թատրոն․․․ դրանցից ո՞րը կունենայինք էսօր, եթե սովետը չլիներ․․․ էդ հլը հեչ՝ Մետրոն․․․
Կարող ա ես հեքիաթների տակ եմ մնացել, բայց ոնց նայում եմ օր օրի ծաղկում էր ախպեր երկիրը․․․ Գյումրին մասնավորապես․․․ Սովետը որ չլներ՝ մեր Առաջին հանրապետությունը ո՞ւր հասած կլիներ հիմա․․․ սարսափում եմ նույնիսկ պատկերացնել։
Էդ ձեր ասած 150 մանեթով կարելի էր ապրել։ Էլ չեմ ասում, որ ընտանիքում հիմնականում բոլոր չափահասներն աշխատում էին ու էդ 150 մանեթը 300,450,600 մանեթ էր։ Իսկ հիմա․․․ սաղ գործ են ման գալիս․․․ եթե նույնիսկ աշխատում են արդեն։ Ծանոթանում ես աշխատանքային պայմաններին ու աշխատավարձին, լացդ գալիս ա ախպեր․․․ ջահել-ջահել երկու կոպեկի համար սպառվում են․․․ Վե՞րջը․․․ Էս վերջին գրածս ԱյԹի ոլորտը չհաշված։ Չնայած էդ ոլորտում էլ շատ են ստրուկի համար նույնիսկ խնդալու աշխատավարձերը իրանց արած գործի համեմատ։
Մի խոսքով, բնականաբար իդեալական չէր սովետը, բայց վստահ եմ, որ էն ժամանակ հավատ կար, հույս կար, վստահություն կար, հստակություն կար։ Էդ առումով եմ ասում, որ անհոգ էին։ Հմի հ*յ, սաղ օրը մտածի ոնց էդ անտերը ծերը ծերին հասցնես որ չգան դուռդ ծեծեն՝ ասեն «ապեր, քոնը չի էլ էս տունը»։
Բայց դե բան չունեմ ասելու, էս էլ ա շատ միջին վիճակագրական հային, որտև ինքը կարա իրան թույլ տա ապառիկ այֆոն բռնի, հարսանիքի վարկ վերցնի (էդ հլը լավ ա, էն օրը մեկը ասում ա «պրծա ախպեր վարկերիցս», ասում եմ «ի՞նչ վարկ այ ախպեր», ասում ա «դե էն բանակից ազատվելու վրով որ 3 մլն վերցրել էի․․․) ու Իքս6ի վրա գազ դնի։

[Chuk]

Թող տպավորություն չստեղծվի, թե սովետի գովքն եմ անում։ Բայց եթե ցույց տաք մի մարդ, ով ասում ա, որ հիմա ավելի լավ ա, քան սովետում էր, ու ինքը ապրել է սովետում մինիմում 20-25 տարի, ուրեմն կներեք, բայց ես կկասկածեմ, որ էն վախտ ինքը գողանալու ձև չուներ, իսկ հիմա ունի։

Ես լիքը տենց մարդիկ գիտեմ, ովքեր ոչ հիմա են գողանում, ոչ էն ժամանակ են գողացել:

[Տրիբուն]

Տրիբուն, ես մի երկու ամիս առաջ քո էդ ասած աֆրիկյան երկրներից մեկում ամսից ավել մնացի ու խոր ընկճախտի մեջ էի ոչ էնքան իրանց համար, որքան էն գիտակցումից, որ հայաստանն էդ ուղղությամբ ա շարժվում, բայց էդ ամենը կապ չունի, Սովետը վատագույն բաներից ա, ինչ մեզ հետ կատարվել ա մեր պատմության ընթացքում՝ դաշնակներից հետո, բայց հանրապետականներից առաջ, ու դու լավ գիտես, որ էսօրվա քաք վիճակը սովետի շնորհիվ ա

Եգիպտոսը դեռ Աֆրիկա չի, Շին։ Ավելի շուտ մերձավոր արևելք ա։ Աշխարահագրությունը մի կողմ դիր։ Արի հենց հիմա քեզ մի երկու հատ աֆրիկյան երկիր ցույց տամ, նախկին առաջադեմ բրիտանական կամ ֆրանսիական գաղութ, վախից քաքես տակդ։ Նենց որ, դժբախտությունների պատճառը անցած պատմության մեջ փնտրել պետք չի։ Մեղավորը մենակ մենք ենք։ Ոնց սովտից դուրս եկածներն են քաքի մեջ, տենց էլ բրիտանական կամ ֆրանսիական անկախացած գաղութներն են քաքի մեջ։

Սովետը Հայաստանին տվել ա ենթակառուցվածքներ, կրթական ու առողջապահական համակարգ, որը կարող ա մենք մեր ձեռով կյանքում չսարքեինք։ Երևանը 20-րդ դարի սկզբին գեղ էր, ու թամանայական Երևանը կարար կառուցվեր միայն պլանային սովետ համակարգի միջոցով։ Միևնույն ժամանակ սովետը տվել ա ղարաբաղի հարց, խոսքի, մտքի ու խղճի սահամանափակում, մրցակցության ու արդյունավետ կառավարաման բացակայություն, որը մեզ առաջադեմ աշխարհից մի հարյուր տարի հետ ա քցել։ Այսինքն, մենք 1991 թվին անկախացել ենք բավականին հավասարակշռված ելակետային դիրքերում - մենք չունեինք կառավարման տեխնոլոգիաներ, մրցունակ տնտեսություն, բալանսավորված իշխանություն, բայց փոխարենը ունեինք սոլիդ ենթակառուցվածքներ․ հիդրոկասկադներ, ջրամբարներ, ջերմակայաններ, բաշխիչ ցանցեր, ոռոգման համակարգեր, ճանապարհներ, դպրոցներ, պոլիկլինիկաներ, սանիտարահիգենիկ համակարգ, անասնաբուժություն, անասնապահություն, և այլն։ Ի՞նչ ենք արել մենք վերջին քսան տարում։ Լացացրել ենք ամեն ինչի մայրիգը։

Ենթակառուցվածքները միայն մաշել ենք, մինչև քոքը, դե իսկ կառավարման համակարգն էլ բարեփոխելու ու առաջադեմին համապատասխանեցնելու փոխարեն դիսկրեդիտացրել ենք մինչև վերջին խազը։ Սովետի ժամանակ կար Գերագույն խորհուրդ, որտեղ չգիտեմ ոնց ընտրվում էին կթվորուհի Վառթուշը, կոմբայնավար Գևորգը, բանվոր Վալոդն ու ինծիլիգենտ Գենադիյ Առկադիչը։ Հիմա ունենք Ազգային Ժողով, որտեղ էլի չգիտենք ոնց ընտրվում են Բուռնաշը, Շմայսը, Լֆիկը, Մանվելը ․․․․

Ասածս ինչ ա, մեր պրոբլմների մեջ մենակ մի մեղավոր կա, մենք։ Սովետ տուտ նի պռիչոմ։ Սովետից անկախացած Բալթյան երկրներ կան, որոնք նամուսով երկկր են դառել։ Մոլդովա կա, որը մանրից առաջ ա գնում։ Վրաստան կա, որ լավից վատից, ոնց որ ուզում ա մի բան անի։ Ու կանք մենք, Ադրբեջանը, միջին ասիան, որոնք, գոնե էս պահի դրությամբ առաջանցիկ տեմպերով հետ են գնում։ Նույն կերպ էլ նախկին ասենք բրիտանական գաղութներից կան Զամբիան ու Բոթսվանան, որոնք քչից շատից նամուսով երկիր են, ու կա Լիբերիան ու Նիգերիան, դավայ ռասվիադնյա։

[Տրիբուն]

ուզում եմ Տրիբունի անունով ֆան փեյջ բացեմ ֆեյսբուքում, կայֆավատ անենք, ի՞նչ կարծիքի եք

Կորի գրողի ծոցը ․․․․

[John]

Ես լիքը տենց մարդիկ գիտեմ, ովքեր ոչ հիմա են գողանում, ոչ էն ժամանակ են գողացել:

Շարունակել էմ է միտքը Չուկ ջան Ես էլ լիքը մարդ գիտեմ, որ ծրագրավորող ա, բայց հազիվ թե ՀՀ քաղաքացիների 2%ից ավելը ծրագրավորող ա