Թեմայից դուրս, բայց հետաքրքիր կամ կարևոր գրառումներ

[Վիշապ]

Մինիմումի չէ, կոնկրետ զրոյի։ Ընդհանրապես, վերջերս որտեղ զրո բառն եմ տեսնում, միանգամից բացասական եմ տրամադրվում։ Net zero, zero covid, և այլն։
Մի քիչ կարդացի, միտքը՝ որ մարդը սխալական է, ու դա պետք է հաշվի առնել ՃԵԿ-ի մեջ, իրենով հիանալի է։ Բայց որ դրա իրականացումը թողնես զրոյի ֆանատներին, այդ հիանալի գաղափարը այն աստիճան են ծայրահեղացնելու, որ մարդը մեքենա վարելուց զրոյական հաճույք ստանա։ Զրոյական ռիսկով կյանքը դա ապրել չէ, գոյատևել է։

Պրագմատիզմի տեսակետից 0-ի օգտագործումը տեղավորվում է «metric based» (սրա նորմալ հայերեն թարգմանությունը չգիտեմ, կամ վայթե չունենք) մոտեցման մեջ։ Նպատակները թվայնացնելը պրակտիկ մոտեցում է անորոշությունից ու վերաբարձությունից խուսափելու համար, իսկ տվյալ խնդրի մեջ նորմալ նպատակը վայթե 0-ն է, ու որոշ երկրներ, որ համ օբյեկտիվ հնարավորություն ունեն ու համ էլ ընդհանուր առմամբ խելացի ժողովուրդ, ասենք` Նորվեգիան, համարյա 0–ին մոտ են։

Ասենք նկատած կլինես, որ Նահանգներում ճանապարհի երկաթբետոնային բաժանումների սկզբում հատուկ մեղմացուցիչներ են դնում, որ հարվածող մեքենայի մեջինների մեռնելու ռիսկերը քչացնեն։ Վայթե ահագին մարդու կյանք է խնայվել, կարելի է վիճակագրությունները գտնել։

Տվյալ պարագայում երթևեկության մասնակիցներից մեկի ռոմանտիկ կայֆերը պիտի մյուսների պրագմատիզմի, ու նույնիսկ դժգույն ու ձանձրալի ապրելու իրավունքի վրա չազդեն։ Ոչ մեկ չի արգելում սպորտային թրեքների վրա դրիֆթ անելը կամ ժայռերից դահուկներով քցվելը, կամ ռաֆթինգը, ու էլի լիքը ռիսկային կայֆեր։
Կարճ ասած, քո ընտրած ռիսկերով դու ուրիշի ռիսկերի վրա ազդելու իրավունք չունես, բայց համաձյն եմ, որ սա լիքը մանիպուլյացիաների տեղ է թողնում, կովիդը օրինակ։

Եթե վերադառնանք մեր բանակին ու ցեղին, ապա մենք առանց էն էլ խայտառակ քիչ ենք մնացել մոլորակի վրա, ու եթե օքեյ ենք սրա հետ, ու պետություն ունենալու հավես չունենք, ապա կարելի է ամեն ինչ թողնել ոնց կա։

Տվյալ պարագայում մենք զոհվում ենք ոչ թե գիտակցված ազարտից ու ռիսկային կայֆերից, այլ ապուշ սխալներից։ Մի քանիսի ապուշությունների ու թքած վերաբերմունքի պատճառով զոհվում են բազմաթիվ պոտենցիալ ունեցող ջահելներ։ Չինաստանի բնակչությունը 0.00006%-ով նվազել է, աշխարհում մի աժիոտաժ ա դրանից սկսվել, հայերիս համար էդ տոկոսը երկու մարդ ա, երկու մարդ։

[One_Way_Ticket]

Ռիսկերը քչացնելն ու զրոյացնելը, ինչքան էլ իրար նման հնչեն, սար ու ձորի տարբերություն է։ Վերջինս, էլի եմ ասում, ֆանատիզմ է։ Այսինքն, բերվում է նրան, որ եթե մի հարբած խելագար կարող է դիտավորյալ վրաերթի ենթարկել զեբրայի վրայով անցնող տատիկի, ապա պետք է այդ զեբրայից առաջ մի քսան հատ պառկած ոստիկան դրվի, որ էդ հարբածը 19-երորդի վրա դավադիտ լինի, մեքենան կանգնեցնի ու ղեկի վրա քնի, իսկ մնացած միլլիոն նորմալ քաղաքացիները քֆուր տան ու անցնեն առաջ։ Ռուսերեն ասած՝ утрирую իհարկե, բայց ընդհանուր տրամաբանությունը դա է։

Ուրիշների ապրելու իրավունի վրա ազդելու հետ կապված, համարյա ամենուր ամրագոտի հագնելը պարտադիր է։ Ու քանի դեռ պարտադիր է, ես ոչ մի հիմք չունեմ հավատալու, որ մտցվող օրենքներն ուրիշների պաշտպանության համար են։ Ու կարծես թե նման կետ այդ zero vision-ում չկա էլ։ Այսինքն՝ տարբերակը, թե եթե դու միայն քո կյանքն ես վտանգի ենթարկում, ապա քեզ ղուրբան, չի էլ դիտարկվում։ Հակառակը՝ իրենք քո մասին այնքան են հոգում, որ քեզ քո սեփական սխալներից էլ են ուզում պաշտպանել։

[Վիշապ]

Ռիսկերը քչացնելն ու զրոյացնելը, ինչքան էլ իրար նման հնչեն, սար ու ձորի տարբերություն է։ Վերջինս, էլի եմ ասում, ֆանատիզմ է։ Այսինքն, բերվում է նրան, որ եթե մի հարբած խելագար կարող է դիտավորյալ վրաերթի ենթարկել զեբրայի վրայով անցնող տատիկի, ապա պետք է այդ զեբրայից առաջ մի քսան հատ պառկած ոստիկան դրվի, որ էդ հարբածը 19-երորդի վրա դավադիտ լինի, մեքենան կանգնեցնի ու ղեկի վրա քնի, իսկ մնացած միլլիոն նորմալ քաղաքացիները քֆուր տան ու անցնեն առաջ։ Ռուսերեն ասած՝ утрирую իհարկե, բայց ընդհանուր տրամաբանությունը դա է։

Ուրիշների ապրելու իրավունի վրա ազդելու հետ կապված, համարյա ամենուր ամրագոտի հագնելը պարտադիր է։ Ու քանի դեռ պարտադիր է, ես ոչ մի հիմք չունեմ հավատալու, որ մտցվող օրենքներն ուրիշների պաշտպանության համար են։ Ու կարծես թե նման կետ այդ zero vision-ում չկա էլ։ Այսինքն՝ տարբերակը, թե եթե դու միայն քո կյանքն ես վտանգի ենթարկում, ապա քեզ ղուրբան, չի էլ դիտարկվում։ Հակառակը՝ իրենք քո մասին այնքան են հոգում, որ քեզ քո սեփական սխալներից էլ են ուզում պաշտպանել։

Դու ի՞նչ թիվ կդնեիր որպես նպատակ։ Եվրոպայի երկրները նայի, համարյա զրո են (ամեն 100000 մարդու հաշվով), դժգոհ ե՞ս դրանից։

Հ.Գ. Ըստ թվերի, Հայաստանում ավտովթարներից զոհերի քանակը 1.5 անգամ ավել է Նահանգներից, դե 100000 մարդու կրտվածքով։ Հիմա Հայաստանում Vision Zero որ լիներ, վա՞տ կլիներ։

[One_Way_Ticket]

Դու ի՞նչ թիվ կդնեիր որպես նպատակ։ Եվրոպայի երկրները նայի, համարյա զրո են (ամեն 100000 մարդու հաշվով), դժգոհ ե՞ս դրանից։

Հ.Գ. Ըստ թվերի, Հայաստանում ավտովթարներից զոհերի քանակը 1.5 անգամ ավել է Նահանգներից, դե 100000 մարդու կրտվածքով։ Հիմա Հայաստանում Vision Zero որ լիներ, վա՞տ կլիներ։

Թիվը չգիտեմ, կարող եմ մոտեցումը նկարագրել։ Նույնիսկ ոչ թե նկարագրել, այլ ցիտել վիկիպեդիայի էջը։

A core principle of the vision is that "Life and health can never be exchanged for other benefits within the society" rather than the more conventional comparison between costs and benefits, where a monetary value is placed on life and health, and then that value is used to decide how much money to spend on a road network towards the benefit of decreasing risk.

https://en.wikipedia.org/wiki/Vision_Zero

Այսինքն, ես նպատակ կդնեի այն թիվը, որը խելքին մոտ է costs and benefits-ի տեսակետից։

[Վիշապ]

Էս բազառը բերեմ էստեղ, որ արխային համը հանենք։

Ինչքան ուզում ես խոսա, ինչ ուզում ես խոսա, ինչքան մանրուք ու մեծ հարց ուզում եք քննարկեք փորձեք ստեղ լուծել, բայց ցինիզմին սահման կա։
Երթույթներ կան, որոնց մասին ցինիզմը ընդունելի չի։ Բանակը էդ երևույթներից մեկն ա, խնդրում եմ նմանատիպ հարցերում, սահմանները չանցնել։ Անկախ որ ակումբ, մեկ ես եմ մտնում, մեկ դու, մեկ օվեռդոզը, մեկ-մեկ էլ յոհանը։

@Արամ ջան, ցինիզմի սահմանը եթե չգիտես, դեպի կոնցլագեր տանող ցենզուրան ա։ Ոմանց հավայի փառասիրությունները մեկ մեկ պետք է ցինիզմով նվաստացնել, որ ամպերից իջնեն գետնին ու քաքը տեսնեն ու զգան, չնայած էդ էլ կապ չունի։
Դու արի գյուտեր մի արա անընդունելի ցինիզմի մասին, եթե օրենք ու կարգ գիտես, հղումը տուր, թե չէ` ասելիքդ նմանվում է գողական բազարի` սրբություններ ու ֆլան ֆստան տիպի։ Մնում ա ասես, որ քաոսի ու անճարության պատճառը իմ ցինիզմն ա։ Էս մտածելակերպով էլ «հեղափոխությունից» հետո երկրումդ ընունած օրենսդարական դեբյուտը 137.1 հոդվածն է։ Տե՞ս, չակերտների մեջ եմ գրել, կարող ա էդ էլ է մտնում քո երևույթների ցուցակի մեջ։ Դու ոնց որ էդպես էլ չհասկացար նախորդ ասելիքս։

[Վիշապ]

Թիվը չգիտեմ, կարող եմ մոտեցումը նկարագրել։ Նույնիսկ ոչ թե նկարագրել, այլ ցիտել վիկիպեդիայի էջը։

https://en.wikipedia.org/wiki/Vision_Zero

Այսինքն, ես նպատակ կդնեի այն թիվը, որը խելքին մոտ է costs and benefits-ի տեսակետից։

Ասենք որն է խելքին մոտ զոհերի թիվ համարվելու, ի՞նչ սկբունքով։ Չես կարծու՞մ, որ 0-ից տարբերվող ցանկացած թիվ հակասելու է բոլոր ապրելու իրավունքի ու կյանքը բարձրագույն արժեք համարելու նորմերին։ Իհարկե ցանկացած թվայնացված նպատակ կարելի է ուռճացնել, բայց կարելի է նաև ռացիոնալ սահմանափակումներ դնել, թիվը թողնելով նույնը։ Մոտեցումների մեջ է հարցը։ Թարսի պես լիքը մեծ ազգեր անվտանգության նորմերի վրա շատ անգամ ավելի ռեսուրսներ են ծախսում, իսկ հայերս գերադասում ենք էքստրավագանտ ռոմանտիզմն ու հավայի զոհերն ու լացուկոծը։ Մազոխիստ ազգ ենք, էս էլի եմ ասել, ասենք մեկը հրես։

[One_Way_Ticket]

Ասենք որն է խելքին մոտ զոհերի թիվ համարվելու, ի՞նչ սկբունքով։ Չես կարծու՞մ, որ 0-ից տարբերվող ցանկացած թիվ հակասելու է բոլոր ապրելու իրավունքի ու կյանքը բարձրագույն արժեք համարելու նորմերին։ Իհարկե ցանկացած թվայնացված նպատակ կարելի է ուռճացնել, բայց կարելի է նաև ռացիոնալ սահմանափակումներ դնել, թիվը թողնելով նույնը։ Մոտեցումների մեջ է հարցը։ Թարսի պես լիքը մեծ ազգեր անվտանգության նորմերի վրա շատ անգամ ավելի ռեսուրսներ են ծախսում, իսկ հայերս գերադասում ենք էքստրավագանտ ռոմանտիզմն ու հավայի զոհերն ու լացուկոծը։ Մազոխիստ ազգ ենք, էս էլի եմ ասել, ասենք մեկը հրես։

Բոլոր երկրներում չէ, բայց որոշներում կա QALY-ի սկզբունքը։ Այսինքն, եթե մարդն այնքան անհույս հիվանդ է, որ իր կյանքը կարելի է թանկարժեք դեղերով դեռ մի քիչ էլ երկարաձգել, ապա որոշում են, որ չենք կարող մեզ թույլ տալ այդ դեղերն իրեն հատկացնել։
Ճանապարհային երթևեկության տեսանկյունից կարելի է լիքը բանակցել, թե ինչն է ընդունելի, ինչը՝ ոչ։ Բայց զրոն նշանակում է զրո։ Այդ թիվն այլ մեկնաբանության տեղ չի թողնում։ Զրո ամբողջ, մեկ տրիլլիոներորդականը արդեն զրո չէ։
Դիլեմման՝ թե որտեղ է ավարտվում պետական ապահովությունն ու սկսվում անձնական պատասխանատվությունը, նոր չէ։ Ունիվերսալ լուծում դրան դեռ չեն հորինել։ Բայց առաջինը բացարձակի հասցնելն ու երկրորդը զրոյացնելը երևի ավելի վնասակար է, քան ընդհանրապես ոչինչ չանելը։

[Արամ]

Էս բազառը բերեմ էստեղ, որ արխային համը հանենք։



@Արամ ջան, ցինիզմի սահմանը եթե չգիտես, դեպի կոնցլագեր տանող ցենզուրան ա։ Ոմանց հավայի փառասիրությունները մեկ մեկ պետք է ցինիզմով նվաստացնել, որ ամպերից իջնեն գետնին ու քաքը տեսնեն ու զգան, չնայած էդ էլ կապ չունի։
Դու արի գյուտեր մի արա անընդունելի ցինիզմի մասին, եթե օրենք ու կարգ գիտես, հղումը տուր, թե չէ` ասելիքդ նմանվում է գողական բազարի` սրբություններ ու ֆլան ֆստան տիպի։ Մնում ա ասես, որ քաոսի ու անճարության պատճառը իմ ցինիզմն ա։ Էս մտածելակերպով էլ «հեղափոխությունից» հետո երկրումդ ընունած օրենսդարական դեբյուտը 137.1 հոդվածն է։ Տե՞ս, չակերտների մեջ եմ գրել, կարող ա էդ էլ է մտնում քո երևույթների ցուցակի մեջ։ Դու ոնց որ էդպես էլ չհասկացար նախորդ ասելիքս։

Վիշապ ի՞նչ ես խոսում։

Ուրիշ լավ ե՞ս։ Տեպլավիզռ բան կա ըտեղ, ուղարի մի քիչ խաղանք։

[Վիշապ]

Վիշապ ի՞նչ ես խոսում։

Ուրիշ լավ ե՞ս։ Տեպլավիզռ բան կա ըտեղ, ուղարի մի քիչ խաղանք։

Հեչ, դուռ եմ, ճռռում եմ։ Լավ եմ, դու երևի գնաս քնես, ես էլ գնամ իմ բանին։ Լավ կլինի երևի։

[Fragile]

Ռուսերենը մերժելու պատճառաբանությունը, որ մեր երկրում թող մեզ հետ խոսեն մայրենիով, անազնիվ է ու կեղծ, քանի ու ներսում այլ՝ ավելի անկեղծ պատճառաբանություններ կան։ Ռուսերենի հանդեպ հակակրանքը շատ խորը արմատներ չունի, և հիմնականում ավելի երիտասարդ բնակչության շրջանում ա։ Մի քանի օբյեկտիվ պատճառներ ես տարանջատել եմ՝ հիմնվելով սիրողական դիտարկումներիս վրա՝ ինձ շրջապատող մարդկանց օրինակներով։

95-96թթ և հետո ծնված մարդիկ դպրոցներում շատ թույլ ռուսերեն են սովորել, իրենց կյանքի գիտակից փուլին զուգորդել ա անգլերենի մեծ տարածումը և անգլերեն իմանալով նորաձև լինելը, հետևաբար ողջ ուշադրությունը թեքվեց դեպի անգլերեն։ Քանի որ հաղորակցությունն էլ հիմնականում սերնդակիցների միջև ա, բոլորի երկրորդ լեզուն պաշտոնապես դարձավ անգլերենը։
1. Քանի որ ռուսերենը քերականությամվ առավել բարդ է, քան անգլերենը, բուհեր ընդունվելու համար մարդիկ սկսեցին պարապել անգլերեն, և շատ հաճախ անգլերենից ստացած միավորները ավելին էին, քան հայերենից սա ևս մեկ պատճառ, թե ինչու այդ լեզուն այդքան տարածվեց։
2. համացանցի և սոց. մեդիայի զարգացմանը զուգընթաց, հաղորդակցությունը արևմտյան աշխարհի հետ ուժեղացավ, և գրեթե բոլոր թրենդները սկսեցին թելադրվել արևմուտքից, լեզուն՝ անգելերն։ Սլենգ կոչվածը տարածվեց, որով հենց հիմնականում էլ սոց. մեդիայում սկսեցին հաղորդկացվել։
3. Բարձր վարձատրվող աշխատատեղերը հիմնականում որևէ կապ ունեին դրսի, կրկին արևմտյան շուկաների հետ, դրանց թվում գլխավոր երկուսն են՝ ՏՏ և Միջազգային դրամաշնորհային կազմակերպություններ. երկուսի դեպքում էլ աշխատանքային լեզուն անգլերենն է։ Ուստի անգլերենին տիրապետելը դարձավ լավ կյանքի որակի մասին դեմոնստրացիայի սիմվոլ։
4. Լեզվուն՝ որպես գործիք, շատ հեշտ դարձավ նույնականացման սիմվոլ։ Մենք սկսեցինք մեզ ավելի (ձգտել նույնականացնել) այն մարդկանց հետ, ովքեր կրում են անգլերենը։ Այդ նույնականացումը նաև տարածվեց այլ դետալների վրա՝ սիրել ու քամահրանքով վերաբերվել նույն բաներին։ Արևմուտքը որևէ պահից չի սիրում ռուսներին, մենք էլ չենք սիրում (սա իհարկե ակնհայտորեն տափակ ձևակերպում է, բայց դուք հասկացաք)։
4.ա. Լեզուն, հետևաբար այն աշխարհը, որի հետ մենք ձգտում ենք մեզ իդենտիֆիկացնել, հակադրվում է ռուսերենին, իսկ քանի որ մենք առանց այդ էլ ռուսերեն չգիտեինք, ռուսերենի մերժման պատճառը կդառնա ոչ թե մեր լեզվական տգիտությունը, այլ ուղղակի այն, որ մենք չենք ուզում՝ հիմնվելով արժեբանական սկզբունքների վրա։

Եվ վերջապես, եթե մեր խնդիրը լիներ այն, որ մեզ հետ՝ որպես առանձին պետական միավոր և ազգ, խոսեն մեր լեզվով՝ մայրենիով, մենք նույնքան ոտքերի թուլությամբ չէինք վերաբերվի այն մարդկանց, ովքեր մեզ հետ, մեր երկրում, անգամ մեր աշխատավայրերում խոսում են անգլերեն, որովհետև եկել են «դրսից» )

[StrangeLittleGirl]

Ռուսերենը մերժելու պատճառաբանությունը, որ մեր երկրում թող մեզ հետ խոսեն մայրենիով, անազնիվ է ու կեղծ, քանի ու ներսում այլ՝ ավելի անկեղծ պատճառաբանություններ կան։ Ռուսերենի հանդեպ հակակրանքը շատ խորը արմատներ չունի, և հիմնականում ավելի երիտասարդ բնակչության շրջանում ա։ Մի քանի օբյեկտիվ պատճառներ ես տարանջատել եմ՝ հիմնվելով սիրողական դիտարկումներիս վրա՝ ինձ շրջապատող մարդկանց օրինակներով։

95-96թթ և հետո ծնված մարդիկ դպրոցներում շատ թույլ ռուսերեն են սովորել, իրենց կյանքի գիտակից փուլին զուգորդել ա անգլերենի մեծ տարածումը և անգլերեն իմանալով նորաձև լինելը, հետևաբար ողջ ուշադրությունը թեքվեց դեպի անգլերեն։ Քանի որ հաղորակցությունն էլ հիմնականում սերնդակիցների միջև ա, բոլորի երկրորդ լեզուն պաշտոնապես դարձավ անգլերենը։
1. Քանի որ ռուսերենը քերականությամվ առավել բարդ է, քան անգլերենը, բուհեր ընդունվելու համար մարդիկ սկսեցին պարապել անգլերեն, և շատ հաճախ անգլերենից ստացած միավորները ավելին էին, քան հայերենից սա ևս մեկ պատճառ, թե ինչու այդ լեզուն այդքան տարածվեց։
2. համացանցի և սոց. մեդիայի զարգացմանը զուգընթաց, հաղորդակցությունը արևմտյան աշխարհի հետ ուժեղացավ, և գրեթե բոլոր թրենդները սկսեցին թելադրվել արևմուտքից, լեզուն՝ անգելերն։ Սլենգ կոչվածը տարածվեց, որով հենց հիմնականում էլ սոց. մեդիայում սկսեցին հաղորդկացվել։
3. Բարձր վարձատրվող աշխատատեղերը հիմնականում որևէ կապ ունեին դրսի, կրկին արևմտյան շուկաների հետ, դրանց թվում գլխավոր երկուսն են՝ ՏՏ և Միջազգային դրամաշնորհային կազմակերպություններ. երկուսի դեպքում էլ աշխատանքային լեզուն անգլերենն է։ Ուստի անգլերենին տիրապետելը դարձավ լավ կյանքի որակի մասին դեմոնստրացիայի սիմվոլ։
4. Լեզվուն՝ որպես գործիք, շատ հեշտ դարձավ նույնականացման սիմվոլ։ Մենք սկսեցինք մեզ ավելի (ձգտել նույնականացնել) այն մարդկանց հետ, ովքեր կրում են անգլերենը։ Այդ նույնականացումը նաև տարածվեց այլ դետալների վրա՝ սիրել ու քամահրանքով վերաբերվել նույն բաներին։ Արևմուտքը որևէ պահից չի սիրում ռուսներին, մենք էլ չենք սիրում (սա իհարկե ակնհայտորեն տափակ ձևակերպում է, բայց դուք հասկացաք)։
4.ա. Լեզուն, հետևաբար այն աշխարհը, որի հետ մենք ձգտում ենք մեզ իդենտիֆիկացնել, հակադրվում է ռուսերենին, իսկ քանի որ մենք առանց այդ էլ ռուսերեն չգիտեինք, ռուսերենի մերժման պատճառը կդառնա ոչ թե մեր լեզվական տգիտությունը, այլ ուղղակի այն, որ մենք չենք ուզում՝ հիմնվելով արժեբանական սկզբունքների վրա։

Եվ վերջապես, եթե մեր խնդիրը լիներ այն, որ մեզ հետ՝ որպես առանձին պետական միավոր և ազգ, խոսեն մեր լեզվով՝ մայրենիով, մենք նույնքան ոտքերի թուլությամբ չէինք վերաբերվի այն մարդկանց, ովքեր մեզ հետ, մեր երկրում, անգամ մեր աշխատավայրերում խոսում են անգլերեն, որովհետև եկել են «դրսից» )

Այո, էս ամենի «առաջամարտիկներից» լինելով՝ կարամ հաստատեմ դա։ Ես մի քիչ ավելի հին սերնդից եմ, իմ սերնդում հատուկենտ էին «ինձ նմանները», իմ վարքն էլ ռուսերենի հանդեպ հաճախ շատ տարօրինակ էր դիտվում։ Իհարկե, ես օբյեկտիվորեն անգլերեն ավելի լավ գիտեի, որովհետև երկու տարի Չեխիայում բրիտանական դպրոցում էի սովորել, հետևաբար ինձ անգլալեզու մշակույթն ավելի հասանելի էր, դպրոցում անգլերենի քննությունները ավելի հեշտ (դե ռուսերենի ու անգլերենի ստանդարտն էլ էր շատ տարբեր էն ժամանակ. անգլերենը հանգիստ, պլստալով կարայի «հինգ» ստանայի, իսկ ռուսերենի նույն գնահատականի համար շատ ավելի լուրջ գիտելիքներ էին պետք)։ Դե էլ չասեմ իմ մուննաթները ամեն անգամ, երբ մեկն ինձ ռուսերեն էր դիմում, նույնիսկ եթե ռուս տուրիստ էր Երևանի կենտրոնում կամ չեխ սահմանապահ Պրագայի օդանավակայանում։ Ու սա ռուսերեն չիմանալուց չէր (որովհետև հետագայում հայտնաբերեցի, որ ռուսերեն շատ ավելի լավ գիտեի, քան կարծում էի), այլ զուտ ռուսերենի նկատմամբ վերաբերմունքից։ Էս իրավիճակներում միշտ անգլերենի էի անցնում։ Ու նաև հալվում էի, երբ մեկն ինձ անգլերեն էր դիմում (ճիշտ ա՝ եթե հայերենի լեզվակիրն էր ինձ անգլերեն դիմում, մուննաթս նույն մակարդակի էր լինում, ու մինչև հիմա էլ նույնն ա)։ Բայց ակնհայտորեն կար անգլերենի նախընտրություն ռուսերենի հանդեպ։ Ռուսերենը քըխն էր, հետամնացն էր, անգլերենը՝ «քուլը»։ Դե նաև արևմուտքի հետ իդենտիֆիկացիան էլ ի վերջո ինձ արևմուտք բերեցին։

Ու հիմա էս տարիքիս որ հասկացել եմ ինչքան դեբիլ էի, տխուր ա տեսնել, որ ամբողջ սերունդներ են նույն հետքերով գնում։

[One_Way_Ticket]

դե ռուսերենի ու անգլերենի ստանդարտն էլ էր շատ տարբեր էն ժամանակ. անգլերենը հանգիստ, պլստալով կարայի «հինգ» ստանայի, իսկ ռուսերենի նույն գնահատականի համար շատ ավելի լուրջ գիտելիքներ էին պետք

Այս պահը, ինձ թվում է, շատ մեծ ազդեցություն է թողել։ Հիմա չգիտեմ ոնց, երբ ես Հայաստանում էի ապրում, կարող էիր նույնիսկ 100% գրագետ ռուսերեն խոսել, բայց եթե ակցենտդ շատ ուժեղ էր, համարվում էր, որ լավ չես խոսում Կամ գրելուց հանկարծ փորձվեիր մի տեղ անշեշտ o-ի տեղը а գրել, խայտառակ կլինեիր։ Մինչդեռ անգլերեն եթե երկու բառ կարողանում էիր իրար կապել, արդեն գովասանքի էր արժանի։
Ի դեպ, մեկ այլ թեմայում վաղուց Տրիբունն ասում էր, որ նույնը ֆրանսերենի դեպքում է։ Ջարդած ֆրանսերենը հարգի չէ։ Եթե խոսում ես, պիտի ֆրանսիացու պես խոսես։ Այդ պատճառով աֆրիկական երկրները, որտեղ ավանդաբար ֆրանսերենը երկրորդ լեզու էր, նույնպես անցնում են անգլերենի։

[մարդ եղած վախտ]

Հետաքրքիր է։ Իսկ ի՞նչ սկզբունքով է այդ հիերարխիան կառուցվում։ Էվոլյուցիոն տեսանկյունից ինչքան մարդուն մոտ, այնքան ցավալի՞։

Ինձ թվում ա ահագին ամուր էվոլյուցիոն հիմք ունի, ահա, ու միայն կենդանիներով չի սահմանափակվում, այլ նաև մարդկանց մեջ ինչքան տվյալ խմբին քեզ մոտ ես ընկալում, էնքան ավելի էմպատիկ ես։

[մարդ եղած վախտ]

Ասենք, մարդս ծանր է տանում մարդու կողմից բուծած կենդանիների մորթի տեսարանները, բայց որ ասես` վերջին 50 տարվա մեջ բնության կողմից ստեղծած կենդանիների 70%-ը մարդկային գործոնով պայմանավորված անհետացել է, նույն մարդը վայթե էդքան ծանր չի տանի։

Վիշապ ջան, էդ ճշտել ե՞ս թե ենթադրում ես

․․․ Վայթե կատեգորիաների ու սուբյետիվ ընկալումների խնդիր է․․․

Կատեգորիաներից ու սուբյեկտիվ ընկալումներից զատ կա ազդեցության շրջանակի հարց։ Ես կարող եմ որոշել ինչ եմ ուտում/ինչի վրա եմ փող ծախսում, բայց անհետացող կենդանիներին ճակատագրի վրա փաստացի զրո լծակ ունեմ։ Ու առհասարակ էդ երկուսը արգումենտները իրար հետ ի՞նչ կապ ունեն։ Յեմենում էլ սով ա։ Էդ պահով ի՞նչ անենք։

Ինչ վերաբերվում ա էկոլոգիական ասպեկտի շուրջ վիդեոյին, ապա հետաքրքիր վիդեո էր, լավ էր ասեց սնունդ քիչ թափեք, գոնե դրա շուրջ կհամաձայնվենք։

Այն որ մարդս ամենակեր է ու ավելի մոտ մսակեր կենդանիներին, ինքներդ կարող եք հետազոտել ու տեսնել։

Հետազոտել ասելով երևի նկատի ունես գուգլում ու յութուբում որոնումները հա՞։ Ըտեղ երևի ոչ մեթոդների շուրջ կհամաձայնվենք, ոչ արդյունքների։

Կեղծ միսը, կամ բուսական բուրգերը․․․

Սրա հետ էի։

Ոնց ասում են, you do you, I'll do me, բարեկամս, պարտադիր չի ձեր ճիշտը դառնա մեր ճիշտը ու հակառակը

[Ուլուանա]

Ինձ թվում ա ահագին ամուր էվոլյուցիոն հիմք ունի, ահա, ու միայն կենդանիներով չի սահմանափակվում, այլ նաև մարդկանց մեջ ինչքան տվյալ խմբին քեզ մոտ ես ընկալում, էնքան ավելի էմպատիկ ես։

Ի դեպ, բացի զուտ մեր ընկալումից, նաև կան օբյեկտիվ գործոններ. հենց էդ նույն հիերարխիային համապատասխան` որոշ կենդանիներ ավելի զարգացած նյարդային համակարգ ունեն, քան մյուսները, հետևաբար ավելի շատ են ցավ զգում` թե՛ ֆիզիկական, թե՛ հոգեբանական, քան մյուսները, դե, էլ չասած, որ գուցե որոշներն ընդհանրապես չեն զգում կամ համարյա չեն զգում, ինչը դեռ չի նշանակում, թե ապրելը չէին նախընտրի մեռնելուց: