Թեմայից դուրս, բայց հետաքրքիր կամ կարևոր գրառումներ

[Գաղթական]

Բայց, քանի թեման բացվել ա, մի հիշատակման արժանի հայրենասիրական տողադարձ էլ կատարենք..

Ինքս միայն մեկ հայերեն բառից եմ տեղյակ (բառ` ոչ սննդի կամ երաժշտական գործիքի անվանում), որ փոխառնվել է այլոց կողմից ու էդ թվում մի շարք եվրոպական լեզուներում տարածվել:
Չնայած, որ ինքներս մեզ բնորոշ ջանասիրությամբ էդ բառն էլ ենք հարամել` թողնելով ուրիշներին ու փոխարենը վերցնելով ավելի խակ հնչողությամբ մեկ այլ օտար բառ..

Կարպետ

[Գաղթական]

Չգիտեմ, կախում է, թե չէ, բայց ոնց որ ռուսերենում տենց բառ կա։
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91...80%D0%BA%D0%B0
Կրկին, շատ հնարավոր է, որ հայերենում այն ավելի լայն տարածում ունենա, քան ռուսերենում։

Փաստորեն վիքիում կա )))
Փորձիր ընկերներիդ հարցնել, տես կհասկանան?

Իմոնք դաժը մոտավոր չէին պատկերացնում, թե դա ինչ կարող է նշանակել..

[One_Way_Ticket]

Փաստորեն վիքիում կա )))
Փորձիր ընկերներիդ հարցնել, տես կհասկանան?

Իմոնք դաժը մոտավոր չէին պատկերացնում, թե դա ինչ կարող է նշանակել..

Կհարցնեմ։
Ի դեպ, մի հետաքրքիր բառ էլ հիշեցի։ Моргатель: Ռուսներին անծանոթ է։ Իրենք դրան ասում են поворотник:

[Գաղթական]

Մուշտուկ,
որ գերմաներեն mundstuck-ից, չերեզ ռուսերեն, եկել հասել ա մեզ ու ռուսերենում գործածությունից դուրս եկել

МУНДШТУК
(нем. Mundstuck, от Mund - рот, и Stuck - кусок). 1) особые удила для лошадей. 2) кончик, который берется в рот у различных духовных инструментов, а также табачной трубки. 3) небольшая, прямая трубочка, в один конец которой вставляют сигару или папиросу, а другой берется в рот

https://dic.academic.ru/dic.nsf/dic_...УНДШТУК

[Varzor]

...
P.S. Դոդն ինձ էլ չի թվում, որ դոձիկից է առաջացել։ Երևի դուդ, դմբո բառերի հետ նույն շարքից է, որոնց արմանտներն այլ տեղ են։

Ինչքան հիշում եմ "դոդ"-ը մեծ խորը ափսեին կամ կաթսային են ասել, ըստ երևույթին՝ կավե կաթսային։
Մարդուն "դոդ" անվանելով ասոցացնում են այդ մեծ և դատարկ ամանեղենի հետ

[Varzor]

Կհարցնեմ։
Ի դեպ, մի հետաքրքիր բառ էլ հիշեցի։ Моргатель: Ռուսներին անծանոթ է։ Իրենք դրան ասում են поворотник:

Երիտասարդներին միգուցե անծանոթ է։
ԻՆչպես և "բոնբոներկան" միջին սովետական ժամանակաշրջանի ռուսական լեքսիկոնի բառ է։

[ivy]

Սա էլ իմ կարծիքը՝ ուրախ կլինեմ լսել ձեր արձագանքը

8 կգ մինուս` 4 ամսում

Տեսանյութից լավ երևում է, որ նիհարել ես

[Sambitbaba]

Իհարկե նույնը չէ։ Ինչպես միշտ, օտարալեզու բառ փոխառնելիս, նրա իմաստը ժամանակի հետ հեռանում է օրիգինալից։
Ամեն դեպքում, ինչու հիմա հիշեցի, վերջերս ռուսական ֆիլմ էի նայում, որտեղ օգտագործվեց էդ բառը, ու իմաստը երևի ստելու ու ուխոդ լինելու արանքն էր։ Ասել է թե՝ ուխոդ լինել, այդ թվում օգտագործելով հնարավորինս դժվար բացահայտվող ստեր։
Ես պրակտիկորեն համոզված եմ, որ հայոց լեզու ներթափանցել է հենց այդ իմաստով, իսկ հետո պրակտիկորեն դարձել ստելու հոմանիշ։

Ճիշտ տպավորություն է, որովհետև իրականում ոչ մեկն է, ոչ մյուսը, քանի որ ռուսերենում այդ բառը, թող նույնիսկ փոխաբերականորեն էլ, բայց կիրառվում է իր բուն նշանակությամբ, այսինքն՝ պղտորել: Օրինակ, ասում են. ты что-то мутишь...
Սա չի նշանակում. ստում ես: Սա նշանակում է. պղտորում ես, որ տեսանելի չլինի, հասկանալի չլինի: Ուխոդ անել էլ չի նշանակում, որովհետև ուխոդ անելը՝ խույս տալն է, իսկ մուտիտ անել խույս տալով՝ անհնար է, հակառակը, մուտիտ անելու համար պետք է մեջ ընկնես:

Իմաստներ իհարկե շատ կարող է ունենալ բառը։ Այդ թվում համեմատաբար թարմ իմաստ, կիրառվող առավելապես երիտասարդ սերնդի կողմից․ ռոմանտիկ հարաբերությունների մեջ գտնվել (мутить с кем-то):

Ավելի ճիշտ, ֆլիրտային, ոչ լուրջ հարաբերությունների մասին է խոսքը: Բայց այս դեպքում ասվում է ոչ թե мутить, այլ замутить.

Քանի որ մեջտեղ ընկա, մի երկու բան էլ ասեմ:

Додик - սա դոդի հետ բացարձակապես կապ չունի: Մեծ կասկածներ ունեմ, որ ծագման հայրենիքը կարելի է համարել Օդեսա քաղաքը, աղբյուրը՝ քաղքենի հրեական ընտանիքների մայրիկները, իսկ գովազդի աղբյուրը՝ հանրահայտ գրող Իսահակ Բաբելը:
Դոդիկ՝ Դավիդ անվան փոքրացրած տարբերակն է, ինչպես, օրինակ, Վաչագան՝ Վաչիկ: Պատկերացրեք Բաբելի հետհեղափոխական Օդեսան. խորամանկ գող ու խուլիգան, կոպիտ ասած, Բենյա Կրիկի "հրոսակախումբը" որպես բարձրագույն երազանք ժամանակաշրջանը: Եվ պատկերացրեք Օդեսայի խըժըբըժ բակում խաղացող երեխաների մեջ, որոնց հերոսն է վերոհիշյալ Բենյա Կրիկը, 15-ամյա Դավիդին, որի մայրը, ամեն 10 րոպեն մեկ իր բյգուդիներովվ գլուխը դուրս է հանում պատուհանոս և ամբողջ բակով մեկ ճըվվվում է. Դոդիկ, տուն արի, բոռշչը սառեց; Դոդիկ, տուն արի ջութակդ մնաց; Դոդիկ, փսլինքներդ թևով մի մաքրիր, թաշկինակ ունես; Դոդիկ, զգույշ մատներդ չվնասես, Դոդիկ էս, Դոդիկ էն... Եվ էդպես գնաց... Հետո Բաբելի գրքերը լայն տարածում գտան Ռուսաստանում, հետո՝ Սովետում, և ինչ խոսք, որ մեզ էլ հասան: Մի խոսքով, դոդիկը հավասարազոր է բոլորովին էլ ոչ դոդ, այլ ընդհակառակը, լավ էլ խելոք, կրթված, բազմակողմանի զարգացած, բայց "մայրիկի բալիկ" Դավիդին: Սա է դոձիկի իրական պատմությունը:

Հ.Գ. Իմիջիայլոց, "իկ" վերջավորությունը հայերենում, ինչպես նաև "ուկ" վերջավորությունը, ամենայն հավանականությամբ, հնում ոչ թե փոքրացնելու, այլ ընդհակառակը, մեծարելու իմաստ են ունեցել: Մտածեք ինքներդ, "Սասնա Ծռերի" առաջին հերոսը՝ Գագիկ թագավորը, կարելի է ասել, մեր նախապապը: Կարո՞ղ է պատահել, որ իսկական անունը Գագո էր, իսկ մենք, սիրալիր դիմելով, հետն էլ երեխու տեղ դնելով, Գագիկ էինք ասում... Գագիկ, նույնն է, ինչ Գագա, կամ Կակա, այսինքն՝ սագ, կամ կարապ: Այսինքն, Գագիկ = մեծ թռչուն: Իհարկե, չէ՞ որ Գագիկի նյութական կերպարն էպոսում չկա և դա տեղի է տալիս մտածել, որ նա մարմնավրում է օդի տարերքը, կամ երկինքը: Սա հետաքրքիր է, որովհետև դրանով Գագիկը մեզ համար հավասարազոր է Հայկին, կամ Աղեղնավորին, որը հայերի համար մարմնավորում է նույն Օրիոնի կամ Կարապի համաստեղությունը:
Նույնն էլ շումերական Հայա աստծոն մարդ ստեղծելու գաղափարը տվոր, նրա որդի Մարդուկ աստվածը: Տրամաբանական չէ՞ միթե համարել, որ "մարդ" արարածը այդպես է կոչվել հենց այն պատճառով, որ իր ծննդյան համար պետք է երախտապարտ լինի Մարդուկին, կամ Մեծ Մարդուն...

Սաղ - Գաղթական ջան, սաղ - "կենդանի" իմաստի մասին ոչինչ չեմ կարոս ասել, բայց սաղ - "ամեն ինչ" իմաստի մասին հաստատ կարող եմ ասել, որ դա հայերեն է և ոչ մի տեղից վերցված չէ: Ես դա պարզեցի, երբ սարքում էի իմ յութուբյան "Շումերական վրիպակներ - 1" հաղորդումը:

[Sambitbaba]

Բայց, քանի թեման բացվել ա, մի հիշատակման արժանի հայրենասիրական տողադարձ էլ կատարենք..

Ինքս միայն մեկ հայերեն բառից եմ տեղյակ (բառ` ոչ սննդի կամ երաժշտական գործիքի անվանում), որ փոխառնվել է այլոց կողմից ու էդ թվում մի շարք եվրոպական լեզուներում տարածվել:
Չնայած, որ ինքներս մեզ բնորոշ ջանասիրությամբ էդ բառն էլ ենք հարամել` թողնելով ուրիշներին ու փոխարենը վերցնելով ավելի խակ հնչողությամբ մեկ այլ օտար բառ..

Կարպետ

Էխ, Մուշեղ ջան, ես նման բառերի մի լավ բառարան ունեմ արդեն... Կարող եմ մի երկու բառ ցույց տալ, եթե հետաքրքրի է.

Царь
Энергия
Memory
Moonstruck
Zodiac
Uroboroc

և էլի լիքը...

[Գաղթական]

Սաղ - Գաղթական ջան, սաղ - "կենդանի" իմաստի մասին ոչինչ չեմ կարոս ասել, բայց սաղ - "ամեն ինչ" իմաստի մասին հաստատ կարող եմ ասել, որ դա հայերեն է և ոչ մի տեղից վերցված չէ: Ես դա պարզեցի, երբ սարքում էի իմ յութուբյան "Շումերական վրիպակներ - 1" հաղորդումը:

Պիտի խոստովանեմ, որ Հայաստանից դուրս գալիս վստահ էի, որ նշածս բոլոր ու շատ այլ մեր առօրյա գործածական բառեր մաքուր հայերեն են:
Թեկուզ գրական չէ, այլ՝ խոսակցական կամ բարբառային, բայց հայերեն:

Հետո՝ տարբեր ազգերի հետ շփվելիս՝ մի 2 բառի օտար ծագում բացահայտելով, թելը բռնած գնացի ու պարզեցի, որ լիքը ու լիքից շատ թուրքերեն ու պարսկերեն բառեր կան մեր խոսակցականում:
Դե ռուսերեն իմանալով՝ էսօր հեշտությամբ կարելի է դրանից ստացած բառերն իդենտիֆիկացնել:
Իսկ այ պարսկերեն ու թուրքերեն ահագին շատ բառերը, փաստորեն, նույնչափ արմատացած են մեր առօրյա լեզվում ու համարյա բոլորը վստահ են, թե դրանք հայերեն են:

Կոնկրետ «սաղ» բառը պարզեցի նախանցած տարի, երբ՝ ծնողներիս այցի կապակցությամբ, մի պարսիկ ընտանիքի կողմից հրավիրվել էինք խնջույքի:
Հայրս, անգլերեն լեզվով, երկար կենաց ասելուց հետո, շուռ եկավ ինձ, թե՝ «էհ, սաղ ըլնենք»..
Տանտեր պարսիկը շատ ուրախացավ, թե իյա՝ էս բառն է՞լ է մեր մոտ նույնը...
ՈՒ էդտեղ ցավով պարզեցինք, որ մեր կենացներում հաճախ հնչող «սաղ-սալամաթ»-ը մաքուր պարսկերեն է, որի հայերեն համարժեքը «ողջ-առողջ»-ն է:
Ընդ որում՝ բառերն իրար ճիշտ թարգմանությունն են:
Բայց թե ինչու ու ինչպես են պարսկերեն էդ բառերը ներթափանցել ու արմատացել մեզանում՝ դժվարանում եմ հասկանալ..

Էխ, Մուշեղ ջան, ես նման բառերի մի լավ բառարան ունեմ արդեն... Կարող եմ մի երկու բառ ցույց տալ, եթե հետաքրքրի է.

Царь
Энергия
Memory
Moonstruck
Zodiac
Uroboroc

և էլի լիքը...

Սամ ջան, Մուշեղն էնքան հրաշալի անուն ա, որ որոշել էի՝ 3-րդ որդի ունենալու դեպքում՝ հենց Մուշեղ կոչել:
ՈՒ ջհանդամ, թե ֆլամանացիների լեզուն չէր կոտրվի արտասանելուց ))

Բայց իմ անունը Մուշեղ չի, շփոթել ես մեկ ուրիշի հետ

Իսկ բառերիդ ստուգաբանություն անչափ հետաքրքիր կլինի, եթե հարմար գտնես կիսվել:
Միայն «զօդիակ»-ի մեկնությանդ հետ եմ ծանոթ:

[One_Way_Ticket]

Ավելի ճիշտ, ֆլիրտային, ոչ լուրջ հարաբերությունների մասին է խոսքը: Բայց այս դեպքում ասվում է ոչ թե мутить, այլ замутить.

"Ոչ թե"-ն հեչ տեղին չէր։ Ընդամենը բայի անկատար ու կատարյալ ձևերն են։
Он мутит с ней - հարաբերությունների մեջ են (սկսվել է ինչ-որ ժամանակ առաջ ու շարունակվում է)։
Он мутил с ней - նույնը, ինչ վերևում, բայց խոսքը գնում է անցյալի մասին (սկսվել էր մինչ այդ, ու այդ պահին դեռևս շարունակվում էր)
Он замутил с ней - այդ պահից սկսվեց ու շարունակվեց
Он замутит с ней - էս մեկը մի քիչ էքստրավագանտ է հնչում։ Ապագայում է սկսվելու, ու ոնց որ նախորոք համոզվածություն կա, որ փոխադարձ է լինելու։

[Sambitbaba]

Իսկ այ պարսկերեն ու թուրքերեն ահագին շատ բառերը, փաստորեն, նույնչափ արմատացած են մեր առօրյա լեզվում ու համարյա բոլորը վստահ են, թե դրանք հայերեն են:

Սամ ջան, Մուշեղն էնքան հրաշալի անուն ա...

Իսկ բառերիդ ստուգաբանություն անչափ հետաքրքիր կլինի, եթե հարմար գտնես կիսվել:
Միայն «զօդիակ»-ի մեկնությանդ հետ եմ ծանոթ:

Կներես, Գաղթական ջան, երևի Մուշեղի մասին էի մտածում, մեքենայաբար գրել եմ...

"Սաղ" բառի հարցով գրել էի, չէ՞. "Գաղթական ջան, սաղ - "կենդանի" իմաստի մասին ոչինչ չեմ կարող ասել": Իսկ սաղ(ամբողջի) հաշվով իրոք որ նայել եմ ժանանակին բառարաններում, և հին բառարաններում հանդիպել եմ, հաղորդումը սարքելու ժամանակ: Հիմա նայեցի, բայց գտա քիչ, ասվում է, որ դա ժողովրդական բառ է, մի տեղ ասվում է, որ տաճկական բառ է...
Բայց գիտես, ուշադրությունս գրավեց հանգամանքը, թե որքան հայերեն բառ ունենք "սաղ"-ով սկսվող... Ու կարևոր բառեր: Օրինակ, սաղմ... Ինչ ես կարծում, հնարավո՞ր է, որ նման կարևոր բառը (սաղմ) պարսկական ծագում ունենա: Ինչու՞ ենք մենք համարում ընդհանրապես, որ հայերը լիքը պարսկական բառեր են վերցրել, այլ ոչ հակառակը: Ինչու՞ մենք վերցնում ենք նրանցից, իսկ նրանք իրենց ամենագլխավոր գրքի, Ավեստայի գլխավոր կերպարին, որը սկիզբ է դնում մարդկությանը, անվանում են Հայոմարդ: Ինչու՞ Պարսկաստանը վերադարձրեց իրեն իր հին՝ Իրան անունը: (Այդ մասին կարող ես նայել իմ յութուբյան "Ուղղակի Հայ-3"-ը, կարող է հետաքրքրի:

Հետաքրքրությունս գրավեց նաև "սալամանդր" կենդանին, որը հայերենում կոչվել է "սաղամանդր": Պարսկերենում, իմիջիայլոց, սամանդար, ինչը նշանակում է "կրակը ներսում", - սամ - կրակ, անդարուն - ներսում, ինչը շատ մոտ է մեր "անդր" բառին, չէ՞: Հիշեցնեմ, որ չնայած սալամանդրը կրակի տարերքն է խորհրդանշում, բայց ապրում է թե հողի մեջ, թե ջրի, և, իհարկե, ալքիմիայում նաև կրակի մեջ: Այսինքն, սաղամանդրը կենդանի է (սաղ է) ամեն ինչի մեջ, ամեն ինչի տակ: Ուրեմն, կարելի է ասել. սաղամանդր = սաղ եմ անդր:
Իսկ Տաճկաստանի մասին հիշատակման վերաբերյալ ասեմ, որ ժամանակին մենք այդպես անվանել ենք Թուրքիան: Իսկ Թուրքիան աշխարհի երեսին գոյություն ունի շատ ու շատ ավելի ուշ ժամանակներից, քան ծնվել են այս բոլոր տեսությունները և ուղղակի ծիծաղելի է համարել, որ "սաղ" բառը մենք վերցրել ենք թուրքերից:

Մնացած բառերի հաշվով՝ խնդրեմ.

Царь = cezar = կեսար = կես Ար = կիսաստված, իսկ սա հենց այն է, ինչպես իրենց մեծարում էին կայսրներն ու փարավոնները, հետո՞ ինչ, որ մենք հիմա կեսարի փոխարեն ավելի հաճախ կայսր ենք ասում (ինչպես զօդիակի փոխարեն՝ այդ հիմար կենդանակերպը):

Энергия = էներգիա = էներգա = է ներգա = ="Է"-ն ներկա է = Էության ներկայություն:

Memory = հիշողություն = մե մոռի = մի մոռի = մի մոռացիր

Moonstruck = լուսնոտ = մուն ստրուկ = լուսնի ստրուկը, իսկ մի՞թե լուսնոտը՝ լուսնի ստրուկը չի:

Uroboroc = ուրոբորոս(հունարեն) = ուրոբորոց(հայերեն) = ուր(լույս) բորոց = լույսը բերեց = Լուսաբեր = Լյուցիֆեր (Հիշում ես, չէ՞, որ Ուրոբորոսը՝ իր պոչն ուտող օձն է...)


Բայց այս հիշատակածս բառերը շատ ու շատ քիչ տոկոսն են կազմում բառերի, որոնց հայերեն արմատների մասին չենք էլ կասկածում:

[Sambitbaba]

"Ոչ թե"-ն հեչ տեղին չէր։ Ընդամենը բայի անկատար ու կատարյալ ձևերն են։
Он мутит с ней - հարաբերությունների մեջ են (սկսվել է ինչ-որ ժամանակ առաջ ու շարունակվում է)։
Он мутил с ней - նույնը, ինչ վերևում, բայց խոսքը գնում է անցյալի մասին (սկսվել էր մինչ այդ, ու այդ պահին դեռևս շարունակվում էր)
Он замутил с ней - այդ պահից սկսվեց ու շարունակվեց
Он замутит с ней - էս մեկը մի քիչ էքստրավագանտ է հնչում։ Ապագայում է սկսվելու, ու ոնց որ նախորոք համոզվածություն կա, որ փոխադարձ է լինելու։

Վեյ ջան, ոնց որ թե ճիշտը դու ես: Կներես: Ու շնորհակալ եմ, որ ցույց տվեցիր:

[Գաղթական]

"Սաղ" բառի հարցով գրել էի, չէ՞. "Գաղթական ջան, սաղ - "կենդանի" իմաստի մասին ոչինչ չեմ կարող ասել": Իսկ սաղ(ամբողջի) հաշվով իրոք որ նայել եմ ժանանակին բառարաններում, և հին բառարաններում հանդիպել եմ, հաղորդումը սարքելու ժամանակ: Հիմա նայեցի, բայց գտա քիչ, ասվում է, որ դա ժողովրդական բառ է, մի տեղ ասվում է, որ տաճկական բառ է...
Բայց գիտես, ուշադրությունս գրավեց հանգամանքը, թե որքան հայերեն բառ ունենք "սաղ"-ով սկսվող... Ու կարևոր բառեր: Օրինակ, սաղմ... Ինչ ես կարծում, հնարավո՞ր է, որ նման կարևոր բառը (սաղմ) պարսկական ծագում ունենա: Ինչու՞ ենք մենք համարում ընդհանրապես, որ հայերը լիքը պարսկական բառեր են վերցրել, այլ ոչ հակառակը:

Սամ ջան, մենք շատ պարսկերեն ու թուրքերեն բառեր ենք վերցրել ճիշտ նույն պատճառով` ինչ և ռուսերեն խալաձիլնիկն ու ձիվանն ենք վերցրել:
Օրինակ դու էլ էսօր ԱՄՆ-ում ես ապրում ու կարծում եմ, անգլերենի դոմինանտության ներքո, որոշ թվով անգլերեն բառեր էլ են մտել բառապաշարդ, որոնք օգտագործում ես տանը կամ ընկերներիդ հետ` ոչ անգլերեն շփվելիս:

Ինչու և ինչպես է էդպես ստացվում` ինքս չգիտեմ ու երևի առանձին ուսումնասիրության առարկա է:

Ինչու՞ մենք վերցնում ենք նրանցից, իսկ նրանք իրենց ամենագլխավոր գրքի, Ավեստայի գլխավոր կերպարին, որը սկիզբ է դնում մարդկությանը, անվանում են Հայոմարդ:

Դե երբևէ մեր նախապապերի մշակույթն ա ընդհանրապես դոմինանտ եղել էն ժամանակվա հայտնի աշխարհում:
Հիմա ապացույցները քիչ են մնացել, բայց կան ուսումնասիրողներ, որ քեզ պես փշրանքներ են հավաքում ու փորձում դրանց հիման վրա տեսություններ կառուցել:
Երբեմն ճիշտ ճանապարհով են գնացած լինում, իսկ երբեմն էլ մոլորվում են ու խճճվում:

Բայց մեր մշակույթի երբեմնի դոմինանտությունն անհերքելի ա ու շատ ժողովուրդների լեգենդներում դրա հետքերը պահպանված են:
Օրինակ ռուսական շատ բիլինաներում հանդես եկող բագատիր Սվյատոգորն էլ, ասում են, որ մեր էպոսով հայ դյուցազունների նախահայր Սանասարն է:
Նախ որտեղից ռուսների մոտ ԳՈՐ, եթե Կովկասից, Կարպատից ու ՈՒրալից զատ էնտեղ մենակ բլուրներ են:
Հետո էլ մի բիլինայում տեղ կա, որ Սվյատոգորը, Իլյա Մուրոմեցի հետ բախվելուց ու նրան իր գրպանը գցելուց հետո, ճամփեն շարունակում է <к горам Араратским>:
Ի դեպ` նույն տեսության կողմնակիցներն ուշադրություն են դարձնում նաև ռուսերեն <բագատիր> բառին, որն էդքան էլ հեշտ չի մեկնվում:
Ասենք` <բագ/բոգ> = Աստված, բա <тырь>-ը..
ՈՒ էստեղ էլի հայերենին են օգնության կանչում, որտեղ <Աստծուն> հնում նաև անվանել են <բագ>, <բագին>, որտեղից և առաջացել է գլխավոր աղոթավայր Բագարանի անվանումը:
Ստացվում է` <Աստծո տված>, Աստվածատուր, կամ հին ձևով` Բագատուր:


Ինչ եմ ուզում ասել:
Շատ հնարավոր ա, որ էս ամենն իրոք ճիշտ ա ու իրոք մեր երբեմնի մշակույթն էդպիսի ահռելի հետքեր ունի թողած, որոնց մասին մենք էսօր չենք էլ կասկածում:
Բայց էդ ամենը եղել է, բառի բուն իմաստով, Նոյի թվից առաջ:
Ներկայումս այլ մշակույթներն են էնքան աճել, որ արդեն իրենցն է դարձել մերինի վրա դոմինանտ..

Ինչու՞ Պարսկաստանը վերադարձրեց իրեն իր հին՝ Իրան անունը: (Այդ մասին կարող ես նայել իմ յութուբյան "Ուղղակի Հայ-3"-ը, կարող է հետաքրքրի:

Տեսանյութդ չեմ դիտեկ դեռ, Սամ ջան, բայց <Իրան> տոպոնիմը ծագում է հնագույն <Aryan>/<Aryanam>-ից, որ բառացի նշանակում ա <Արիացիների երկիր>:

Իսկ Տաճկաստանի մասին հիշատակման վերաբերյալ ասեմ, որ ժամանակին մենք այդպես անվանել ենք Թուրքիան:

Հա, սկզբից արաբներին ենք <տաճիկ> կոչել, հետո` թուրքերին:
Էդ դեռ էն ժամանակներից, երբ օսմանյան կայսրության տարածքում բնակվող մի քանի տասնյակ ցեղերի ու ազգերի խառնածին զանգվածն ընդհանուր անվանում չուներ ու իրենք իրենց <մահմեդական> էին կոչում:
Հայերենի <տաճիկ>-ն էլ` ըստ Հրաչյա Աճառյանի, սկզբից հենց <մահմեդական> է նշանակել ու հետագայում է վերաբերվել միայն թուրքերին:
Նույն ձևով մահմեդականություն ընդունած հայերին ու հույներին էլ անվանել <տաճկացած> հայեր կամ <տաճկացած> հույներ:

Царь = cezar = կեսար = կես Ար = կիսաստված, իսկ սա հենց այն է, ինչպես իրենց մեծարում էին կայսրներն ու փարավոնները, հետո՞ ինչ, որ մենք հիմա կեսարի փոխարեն ավելի հաճախ կայսր ենք ասում (ինչպես զօդիակի փոխարեն՝ այդ հիմար կենդանակերպը):

Հետաքրքիր ա:
Շատ հնարավոր ա, որ ճիշտ տեղից ես բռնել:
Քիչ առաջ թեթև քչփորեցի ու պարզվում ա, որ Հուլիոս Կեսարից հետո էդքան տարածում գտած <Կեսար>-ը (որն, ինչպես նշեցիր, նաև <Царь>-ին է ծնել) կասկածում են, թե կոնկրետ որ տոհմից է սերել, քանի որ մինչ այդ Հռոմում Կեսար տոհմերի 2 հիմնական ճյուղ է եղել:
Բայց հենց <կեսար> անվան ծագումնաբանությունը մինչ օրս հստակ չի ու շատ ուսումնասիրողներ այն կապում են Էտրուսկերեն վաղուց մեռած լեզվի հետ:
Իսկ Էտրուսկերենն էլ իր հերթին, ինչպես հայտնի է, համարյա չի ուսումնասիրված, որովհետև մինչ օրս անհասկանալի է, թե ինչպես ու որտեղից է առաջացել ու թե ովքեր են եղել էտրուսկները:
Բայց էտրուսկների ծագումնաբանության ամենահայտնի հիպոթեզը պատկանում է Ստարոստինին և Դյակոնովին, որոնք պնդում են, թե լեզուն ծագել է հուրիթթերենից ու ուրարտերենից..

[Տրիբուն]

Царь = cezar = կեսար = կես Ար = կիսաստված, իսկ սա հենց այն է, ինչպես իրենց մեծարում էին կայսրներն ու փարավոնները, հետո՞ ինչ, որ մենք հիմա կեսարի փոխարեն ավելի հաճախ կայսր ենք ասում (ինչպես զօդիակի փոխարեն՝ այդ հիմար կենդանակերպը):

Sambitbaba ջան, իմ իմանալով կեսար Caesar /ˈsiːzə/ բառը ծագում ա անգլերեն scissor /ˈsɪzə/ բառից, քանի որ կեսարներն ուժեղ էին ու իրանց թուրը աջ ուձախ կտրում էր։